3
Thời sự -
ThứTư29-5-2024
Luật sư tham gia phiên tòa hay nhà báo sẽ rất yên tâm trong
hoạt động nghề nghiệp, ghi âm để có bằng chứng xác thực trong
quá trình bảo vệ sự thật, bảo vệ lẽ phải, phòng, chống tiêu cực
xảy ra trong giai đoạn có liên quan đến “sinh mệnh pháp lý” của
các bên.
Phiên tòa xét xử công khai nếu có nhà báo hoạt động nghiệp
vụ báo chí không bị hạn việc ghi âm bằng những “giấy phép
con” sẽ hạn chế tối đa được tiêu cực vì tránh được tình huống
“lời nói gió bay”.
“Lời nói máy ghi” và file ghi âm của nhà báo hoàn toàn độc
lập không phụ thuộc vào việc tòa án có chủ động ghi âm, ghi
hình hay không.
Khi có vấn đề pháp lý có liên quan đến khiếu nại, tố cáo,
những hành vi vi phạm tại chốn công đường, không có gì đảm
bảo tính xác thực bằng các file ghi âm. Đây là phương tiện hữu
hiệu, là “vũ khí” bảo vệ nhà báo trong hành trình bảo vệ sự thật.
Ghi âm là một quyền, còn việc sử dụng file ghi âm, công bố
file ghi âm ở đâu đó là trách nhiệm, nghĩa vụ mà người ghi âm
phải tuân thủ luật pháp, vì việc đăng tải đã có hàng loạt đạo luật
khác điều chỉnh như Luật Báo chí, Luật Luật sư, BLDS, BLHS,
Luật An ninh mạng, Pháp lệnh Xử phạt vi phạm hành chính đối
với hành vi cản trở hoạt động tố tụng…
Tóm lại, dự thảo Luật Tổ chức TAND không nên có thêm
những quy định theo hướng hạn chế quyền ghi âm, ghi hình
trong các phiên tòa công khai, đặc biệt là phiên tòa hình sự.
Chỉ điều chỉnh ghi âm, ghi hình
trong phòng xét xử
những người tham gia tố tụng
khác. Đồng thời không làm
ảnh hưởng tới hoạt động xét
xử, phải đảm bảo để HĐXX
toàn tâm, toàn ý cho việc thực
hiện xét xử.•
Điều 141 dự thảo không quy định về quyền truyền thông.
Chúng tôi chỉ điều chỉnh hoạt động này trong phòng xét xử,
ra ngoài phòng xử, các nhà báo phỏng vấn ai, quay phim ai,
chúng tôi không có quyền can thiệp. Việc quy định như dự
thảo cũng là nhằm nâng cao hiệu quả, duy trì trật tự và tôn
trọng quyền con người.
ĐB có nói câu chuyện chỉ cần một bên đồng ý là có quyền
ghi âm, ghi hình. Nhưng bên này đồng ý mà bên kia không
đồng ý cũng ảnh hưởng đến quyền con người, do vậy cần
“giữ nguyên như dự thảo”.
Tiếp thu ý kiến của ĐB có phần ghi âm, bởi ghi âm cũng là
vấn đề liên quan đến quyền con người.
Chánh án TAND Tối cao
NGUYỄN HÒA BÌNH
phân biệt
N
gày làm việc thứ tám của kỳ họp thứ bảy, Quốc
hội (QH) khóa XV đã thảo luận tại hội trường về
dự án Luật Tổ chức TAND (sửa đổi). Một trong
những nội dung còn ý kiến khác nhau liên quan đến
quy định về “đổi mới TAND cấp tỉnh, TAND cấp huyện
theo thẩm quyền xét xử”.
“Không có gì khác hơn
thì tại sao phải đổi”
Về nội dung này, khoản 1 Điều 4 dự thảo đang thể
hiện hai phương án.
Phương án 1 quy định TAND tỉnh và TAND huyện,
như quy định của luật hiện hành. Phương án 2 quy
định TAND sơ thẩm và TAND phúc thẩm, như đề
nghị của TAND Tối cao.
Đáng chú ý, trước đây, khi cho ý kiến tại kỳ họp thứ
sáu, đa số các đại biểu (ĐB) QH ủng hộ phương án 1.
Lần thảo luận này, 13 ý kiến của ĐB phát biểu ủng hộ
phương án 2; sáu ý kiến ủng hộ phương án 1.
Thống nhất với phân tích, đánh giá của Ủy ban
Thường vụ QH, Chủ tịch HĐND TP.HCM Nguyễn
Thị Lệ lựa chọn phương án giữ nguyên quy định hiện
hành về tên gọi tòa án.
Tương tự, ĐB Nguyễn Tạo (đoàn Lâm Đồng) cho
rằng TAND phúc thẩm vừa phải xét xử phúc thẩm vừa
phải thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của một tòa sơ
thẩm. “Việc đổi tên theo phương án 2 chỉ dừng lại ở
tên gọi, còn nội hàm không khác với luật hiện hành” -
ĐBQH tỉnh Lâm Đồng đề nghị “khi có đủ điều kiện”
mới sửa đổi Luật
Tổ chức TAND
cho phù hợp với
phương án 2.
“Không có
gì khác hơn thì
tại sao chúng ta
phải đổi” - ĐB
Phạm Văn Hòa
(đoàn Đồng
Tháp) nói.
Tuy nhiên,
do có nhiều ĐB
đồng tình với
việc đổi tên tòa
án, Chánh án
TAND Tối cao
thuyết phục QH
nên đổi mới
TAND cấp tỉnh
thành TAND
phúc thẩm,
TAND cấp
huyện thành TAND sơ thẩm, ĐB Phạm Văn Hòa đề
nghị lấy phiếu xin ý kiến của các ĐBQH về nội dung
này.
“Chúng ta có 487 ĐBQH, các ĐB phát biểu chỉ trên
dưới 30 mà thôi, chưa biết mấy trăm ĐB còn lại ủng
hộ phương án nào. Đề nghị nên lấy phiếu để không ai
so bì gì được” - ĐBQH tỉnh Đồng Tháp nói.
“Dù có tốn mà đúng, tốt, phù hợp thì
cũng phải làm”
Có quan điểm khác, ĐB Đỗ Ngọc Thịnh (đoàn
Khánh Hòa) cho hay ông đồng ý với phương án 2, đổi
mới TAND cấp tỉnh thành TAND phúc thẩm, TAND
cấp huyện thành TAND sơ thẩm.
Nêu lý do, chủ tịch Liên đoàn Luật sư Việt Nam cho
rằng việc đổi mới này đã thể chế hóa, đáp ứng yêu
cầu tại các nghị quyết của Đảng.
“Một trong những vấn đề quan trọng nhất là chúng
ta phải xây dựng tòa án độc lập; tòa án trở thành trung
tâm, xét xử là trọng tâm” - ông Thịnh nói và cho rằng
có như vậy thì xét xử mới công bằng, đảm bảo công
lý; nhân dân mới tin vào pháp luật, tin vào tòa án và
xa hơn nữa là nhân dân tin vào chế độ.
Mặt khác, ĐBQH tỉnh Khánh Hòa nhấn mạnh tòa
án là cơ quan xét xử của Nhà nước, tòa án thực hiện
thẩm quyền tài phán quốc gia chứ không phải tòa án
cấp huyện hay cấp tỉnh.
Ông Thịnh cũng dẫn lại ý kiến của ĐB Nguyễn Thị
Thủy (đoàn Bắc Kạn) nhận định việc xét xử các vụ án
hành chính mà người bị kiện là chủ tịch tỉnh rất khó.
Nếu chúng ta tiếp tục giữ điều này, tòa án rất khó độc
lập, rất khó cho tòa xử công bằng và rất khó cho việc
đảm bảo công lý.
Một lý do khác, ông Đỗ Ngọc Thịnh cho rằng quy
định nói trên phù hợp với truyền thống tư pháp nước
nhà, khi Chủ tịch Hồ Chí Minh quyết định thành lập
các tòa án của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.
“Thời điểm lịch sử, Bác Hồ quyết định rất nhiều
vấn đề lớn của nước ta, trong đó có việc xây dựng
Hiến pháp 1946, có việc chỉ đạo xây dựng tòa án
sơ thẩm, tòa án phúc thẩm. Tôi thấy cứ theo Bác là
đúng” - ĐB Đỗ Ngọc Thịnh nói thêm.
“Tôi đồng ý với ý kiến của ĐB Phạm Văn Hòa,
chúng ta cần phải lấy phiếu” - ông Thịnh kết luận.
Ủy viên thường trực Ủy ban Quốc phòng và An
ninh Trịnh Xuân An (đoàn Đồng Nai) cũng cho rằng
việc đổi tên ở thời điểm này là “hoàn toàn cần thiết”.
“Nếu không ở thời điểm này, chúng ta không còn thời
điểm nào khác. Chẳng lẽ lại đợi sửa luật tòa án tiếp
theo thì đến năm bao nhiêu chúng ta mới đổi được” -
theo lời ông An.
ĐBQH tỉnh Đồng Nai đánh giá việc đổi tên như đề
xuất của TAND Tối cao không phải là việc đổi tên
thuần túy mà
đây là một tư
duy đổi mới về
chính trị, pháp
lý, phù hợp với
định hướng cải
cách…
ĐB Nguyễn
Anh Trí (đoàn
Hà Nội) nói việc
đổi tên nói trên
có thể làm phát
sinh chi phí sửa
con dấu, biển
hiệu tòa án…
nhưng ông đánh
giá khoản chi
này “không đáng
kể” so với lợi
ích to lớn, lâu
dài của việc đổi
mới tòa án.
“Dù có tốn mà
đúng, tốt, phù hợp thì cũng phải làm” - ông Trí
nhấn mạnh.
“Hôm nay không làm, con cháu cũng sẽ
phải làm”
Giải trình thêm cuối phiên thảo luận, Chánh án
Nguyễn Hòa Bình cho biết TAND Tối cao vẫn giữ quan
điểm phải đổi mới, phải tổ chức theo thẩm quyền xét xử.
Theo ông Nguyễn Hòa Bình, hiến pháp quy định hai
cấp xét xử. Bản thân luật này cũng quy định nhiệm vụ
của cấp xét xử sơ thẩm, nhiệm vụ cấp phúc thẩm chứ
không nói nhiệm vụ của tòa huyện hay tòa tỉnh. Tương
tự, tất cả luật tố tụng đều nói nhiệm vụ của cấp sơ thẩm,
cấp phúc thẩm. Việc đổi mới này phù hợp với tất cả luật
khác.
“Kết quả bỏ phiếu ở QH thế nào chúng tôi chấp hành,
có thể vẫn giữ nguyên, có thể đổi mới. Nhưng có một
điều chắc chắn đây là xu thế, hôm nay chúng ta không
làm, con cháu chúng ta cũng sẽ phải làm” - Chánh án
TAND Tối cao khẳng định.
Dự kiến dự thảo Luật Tổ chức TAND (sửa đổi)
sẽ được QH bấm nút thông qua vào sáng 24-6.
NHÓM PHÓNG VIÊN
Chánh án TANDTối caoNguyễnHòa Bình phát biểu tại nghị trường. Ảnh: QH
Đổi tên tòa án là xu thế
CHÁNH ÁN NGUYỄN HÒA BÌNH:
Đưa ra hai phương án vì còn nhiều ý
kiến khác nhau
Trước đó, Ủy ban Thường vụ QH cũng đã có báo cáo giải
trình, tiếp thu, chỉnh lý vềdự luật gửi cácĐBQH.Trongđóđáng
chú ý là việc tiếp thu, chỉnh lý khoản 3 Điều 141 quy định về
tham dự và hoạt động thông tin tại phiên tòa, phiên họp.
Do còn ý kiến khác nhau nên dự thảo trình QH thảo luận
được thiết kế hai phương án.
Phương án 1 (gồmkhoản 3 và khoản 4): Việc ghi âm lời nói,
ghi hình ảnh của HĐXX tại phiên tòa, phiên họp phải được sự
đồng ý của chủ tọa phiên tòa; việc ghi âm lời nói, ghi hình ảnh
của người tiến hành tố tụng khác, người tham gia phiên tòa,
phiên họp thì phải được sự đồng ý của họ và sự đồng ý của
chủ tọa phiên tòa, phiên họp. Việc ghi hình ảnh tại phiên tòa,
phiên họp chỉ được thực hiện trong thời gian khai mạc phiên
tòa, phiên họp và tuyên án, công bố quyết định.
Tòa án tiến hành
ghi âm
lời nói, ghi hình ảnh toàn bộ diễn
biến phiên tòa, phiên họp trong trường hợp cần thiết để
phục vụ nhiệm vụ chuyên môn. Việc sử dụng, cung cấp kết
quả ghi âm lời nói, ghi hình ảnh diễn biến phiên tòa được
thực hiện theo quy định của pháp luật. Chánh án TAND Tối
cao quy định chi tiết khoản này.
Phươngán2: Khôngquyđịnh khoản3 và khoản4 (thực hiện
theo quy định của các luật tố tụng và pháp luật có liên quan).
