16
Kinh tế Israel vật lộn giữa
các cuộc xung đột liên tiếp
Việc phải đương đầu với cuộc chiến ngày càng lan rộng trên nhiềumặt trận đã đẩy nền kinh tế Israel
vào tình thế khó khăn.
THẢOVY
C
uộc chiến giữa Israel với
nhóm vũ trang Hamas
ở Dải Gaza đã kéo sang
năm thứ hai. Trong khi đó,
cuộc đối đầu giữa Israel với
nhóm vũ trang Hezbollah
(Lebanon) manh nha vượt
khỏi tầm kiểm soát sau cái
chết của lãnh đạo Hezbollah
HassanNasrallah. Những diễn
biến này đã kéo xếp hạng tín
dụng của Israel xuống thấp.
Có thể hình dung hiện tại
Israel đang trong cuộc chiến
nhiềumặt trận: Cuộc tấn công
trên bộ chống lại Hezbollah ở
Lebanon, tiếp tục không kích
ở Dải Gaza và Beirut, chuẩn
bị đòn trả đũa sau cuộc tấn
công bằng tên lửa đạn đạo
của Iran.
Thiệt hại kinh tế
dài hạn
“Nền kinh tế Israel đang
gánh chịu gánh nặng của cuộc
chiến dài nhất và tốn kémnhất
trong lịch sử đất nước. Nhưng
đây là một nền kinh tế mạnh
mẽ, thậmchí ngày nay vẫn thu
hút vốn đầu tư” - Bộ trưởng
Bộ Tài chính Israel Bezalel
Smotrich nói vào ngày 28-9.
Tuy nhiên, theo giới quan
sát, một khi xung đột lan rộng
thì chi phí kinh tế cũng sẽ tăng
vọt đối với Israel.
Vào tháng 5, Ngân hàng
Trung ương Israel ước tính
chi phí phát sinh từ các cuộc
chiến sẽ vào khoảng 250 tỉ
shekel (66 tỉ USD) tính đến
cuối năm 2025. Con số này
bao gồm chi phí quân sự và
chi phí dân sự, chẳng hạn nhà
ở cho hàng ngàn người Israel
buộc phải di dời do giao tranh.
Con số này tương đương với
12% GDP của Israel.
Xét đến tình hình hiện tại,
chi phí quốc phòng của Israel
dự kiến sẽ tăng cao, đồng thời
việc đưa người Israel trở về
nhà cũng bị trì hoãn.
Bộ trưởng Bộ Tài chính
Smotrich tin tưởng nền kinh
tế Israel sẽ phục hồi sau khi
chiến tranh kết thúc nhưng
các nhà kinh tế lo ngại rằng
thiệt hại sẽ còn kéo dài rất
lâu hậu xung đột.
“Nếu những leo thang gần
đây biến thànhmột cuộc chiến
kéo dài và dữ dội hơn, điều
này sẽ gây thiệt hại nặng nề
cho hoạt động kinh tế và tăng
trưởng ở Israel” - bà Karnit
Flug, cựu Thống đốc Ngân
hàng Trung ương Israel, nói
với đài CNN.
Đồng quan điểm, các nhà
nghiên cứu tại Viện Nghiên
cứu an ninh quốc gia (INSS,
Israel) cho rằng ngay cả khi
lực lượng Israel rút quân khỏi
Dải Gaza và tình hình ổn định
ở biên giới với Lebanon thì
nền kinh tế của nước này
cũng sẽ yếu hơn so với trước
chiến tranh.
“Israel dự kiến sẽ phải chịu
thiệt hại kinh tế dài hạn bất
kể kết quả ra sao. Tốc độ tăng
trưởng dự kiến suy giảm trong
mọi kịch bản so với dự báo
kinh tế trước chiến tranh và
chi tiêu quốc phòng tăng có
thể làm trầm trọng thêm nguy
cơ suy thoái, gợi nhớ đến thập
niên mất mát sau chiến tranh
Yom Kippur 1973” - theo
báo cáo của INSS công bố
vào tháng 8.
Các chuyên gia cũng cảnh
báo việc tăng thuế và cắt giảm
chi tiêu phi quốc phòng để tài
trợ “một quân đội mở rộng
vĩnh viễn” - như kế hoạch của
Bộ trưởng Smotrich có thể
gây tổn hại đến tăng trưởng
kinh tế.
Bà Flug cho rằng các biện
pháp như vậy, cùng với cảm
giác suy yếu về mặt an ninh,
có thể thúc đẩy một cuộc di
cư của những người Israel có
trình độ học vấn cao, đặc biệt
là các doanh nhân công nghệ.
Chính phủ Israel đến nay
vẫn trì hoãn việc công bố
ngân sách quốc gia cho năm
2025, được cho là vì phải cân
bằng giữa nhiều khoản chi
tiêu. Việc trì hoãn công bố
trên có nguy cơ làm suy yếu
uy tín tài chính của Israel và
đẩy xếp hạng tín dụng của
nước này tiếp tục hạ cấp, gây
bất ổn trong các nhà đầu tư.
Chiến tranh đã khiến Israel
thâm hụt ngân sách, theo đó
chênh lệch giữa chi tiêu và
doanh thu của chính phủ
đã lên 8% GDP, từ mức
4% trước chiến tranh. INSS
ước tính chỉ cần một tháng
“chiến tranh cường độ cao”
ở Lebanon, cùng với các đòn
Một người đàn ôngDo Thái đi ngang qua các cửa hàng đóng cửa ở TP cổ Jerusalemvào ngày 11-9.
Ảnh: AFP
Trong cuộc họp báo vào ngày 15-10, phát ngôn viên Bộ
Ngoại giao Trung Quốc (TQ) Mao Ninh cho biết TQ đang
theo dõi sát sao những diễn biến trên bán đảo Triều Tiên và
quan hệ liên Triều, theo trang web Bộ Ngoại giao TQ.
“Là một quốc gia láng giềng, TQ theo dõi sát những diễn
biến trên bán đảo Triều Tiên và quan hệ giữa Triều Tiên và
Hàn Quốc. Căng thẳng trên bán đảo Triều Tiên không có lợi
cho bất kỳ bên nào và ưu tiên bây giờ là tránh bất cứ hành
động có thể khiến căng thẳng gia tăng hơn nữa” - bà Mao nói.
Theo bà Mao, TQ vẫn nhất quán với cam kết bảo vệ hòa
bình, ổn định trên bán đảo và thúc đẩy giải pháp chính trị
cho căng thẳng giữa Seoul và Bình Nhưỡng.
“Chúng tôi cũng hy vọng tất cả các bên sẽ cùng nhau hợp
tác để đạt được mục tiêu này” - bà Mao nhấn mạnh.
Trước đó, ngày 15-10, Hội đồng Tham mưu trưởng liên
quân Hàn Quốc (JCS) cho biết Triều Tiên đã cho nổ tung một
số đoạn đường liên Triều ở phía Triều Tiên và đang tiến hành
các hoạt động bổ sung bằng cách sử dụng thiết bị hạng nặng.
Triều Tiên chưa lên tiếng về thông tin từ phía Hàn Quốc.
Cùng ngày 15-10, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao NgaAndrey
Rudenko cho biết Nga sẽ hỗ trợ quân sự cho Triều Tiên nếu
Bình Nhưỡng bị tấn công, căn cứ theo quy định trong Hiệp
ước quan hệ đối tác chiến lược toàn diện Nga - Triều Tiên,
theo hãng thông tấn
TASS
.
“Điều 4 của hiệp ước nêu rõ Nga và Triều Tiên sẽ cung
cấp cho nhau bất kỳ sự hỗ trợ cần thiết nào, bao gồm hỗ trợ
quân sự, trong trường hợp một trong hai bên bị xâm lược”
- ông Rudenko nêu rõ.
DƯƠNG KHANG
TrungQuốc,Nga lên tiếngvề tìnhhìnhbánđảoTriềuTiên
Mỹ gây áp lực với Israel liên quan
đến vấn đề viện trợ Gaza
Ngày 15-10, tờ
The Times of Israel
đưa tin Ngoại trưởng
Mỹ Antony Blinken và Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Mỹ Lloyd
Austin đã gửi một lá thư đến Bộ trưởng Bộ Quốc phòng
Israel Yoav Gallant và Bộ trưởng Bộ Các vấn đề chiến lược
Israel Ron Dermer, trong đó hối thúc Israel phải giải quyết
cuộc khủng hoảng nhân đạo ở Dải Gaza trong 30 ngày tới.
Trong thư, hai quan chức Mỹ đã phàn nàn về việc lượng
hàng cứu trợ nhân đạo cho người dân Dải Gaza đã giảm
đáng kể trong vài tháng qua.
Ông Blinken và ông Austin cho biết những diễn biến như
vậy đặt ra câu hỏi về camkết của Israel trong việc không hạn
chế dòng viện trợ vào Dải Gaza và việc nước này sử dụng
vũ khí của Mỹ theo đúng luật pháp quốc tế.
Hai quan chức Mỹ nhấn mạnh rằng “việc không chứng
minh cam kết lâu dài, liên tục trong việc thực hiện và duy
trì các biện pháp trên có thể ảnh hưởng tới chính sách của
Mỹ theo bản ghi nhớ NSM-20 và luật phápMỹ có liên quan”.
Nếu bị nhận xét là không tuân thủ bản ghi nhớ này, chính
quyền Israel sẽ bị coi là vi phạm luật phápMỹ và có thể đình
chỉ viện trợ quân sự Mỹ dành cho Israel.
Ngày 1-10, ngay sau cuộc
tấn công tên lửa của Iran vào
Israel, Công tyDịch vụ tài chính
Standard & Poor’s Global (Mỹ)
đã hạ xếp hạng tín dụng của
Israel từ A+ xuống A với lý do
rủi ro đối với nền kinh tế và tài
chính công do xung đột. Đây
là lần thứ hai Standard& Poor’s
Global hạ xếp hạng tín dụng
của Israel trong năm nay.
Tiêu điểm
Israel dự kiến sẽ
phải chịu thiệt hại
kinh tế dài hạn bất
kể kết quả ra sao.
Tốc độ tăng trưởng
dự kiến suy giảm
trong mọi kịch bản
so với dự báo kinh tế
trước chiến tranh.
đáp trả dữ dội từ Hezbollah,
có thể khiến thâm hụt ngân
sách của Israel tăng vọt lên
15% và GDP giảm tới 10%.
Sự bất ổn là
nguyên nhân chính
Để thu hẹp lỗ hổng tài
chính, chính phủ không thể
dựa vào nguồn thuế ổn định
từ các doanh nghiệp trong
bối cảnh nhiều doanh nghiệp
đang sụp đổ và nhiều doanh
nghiệp không muốn đầu tư
khi chưa rõ cuộc chiến sẽ
kéo dài bao lâu.
Coface BDi, công ty phân
tích kinh doanh lớn tại Israel,
ước tính 60.000 công ty (phần
lớn là công ty nhỏ) ở Israel sẽ
đóng cửa trong năm nay, tăng
so với mức trung bình hằng
năm khoảng 40.000 công ty.
“Sựbất ổnkhông chỉ gâybất
lợi cho nền kinh tếmà còn gây
bất lợi cho đầu tư” - theo ông
Avi Hasson, Giám đốc điều
hành tổ chức phi lợi nhuận
StartupNationCentral (Israel).
Ngay cả trước xung đột
Israel - Hamas, một số công
ty công nghệ Israel đã chuyển
sang lập công ty ở Mỹ do
kế hoạch cải cách tư pháp
của chính phủ. Chiến tranh
đã làm trầm trọng thêm xu
hướng này, hiện nay hầu hết
công ty công nghệ mới chọn
đăng ký thành lập ở nước
ngoài bất chấp các ưu đãi về
thuế ở Israel.
Các ngành kinh tế khác
cũng chịu tác động đáng kể.
Các ngành nông nghiệp và
xây dựng đã phải vật lộn để
lấp đầy khoảng trống nhân
lực sau khi Chính phủ Israel
đình chỉ giấy phép lao động
của người Palestine. Hậu quả
là giá nông sản tăng cao và
lĩnh vực xây dựng nhà ở sụt
giảm mạnh.
Trong khi đó, Bộ Du lịch
Israel ước tính lượng khách
nước ngoài giảm đã khiến
Israel mất 18,7 tỉ shekel (4,9
tỉ USD) doanh thu kể từ khi
xung đột bắt đầu.•
Phát ngôn viên BộNgoại giao TrungQuốcMaoNinh.
Ảnh: BỘNGOẠI GIAOTRUNGQUỐC
Quốc tế -
Thứ Năm 17-10-2024
