3
đề nghị xin không được áp
dụng (biện pháp chuyển
hướng)” - ĐBQH tỉnh Bắc
Kạn cho hay.
Trao đổi thêm sau đó,
Chánh án TAND Tối cao
Nguyễn Hòa Bình thông tin
ban đầu, dự luật quy định
thẩm quyền quyết định áp
dụng biện pháp xử lý chuyển
hướng giao cho ba cơ quan
ở ba giai đoạn điều tra, truy
tố, xét xử. Sau đó, dự thảo
bổ sung thêm phương án 2.
Tuy nhiên, Chánh án
Nguyễn Hòa Bình cho hay
các chuyên gia của Liên hợp
quốc khuyến cáo áp dụng
các biện pháp xử lý chuyển
Thời sự -
ThứBảy22-6-2024
Điều 53 dự thảo đang đề
xuất hai phương án liên quan
đến thẩm quyền áp dụng các
biệnpháp xử lý chuyểnhướng.
Phươngán1:
Thủtrưởng,phó
thủtrưởngcơquanđiềutra,viện
trưởng, phóviện trưởngVKS có
thẩm quyền áp dụng 11 biện
pháp xử lý chuyển hướng, trừ
biện pháp giáo dục tại trường
giáo dưỡng.Thẩmphán, HĐXX
có thẩm quyền áp dụng cả 12
biện pháp xử lý chuyển hướng
quy định tại luật này.
Phươngán2:
Tòaáncóthẩm
quyền áp dụng các biện pháp
xử lý chuyển hướng quy định
tại luật này theo đề nghị của
cơ quan điều tra, VKS.
Tiêu điểm
hướng để “nhẹ nhàng”, giúp
các cháu không bị mặc cảm
phải ra tòa vì khi ra tòa rất
nặng nề và để linh hoạt.
“Phải bồi thường hay phải
xin lỗi thì cơ quan điều tra
chỉ cần nói “cháu đi xin
lỗi bạn xong về có gì bồi
thường cho bạn”. Đi phá
siêu thị, đập vỡ cửa kính
xe là phạm tội nhưng các
cháu xin lỗi, đi bồi thường
là xong, không phải ra tòa
nên linh hoạt” - ông nói.
Tranh luận tách vụ
án có người lớn và
trẻ vị thành niên
phạm tội
Một nội dung khác còn ý
kiến khác nhau là có nên tách
vụ án hình sự có người bị
buộc tội là người chưa thành
niên và người đã thành niên
để giải quyết độc lập.
ĐB Phan Thị Nguyệt
Thu (đoàn Hà Tĩnh) ủng
hộ quy định tại dự thảo về
việc “tách vụ án hình sự có
người chưa thành niên phạm
tội”. Bà Thu cho rằng việc
này sẽ đảm bảo nguyên tắc
giải quyết nhanh chóng, kịp
thời, ưu tiên thủ tục tố tụng
rút gọn, vì lợi ích tốt nhất
của người chưa thành niên.
Bên cạnh đó, khi tách vụ
án, người chưa thành niên
phạm tội sẽ được áp dụng các
thủ tục thân thiện. Trong quá
trình điều tra, truy tố, xét xử,
thẩm phán giải quyết vụ án,
điều tra viên, kiểm sát viên
phải là người có am hiểu, có
kinh nghiệm giải quyết các
vụ án liên quan đến người
chưa thành niên và hiểu tâm
lý của trẻ…
Chánh án TAND tỉnh Hà
Tĩnh cũng cho rằng việc
tách vụ án còn nhằm đảm
bảo mọi điều riêng tư của
trẻ em…Mặt khác, nếu giải
quyết chung trong một vụ án,
bà Thu còn lo ngại tại tòa,
nếu kẻ chủ mưu cầm đầu là
những đối tượng nguy hiểm,
côn đồ, lưu manh… sẽ có
những tác động tâm lý làm
cho các em lo sợ, không dám
khai đúng sự thật…
Tranh luận, ĐB Nguyễn
Thanh Sang (đoàn TP.HCM)
cho rằng quy định này “không
hợp lý”. “Tách vụ án hình sự
sẽ dẫn đến khó khăn trong
việc đánh giá toàn diện vụ
án” - phó viện trưởngVKSND
TP.HCM nói.
Ông Sang dẫn chứng vụ án
có năm bị can phạm tội cướp
giật, trong đó đối tượng vị
thành niên cầm đầu. Trường
hợp tách vụ án thì phải tách
từ giai đoạn điều tra, điều này
dẫn tới tài liệu để xét xử đối
với bị cáo người chưa thành
niên và các đối tượng khác
sẽ rất khó khăn. “Việc xét
xử chung là cơ sở để HĐXX
đánh giá toàn diện vụ án. Tất
cả tài liệu đều được thẩm tra
công khai tại phiên tòa” - vẫn
lời ông Sang.
Trước lo ngại việc gộp
chung sẽ làm kéo dài thời
gian giải quyết vụ án với
người chưa thành niên, ông
Sang cho rằng người chưa
thành niên có quy định giam
riêng. Cơ quan tiến hành tố
tụng có thể xem xét thay đổi
hoặc hủy bỏ biện pháp ngăn
chặn và giao cho UBND
xã, phường, thị trấn quản
lý giáo dục…
Về nội dung này, Chánh
án TAND Tối cao Nguyễn
Hòa Bình cho rằng nếu
không “tách án” sẽ vi phạm
một loạt các nguyên tắc
nhân văn chúng ta đã đề ra.
“Phải kéo dài thời gian xử
lý vụ án; việc điều tra, truy
tố, xét xử trong môi trường
thân thiện không được thực
hiện…” - ông Bình nói.
Trước băn khoăn về việc
“các cháu có phải ra tòa
lần thứ hai hay không với
tư cách người làm chứng”,
Chánh án Bình khẳng định
“nhân chứng không phải lúc
nào cũng ra tòa”.
Về ý kiến lo ngại “vụ việc
có được thẩm định công khai
tại phiên tòa hay không”,
Chánh án Bình đáp các cháu
đã có một phiên tòa xét xử,
khi đó toàn bộ các chứng cứ
của quá trình điều tra đã được
thẩm tra công khai. Bản án
đối với các cháu nếu có hiệu
lực pháp luật mặc nhiên được
sử dụng như tài liệu đã được
thẩm tra tại phiên tòa thứ hai.
“Các cháu không nhất thiết
phải ra tòa lần nữa” - Chánh
án Bình cho hay.•
NHÓMPHÓNGVIÊN
N
gày 21-6, tiếp tục kỳ
họp thứ bảy, Quốc
hội (QH) thảo luận tại
hội trường về dự án Luật
Tư pháp người chưa thành
niên. Một trong những nội
dung còn ý kiến khác nhau
liên quan đến thẩm quyền
áp dụng các biện pháp xử lý
chuyển hướng, quy định tại
Điều 53 dự thảo luật.
Chỉ cần nói “cháu xin
lỗi bạn và bồi thường
cho bạn…”
Nêu ý kiến, Chủ tịch Liên
đoàn Luật sư Việt Nam Đỗ
Ngọc Thịnh (đoàn Khánh
Hòa) thể hiện sự đồng tình
với phương án 2. Theo ông
Thịnh, BLTTHS quy định
chỉ có tòa án mới có thẩm
quyền xét xử, quyết định một
người có phạm tội hay không,
quyết định loại hình phạt và
mức hình phạt áp dụng đối
với người phạm tội…
“Cần quy định duy nhất
tòa án có thẩm quyền áp
dụng biện pháp xử lý chuyển
hướng sau khi đã đánh giá
toàn diện vụ án và các điều
kiện theo quy định của pháp
luật. Cơ quan điều tra, VKS
có quyền đề nghị tòa án áp
dụng biện pháp xử lý chuyển
hướng là phù hợp” - ông
Thịnh đề nghị.
Đại biểu (ĐB) Nguyễn
Minh Tâm (đoàn Quảng
Bình) lại bày tỏ nhất trí với
phương án 1, tức ba cơ quan
điều tra, VKS, tòa án đều có
thẩm quyền xem xét, quyết
định áp dụng biện pháp xử
lý chuyển hướng tại mỗi giai
đoạn tố tụng. Riêng biện pháp
giáo dục tại trường giáo dục,
giáo dưỡng, theo ĐB phải
do tòa án quyết định.
“Quy định này để kịp
thời áp dụng biện pháp xử
lý chuyển hướng đối với
người chưa thành niên khi
đã đủ điều kiện theo quy
định, giảm tải công việc cho
tòa án, hạn chế các thủ tục
không cần thiết” - bà Tâm
“Nếu không tách án
sẽ vi phạmmột loạt
các nguyên tắc nhân
văn đã đề ra, trong
đó có việc điều tra,
truy tố, xét xử trong
môi trường thân
thiện không được
thực hiện…”
Chánh án TAND Tối cao
Nguyễn Hòa Bình
Phó Chủ nhiệmỦy ban Tư phápNguyễn Thị Thủy (đoàn Bắc Kạn) và
Chánh án TANDTối caoNguyễnHòa Bình tại phiên thảo luận. Ảnh: PHẠMTHẮNG
Tranh luận việc
tách riêng án
người lớn và
trẻ vị thành niên
Các đại biểu ủng hộ việc tách vụ án hình sự có người
chưa thành niên phạm tội nhằmgiải quyết nhanh
chóng, kịp thời, đồng thời đảmbảomọi điều riêng tư
của trẻ em.
nhìn nhận.
Chia sẻ thông tin tại phiên
thảo luận, Phó Chủ nhiệm
Ủy ban Tư pháp Nguyễn
Thị Thủy (đoàn Bắc Kạn)
cho hay vào năm 2015, QH
thông qua BLHS với sự ra
đời của ba biện pháp khiển
trách, hòa giải và giáo dục
tại cộng đồng, nhằm xử lý
chuyển hướng và sớm kết
thúc quá trình truy cứu trách
nhiệm hình sự. “Khi đó, các
cơ quan tố tụng rất hy vọng
thời gian tới sẽ có nhiều cháu
được áp dụng các biện pháp
nhân văn này” - bà Thủy nói.
Tuy nhiên, qua sáu năm
thi hành, trên phạm vi cả
nước chỉ có 35 cháu được áp
dụng, trung bình chỉ khoảng
sáu cháu/năm.
“Chia sẻ với chúng tôi,
các cán bộ tố tụng cho biết
không phải các cháu không
đủ điều kiện áp dụng mà bởi
vì pháp luật hiện hành quy
định trong một biện pháp có
quá nhiều biện pháp cụ thể
kèm theo và có quá nhiều
nghĩa vụ phải thực hiện.
Điều này dẫn đến các cháu
và bản thân gia đình cũng
Phát biểu tại nghị trường, ĐB Lê Thanh
Hoàn (đoàn Thanh Hóa) nêu quan điểm của
nhiều học giả phương Tây cho rằng nhà tù là
trường ĐH của tội phạm, vì cho phép người
phạm tội học hỏi nhiều hơn các mánh khóe
và kỹ năng phạm tội cũng như duy trì mạng
lưới phạm tội sau này.
“Điều này có thể đặc biệt đúng đối với
trẻ vị thành niên do còn non nớt nên dễ bị
ảnh hưởng của bạn bè và những thói hư, tật
xấu” - ông Hoàn nói. Ông đánh giá các hệ
thống tư pháp hình sự riêng biệt, trại giam
riêng dành cho người chưa thành niên đã
được thiết lập tại rất nhiều quốc gia, một
phần cũng do nhu cầu ngăn chặn người
chưa thành niên bị ảnh hưởng bởi những
người phạm tội người lớn.
ĐBTrươngTrọng Nghĩa (đoànTP.HCM) nói
ông rất ủnghộmụcđích tốt đẹpcủa sángkiến
lập pháp này, đó là tìm cách để người phạm
tội chưa thành niên có điều kiện cải tạo tốt
hơn, tìm cách giảm nhẹ tối đa, không cần xử
lý hình sự vì cuộc đời của họ còn dài…
Vì ý nghĩaquan trọngnhư vậy, vị luật sưđến
từ TP.HCM đề nghị cần có đánh giá tác động
kỹ lưỡng; đặc biệt là việc liệu có tạo ramột“xu
hướng” do người phạm tội chưa thành niên
được giảm nhẹ nhiều, được chuyển hướng
nhiều nên những đối tượng xấu sẽ lợi dụng
chuyện này để xúi giục, dẫn dắt, gài bẫy các
em đi vào con đường tội phạm...
Trẻ vị thành niên còn non nớt nên dễ bị ảnh hưởng
Đại biểu Trương TrọngNghĩa (đoàn TP.HCM)
nêu ý kiến tại phiên thảo luận.
Ảnh: PHẠMTHẮNG
