11
Kinh tế -
Thứ Tư 23-10-2024
Vẫn còn tình trạng ép người vay tiền
mua bảo hiểm kiểu “bia kèm lạc”
Không ít người dân phản ánh đến thời điểmhiện tại vẫn còn tình trạng ngân hàng ép khách hàng
mua bảo hiểm, nếu không sẽ không thể vay tiền.
NGỌCDIỆP
D
ù luật đã có quy định cấm
nhưng nhân viên tại một số
ngân hàng (NH) vẫn tiếp
tục bằng cách này hay cách khác
thuyết phục khách hàng mua bảo
hiểm như điều kiện để giải ngân
khoản vay.
Nơi ép, nơi không
Chị Nguyễn Minh Nguyệt (trú
quận Cầu Giấy, TP Hà Nội) phản
ánh gần đây, khi cần vay hơn 1 tỉ
đồng để mua căn hộ chung cư, chị
đã tìm đến một NH thương mại để
hỏi vay tiền. Bởi căn hộ chung cư
chị định mua đã có sẵn sổ hồng nên
quá trình chuẩn bị thủ tục vay vốn
diễn ra khá nhanh chóng.
Tuy nhiên, khi chuẩn bị ký hợp
đồng vay vốn với lãi suất 7,5%/
năm cho hai năm đầu, chị lại bị
nhân viên NH gây sức ép về việc
phải mua khá nhiều loại bảo hiểm
(bảo hiểm cháy nổ, bảo hiểm nhân
thọ, bảo hiểm sức khỏe) mới được
giải ngân khoản vay. Tổng số tiền
cho các loại chi phí trên lên đến
hơn 20 triệu đồng.
Nhân viên NH chào mời nếu chị
đồng ý mua đủ các loại bảo hiểm
nói trên, chị sẽ được hạ lãi suất
vay 0,3%-0,5% cho hai năm đầu.
Nhân viên NH giải thích: “Bù qua
bù lại, tính ra khoản tiền chị bỏ ra
cũng không thêm bao nhiêu”. Dù
vậy, chị vẫn cảm thấy mình đang
bị NH xử ép nên tạm thời quyết
định cân nhắc thêm.
Trước đó, chị Nguyệt đã tìm đến
một NH thương mại lớn khác và
cũng có tình trạng nhân viên tín
dụng dù nói là chỉ tư vấn nhưng gần
như liên tục thúc ép chị mua bảo
hiểm khoản vay để nhanh chóng
được giải ngân.
Cụ thể, tại NH này, chị được
chào mời lãi suất 6%-6,5% cho
hai năm đầu; từ năm thứ ba trở đi
là lãi suất tiết kiệm 24 tháng + 4%
nếu chị chấp nhận mua bảo hiểm
khoản vay khoảng 13,14 triệu đồng
khi ký hợp đồng tín dụng. Còn nếu
không mua, lãi suất sẽ là 8%/năm
ngay từ năm đầu.
Dù vậy, không phải NH nào
cũng ép khách hàng mua bảo hiểm.
Bản thân người viết cũng từng trải
nghiệm vay tiền mua nhà tại một
NH thương mại khác, tại đây dù
nhân viên chào mời lãi suất cao
hơn một chút so với nhiều NH
khác và cũng tư vấn mua các loại
bảo hiểm nhưng khi khách hàng từ
chối mua, không mua cả bảo hiểm
cháy nổ và kiên quyết tìm đến NH
khác, khoản vay vẫn được giải ngân
bình thường.
Như vậy có thể thấy trong các
NH thương mại có sự không đồng
nhất về việc có ép mua bảo hiểm
hay không, mua bảo hiểm loại nào.
Cần quy định rõ ràng
Từ đầu tháng 7 vừa qua, Luật Các
tổ chức tín dụng 2024 có hiệu lực
thi hành, trong đó quy định cấm
NH bán bảo hiểm không bắt buộc
gắn kèm khoản vay, nói cách khác
là ép khách hàng mua bảo hiểm.
Theo luật sư Trương Thanh Ðức,
Giám đốc Công ty LuậtANVI, quy
định trên được hiểu rằng tổ chức
tín dụng không được bán kèm với
điều kiện phải mua thì mới được
NH hạ lãi suất, cho vay, hay những
điều kiện khác có tính chất ép buộc.
Còn nếu tự nguyện, khách hàng
có nhu cầu thì các NH vẫn được
bán bảo hiểm. Tuy nhiên, khi đã
có cơ sở pháp lý rõ ràng thì người
dân cần hiểu để có cơ sở khiếu
nại, phản ánh nếu cảm thấy mình
thật sự bị ép.
Còn khi đã ký vào hợp đồng bảo
hiểm thì đó là thỏa thuận, tự nguyện.
Bản thân các NH hay nhân viên tín
dụng không được phép mập mờ
như trước mà nên quy định rõ. Ví
dụ, thỏa thuận với khách hàng mua
bảo hiểm ở chỗ khác là giá như thế
này nhưng mua ở NH này sẽ có giá
thấp hơn. Đó là thỏa thuận thông
thường giữa hai bên.
“Tôi nghĩ rằng trước đây nhiều
NH mập mờ, nhân viên tín dụng
cũng cố chạy đua lấy chỉ tiêu bán
bảo hiểm để nhận tiền hoa hồng
nên cũng mập mờ và thông tin thì
không công bố rõ ràng. Hiện nay,
khi cơ sở pháp lý rõ ràng thì hoạt
động này của các NH sẽ thận trọng
hơn” - luật sư Đức nhấn mạnh.
Một vấn đề còn tồn tại nữa là
quy định pháp luật không rõ ràng.
Luật sư Nguyễn Thanh Hải (ngụ
TP Hà Nội) nhấn mạnh trong luật
không có định nghĩa khách hàng bị
ép là như thế nào. Vì trên hợp đồng
là giấy tờ thì đó là thỏa thuận, tự
nguyện của khách hàng...
Ngoài ra, mức xử phạt đối với
việc vi phạm bán sản phẩm bảo
hiểm nhân thọ và bảo hiểm sức
khỏe bị phạt tiền tối đa 100 triệu
đồng là còn nhẹ, chưa đủ sức răn
đe khi các NH mỗi năm có thể thu
về từ vài chục tỉ đến hàng trăm tỉ
đồng cho hoạt động này.
Vì vậy, luật sư Hải kiến nghị cần
gia tăng mức xử phạt như nêu rõ là
phạt 100 triệu đồng/lượt vi phạm
(hay tương ứng 100 triệu đồng/hợp
đồng vi phạm), chứ không phải
là 100 triệu đồng cho hành vi vi
phạm (vì có khi một lần kiểm tra
thì có vài trăm hợp đồng vi phạm).
Không chỉ vậy, cần thiết lập đường
dây nóng để người dân có thể lập
tức phản ánh và được xử lý.
Câu chuyện vay tiền ở Mỹ
Với kinh nghiệm hơn 30 năm
trong ngành tài chính Mỹ, TS
Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia tài
chính NH kiêm Viện trưởng Viện
Nghiên cứu và phát triển thị trường
tài chính và bất động sản toàn cầu,
khẳng định: “Tôi chưa từng thấy
có nước nào mà NH ép khách hàng
mua bảo hiểm khi vay tiền như ở
Việt Nam”.
Theo ông Hiếu, ở Mỹ, khi vay
tiền NH có sự phân định rõ đối
tượng vay. Nếu bên vay là doanh
nghiệp tư nhân, chủ doanh nghiệp
đứng hợp đồng vay cần phải ký
hợp đồng bảo hiểm nhân thọ để
phòng trường hợp trong quá trình
vay nếu chủ doanh nghiệp có vấn
đề về sức khỏe khiến mất khả năng
Mới đây, cử tri tỉnh Khánh Hòa phản ánh với NHNN
về việc thời gian qua, khi người dân đi vay vốn ở các
NH, nhất là NH thươngmại, vẫn bị ép phải mua các loại
bảo hiểm như bảo hiểm nhân thọ, bảo hiểm sức khỏe,
bảo hiểm cháy nổ…mới được giải ngân khoản vay.
Vì vậy, cử tri kiến nghị NHNN tăng cường công tác
thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêmnhững hành vi trên để
tạo điều kiện cho người dân tiếp cận vốn vay.
Trả lời cử tri, NHNN khẳng định pháp luật hiện hành
đã có quy định nghiêm cấm hành vi ép khách hàng
mua, giao kết hợp đồng bảo hiểm. Ngoài ra, pháp luật
hiện hành cũng đã có chế tài xử lý trong trường hợp
tổ chức, cá nhân có hành vi này.
NHNN thông tin cơ quan này thường xuyên có văn
bản chỉ đạo, cảnh báo, chấn chỉnh hoạt động đại lý
bảo hiểm của các tổ chức tín dụng; yêu cầu tổ chức
tín dụng chủ động triển khai biện pháp phòng ngừa,
ngăn chặn, xử lý nghiêm theo quy định đối với hành
vi vi phạm pháp luật...
Đặc biệt, NHNN và Bộ Tài chính đã trao đổi, làm
việc và thống nhất thiết lập đường dây nóng để nắm
bắt, xử lý kịp thời mọi phản ánh, kiến nghị liên quan
đến hoạt động cung ứng dịch vụ bảo hiểm của tổ
chức tín dụng.
trả nợ thì bên bảo hiểm sẽ đứng ra
xử lý khoản vay.
Còn với cá nhân, ông Hiếu chia
sẻ: Nếu là số tiền lớn và người vay
tiền đã có bảo hiểm nhân thọ thì
trên hợp đồng bảo hiểm, NH sẽ trở
thành người thụ hưởng để phòng
trường hợp người đó gặp trục trặc
không trả được nợ, bảo hiểm sẽ
đứng ra trả cho NH.
Đối với vay mua nhà, có một loại
bảo hiểm mà người Mỹ phải mua,
đó là loại bảo hiểm về quyền tư hữu
tài sản (property title insurance) để
đảm bảo chắc chắn tài sản không có
tranh chấp về pháp lý (tuy nhiên,
loại này phù hợp với đặc thù xã hội
Mỹ). Ngoài ra, người đi vay trả lãi
vay chứ không mất thêm chi phí
nào, tùy từng NH mà chính sách
lãi vay sẽ khác nhau.
Chính vì vậy, ôngHiếu nhấnmạnh
việc NH ép khách hàng mua quá
nhiều loại bảo hiểm là trái luật và
không chấp nhận được.•
Theo luật sư, mức xử
phạt đối với việc vi phạm
bán sản phẩm bảo hiểm
(tối đa 100 triệu đồng) là
nhẹ, chưa đủ sức răn đe
khi các ngân hàng mỗi
năm có thể thu về từ vài
chục tỉ đến hàng trăm tỉ
đồng cho hoạt động này.
Tiêu điểm
Trả lời vấn đề này, đại diện NHNhà
nước (NN), ông Nguyễn Đức Long,
Phó Chánh thanh tra phụ trách cơ
quan thanh tra, cho biết pháp luật đã
nghiêmcấmviệcépbuộc kháchhàng
mua, giao kết ký hợpđồngbảo hiểm.
Cụ thể, khoản 5 Điều 9 Luật Kinh
doanhbảohiểm2022vàkhoản5Điều
15Luật Các tổchức tíndụng2024đều
quy định rõ hành vi bị nghiêm cấm:
“Tổ chức tíndụng, chi nhánhNHnước
ngoài,ngườiquảnlý,ngườiđiềuhành,
nhân viên của tổ chức tín dụng, chi
nhánh NH nước ngoài gắn việc bán
sản phẩmbảo hiểm không bắt buộc
với việc cung ứng sản phẩm, dịch vụ
NH dưới mọi hình thức”.
Thống nhất thiết lập đường dây nóng
