2
Ý kiến
Thời sự -
ThứTư29-5-2024
NHÓMPHÓNGVIÊN
S
áng 28-5, Quốc hội (QH)
thảo luận ở hội trường
về một số nội dung còn
ý kiến khác nhau của dự thảo
Luật Tổ chức TAND sửa đổi.
Trong đó, đáng chú ý là nội
dung liên quan đến việc ghi
âm, ghi hình tại phiên tòa được
thiết kế theo hai phương án.
Theo đó, phương án 1 quy
định siết chặt việc ghi âm, ghi
hình tại tòa (không phân biệt
phiên tòa hình sự hay dân sự,
hành chính), muốn thực hiện
thì phải xin phép.Ngoài ra,
việc ghi hình ảnh chỉ được
thực hiện trong thời gian
khai mạc và tuyên án, công
bố quyết định.
Trong khi đó, phương án 2
không quy định việc ghi âm,
ghi hình như trênmà thực hiện
theo quy định của các luật tố
tụng và pháp luật có liên quan.
Nên cởi mở hơn
với báo chí
Góp ý nội dung trên của dự
thảo, đại biểu (ĐB)NguyễnThị
Việt Nga (đoàn Hải Dương)
cho biết thực tế có rất nhiều
vụ việc, vụ án được đưa tin
tràn lan trên báo chí, mạng xã
hội… một cách không chính
“Báo chí ghi âm,
ghi hình phải đúng,
rõ, chịu trách nhiệm
với bản ghi âm, ghi
hình của mình; tổng
biên tập chịu trách
nhiệm trong việc sử
dụng thì không ai
dám tung tin bậy bạ
trên mạng.”
ĐBQH
Phạm Văn Hòa
(đoàn Đồng Tháp)
Trước đề xuất siết chặt việc ghi âm,
ghi hình tại phiên tòa, phiên họp,
một số đại biểuQuốc hội đề nghị
cởi mở hơn, chỉnh lý quy định này
đối với PV, nhà báo.
Luật sư
TRƯƠNG NGỌC LIÊU
,
Đoàn Luật sư TP Hà Nội:
Nhà báo đến tòa tác nghiệp khác
với người dân đi nghe xử án
Với một phiên tòa công khai, có nhiều
đối tượng được tham gia để theo dõi
phiên tòa với những mục đích và nhiệm
vụ khác nhau. Cụ thể nhà báo có quyền
tác nghiệp theo quy định của Luật Báo
chí, quyền của họ cần có tại tòa sẽ khác
đối với người dân đến theo dõi một phiên
tòa để được nghe, phổ biến pháp luật. Do
đó nên có quy định riêng đối với nhà báo
tác nghiệp tại tòa.
Đối với phiên tòa hình sự, dự thảo đề ra phương án bắt
buộc tất cả phiên tòa (kể cả công khai) chỉ được phép ghi âm,
ghi hình khi được chủ tọa đồng ý đồng nghĩa với nhà báo khi
tác nghiệp cũng tuân thủ quy định này. Tôi cho rằng điều này
là không phù hợp và không thực sự cần thiết.
Việc hạn chế quyền ghi âm đối với báo chí chỉ nên thực
hiện trong những trường hợp thật sự đặc biệt, được quy định
theo hướng liệt kê để tránh việc áp dụng tùy nghi. Còn lại
các cơ quan báo chí đương nhiên có quyền ghi âm để phục
vụ việc tác nghiệp, đảm bảo độ chính xác của thông tin khi
truyền tải tới người dân.
Ngay cả trong trường hợp hạn chế như trên thì đối với việc
ghi âm những người tham gia tố tụng khác như người bào
chữa (luật sư), bị cáo, bị hại... thì cũng chỉ cần sự đồng ý của
họ chứ không cần thêm sự đồng ý của chủ tọa (như dự thảo
quy định).
Việc đồng ý có thể thông qua văn bản, lời nói hoặc sự xác
nhận lại của chủ tọa thông qua việc hỏi những đối tượng này.
Khi đó, cơ quan báo chí tự chịu hoàn toàn trách nhiệm pháp
lý đối với việc sử dụng các tệp (file) ghi âm, ghi hình trái
với tôn chỉ hoạt động, quy định của pháp luật chuyên ngành
báo chí và các quy định của pháp luật khác có liên quan đến
quyền bí mật đời tư, quyền hình ảnh, quyền sở hữu trí tuệ...
(nếu có).
Từ kinh nghiệm thực tiễn tham gia nhiều vụ án hình sự
được người dân và báo chí quan tâm. Tôi nhận thấy sự có
mặt của các PV không gây ảnh hưởng đến việc thực hiện hoạt
động nghiệp vụ của luật sư. Ngược lại, sự có mặt của báo
chí góp phần tăng tính chuyên nghiệp của luật sư trong hoạt
động nghề nghiệp của mình. Chúng tôi luôn phải ý thức về
tác phong, lời nói, cử chỉ nhằm đảm bảo mọi hoạt động, ứng
xử của luật sư khi tham gia phiên tòa tuân thủ đúng quy định
của pháp luật về tố tụng, Bộ quy tắc đạo đức và ứng xử nghề
nghiệp luật sư.
Bên cạnh đó, quá trình tác nghiệp của báo chí tại phiên tòa
cũng là kênh rất hiệu quả trong công tác tuyên truyền, giáo
dục, phổ biến kiến thức pháp luật đến người dân. Góp
phần vào mục đích “răn đe, phòng ngừa chung” trong
pháp luật hình sự.
Luật sư
NGUYỄN HỒNG HÀ
,
Đoàn Luật sư tỉnh Khánh Hòa:
Bản ghi âm là “vũ khí”
bảo vệ nhà báo trên
hành trình bảo vệ sự thật
Ghi âm tại phiên tòa xét xử công
khai phải xin phép và được sự đồng
ý của chủ tọa, của bị cáo… là hạn
chế quyền giám sát của nhân dân và
cơ quan báo chí.
Thực tiễn xét xử đã xảy ra những vụ án diễn biến
tranh tụng một đằng, án nhận định và tuyên một nẻo
hoặc án tuyên một đằng phát hành án một nẻo đã bị các
đương sự khiếu nại, tố cáo.
Một số cơ quan báo chí đăng bài phản ánh là sự thật
và khi xử lý những sai phạm tiêu cực trong hoạt động tư
pháp thì chứng cứ hữu hiệu vẫn là file ghi âm xác thực.
Việc nhà báo ghi âm là nhằm đảm bảo thông tin chính
xác, khách quan, không có lý do gì phải hạn chế.
thống, cùng những ý kiến trái
chiều từ nhiều người dùng
mạng xã hội.
Điều này đã gây ảnh hưởng
tiêu cực đến công tác xét xử,
công tác tuyên truyền pháp
luật cũng như ảnh hưởng trực
tiếp đến quyền cá nhân, quyền
con người được quy định trong
hiến pháp.
“Việc quy định chặt chẽ hơn
về hoạt động ghi âm, ghi hình
tại phiên tòa là vô cùng cần
thiết” - ĐB Nga nhấn mạnh
và kiến nghị cân nhắc hai
nội dung.
Một là không nên chỉ giới
hạn việc ghi hình ảnh tại phiên
tòa, phiên họp trong thời gian
khai mạc phiên tòa, phiên họp
và tuyên án, công bố quyết
định mà cần giới hạn cả việc
ghi âm. “Nếu để người dân tự
do ghi âm, ghi hình trong cả
quá trình xét xử sẽ ảnh hưởng
đến quá trình xét xử vì ít nhiều
tạo sự lộn xộn” - bà Nga nói.
Bà cũng nhấn mạnh những
phiên tòa xử án ly hôn hay án
kinh doanh…có nhiều bí mật
đời tư, bí mật doanh nghiệp, bí
mật kinh doanh. Do vậy, nếu
ghi âm, ghi hình tràn lan rồi
đưa thông tin đã cắt gọt lên
mạng xã hội sẽ ảnh hưởng
không nhỏ tới các cá nhân, tổ
chức liên quan. Trong khi đó,
việc xử phạt những vi phạm
trên môi trường mạng hiện
nay đang gặp nhiều khó khăn,
vướng mắc.
Thứ hai, cần có sự phân biệt
đối tượng được phép ghi âm,
ghi hình tại phiên tòa. Nữ ĐB
tỉnh Hải Dương đề xuất nên
quy định cởi mở hơn việc ghi
âm, ghi hình tại phiên tòa với
nhómđối tượng là PV, báo chí,
truyền hình.
“Họ là những người được
đào tạo bài bản, có chuyên
môn, lại bị ràng buộc bởi công
việc nên việc thông tin chắc
chắn sẽ có sự chuyên nghiệp
và tính khách quan hơn” - bà
nhìn nhận và cho biết đây cũng
chính là ý kiến kiến nghị của
nhiều cử tri là phóng viên, kỹ
thuật viên truyền hình, báo chí
mà bà nhận được.
Đảm bảo
quyền con người,
quyền công dân
Bày tỏ đồng tình với việc có
quy định ghi âm, ghi hình như
dự thảo nhưng ĐB PhạmVăn
Hòa (đoànĐồngTháp) đề nghị
chỉnh lý theo hướng PV, báo
chí ghi âm, ghi hình bị can, bị
cáo nếu được sự đồng ý của bị
can, bị cáo.
“Nhưng báo chí ghi âm, ghi
hình phải đúng, rõ, chịu trách
nhiệmvề bản ghi âm, ghi hình
của mình. Tổng biên tập chịu
trách nhiệmtrong việc sửdụng
ghi âm, ghi hình. Như thế đâu
ai dám tung tin bậy bạ trên
mạng” - ông Hòa nói.
Trong khi đó, ĐB Dương
Minh Ánh (đoàn TP Hà Nội)
đồng tình với phương án 1.
Theo bà Ánh, quy định này
không hẹp hơn so với Luật
Báo chí. “Luật Báo chí quy
định hoạt động báo chí theo
quy định của pháp luật thì luật
này và các luật khác cho phép
tới đâu, báo chí hoạt động tới
đó” - ĐB đoànTPHà Nội nói.
Bà Ánh cũng cho rằng việc
bổ sung khoản 4 Điều 141 về
việc tòa án ghi âm lời nói, ghi
hìnhảnhtoànbộdiễnbiếnphiên
tòa, phiênhọp trong trườnghợp
cần thiết để phục vụ nhiệmvụ
chuyênmôn là cần thiết. “Sau
này VKS có giám sát hay cơ
quan, cá nhân, tổ chức cần
kiểm tra thông tin thì kiểm tra
trên kết quả ghi âm, ghi hình
của tòa” - bà Ánh nói thêm.
Tán thành với phương án
1, ĐB Trần Nhật Minh (đoàn
Nghệ An) cho rằng việc này
đã khắc phục được những bất
cập trong những luật tố tụng
hiện hành, đáp ứng được hai
yêu cầu đặt ra trong hoạt động
của phiên tòa.
Cụthể,khônglàmảnhhưởng
tới quyền công dân, quyền con
người của bị cáo, đương sự và
ĐBNguyễn Thị Việt Nga
(trái)
vàĐB PhạmVănHòa nói về quy định ghi âm, ghi hình đối với nhà báo. Ảnh: QH
Hạn chế ghi âm, ghi hình tại tòa: Cần
đối với báo chí
