16
Nước Mỹ sẽ theo kịch bản nào
sau mùa bầu cử khó đoán?
Thế giới đang hồi hộp chờ xemnướcMỹ sẽ theo kịch bản nào và thế giới sẽ chứng kiến điều gì
trong nămbầu cử tổng thốngMỹ nhiều xáo trộn và khó đoán này.
TSNGUYỄNTĂNGNGHỊ
(*)
N
hững biến động gần
đây của cuộc bầu cử
tổng thống Mỹ năm
2024 không chỉ làm xáo trộn
chính trường Mỹ và gợi ra
sự không chắc chắn về tương
lai xứ cờ hoa mà còn thu hút
sự chú ý, thậm chí lo ngại từ
người dân các nước do sức
ảnh hưởng to lớn của tổng
thống Mỹ trên chính trường
toàn cầu.
Mùa bầu cử
tổng thống Mỹ
đầy biến số
Ngày21-7 (giờđịa phương),
trong một thông báo trên
mạng xã hội X, đương kim
Tổng thống Mỹ Joe Biden
bất ngờ tuyên bố dừng chiến
dịch tái tranh cử của mình.
Lần đầu tiên trong suốt 50
năm lịch sử nước Mỹ, một
tổng thống đương nhiệm
quyết định rời bỏ chiến dịch
tái tranh cử nhiệm kỳ 2, kể
từ khi Tổng thống Lyndon
B. Johnson tuyên bố không
tái tranh cử vào năm 1968.
Sau những áp lực trong
nội bộ đảng Dân chủ suốt ba
tuần vì màn thể hiện đáng thất
vọng tại vòng tranh biện ứng
cử viên tổng thống hồi cuối
tháng 6 với cựu Tổng thống
Mỹ Donald Trump (đại diện
đảng Cộng hòa), ông Biden
đã quyết định dừng cuộc đua
vào Nhà Trắng nhiệm kỳ 2.
Ông Biden sẽ hoàn thành
nốt những ngày tháng cuối
cùng của nhiệm kỳ của mình
cho đến khi chuyển giao lại
Nhà Trắng cho tổng thống
kế nhiệm.
Đáng chú ý, toàn bộ quyết
định này diễn ra chỉ trong
vòng 48 tiếng, theo những
ghi nhận hậu trường của tờ
Politico
. Nước đi của ông
Biden được tung hô như
một “hành động dũng cảm”
- như lời bình luận của tờ
The New York Times
. Đài
CNN cũng đã ghi nhận sự
ủng hộ của nhiều lãnh đạo
thế giới về quyết định của
ông Biden.
Có lẽ đảngDân chủ đã phần
nào “nhẹ gánh” trước sự rút
lui của ông Biden. Tuy vậy,
một con đường khó khăn phía
trước vẫn đang chờ. Đảng
Dân chủ chắc hẳn còn nhiều
việc phải làm. Chủ tịch Ủy
ban Toàn quốc đảng Dân
chủ Jaime Harrison thông
báo rằng sẽ “thực hiện các
bước cần thiết cho quá trình
đề cử ứng cử viên”.
Ph ó Tổ n g t h ố n g Mỹ
Kamala Harris đang nổi lên
như một ứng cử viên hàng
đầu thay thế ông Biden và
được chính ông Biden ủng
hộ. Bà Harris đã nhận được
sự ủng hộ từ các thành viên
cấp cao của đảng Dân chủ,
như cựu Chủ tịch Hạ viện
Mỹ Nancy Pelosi, cựu Tổng
thống Bill Clinton cùng vợ
ông là cựu Ngoại trưởng và
“cựu đối thủ” của cựu Tổng
thống Donald Trump trong
cuộc bầu cử năm 2016 - bà
Hillary Clinton, cùng một
số thành viên cấp cao khác.
Tuy nhiên, một số tiếng nói
lớn khác trong đảng Dân chủ
như cựu Tổng thống Barack
Obama, lãnh đạo phe Dân
chủ tại Thượng viện Chuck
Schumer vẫn chưa lên tiếng
về việc liệu rằng bà Harris
có phải là ứng cử viên tiềm
năng để thay thế ông Biden
hay không.
Dù là ai, nếu chọn một ứng
cử viên thay thế, đảng Dân
chủ sẽ phải “loay hoay” với
cả chặng đường dài cho chiến
dịch tranh cử vốn chỉ còn
đang đếm bằng ngày. Trong
trường hợp đảng này không
chọn được ứng cử viên trước
đại hội toàn quốc của đảng
Dân chủ diễn ra vào tháng 8,
đại hội sẽ tiến hành bầu cử
trực tiếp ứng cử viên. Đến
thời điểm đó, dù ai chiến
thắng, mọi chuyện cũng đã
khá muộn màng.
Bởi chọn được ứng cử viên
là một chuyện, việc chuẩn bị
cho ứng cử viên đó “chiến
đấu” với phe Cộng hòa là một
chuyện khác. Hàng loạt công
tác phải tính đến như cương
lĩnh tranh cử, lựa chọn ứng
cử viên phó tổng thống, gây
quỹ, truyền thông... Nhưng
với “sự khởi đầu mới” này,
có lẽ đảng Dân chủ ít nhất
đã có một “hình tượng” để
bám víu và đoàn kết hơn
trước cuộc đua vào tháng
11 năm nay.
Đường đến Nhà
Trắng của ông Trump
đang rộng mở?
Tình huống hiện tại phần
nào đang ưu ái ông Trump,
nhất là sau vụ ám sát hụt
nhắm đến vị cựu tổng thống
trong lúc ông đang tranh cử
ở bang Pennsylvania. Dù
suýt mất mạng nhưng ông
Trump dường như “ghi điểm”
trước công chúng với hình
ảnh “đấm tay lên trời” đầy
mạnh mẽ của mình ngay sau
sự cố này.
Các rắc rối pháp lý đeo
bám ông Trump hoặc đã
bị dời tới sau cuộc bầu cử
tổng thống Mỹ, hoặc đã bị
bãi bỏ nhờ phán quyết từ
Tòa án Tối cao Mỹ về “tính
miễn trừ tuyệt đối của tổng
thống”. Ngoài ra, nội bộ đảng
Cộng hòa đang cho thấy sự
ủng hộ tuyệt đối dành cho vị
cựu tổng thống. Thậm chí,
thượng nghị sĩ J.D.Vance -
người từng tuyên bố không
ủng hộ ông Trump, giờ đã
trở thành cộng sự với ông
trong cuộc bầu cử tổng thống
Mỹ sắp tới.
Phó Tổng thốngMỹ KamalaHarris và cựu Tổng thốngMỹ Donald Trump khả năng sẽ đối đầu
trong cuộc bầu cử tổng thốngMỹ. Ảnh: GETTY IMAGES
Nước Mỹ hồi hộp chờ xem
ai là chủ nhân Nhà Trắng
Được xem là cuộc bầu cử cho vị trí ảnh hưởng nhất
hành tinh, cuộc đua vàoNhàTrắng không chỉ được người
dân Mỹ mà còn cả các nước khác trông chờ. Với sức ảnh
hưởng của nướcMỹ, việc ai sẽ ngồi trong Phòng Bầu dục
sẽ tạo nên nhiều biến động.
Với tình thế hỗn loạn hiện tại, thật khó để đưa ra phán
đoán. Có lẽ nhiều cử tri Mỹ đã được “đáp ứng nguyện
vọng”khi họ khôngphải xem lại“cuộc tái đấunhàmchán”
giữa ông Biden và ông Trump. Tuy vậy, sự bất định còn
nhiều hơn và thậmchí còn kịch tính hơn cả các cuộc bầu
cử trước đó với hàng loạt sự kiện mang tính bước ngoặt
diễn ra chỉ trong chưa đầy một tuần.
Sự mơ hồ đang phủ bóng lên truyền thông và người
dân Mỹ. Nếu ông Trump thất bại, một sự cố như ngày
6-1-2021 (cuộc tấn công của những người ủng hộ ông
Trump vào tòa nhà Quốc hội Mỹ) có lặp lại? Nhưng nếu
ôngTrump chiến thắng, những xáo trộn nào sẽ chờ đón
người dân Mỹ?
Cácquốcgiakhác,dùlàđồng
minh, đối tác hay đối thủ của
Mỹ, đềuđang chuẩnbị chomọi
kịchbản.Một kịchbảnvớiTổng
thốngTrump2.0 với đầy sự khó
đoánvàthấtthường.Thếnhưng
nếu bà Harris chiến thắng vị trí
quyền lực nhất nước Mỹ, bà sẽ
làm gì? Nhất là khi vai trò hậu
trường trong bốn năm qua
không tiết lộ nhiều quan điểm
về chính sáchđối ngoại của bà.
NướcMỹsẽtheokịchbảnnào
và thế giới sẽ chứng kiến điều
gì, tất cả phụ thuộc vào người
chiến thắng trong cuộc đua
vào tháng 11 năm nay.
Tiêu điểm
Chính sự gấp rút
của đảng Dân chủ
có lẽ lại tạo cho họ
một “cơ hội vàng”
và khiến đảng Cộng
hòa phải điều chỉnh
nhiều thành tố trong
một thời gian ngắn
như vậy.
Ngay sau khi ông Biden
tuyên bố rút lui, ông Trump
và các thành viên của đảng
Cộng hòa không hề bỏ lỡ
cơ hội để tấn công vào sự
bấp bênh hiện tại của đảng
Dân chủ. Trong một cuộc
phỏng vấn qua điện thoại
với đài CNN cũng như một
bài đăng trên mạng xã hội
Truth Social, ông Trump
đã chỉ trích ông Biden và
nhiệm kỳ tổng thống của
ông. Ông Trump cũng khá
tự tin khi cho rằng nếu bà
Harris là ứng cử viên của
đảng Dân chủ tham gia cuộc
bầu cử tổng thống Mỹ năm
nay, chiến thắng sẽ còn dễ
dàng hơn.
Tuy nhiên, với lịch sử khó
đoán định của các cuộc bầu
cử Mỹ, không gì là chắc
chắn. Trong trường hợp
bà Harris trở thành ứng cử
viên của đảng Dân chủ, dù
ông Trump vẫn đang dẫn
trước, tuy nhiên so với Tổng
thống Biden, sự ủng hộ của
bà Harris vẫn đang tốt hơn.
Trong các cuộc khảo sát
gần đây, so với tỉ lệ ủng hộ
47-44 điểm phần trăm giữa
ông Trump và ông Biden,
bà Harris có vị thế cải thiện
hơn ở mức 46-48.
Mặt khác, nếu nhận được
đề cử, bà Harris sẽ là ứng
cử viên tổng thống nữ da
màu và gốc Á đầu tiên
trong lịch sử nước Mỹ.
Điều này sẽ giúp huy động
được rất nhiều nhóm cử tri
quan trọng, đặc biệt là các
cử tri đi bầu lần đầu. Có
lẽ ông Trump và đội ngũ
của mình cũng nên lưu ý
rằng trong cuộc bầu cử
năm 2008, ông Obama đã
giành được sự ủng hộ của
các nhóm cử tri chưa từng
đi bầu lần nào, đặc biệt là tỉ
lệ này ở nhóm cử tri quan
trọng, như các nhóm cử tri
da màu. Điều này đã giúp
ông Obama giành chiến
thắng trong cuộc bầu cử
tổng thống Mỹ năm đó. Vì
vậy, bà Harris cũng hoàn
toàn có thể tận dụng được
lợi thế này trong cuộc bầu
cử tổng thống Mỹ năm nay.
Không chỉ vậy, với sự
xuất hiện thường xuyên của
đương kim phó tổng thống
tại các “bang chiến địa” cho
các chiến dịch tranh cử trước
đó của ông Biden, hình ảnh
và tỉ lệ ủng hộ của bà Harris
không hề thua kém. Theomột
khảo sát của
The New York
Times
từ ngày 9 đến 12-7, bà
Harris chỉ thua ông Trump 1
điểm tại bang Pennsylvania
(ông Biden thua đến 3 điểm
tại bang này) và dẫn trước
ông Trump 5 điểm tại bang
Virginia (ông Biden chỉ dẫn
trước 3 điểm).
Bên cạnh đó, có lẽ nếu bà
Harris trở thành ứng cử viên
đại diện đảng Dân chủ tranh
cử, đảng Cộng hòa cũng sẽ
phải tính toán lại chiến dịch
tranh cử của ông Trump,
vốn ban đầu được thiết kế
để nhắm vào cuộc tái đấu
với ông Biden. Chính sự gấp
rút của đảng Dân chủ có lẽ
lại tạo cho họ một “cơ hội
vàng” và khiến đảng Cộng
hòa phải điều chỉnh nhiều
thành tố trong thời gian ngắn
như vậy.•
(*) Khoa Quan hệ quốc tế,
Trường ĐH KHXH&NV TP.HCM.
Quốc tế -
Thứ Sáu 26-7-2024
