16
Giải mã quyết định tấn công
các nước láng giềng của Iran
Việc Iran tấn công ba nước láng giềng đã gửi thông điệp rắn tới các đối thủ của họ nhưng cũng là hành động
tự bắn vào chânmình.
ĐỨCHIỀN
T
rong hai ngày đầu tuần
này, Iran đã tấn công
bằng tên lửa và máy
bay không người lái (UAV)
nhằm vào một số mục tiêu
ở ba nước láng giềng Iraq,
Syria và Pakistan. Theo Iran,
các cuộc tấn công nhắm vào
thủ phạm và người ủng hộ
các vụ tấn công khủng bố ở
Iran khiến hàng chục người
thiệt mạng trong tháng qua.
Cụ thể, đòn tấn công ở Syria
nhắm vào tổ chức khủng bố
Nhà nước Hồi giáo tự xưng
(IS); vụ ở Pakistan có mục
tiêu là nhóm khủng bố Jaish
al-Adl và cuộc tấn công ở
Iraq nhằm vào nơi mà Tehran
cho là căn cứ thu thập thông
tin tình báo của Israel. Vậy
động thái của Iran là một sự
thể hiện vũ lực có tính toán
để răn đe đối thủ hay là một
hành động liều lĩnh gây nguy
hiểm cho an ninh và lợi ích
của chính nước này?
Đòn cảnh cáo và
quảng cáo tên lửa
của Iran
Nhiều chuyên gia có cùng
quan điểm rằng việc Iran trực
tiếp bắn hàng loạt tên lửa vào
đối thủ một phần là để cảnh
cáo, trừng phạt và một phần
là chiêu thức quảng cáo độ
tinh vi và tầm bắn của tên
lửa nước này.
Trong các cuộc tấn công,
Iran dường như đã sử dụng
ít nhất một trong những
tên lửa tầm xa nhất và tiên
tiến nhất của mình - tên
lửa Kheibar Shekan. Việc
chọn tên lửa xịn nhất trong
khi có thể dùng một tên lửa
kém tinh vi hơn nhưng có
hiệu quả tương tự chứng tỏ
Iran dường như quan tâm
việc thể hiện sức mạnh với
phương Tây hơn là trả đũa
một nhóm khủng bố, theo tờ
The New York Times
.
Ra mắt vào năm 2022,
tên lửa đạn đạo Kheibar
Shekan là tên lửa dẫn đường
nhiên liệu rắn có tầm bắn
1.450 km, nghĩa là nó có thể
vươn tới Israel. Một điểm nổi
bật của tên lửa này là đầu
đạn của Kheibar Shekan có
tính cơ động để tránh một
số hệ thống phòng không
truyền thống.
Ông Fabian Hinz, chuyên
gia về tên lửa, UAV và Trung
Đông tại Viện Nghiên cứu
chiến lược quốc tế tại London
(Anh), nói rằng việc tên lửa
Kheibar Shekan được sử dụng
trong trường hợp này là rất
đáng quan tâm. Ông nói: “Có
một câu hỏi đặt ra là liệu Iran
muốn thử một trong những
tên lửa tiên tiến nhất của
mình trong điều kiện chiến
đấu hay là gửi thông điệp tới
Israel, hay là cả hai”.
Các cuộc tấn công vừa là
một minh chứng về những
tiến bộ công nghệ của Iran
vừa là một lời nhắc nhở rằng
nước này là một cường quốc
khu vực và sẵn sàng nhắm
mục tiêu vào các đối tượng
chống lại nước này nếu cần.
Ông Joel Rayburn, cựu đặc
phái viên của Mỹ tại Syria,
cho rằng “đó là thông điệp
gửi tới Mỹ và Israel”, thể
hiện sự “sẵn sàng tham chiến
trực tiếp của Iran thay vì ủy
nhiệm” cho các lực lượng
vũ trang được nước này hậu
thuẫn trong khu vực.
Lợi bất cập hại cho Iran
Theo chuyên san
Foreign
Policy
, Iran đã chọn cách phô
trương sức mạnh và đang
có dấu hiệu phản tác dụng.
Bằng cách tấn công vào lãnh
thổ quốc gia khác, Iran đã
vi phạm chủ quyền của các
nước này và khiến họ phản
ứng gắt, đặc biệt là Iraq và
Pakistan - những nước đang
cố gắng duy trì quan hệ tốt
đẹp với cả Iran và Mỹ. Điều
Lực lượng Vệ binh cáchmạngHồi giáo Iran đứng gần tên lửa đạn đạo Kheibar Shekan trongmột cuộc
mít-tinh ở Tehran vào năm2022. Ảnh: MORTEZANIKOUBAZL/AP
Ngày 19-1, Trung Quốc (TQ) kêu gọi chấm dứt hành
vi “quấy rối” tàu dân sự ở Biển Đỏ sau các cuộc tấn công
của nhóm vũ trang Houthis (Yemen) vào tàu thuyền đi qua
vùng biển này, theo hãng tin
Reuters
.
Nhấn mạnh Biển Đỏ là “tuyến thương mại quốc tế quan
trọng về hàng hóa và năng lượng”, người phát ngôn Bộ
Ngoại giao TQ Mao Ninh nói: “Chúng tôi kêu gọi chấm
dứt hành vi quấy rối các tàu dân sự để duy trì dòng chảy
thông suốt của chuỗi sản xuất và cung ứng toàn cầu cũng
như trật tự thương mại quốc tế”.
TQ cũng nhắc lại rằng căng thẳng ở Biển Đỏ bắt nguồn
từ xung đột Israel - Hamas, thế nên cách giải quyết căng
thẳng là chấm dứt cuộc xung đột. “Ưu tiên hàng đầu là
dập tắt cuộc chiến ở Gaza càng sớm càng tốt để ngăn chặn
xung đột lan rộng hơn nữa hoặc thậm chí vượt khỏi tầm
kiểm soát” - bà Mao nói thêm.
Phát biểu của bà Mao được đưa ra chỉ một ngày sau
khi Bộ Thương mại TQ kêu gọi các nước trong khu vực
“khôi phục và đảm bảo an toàn cho các tuyến vận tải ở
Biển Đỏ”. “Hy vọng các bên liên quan sẽ hành động dựa
trên lợi ích chung về an ninh và ổn định khu vực cũng
như lợi ích chung của cộng đồng quốc tế” - hãng thông
tấn
Tân Hoa Xã
dẫn lời người phát ngôn Bộ Thương mại
TQ Hà Á Đông nói.
Thời gian gần đây, những cuộc tấn công của Houthis
vào tàu thuyền qua Biển Đỏ cùng với các cuộc tấn công
đáp trả của liên quân Mỹ - Anh vào Houthis đã khiến ngày
càng nhiều công ty vận tải tìm cách tránh tuyến đường
Biển Đỏ.
Việc này dẫn tới sự gia tăng chi phí và thời gian vận
chuyển vì các tàu phải đi vòng qua châu Phi. Nhiều doanh
nghiệp TQ nói với
Reuters
rằng sự gián đoạn vận chuyển
hàng hóa trên Biển Đỏ đang đe dọa sự tồn vong của họ.
Theo chia sẻ của ông Han Changming, một nhà xuất
khẩu ô tô TQ, chi phí vận chuyển một container từ TQ
đến châu Âu đã tăng lên 7.000 USD từ mức 3.000 USD
vào tháng 12-2023 trong bối cảnh các cuộc tấn công
của Houthis.
THẢO VY
TrungQuốc kêugọi chấmdứt hànhvi “quấy rối” tàu thuyềnởBiểnĐỏ
Các nước phản ứng với căng thẳng
Iran - Pakistan
Sau khi Pakistan trả đũa các cuộc tấn công của Iran
trong lãnh thổ của mình, nhiều nước, bao gồmMỹ, Nga,
Trung Quốc đã kêu gọi hai bên hết sức kiềm chế.
Nga lấy làm tiếc khi mâu thuẫn xảy ra giữa hai thành
viên Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO) mà Nga là một
trongnhữngquốc gia sáng lập. Moscowkêugọi hai nước
giải quyết khác biệt bằng ngoại giao, đồng thời nói rằng
bất kỳ hoạt động chống khủng bố nào trên lãnh thổ của
quốc gia khác đều phải được thực hiện với sự đồng ý và
phối hợp với chính quyền nước đó.
Mỹ cho biết đang theo dõi sát sao tình hình, liên lạc
với các quan chức Pakistan và không muốn chứng kiến
sự leo thang khi hai nước đều trang bị vũ trang tốt. Còn
Trung Quốc hy vọng hai bên bình tĩnh, tránh leo thang
căng thẳng, đồng thời đề xuất làm trung gian hòa giải
để hạ nhiệt tình hình “nếu hai bên mong muốn”.
Irancónhững toan tính riêng
khi quyết định tấn công vào
các mục tiêu trong lãnh thổ
các nước lánggiềng.Tuy nhiên,
các cuộc tấn công này dường
như cũngmang lại những“tác
dụng phụ”ảnh hưởng xấu đến
hình ảnh, uy tín và quanhệ của
Iran với các nước
.
Tiêu điểm
Việc tấn công vào các
nước láng giềng có
thể là một tính toán
sai lầm của Tehran.
này sẽ đe dọa hình ảnh về
sức mạnh và sự ổn định của
Iran, đồng thời có khả năng
châm ngòi cho xung đột lan
rộng ở khu vực.
Đáp lại cuộc tấn công của
Iran, Iraq đã đệ đơn khiếu
nại lên Hội đồng Bảo an
Liên hợp quốc về “hành vi
gây hấn, được coi là vi phạm
trắng trợn chủ quyền, toàn
vẹn lãnh thổ và an ninh của
người dân Iraq” - như từ ngữ
mà Bộ Ngoại giao Iraq viết
trong đơn. Còn Pakistan phản
ứng cứng rắn hơn, khi ban
đầu chỉ đình chỉ liên lạc cấp
cao với Iran nhưng một ngày
sau đó đã phát động các cuộc
tấn công bằng tên lửa và UAV
lớn chưa từng có vào lãnh thổ
Iran nhằm vào các lực lượng
khủng bố. Cuộc tấn công này
khiến 10 người thiệt mạng
và Iran đã cực lực phản đối
cuộc tấn công “không cân
bằng và không thể chấp nhận
được” này.
Trong khi mọi sự chú ý
đang đổ dồn vào cuộc chiến
giữa Israel và Hamas ở Gaza
thì các cuộc tấn công của
Iran đã kéo sự chú ý của thế
giới về phía mình và có thể
khiến nước này chịu nhiều
sự giám sát và áp lực hơn.
Cạnh đó, các cuộc tấn công
còn có thể làm xói mòn
quan hệ giữa Iran và các
nước láng giềng bởi chúng
cho thấy Iran có thể ưu tiên
chiến lược an ninh quốc gia
cứng rắn hơn thay vì củng
cố quan hệ ngoại giao với
các quốc gia thân thiện với
mình, theo
Foreign Policy
.
Điều này thể hiện trong
phát biểu hôm 17-4 của Bộ
trưởng Quốc phòng Iran
Mohammad Reza Ashtiani
sau cuộc tấn công, trong đó
đề cao sức mạnh và chiến
lược cứng rắn của Iran. Ông
khẳng định: “Chúng tôi là
một cường quốc tên lửa trên
thế giới. Bất cứ nơi nào họ
muốn đe dọa Iran, chúng tôi
sẽ phản ứng và phản ứng này
chắc chắn sẽ tương xứng, cứng
rắn và quyết liệt”.•
Lực lượng bảo vệ bờ biển Yemen tuần tra ở BiểnĐỏ
hồi tháng 12-2023. Ảnh: AFP
Quốc tế -
ThứBảy 20-1-2024
