16
Quốc tế -
ThứNăm5-12-2024
Giải mã diễn biến thiết quân luật
ở Hàn Quốc
ĐỨCHIỀN
K
hoảng hơn 6 tiếng sau
khi ra lệnh thiết quân
luật, Tổng thống Hàn
Quốc Yoon Suk-yeol đã phải
tuyên bố bãi bỏ lệnh này sau
khi Quốc hội thông qua nghị
quyết yêu cầu chấm dứt tình
trạng thiết quân luật.
Giọt nước tràn ly
Giới quan sát ví việc Tổng
thống Yoon tuyên bố thiết
quân luật như giọt nước tràn
ly thể hiện sự bất mãn và bất
lực của ông trước hoàn cảnh.
Theo GS Leif-Eric Easley,
khoa Khoa học chính trị tại
ĐH Ewha (Hàn Quốc), ông
Yoon “giống như một chính
trị gia đang bị bao vây, đưa
ra một động thái tuyệt vọng
chống lại việc ngày càng có
nhiều bê bối, sự cản trở của
thể chế và những lời kêu gọi
luận tội, mà tất cả những điều
này ngày càng trở nên nghiêm
trọng hơn”.
Trong bài phát biểu tuyên
bố thiết quân luật, Tổng thống
Yoon cáo buộc Quốc hội
làm tê liệt đất nước khi khởi
xướng nhiều cuộc luận tội,
thao túng lập pháp và thao
túng ngân sách. ÔngYoon gọi
đó là “hành động chống nhà
nước”, “âmmưu nổi loạn” và
cần thiết phải thiết quân luật
để xóa bỏ các thế lực chống
phá nhà nước.
Sau cuộc bầu cử Quốc hội
Hàn Quốc khóa 22, đảng đối
lập - đảng Dân chủ vẫn giữ
được thế đa số với 170 trong
số 300 ghế. Bên cạnh đó, mối
quan hệ không tốt đẹp giữa
Tổng thống Yoon với các
nhà lập pháp đảng đối lập và
việc đảng đối lập luôn phản
đối ông quyết liệt trong mọi
chính sách càng làm chính
phủ bế tắc. Điều đó cản trở
sự thống nhất các mục tiêu
của ông Yoon về ngân sách
quốc gia, làm tê liệt chương
trình nghị sự ủng hộ doanh
nghiệp, cản trở nỗ lực cắt
giảm thuế doanh nghiệp,
cải tổ hệ thống lương hưu
quốc gia và giải quyết vấn
đề giá nhà ở.
Chia rẽ ngày càng sâu sắc
hơn khi đảng đối lập tiến hành
luận tội một số quan chức cấp
cao trong chính quyền ông
Yoon mà một số nhà quan
sát cho rằng dường như đây
là một trò chơi chính trị đảng
phái, nhằm hạ bệ lẫn nhau.
Gần đây nhất, cuối tháng
11, đảng đối lập đã đề xuất
mở cuộc luận tội đối với Chủ
tịch Ban Kiểm toán và Thanh
tra Cho Jae-hae và ba công
tố viên. Lúc đó, đảng Quyền
lực Quốc dân - đảng cầm
quyền của ông Yoon, đã cáo
buộc đảng đối lập là “nghiện
luận tội” khi đây là lần truy
tố luận tội thứ 17 dưới thời
chính quyền ông Yoon và là
lần luận tội thứ 10 trong sáu
tháng kể từ khi Quốc hội khóa
22 bắt đầu.
Viễn cảnh sự nghiệp
ông Yoon?
Chia sẻ với tờ
This Week
in Asia
, GS Kang Won-taek,
ngành khoa học chính trị tại
ĐHQuốc gia Seoul, cho rằng
việc thiết quân luật là tính
toán sai lầm tai hại của ông
Yoon và hành động này có
thể làm mất đi sự tôn trọng
và quyền lực của một tổng
thống. Theo ông Kang, dù
sau đó đã quyết định dỡ bỏ
tình trạng thiết quân luật
để làm giảm khả năng xảy
ra bạo lực nhưng ông Yoon
không xoa dịu được tình
trạng bất ổn chính trị khi có
sự đối đầu kéo dài giữa cơ
quan hành pháp và lập pháp.
Ông Victor Cha, Chủ tịch
Hàn Quốc tại Trung tâm
Nghiên cứu chiến lược và
quốc tế (Mỹ), nói rằng việc
cơ quan lập pháp nhanh chóng
tập hợp để lật ngược lệnh
thiết quân luật và việc nổ ra
các cuộc biểu tình trên đường
phố chống lại một tổng thống
đang có tỉ lệ ủng hộ rất thấp
Hàn Quốc đã 16 lần thiết quân luật
Hàn Quốc đã có 16 lần ban bố thiết quân luật kể từ
khi nước này được thành lập vào năm 1948. Theo Điều
77 của Hiến pháp Hàn Quốc, tổng thống có thể ban bố
thiết quân luật để ứng phó với chiến tranh, sự cố hoặc
các trường hợp khẩn cấp quốc gia khác. Có hai loại thiết
quân luật là thiết quân luật khẩn cấp và an ninh.
Lệnh thiết quân luật gần đây nhất do Thủ tướng Choi
Kyu-hah ban hành vào ngày 27-10-1979 sau vụ ám sát
Tổng thống Park Chung-hee - người đã lên nắm quyền
trong một cuộc đảo chính quân sự năm 1961.
Dưới áp lực của một nhóm tướng lĩnh quân đội do
tướng Chun Doo-hwan lãnh đạo, ông Choi lúc này đã
trở thành tổng thống, quyết định kéo dài thiết quân
luật đến năm 1980 và cấm các đảng phái chính trị hoạt
động, gây ra phản ứng dữ dội từ các lực lượng ủng hộ
dân chủ. Trước khi thiết quân luật được dỡ bỏ vào năm
1981, hàng trămngười đã thiệt mạng trong những cuộc
đàn áp trong khuôn khổ thiết quân luật.
Kiếnnghịluậntộitổngthống
cần có đa số 2/3 phiếu bầu của
các thành viênQuốc hội, tức là
cần 200 phiếuđể thôngqua và
hiệnđảngDân chủ và các đảng
nhỏ khác có 192 ghế. Một số
thành viên của đảng Quyền
lực Quốc dân cầm quyền của
ôngYoonđãphảnđối tuyênbố
thiết quân luật của ông nhưng
không rõ có bao nhiêu người
trong sốđó sẽ ủnghộ việc luận
tội tổng thống.
Tiêu điểm
Trong bài phát biểu
tuyên bố thiết quân
luật, Tổng thống
Yoon cáo buộc
Quốc hội làm tê liệt
đất nước khi khởi
xướng nhiều cuộc
luận tội, thao túng
lập pháp và thao
túng ngân sách.
có thể báo hiệu dấu chấm hết
trong sự nghiệp chính trị của
ông Yoon.
Nhiều nhà nghiên cứu tỏ ra
bất ngờ và bối rối khi Tổng
thốngHànQuốcYoonSuk-yeol
ra lệnh thiết quân luật. Dù có
những lý giải khác nhau về
nguyên nhân nhưng đều cho
rằng đây là hành vi vượt quá
thẩm quyền pháp lý và là tính
toán sai lầm về mặt chính trị,
đe dọa đến nền dân chủ, kinh
tế và an ninh của Hàn Quốc.
Theo giới chuyên gia, động
thái này sẽ đẩy sự nghiệp
chính trị của ông Yoon đối
mặt với rủi ro nghiêm trọng.
Hiện tại, Tổng thốngYoon
đang phải đối mặt với nguy
cơ bị luận tội khi trong ngày
4-12 các đảng đối lập đã chính
thức trình lên Quốc hội Hàn
Quốc kiến nghị luận tội Tổng
thống Yoon.
Theo hiến pháp Hàn Quốc,
Quốc hội có quyền kiến nghị
luận tội tổng thống hoặc các
quan chức cấp cao khác nếu
họ bị cho là “đã vi phạm hiến
pháp hoặc bất kỳ luật nào khi
thực hiện nhiệm vụ chính
thức”. Các nhà lập pháp đảng
Dân chủ đối lập cáo buộc ông
vi phạm nghĩa vụ hiến định
và phạm tội tương tự như tội
phản quốc.
Bản kiến nghị luận tội ông
Yoon được 191 đại biểu đối
lập thuộc sáu đảng, dẫn đầu
là đảng Dân chủ vốn chiếm
số ghế lớn nhất trong Quốc
hội Hàn Quốc, thống nhất.
Không có thành viên nào của
đảngQuyền lực nhân dân cầm
quyền ủng hộ kiến nghị này.
Dự kiến Quốc hội sẽ họp
phiên toàn thể vào ngày 5-12
và khả năng cuộc bỏ phiếu về
kiến nghị luận tội sẽ diễn ra
ngay trong ngày 6 hoặc 7-12.
Nếu Quốc hội thống nhất
thông qua kiến nghị luận tội,
tổng thống sẽ bị đình chỉ thực
hiện nhiệm vụ cho đến khi
có kết quả phiên tòa luận tội
của Tòa án Hiến pháp. Lúc
đó, thủ tướng sẽ thay quyền
tổng thống lãnh đạo đất nước.
Còn nếu ông Yoon từ chức,
thủ tướng sẽ đảm nhiệm vai
trò quyền tổng thống và một
cuộcbầucử tổng thống sẽđược
tổ chức trong vòng 60 ngày.•
Ngày 3-12, phát ngôn viên Bộ Ngoại
giao Trung Quốc Lâm Kiếm đã lên tiếng
về tuyên bố của Tổng thống đắc cử Mỹ
Donald Trump hồi cuối tuần qua rằng sẽ
áp thuế 100% đối với các nước BRICS
(Nhóm các nền kinh tế mới nổi) một khi
ông về lại Nhà Trắng.
Ông Lâm tuyên bố Trung Quốc sẽ tiếp
tục mở rộng hợp tác với các thành viên
khác của BRICS, bất chấp mối đe dọa về
thuế quan của ông Trump, theo trang web
Bộ Ngoại giao Trung Quốc.
Theo ông Lâm, nhóm BRICS là một
nền tảng quan trọng cho sự hợp tác giữa
các thị trường mới nổi và mục tiêu của nó
là đạt được sự phát triển và thịnh vượng
toàn diện, không phải để tham gia vào
“cuộc đối đầu giữa các khối” hoặc “nhắm
vào bất kỳ bên thứ ba nào”.
“Trung Quốc sẵn sàng tiếp tục hợp tác
với các đối tác BRICS để tăng cường hợp
tác thực tế trong nhiều lĩnh vực và đóng
góp nhiều hơn cho sự tăng trưởng bền
vững và ổn định của nền kinh tế thế giới”
- ông Lâm tuyên bố.
Trước đó, ông Trump cảnh báo sẽ
áp thuế 100% lên các nước BRICS
sau khi ông nhậm chức nếu nhóm này
loại bỏ đồng USD trong các giao dịch
thương mại.
Phía Nga cũng đã lên tiếng về tuyên bố
của ông Donald Trump. Ngày 2-12, phát
ngôn viên điện Kremlin - ông Dmitry
Peskov nhấn mạnh rằng sức ép từ phía Mỹ
sẽ chỉ thúc đẩy xu hướng gia tăng việc sử
dụng các loại tiền tệ quốc gia trong thương
mại, đồng thời làm suy giảm vai trò của
USD như một loại tiền tệ dự trữ.
“Đồng USD đang dần mất đi sức hấp
dẫn như một loại tiền tệ dự trữ đối với
nhiều quốc gia” - ông Peskov nói, đồng
thời nhận định rằng sự suy yếu vị thế của
đồng USD là một “xu hướng ngày càng
rõ nét”.
DƯƠNG KHANG
TrungQuốc lên tiếng chuyệnôngTrumpdọaáp thuế 100%
Tuyên bố thiết quân luật đầy bất ngờ của Tổng thống HànQuốc Yoon Suk-yeol được cho là hệ quả
của tổng hòa nhiều yếu tốmà ông phải đối mặt thời gian dài trong nhiệmkỳ củamình.
Quân đội và cảnh sát bên ngoài trụ sởQuốc hội HànQuốc khuya 3-12. Ảnh: THENEWYORK TIMES
Phát ngôn viên BộNgoại giao TrungQuốc LâmKiếm.
Ảnh: BỘNGOẠI GIAOTRUNGQUỐC
