16
Thụy Điển: Bước ngoặt trên
con đường gia nhập NATO
Thụy Điển đã vượt qua trở ngại lớn nhất trên con đường gia nhậpNATO làThổ Nhĩ Kỳ và khi vào NATO,
Thụy Điển sẽ giúp khối quân sự này tăng cường sức mạnh đáng kể.
ĐỨCHIỀN
C
ánh cửa gia nhập Tổ
chức Hiệp ước Bắc Đại
Tây Dương (NATO) của
Thụy Điển càng thêm rộng
mở khi tối 23-1, Quốc hội
Thổ Nhĩ Kỳ đã chấp thuận
việc Thụy Điển gia nhập
liên minh này với tỉ lệ ủng
hộ áp đảo: 287 phiếu thuận,
55 phiếu chống và 4 phiếu
trắng. Sau hơn 20 tháng kể
từ khi Thụy Điển gửi yêu cầu
gia nhập NATO với những
trì hoãn, cản trở từ phía Thổ
Nhĩ Kỳ, cuối cùng Ankara
đã thay đổi quyết định, dỡ
bỏ một trong những rào cản
cuối cùng cho việc mở rộng
khối quân sự này.
Dù đã được Quốc hội Thổ
Nhĩ Kỳ chấp thuận, Thụy
Điển vẫn sẽ phải chờ đợi một
thời gian nữa mới chính thức
được vào khối vì cần thời gian
để Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ
Recep Tayyip Erdogan ký
thành luật và cần sự đồng
ý của Hungary - thành viên
NATO cuối cùng chưa chấp
thuận tư cách thành viên của
Thụy Điển.
Rộng đường cho
Thụy Điển
Kể từ năm 2022 khi Thụy
Điển nộp đơn xin gia nhập
NATO, Thổ Nhĩ Kỳ đã phản
đối và yêu cầu Thụy Điển
có đường lối cứng rắn hơn
với Đảng Công nhân người
Kurd (PKK) - nhóm nổi dậy
chống chính quyền Thổ Nhĩ
Kỳ bị Mỹ, Thổ Nhĩ Kỳ và
Liên minh châu Âu (EU) coi
là tổ chức khủng bố. Chính
quyền Ankara đã cáo buộc
Thụy Điển (và Phần Lan) cho
phép các thành viên PKK trú
ngụ trên lãnh thổ và yêu cầu
các nước này dẫn độ.
Quan điểmcủa ThổNhĩ Kỳ
là các thành viên NATO nên
coi trọng mối quan ngại về
an ninh của các nước thành
viên vàThụyĐiển cần nghiêm
túc xem xét mối quan ngại
của Thổ Nhĩ Kỳ để gia nhập
NATO. Đáp lại, Thụy Điển
đã thực hiện hàng loạt biện
pháp nhằm xoa dịu những lo
ngại củaThổNhĩ Kỳ, bao gồm
thông qua luật chống khủng
bố mới đã có hiệu lực vào
năm ngoái.
Việc Thổ Nhĩ Kỳ chấp
thuận choThụyĐiển trở thành
thành viên NATO cũng giúp
Thổ Nhĩ Kỳ làm dịu căng
thẳng với Mỹ, mở đường
cho thương vụ bán máy bay
chiến đấu đa năng F-16 mới
trị giá 20 tỉ USD mà Ankara
mong muốn từ Washington.
Sở dĩ Quốc hộiMỹ trước đó
chưa bật đèn xanh cho thương
vụ này một phần vì một số
chỉ trích về vấn đề quyền con
người của Thổ Nhĩ Kỳ, cũng
như lo ngại về mối quan hệ
ngày càng gắn kết giữa Thổ
Nhĩ Kỳ và Nga, bao gồm việc
Ankara mua hệ thống phòng
khôngS-400 củaMoscow.Hồi
tháng 7, sau khi Tổng thống
Erdogan công khai nói rằng
ông không phản đối việcThụy
Điển gia nhập NATO, chính
quyền Tổng thống Mỹ Joe
Biden cho biếtWashington có
ý định xúc tiến việc chuyển
giao F-16 cho Thổ Nhĩ Kỳ.
Thụy Điển sẽ đóng
góp lớn cho NATO
Việc Thụy Điển vào NATO
sẽ hoàn thành việc mở rộng
khối quân sự, góp phần thay
đổi cán cân quyền lực ở châu
Âu, bổ sung hàng ngàn binh sĩ
cùng với sức mạnh hải quân
và không quân, theo tờ
The
Washington Post
.
Dù Thụy Điển đã cắt giảm
quân đội sau Chiến tranh lạnh
và chuyển đổi lực lượng để
phù hợp hơn với các chiến
dịch đặc biệt ở nước ngoài,
hiện tại lực lượng vũ trang
của Thụy Điển vừa hiện đại
vừa có khả năng tương tác tốt
Tổng thống ThổNhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan, Tổng Thư ký NATO Jens Stoltenberg và Thủ tướng
ThụyĐiểnUlf Kristersson
(từ trái qua)
tại Hội nghị thượng đỉnhNATOhồi tháng 7-2023. Ảnh: NATO
Tờ
Financial Times
ngày 24-1 dẫn lời các quan chức
Mỹ nói rằng Mỹ đã kêu gọi Trung Quốc (TQ) thúc giục
Iran kiềm chế nhóm vũ trang Houthis (Yemen) tấn công
tàu thương mại qua Biển Đỏ. Theo
Financial Times
,
Washington đã nhiều lần nêu vấn đề này với các quan
chức hàng đầu của TQ trong ba tháng qua.
Cụ thể, cố vấn an ninh quốc gia Mỹ Jake Sullivan và
cấp phó của ông là ông Jon Finer đã thảo luận vấn đề
này với Trưởng ban Liên lạc đối ngoại Trung ương Đảng
Cộng sản TQ Lưu Kiến Siêu trong cuộc gặp tại thủ đô
Washington, D.C. (Mỹ) vào tháng này. Ngoài ra, Ngoại
trưởng Mỹ Antony Blinken cũng đã nêu vấn đề với Bộ
trưởng Bộ Ngoại giao TQ Vương Nghị.
Theo
Financial Times
, các quan chức Mỹ tin rằng có
rất ít bằng chứng cho thấy Bắc Kinh đã gây áp lực lên
Tehran để kiềm chế Houthis. Thay vào đó, TQ tuần trước
đã ra tuyên bố kêu gọi chấm dứt hành vi quấy rối tàu dân
sự ở Biển Đỏ.
Thông tin được đưa ra trong bối cảnh liên quân do
Mỹ dẫn đầu tiếp tục tấn công các mục tiêu của Houthis
để ngăn chặn động thái leo thang của nhóm này trên
Biển Đỏ.
Sáng 24-1 (giờ Yemen), quân đội Mỹ cho biết đã không
kích hai tên lửa chống hạm của Houthis khi các tên lửa
này chuẩn bị phóng ra Biển Đỏ. Trước đó, Anh cho biết
liên quân gồm 24 quốc gia đã tấn công tám mục tiêu của
Houthis ở Yemen trong ngày 22-1, theo hãng tin
Reuters
.
“Để đối phó với các cuộc tấn công trái phép và liều
lĩnh của Houthis vào các tàu đi qua Biển Đỏ và các tuyến
đường thủy xung quanh, lực lượng vũ trang của Mỹ và
Anh, với sự hỗ trợ từ Úc, Bahrain, Canada, Hà Lan, New
Zealand... đã tiến hành các cuộc tấn công bổ sung chống
lại tám mục tiêu do Houthis kiểm soát ở Yemen” - theo
tuyên bố từ Văn phòng thủ tướng Anh.
Ngày 24-1, hãng thông tấn Nga
TASS
đưa tin các đại sứ
tại Yemen của năm quốc gia thành viên thường trực Hội
đồng Bảo an Liên hợp quốc (Nga, TQ, Pháp, Anh và Mỹ)
có kế hoạch gặp nhau để thảo luận về tình hình ở Yemen.
THẢO VY
Mỹ kêugọi TrungQuốc thúc giục IrankiềmchếHouthis
Hungary - trở ngại cuối cùng
trên đường vào NATO của Thụy Điển
Hiện tại, Hungary là thành viên NATO cuối cùng chưa
phê duyệt việcThụyĐiển vàoNATOdù trước đóHungary
cam kết sẽ không cản đường Thụy Điển và sẽ không là
quốc gia cuối cùng chấp thuận tư cách thành viên NATO
của nước này.
Hôm 23-1, Thủ tướng Hungary Viktor Orbán cho biết
ông đã mời người đồng cấp Thụy Điển Ulf Kristersson
đếnHungary để đàmphán về việc gia nhậpNATOnhưng
không nêu thời gian cụ thể. Cùng ngày, Ngoại trưởng
Hungary Peter Szijjarto chobiếtmục đích chuyến thăm là
xây dựng lòng tingiữa hai quốc gia, theohãng tin
Reuters
.
Không giốngThổ Nhĩ Kỳ, Hungary chưa đặt ra yêu cầu
công khai nào cần giải quyết trước khi Thụy Điển vào
NATO ngoài sự bất mãn mơ hồ với cái mà Hungary gọi
là “thái độ thù địch công khai” của Thụy Điển.
Trước nay, Hungary tỏ ra không hài lòng trước những
chỉ trích của Thụy Điển về các vấn đề pháp quyền của
Hungary. Tuần trước, Hungary còn chỉ trích Thụy Điển
không thực hiện các bước để tăng cường quan hệ
song phương.
Trong bối cảnh lo ngại về
an ninh sau khi Nga mở chiến
dịchquân sựđặcbiệt ởUkraine
vào tháng2-2022,ThụyĐiểnvà
Phần Lan đã từ bỏ vị thế trung
lập trong nhiều thập niên và
cùng nộp đơn gia nhập NATO.
Phần Lan đã trở thành thành
viên thứ 31 của NATO vào năm
ngoáivàsắptới,ThụyĐiểnsẽtrở
thành thành viên thứ 32.Trước
nay, Nga luôn khẳng định việc
NATOmở rộng về phía tây biên
giới của mình sẽ gây ra mối đe
dọa cho an ninh quốc gia Nga,
đồngthờicảnhbáosẽthựchiện
“các biện pháp kỹ thuật quân
sự phù hợp” để phản ứng việc
hai nước Bắc Âu này gia nhập
liên minh.
Tiêu điểm
với lực lượng của các thành
viên NATO khác.
Thụy Điển có nền công
nghiệp quốc phòng tiên tiến,
đứng tốp đầu của châu Âu.
Năm2022, ngành công nghiệp
quốcphòngcủa
Thụy Điển đạt
tới 3 tỉ USD,
với tổng kim
ngạchxuấtkhẩu
vật liệu quốc
phòng đạt hơn
2 tỉ USD. Bên
cạnh đó, Thụy
Điển có lực
lượng không
quânmạnh với
ít nhất 100 máy bay chiến
đấu. Đây là lực lượng không
quân lớn nhất Bắc Âu và là
một trong những lực lượng
hàng đầu ở châu Âu. Điều
này sẽ làm giảm gánh nặng
của các đồng minh lớn khác,
như Mỹ, trong việc cung cấp
trang thiết bị, vũ khí hiện đại
trên không cho khu vực này,
theoViện Nghiên cứuWilson
Center (Mỹ).
Hơn nữa, việc có thêm các
vùng lãnh thổ và đảo củaThụy
Điển sẽkhiến
toàn bộ bờ
biểnBaltictrở
thànhlãnhthổ
củaNATO.Do
đó, quân đội
và trang thiết
bịcóthểđược
vận chuyển
dễ dàng hơn
bằng đường
biển tới các
nước NATO như Estonia,
Latvia và Lithuania cũng như
tới Bắc cực. Điều này sẽ giúp
các quốc gia vùng Baltic dễ
dàng hỗ trợ phòng thủ cho
nhau trong trường hợp bị tấn
công, theo tờ
The Wall Street
Journal
.•
Một tàu di chuyển trên biểnẢ Rập ngoài khơi vịnhAden (Yemen)
hồi tháng 12-2023. Ảnh: EPA
Quốc tế -
ThứNăm 25-1-2024
Thụy Điển sẽ trở
thành thành viên
thứ 32 của NATO
trong những tuần
tới, chính thức chấm
dứt hai thế kỷ giữ
lập trường trung lập,
không liên kết quân
sự của nước này.
