5
Thời sự -
Thứ Tư 10-7-2024
LÊ THOA
thực hiện
T
P.HCM đang hoàn thiện đề án
sắp xếp 80 phường thuộc 10
quận trên địa bàn TP.HCM để
trình HĐND TP thông qua nghị
quyết thực hiện đề án trước khi
trình Bộ Nội vụ.
Với số lượng đơn vị hành chính
(ĐVHC) cấp xã được sắp xếp gấp
bốn lần so với giai đoạn trước, TS
Nguyễn Thị
Th i ện Tr í ,
giảng viên
khoaLuậthành
chính - Nhà
nước,ĐHLuật
TP.HCM, cho
rằngTP.HCM
cần được chủ
động về cách làm, phương án sắp
xếp để tránh làm rạn nứt hay có
những xáo trộn quá lớn.
Bệ phóng cho kinh tế
TP.HCM
.
Phóng viên
:
Thưa bà, việc sắp
xếp ĐVHC lần này có ý nghĩa như
thế nào đối với một TP đặc thù như
TP.HCM?
+TS
NguyễnThịThiệnTrí
:Việc
tổ chức, sắp xếp lại ĐVHC cấp cơ
sở là vấn đề trọng đại của quốc gia
và cả các địa phương. Việc nhập
hay tách đều đòi hỏi có những cơ
sở lý luận và thực tiễn hết sức căn
cơ, rõ ràng, minh bạch. Điều này
nhằm bảo đảm rằng việc nhập, tách
là khách quan và giải quyết các vấn
đề phát sinh sau nhập, tách cũng
được thực hiện một cách bài bản,
có căn cứ.
Việc sáp nhập 80 phường ở
TP.HCM sắp tới là vấn đề quan
trọng của TP, mang đến nhiều cơ
hội cho công cuộc sắp xếp ĐVHC
lãnh thổ, từ đó cải tổ bộ máy, nhân
sự, cải cách hành chính trên nhiều
phương diện.
Bên cạnh đó, bối cảnh tổ chức
chính quyền đô thị TP.HCM đang
trong quá trình đổi mới và các cơ
chế đặc thù đang được triển khai
thực hiện thì việc sáp nhập này
cũng là một thách thức rất lớn với
chính quyền, người dân TP.
.
Vậy lần sáp nhập này có thể
mang lại những cơ hội “thay da
đổi thịt” như thế nào cho TP.HCM?
+ Kết quả của việc sắp xếp 80
phường tại 10 quận được nhìn thấy
không chỉ là những con số như cắt
giảm 39 ĐVHC hay giảm tải bao
nhiêu chính quyền cơ sở, tinh giản
được số lượng biên chế như thế
nào… mà còn là kết quả lâu dài
ở các khía cạnh kinh tế, chính trị.
Việc tinh gọn bộ máy cấp cơ sở
được thực hiện một cách khoa học,
bài bản sẽ là nền tảng cho xây dựng
một chính quyền cấp cơ sở vững
Gắn sắp xếp 80 phường ở TP.HCM
với tổ chức chính quyền đô thị
Chuyên gia cho rằng Trung ương chỉ cần đưa ramục tiêu sáp nhập, còn nhập, tách thế nào, lộ trình ra sao,
phương án cụ thể…nên để TP.HCMđược chủ động.
mạnh về chuyên môn, gắn kết về
chính trị với cư dân, từ đó phát huy
dân chủ đô thị.
Với một cấp chính quyền cơ sở
được xây dựng với quy mô hợp lý,
được tổ chức gọn nhẹ và đội ngũ
nhân lực được chọn lọc khách quan,
hợp lý sẽ là một bệ phóng về kinh
tế - chính trị - xã hội cho chính
quyền địa phương.
Đặc biệt, với TP.HCM, hiện đang
có nhiều chế độ đặc thù về nhiều
phương diện, cùng với việc tích hợp
tổ chức lại ĐVHC lãnh thổ, bộ máy
chính quyền cấp cơ sở sẽ là điều
kiện bảo đảm cho công cuộc đổi
mới toàn diện, sâu rộng và mạnh
mẽ chính quyền đô thị TP.HCM
trong thời gian tới.
Sắp xếp phường gắn với
chính quyền đô thị
.
Việc sắp xếp ĐVHC tại TP.HCM
cần được đặt trong bối cảnh xây
dựng chính quyền đô thị tại TP.HCM
ra sao?
+ Tôi cho rằng câu chuyện sắp
xếp ĐVHC phường hay bất cứ
ĐVHC lãnh thổ cấp nào phải luôn
được tiến hành trước và là tiền đề
cho việc tổ chức chính quyền địa
phương, cải cách hành chính. Những
việc này cần được thực hiện theo
lộ trình, đồng bộ với các nội dung
khác liên quan như con người,
bộ máy, tài chính, đặc biệt là quy
hoạch đô thị…
Việc sắp xếp lần này nếu tạo
tiền đề cho một công cuộc cải
cách sâu rộng chính quyền cấp
cơ sở trong chính quyền đô thị
TP.HCM thì sẽ là biểu hiện của
xu thế đổi mới tích cực. Ngược
lại, nếu đơn giản chỉ vì tinh giản
bộ máy, tinh giản biên chế thì cần
phải có những biện giải về tính
cần thiết, đồng thời phải có những
bù đắp khác về chính sách để bảo
đảm cân bằng và bảo đảm sự sáp
nhập lần này là chính đáng.
Cụ thể, mục tiêu việc tổ chức
ĐVHC phường cần hết sức minh
bạch, khôngmâu thuẫn nhau và phải
gắn liềnvới xuhướngxâydựngchính
quyền đô thị TP.HCM. Tuy nhiên,
điều khó khăn là định hướng xây
dựng chính quyền TP.HCM trong
tương lai, sau khi kết thúc các cơ
chế đặc thù là gì thì vẫn chưa được
xác định rõ ràng.
Vấn đề tổ chức lại ĐVHCphường
lần này cần được nhìn thấy trong
việc gắn liền với định hướng tổ chức
chính quyền đô thị TP.HCM. Nếu
không sẽ rất dễ dẫn đến sự thiếu
đồng bộ, gắn kết cũng như xảy ra
tình trạng luẩn quẩn giữa hai nội
dung có mối quan hệ chặt chẽ là
tổ chức ĐVHC lãnh thổ và tổ chức
chính quyền.
Theo tôi, việc chia tách hay sáp
nhập các phường vốn dĩ là việc
của địa phương. Với chính quyền
đô thị tự chủ như TP.HCM thì việc
Trung ương áp các con số về cơ học
cho TP là điều rất khó thực hiện…
Cán bộUBNDquậnGò Vấp, TP.HCM làmthủ tục hành chính cho người dân. Ảnh: THUẬNVĂN
Bởi cơ quan phải đối diện với
những rủi ro, chịu trách nhiệm
trong các cải cách ở địa phương
và phải trả lời với dân chính là địa
phương. Do đó, trong công tác sáp
nhập này, điều cần nhất là TP.HCM
phải có sự chủ động và phải được
trao quyền tự chủ nhất định, cần
được thoát ly phần nào những con
số rất cơ học tại Nghị quyết 35/2023
của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Chính vì vậy, TP.HCM cần được
chủ động về cách làm, chủ động về
phương án sắp xếp để tránh làm rạn
nứt hay có những xáo trộn quá lớn.
TP.HCM cần chủ động
trong sắp xếp
.
Vậy để hạn chế những xáo trộn
lớn trong cả hệ thống chính trị cấp
cơ sở, TP.HCM cần làm gì?
+Trước hết, chính quyềnTP.HCM
cần có một đề án hoàn chỉnh, toàn
diện về việc sáp nhập. Đề án này
ngoài phương án sắp xếp thì còn có
những dự liệu, rủi ro, nguy cơ có thể
xảy ra. Đi kèm đó là phương án xử
lý để bảo đảm quá trình triển khai
không bị tắc nghẽn hay gián đoạn.
Đặc biệt, theo tôi, TP cần tính
toán và cân nhắc kỹ phương án,
giải pháp ở những khâu có liên
quan trực tiếp đến dân cư. Mục
tiêu hàng đầu là làm sao việc sáp
nhập lần này không ảnh hưởng đến
cuộc sống bình thường của người
dân. TP.HCM cũng cần thực hiện
tốt việc công khai các phương án
sắp xếp, càng rõ ràng, minh bạch
thì hiệu quả mang lại về kinh tế -
chính trị - xã hội càng cao.
Song song đó là tuyên truyền để
người dân biết được thông tin cũng
như những giá trị mang lại của việc
sáp nhập, những khó khăn tất yếu
phải gặp… để người dân biết và
ủng hộ. Và hơn tất cả, người dân có
quyền được biết về những thay đổi
nơi lãnh thổ mình sống, về chính
quyền của mình và những lý do
của những thay đổi đó.
Với TP.HCM, việc tổ chức lại
ĐVHC phường không khó, khó là
phải thực hiện theo các quy định
của Trung ương. Do đó, Trung ương
cần có chính sách tháo gỡ vấn đề
này, bằng việc trao quyền tự chủ,
chủ động cho TP.HCM trong tổ
chức lại ĐVHC phường. Trung
ương chỉ cần đưa ra mục tiêu sáp
nhập, còn lại nhập, tách thế nào, lộ
trình ra sao, phương án thực hiện…
nên để TP.HCM được chủ động tổ
chức dựa trên thực tế.
Từ tổng thể các quy định hiện
nay về chính quyền đô thị TP.HCM,
việc trao sự chủ động cho TP trong
tổ chức lại đơn vị phường là chính
đáng, đồng bộ, tương thích với xu
hướng tổ chức chính quyền đô thịTP.
. Xin cảm ơn bà.•
Mục tiêu của sắp xếp
đơn vị hành chính
phường cần hết sức
minh bạch, không mâu
thuẫn nhau và phải
gắn liền với xu hướng
xây dựng chính quyền
đô thị TP.HCM.
Thách thức cho việc tổ chức lại chính quyền cấp cơ
sở lần này là rất lớn và cũng rất nhiều yêu cầu, đòi hỏi
được đặt ra ở cả Trung ương lẫn địa phương thì mới
có thể thành công, hạn chế phần nào sự xáo trộn tất
yếu phải có.
Ngoài những thách thức đặt ra mang tính bề mặt
như cần có phương án giải quyết một cách khoa học
các vấn đề về tổ chức lại nhân sự; nguy cơ gây xáo
trộn tạm thời đời sống người dân do thay đổi tên gọi
nơi sinh sống, làm việc; vấn đề quá tải do dân số lớn
hay tổ chức lại bộ máy… thì những vấn đề mang tính
vĩ mô, lâu dài mới là những điều cần đối diện, đặt ra
và dự liệu.
Tôi cũng đặt vấn đề là khi sáp nhập số lượng lớn các
phường dựa trên những tiêu chuẩn về diện tích, dân
cư do Trung ương đưa xuống liệu có dẫn đến việc chia
tách và sáp nhập cơ học không. Và sự cơ học này có
dẫn đến làm rạn nứt các chuỗi và hệ sinh thái đô thị đã
được hình thành vững chắc qua thời gian dài không.
Theo tôi, nếu việc chia tách cơ học dựa trên diện tích,
dân số sẽ dẫn tới sự phá vỡ cấu trúc tự nhiên rất vững
chắc và mang đậm tính chuyên môn hóa về kinh tế,
dịch vụ, dân cư, mà sự chuyên môn hóa này vốn là xu
thế phát triển tự nhiên được bảo hộ của hầu hết đô thị
tiến bộ trên thế giới.
TS
NGUYỄN THỊ THIỆN TRÍ
Nguy cơ chia tách, sáp nhập cơ học?!
