11
Kinh tế -
ThứBảy 30-11-2024
Khởi nghiệp xanh vẫn loay hoay
tìm đường đi
Cùng với việc hình thành các trung tâmkhởi nghiệp xanh, các doanh nghiệp khởi nghiệp xanhmongmuốn
có cơ chế thử nghiệm cũng như nguồn vốn ưu đãi riêng cho lĩnh vực này.
THUHÀ
V
ốn ít, trẻ tuổi, non nghề… là
những khó khăn mà nhiều
doanh nghiệp khởi nghiệp
xanh (startup xanh) đang loay hoay
và mong được hỗ trợ, tháo gỡ.
Loay hoay tìm đường
Khởi nghiệp trong lĩnh vực phát
triển các sản phẩm thảo dược hữu
cơ, ông Phạm Đức Sinh, nhà sáng
lập Công ty Cổ phần Sản xuất và
kinh doanh DSinh (Tuyên Quang),
cho biết: “Khởi nghiệp đã khó, khởi
nghiệp xanh còn khó trăm bề”.
Nhà sáng lập DSinh chia sẻ sau
hai năm thành lập, công ty vẫn đang
vận hành với dòng vốn cá nhân.
Điều này không phải là vì công
ty giàu mà do không có khả năng
tiếp cận các gói vay vốn dành cho
khởi nghiệp.
Nguyên nhân là do ông Sinh chỉ
chuyên về nghiên cứu nên thiếu kiến
thức, kinh nghiệm trong việc lập hồ
sơ dự án đáp ứng thủ tục vay vốn.
Cùng với đó, các “slot” vốn cho
khởi nghiệp còn ít. “Dù sản phẩm
đang có doanh thu tốt nhưng chúng
tôi hiện chưa tăng sản lượng được
bởi còn vướng trong vấn đề vốn để
mở rộng diện tích vùng trồng” - ông
Sinh chia sẻ.
Chưa kể theo ông Sinh việc tìm
một thị trường phù hợp cho sản
phẩm thảo dược xanh không dễ,
nhất là việc chinh phục lòng tin
của người tiêu dùng.
Tương tự, bà Nguyễn Thị Trà
My, nhà sáng lập thương hiệu sản
phẩm thiên nhiên Trà My (Thừa
Thiên-Huế), người tiên phong đưa
quả khế chua vào các sản phẩm
tẩy rửa an toàn, dù được các đơn
vị ban ngành đánh giá cao về sản
phẩm nhưng vẫn loay hoay với thị
trường, vốn, giá bán.
Lấy một ví dụ, bà My nói một
lít tinh dầu tràm hiện có giá 1,8-2
triệu đồng. Để sử dụng pha vào các
sản phẩm có tinh dầu thì cần ít nhất
10-20 ml. Trong khi với các hương
liệu tổng hợp, chỉ cần 1 ml đã đủ
để ra mùi cho sản phẩm. Chính từ
sự khác biệt này đã tạo ra rào cản
về giá, thị trường, tâm lý tiêu dùng
của khách hàng.
“Hiện chúng tôi đang tích cực
tham gia các triển lãm và các cuộc
thi về khởi nghiệp, với mong muốn
lan tỏa hơn nữa sản phẩm tới người
tiêu dùng” - bà My nói.
Ở góc độ quản lý, bà Nguyễn
Thị Diệu Hằng, Giám đốc Trung
tâm Hỗ trợ khởi nghiệp (BSSC)
trực thuộc Thành đoàn TP.HCM,
cũng thừa nhận làm kinh tế với các
startup đã khó, hướng đến startup
xanh còn khó hơn, dù tiềm năng
thị trường rất rộng mở.
Khó khăn đầu tiên bà Hằng cho
biết đến từ chi phí đầu tư cho nghiên
cứu và phát triển công nghệ xanh
thường rất cao. Trong khi thời gian
hoàn vốn lại kéo dài, gây khó khăn
trong việc tiếp cận nguồn vốn.
Tiếp theo là thị trường tiêu thụ,
khi người tiêu dùng chưa thực sự
sẵn sàng chi trả mức giá cao hơn
cho các sản phẩm xanh, cộng với
sự cạnh tranh gay gắt từ các sản
phẩm truyền thống.
“Sức sống và tiềmnăng phát triển
của các dự án khởi nghiệp xanh,
nhất là tại TP.HCM, đang khá tích
cực. Điều này được thể hiện qua
việc các startup đang ngày càng
tăng mạnh tại thị trường TP.HCM.
Đặc biệt, đội ngũ startup phần lớn
là những người trẻ, có tư duy đổi
mới sáng tạo, am hiểu công nghệ
và định hướng phát triển bền vững
rõ ràng” - bà Hằng nói.
Cần đòn bẩy cho
“xanh thực chiến”
Để vượt qua khó khăn, các startup
cho rằng rất cần các “bà đỡ” đến từ
tài chính xanh, thị trường xanh và
giáo dục xanh... “Là một nhà khởi
nghiệp, tôi cần một cộng đồng khởi
nghiệp xanh để có nơi học hỏi kinh
nghiệm từ kiến thức xanh - tuần
hoàn, thương hiệu, marketing cho
tới các vấn đề về pháp lý, quản trị
doanh nghiệp.
Cùng với đó, để giải quyết vấn
đề về vốn, với các dự án đã có tính
ổn định, rất cần các tổ chức, chính
quyền làm cầu nối giới thiệu hoặc
giúp đỡ các startup xanh tiếp cận
các nguồn vốn xanh, nhất là nguồn
vốn của các nhà đầu tư thiên thần.
Đây cũng là cách để startup có thể
tiếp cận các thị trường quốc tế” - bà
Trà My nói.
Bà Nguyễn Thị Diệu Hằng nhìn
nhận khai thông cơ chế, chính sách
là điều cần làm để thúc đẩy khởi
nghiệp. BàHằng kiến nghị về nguồn
vốn, TP cần có cơ chế đặc thù để
các startup dễ dàng tiếp cận được
các nguồn vốn ưu đãi.
Hiện nay, mặc dù đã có nhiều
quỹ đầu tư và chương trình hỗ trợ
nhưng thủ tục vẫn còn khá phức
tạp, điều kiện vay vốn còn nhiều
rào cản. Đặc biệt với các startup
xanh, do đặc thù cần thời gian dài
để nghiên cứu và phát triển sản
phẩm, cần có những chính sách
ưu đãi về lãi suất và thời hạn vay
phù hợp hơn.
Về cơ chế, chính sách, theo bà
Hằng, cần có khung pháp lý rõ ràng
và linh hoạt hơn cho các mô hình
kinh doanh mới, đặc biệt trong lĩnh
vực công nghệ xanh. Việc đơn giản
hóa thủ tục hành chính, rút ngắn
thời gian cấp phép, tạo cơ chế thử
nghiệmcho cácmô hình kinh doanh
mới (sandbox) sẽ giúp startup tập
trung nhiều hơn vào phát triển sản
phẩm và thị trường.
“Chúng tôi cũng mong muốn TP
tiếp tục đẩy mạnh việc xây dựng hệ
sinh thái khởi nghiệp, trong đó tăng
cường kết nối giữa các startup với
viện nghiên cứu, trường đại học và
doanh nghiệp lớn. Đồng thời, cần
có chính sách ưu đãi về thuế, phí
để khuyến khích các doanh nghiệp
áp dụng công nghệ xanh và sử dụng
sản phẩm, dịch vụ từ các startup
xanh” - bà Hằng đề xuất.
Startup xanh không nên
là phong trào
Chia sẻ kinh nghiệm sau bảy năm
khởi nghiệp thành công với các
dòng sản phẩm hóa - mỹ phẩm từ
thiên nhiên, ông Trần Lâm, Giám
đốc Công ty TNHHNatural House,
cho hay kinh doanh kiếm tiền thôi
là chưa đủ, mà cần tính toán đường
dài trong việc đảm bảo cân bằng
giữa môi trường và xã hội.
“Tôi cho rằng những thách thức
đến từ vấn đề văn hóa - xã hội, khí
hậu... không chỉ đe dọa sự phát triển
kinh tế, mà còn làm suy yếu các
cộng đồng xã hội. Với việc phát
triển bền vững là chiến lược kinh
doanh đem lại lợi nhuận lâu dài
chứ không đơn giản là một yêu cầu
đạo đức thuần túy” - ông Lâm nói.
Theo đó, tính tới sáu tháng đầu,
chỉ với thương hiệu Julyhouse,
doanh thu của ông Lâm đã tăng
trưởng 237% so với cùng kỳ năm
2023. Nỗ lực này được cho là đến
từ việc định hướng theo mô hình
ESG, từ sản xuất xanh, đầu tư vào
nông trại, nhà máy sản xuất tới
việc chia sẻ 20% cổ phần cho nhân
viên, tạo ra một vòng tròn liên kết
bền vững.
Nâng cao nhận thức xanh
Theo bà Nguyễn Phi Vân, cố vấn cho Đề án 844 về phát triển hệ sinh
thái khởi nghiệp Việt Nam, đồng thời là chủ tịch Mạng lưới đầu tư thiên
thần Đông Nam Á, các doanh nghiệp startup khi gọi vốn phải tìm hiểu
mình cần nhà đầu tư tài chính hay là nhà đầu tư về nguồn lực để từ đó
xác định đúng nguồn tiền kêu gọi. Đồng thời, các nhà khởi nghiệp xanh
cũng có thể tìm hiểu các nguồn quỹ từ các quỹ carbon quốc tế.
Tương tự, ông Phạm Đình Ngãi,
nhà sáng lập Công ty TNHH Trà
Vinh Farm (Sokfarm), với các sản
phẩmmật hoa dừa hữu cơ cũng trải
qua những bước đầu chập chững.
Đến nay, sản phẩmcủa ông đã chinh
phục thành công thị trường quốc tế
như Nhật Bản, Mỹ, Đức, Hà Lan…
Ông Ngãi chia sẻ làm hữu cơ
chưa bao giờ hết tiềm năng, bởi
đây là xu thế tiêu dùng đang được
đón nhận rộng rãi trên thế giới. Dù
vậy, để sống sót trên thị trường
phải coi khó khăn là “gia vị” cho
khởi nghiệp và phải kiên trì. Đặc
biệt cần chú trọng đến yếu tố chất
lượng sản phẩm và tính truyền
thông cộng đồng.
Đồng tình và bày tỏ thêm, bà
Nguyễn Thị Diệu Hằng nhấn mạnh
không nên xem startup xanh như
một phong trào nhất thời, mà cần
được định hướng như một chiến
lược phát triển dài hạn và bền vững.
“Qua quá trình làm việc và hỗ
trợ nhiều startup, tôi nhận thấy các
startup xanh cần xây dựng nền tảng
vững chắc dựa trên nhiều yếu tố.
Ví dụ, các startup cần có một sản
phẩm, dịch vụ tốt, giúp giải quyết
các vấn đề môi trường - xã hội cụ
thể, thay vì chỉ đơn thuần theo đuổi
xu hướng” - bà Hằng nhấn mạnh.
Đồng thời cần chú trọng việc xây
dựng mạng lưới đối tác và kết nối
với cộng đồng, vì điều này không
chỉ giúp tăng cường nguồn lực mà
còn tạo ra tác động tích cực lan tỏa
trong xã hội. Việc hợp tác với các
viện nghiên cứu, trường ĐH, các
tổ chức phi chính phủ và doanh
nghiệp lớn sẽ giúp startup tiếp cận
được nhiều cơ hội phát triển hơn.•
ÔngTrầnLâm, GiámđốcCông ty TNHHNatural House, tại vùngnguyên liệu sả trồngđược theohướng tựnhiên. Ảnh: THUHÀ
“Bà Nguyễn Thị Diệu
Hằng, Giám đốc Trung
tâmHỗ trợ khởi nghiệp
trực thuộc Thành đoàn
TP.HCM, cũng thừa
nhận làm kinh tế với các
startup đã khó, hướng
đến startup xanh còn
khó hơn, dù tiềm năng
thị trường rất rộng mở.”
Tiêu điểm
Xu hướng phát triển bền vững và
chú trọng xây dựng sức mạnh cho
thương hiệu có thể tạo ra tác động
mãnh liệt như thay đổi thói quen,
hành vi người tiêu dùng hướng đến
lối sống và tiêu dùng bền vững. Chỉ
khi có sự chuyển đổi hành vi tiêu
dùng sâu và rộng, trọng tâm chiến
lược phát triển bền vững mới được
hiện thực hóa. Theo đó, việc chuyển
đổi mới có tác động kinh tế cả theo
chiều rộng và chiều sâu.
Ông
NGUYỄN NGỌC HÒA
,
Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp TP.HCM
