CHỦNHẬT 12-4-2015
4
QUỐC TẾ
Thếgiới24giờ
DẠTHẢO
T
ối10-4(giờđịaphương),
Tổng thốngObamavà
Chủ tịch Cuba Raul
Castro đã trao nhau
cái bắt taymang tính
chất lịch sử trong lễ khaimạc hội
nghị thượng đỉnh các nước châu
Mỹ ởPanama.
Cái bắt tay thứhai
ởPanama
Phó cố vấn tổng thốngMỹBen
Rhodes cho biết trong lúc bắt tay
nhau, Tổng thốngObama và Chủ
tịch Raul Castro đã trao đổi với
nhauvài lời.Ôngkhẳngđịnh:“Đây
là cuộc trao đổi không chính thức
và không phải là cuộc trò chuyện
quan trọng”.
Tối9-4, tứchôm trướcngàykhai
mạchộinghị thượngđỉnhcácnước
châuMỹởPanama,Ngoại trưởng
TrướcTổng thốngObama,Tổng thốngBillClintonđãkhuyến
khíchcácnhânvậtxãhộidânsựcủaMỹvàCubagặpgỡkhông
chính thức.Mỹđãápdụngchínhsáchngoạigiaokênh2 (các
quanchứcchínhphủđãnghỉhưu, cáchọcgiảvàdoanhnhân)
thaychongoạigiaokênh1 (đàmphángiữanhànướcvớinhà
nước).
Tuynhiên,mọi kếtnốiđãbịngưng lại vàonăm1996khi súng
phòngkhôngCubabắn rơimáybaycủa tổchứcphi chínhphủ
HermanosalRescate (Anhemđếncứu) củadânCuba lưuvongở
Miami khimáybay thả truyềnđơnkêugọi thayđổi chếđộCuba.
QuốchộiMỹ tứcgiận thôngqua luậtHelms-Burtonnhằmgia
tăngcấmvậnCuba (công tyMỹhaynướcngoài làmănvớiCuba
sẽbị khép tộihìnhsự).Đếncuốinăm2009, tìnhhình thêmcăng
thẳngkhiCubabắtgiữAlanGross, nhânviênCơquanPhát triển
Quốc tếMỹ (USAID) vàkếtán15năm tùvề tội làmgiánđiệp.
l
TrungQuốc:
Ngày11-4,BộTài chính thôngbáoHàn
Quốc, TâyBanNha vàÚc đã nhất trí đăng ký thành viên
sáng lậpcủaNgânhàngĐầu tưcơ sởhạ tầngchâuÁ.Theo
BộTài chính, đếnnayđãcó41quốcgiađăngký thànhviên
sáng lập.Cácnước thànhviên sáng lậpcóquyền soạn thảo
quy chế. Ngày 15-4 là hạn chót gia nhập.
(THX)
l
Mỹ:
Ngày 10-4 (giờ địa phương), Bộ Tư pháp thông
báo JohnBooker, 20 tuổi, ởTopeka (bangKansas) tựxưng
là phần tửNhà nướcHồi giáođã bị bắt hôm trước đó. Tên
này chuẩn bị dùng xe gài quả bom gần 500 kg đánh bom
tự sát tại căn cứ quân sự Fort Riley ở Kansas. Hai nhân
viên FBI cải trang thành đồng bọn đã tháo ngòi quả bom
trước đó.
(Reuters)
l
ẤnĐộ:
Trong chuyến thămPháp ngày 10-4 (giờ địa
phương), Thủ tướngẤnĐộNarendraModi thông báoẤn
Độ đã ký hợp đồngmua 36máy bay chiến đấuRafale sản
xuất ởPháp.Hợpđồng trị giágần4 tỉ euro.Banđầu từnăm
2012, haibênđàmphánvềhợpđồngbán126máybaychiến
đấu, trong đó 108máy bay sản xuất ởẤnĐộ.
(Le Point)
l
Thái Lan:
Ngày 11-4, cảnh sát thông báo tối hôm
trước một chiếc xe gài bom đã phát nổ trong bãi xe của
trung tâm thươngmạiCentralFestival trênđảodu lịchKoh
Samui. Bảy người bị thương nhẹ gồm sáu người Thái Lan
vàmột du khách nữ người Ý 12 tuổi. Bom được gài trong
chiếc xe ăn cắp ởYala, một trong ba tỉnh có đông tín đồ
Hồi giáo ởmiềnNam.
(AFP)
l
Mỹ:
Máybay trực thăngcủakênh truyềnhìnhKNBCở
LosAngelesđã thuđượchìnhảnh11cảnh sát đánhFrancis
JaredPusok (30 tuổi) hôm9-4ở samạcAppleValley. Các
cảnh sát liên quan đang bị điều tra. KNBC cho biết nạn
nhân bị đạp 13 cái, bị đấm 37 cái và bị quật bằngma trắc
bốncái. Pusokcónhiều tiềnán, tiền sựvàđangcó lệnhbắt.
TNL
Tối10-4(giờđịaphương),TổngthốngObamavàChủtịchRaulCastrobắttaynhauởPanama.Ảnh:EPA
Cuộc gặp lịch sử bên lề hội nghị thượng đỉnh ởPanama hôm11-4 là
cuộc gặp chính thức đầu tiên giữa những người đứng đầuMỹ vàCuba
từ năm1956.
Cáibắttay
lịchsử
Obama -Castro
Mỹ JohnKerryvàngười đồngcấp
CubaBrunoRodriguezđãhộiđàm
trong một khách sạn ở Panama.
Trong hơn hai tiếng, hai bên đã
trao đổi về tiến trình bình thường
hóa quanhệMỹ-Cuba.
Trước lễkhaimạchộinghị,Tổng
thống Obama đã tuyên bố: “Trải
quacác tiếnbộ trong tiến trìnhbình
thườnghóa, chúng tôiđãcónhững
khácbiệt…vớiCubavềnhiềuvấn
đề cũng như trường hợp với các
nước khác ở châuMỹ và với các
nướcđồngminh thâncậnnhất của
chúng tôi”.
Ông nói tiếp: “Những ngàymà
các kế hoạch của chúng tôi trên
báncầunàyxuấtphát từnguyên lý
Mỹ có thể can thiệpmàhoàn toàn
không bị trừng phạt đãmãn rồi”.
Tổng thống Colombia Juan
Manuel Santos khen ngợi Tổng
thốngObama đã quyết định chữa
lànhvết thươnggâyđauđớn trong
khuvực từnửa thập niên qua.
PhócốvấntổngthốngBenRhodes
cho biết Tổng thống Obama và
Chủ tịchRaul Castro sẽ gặp nhau
chính thức hôm 11-4 bên lề hội
nghị thượng đỉnh.AFPđưa tin để
chuẩn bị cho cuộc gặp này, trong
tuần này Tổng thống Obama và
Chủ tịchRaulCastrođãđiệnđàm
lần thứhai sau lần traođổi trực tiếp
hôm 17-12-2014.
TừđầunămđếnnayMỹvàCuba
đã tổ chức đàm phán cấp cao ba
lần ởHavana vàWashington. Trở
ngại chínhđểmởcửa trở lại đại sứ
quánởmỗi nước làCuba vẫn còn
nằm trongdanh sáchhỗ trợkhủng
bố củaMỹ.
Cái bắt tayđầu tiên
ởNamPhi
Cuộcgặpbên lềhộinghị thượng
đỉnhởPanamahôm11-4giữaTổng
thống Obama và Chủ tịch Raul
Castro là cuộcgặp chính thứcđầu
tiên giữa những người đứng đầu
hai nướckể từnăm1956, tứcnăm
năm trướckhiMỹ cắt đứt quanhệ
ngoạigiaovớiCuba.Cuộcgặp lịch
sử này đãmở sang trangmới hơn
nửa thếkỷ thùđịchgiữahai nước.
Cáibắt taycủa tổng thốngMỹvới
chủ tịchCubakhôngphải làcáibắt
tay lầnđầu.Ngày15-12-2013, các
phương tiện truyền thôngđồng loạt
đănghìnhảnhTổng thốngObama
bắt tayChủ tịchRaulCastronhân
lễ tang cựu Tổng thống Nelson
MandelaởJohannesburg(NamPhi).
Báo
LeMonde
(Pháp) ghi nhận
lúc đó ai cũng tưởng Tổng thống
Obamachỉ tiện thểbắt taychàohỏi
Chủ tịch Raul Castro chứ không
biết sáu tháng trước, hai bên đã
tiếnhànhmật đàm.
Cuộc gặp đầu tiên giữa hai bên
diễn ra vào tháng 6-2013. Phái
đoànMỹdoBenRhodes dẫnđầu.
BenRhodes vốn là người rất thân
cận với Tổng thốngObama. Ông
làngười chấpbútviếtdiễnvăncho
tổng thống, sauđógiữchứcphócố
vấn về ngoại giao trongHội đồng
AnninhQuốc gia.
18 tháng mật đàmMỹ-Cuba
đượcgiữbímật đếngiờchót vì có
nhiều ý kiến phản đối. Ngay khi
Mỹbắt đầugiảmcấmvậnđối với
Cubanăm2009,nhiềunghị sĩđảng
Cộnghòa đã đùngđùngnổi giận.
Từ khi nhậm chức ở nhiệm kỳ
đầuvào tháng1-2009,Tổng thống
Obama đãmuốnxóa bỏxungđột
Mỹ-Cuba. Sự kiệnAlanGross bị
kết ángiánđiệpđãbuộcôngphải
tạm hoãn ý định.
Sang nhiệm kỳ thứ hai, ông đã
có lý do tiếp tục ý định khi Cuba
thay đổi các chính sách thu hút
các doanh nghiệpMỹ, đồng thời
cử tri thuộc cộng đồng dânCuba
lưu vong cũng không còn phản
đốiMỹ nối lại quan hệ với Cuba.
Hàngắnbằngnhiều
kênhkhácnhau
Mặcdùhainướcvẫncăng thẳng
nhưng tiếpxúchai bênvẫnkhông
gián đoạn. Về lý thuyết, Mỹ chỉ
đặt một phái bộ giám sát lợi ích
Mỹ trong đại sứ quán Thụy Sĩ ở
Havana.
Cácnhàngoạigiaohainướcgặp
nhau chủ yếu để trao đổi về hiệp
địnhnhậpcưnăm1995.Tuynhiên,
khôngchủđềnàobị loại trừ.Trong
quá trình tiếp xúc lâu dài đó, chỉ
một số ít người biết chuyện.
Tại Mỹ, để tránh né chỉ trích,
Tổng thốngObamaquyếtđịnhkhu
trú cuộcmật đàm với Cuba trong
phạmviNhàTrắngvàgiữkhoảng
cáchvớiBộNgoạigiao.Ôngcũng
quyếtđịnhchọnđịađiểmmậtđàm
làCanada vốn là đối tác bảo đảm
củaMỹ lẫnCuba.
TạiCuba,Chủ tịchRaulCastrođã
nhờĐứcGiáohoàngPhanxicôgiúp
đỡvìVaticanchưabaogiờcắt đứt
quan hệ với Cuba. Chủ tịch Fidel
Castro đã đến thămVatican năm
1996, kế đếnhaiĐứcGiáohoàng
John Paul II và Benedict XVI đã
lần lượt đến thămCubanăm1998
và năm2012.
Năm 2011, Đức cha Angelo
Becciu,khâmsứTòa thánhởCuba,
đãgópsứcđểCuba trả tựdocho75
ngườibịkết án tửhình.Năm2012,
MỹcũngnhờkhâmsứTòa thánhở
WashingtongiúpđỡđểAlanGross
được trả tựdo.
Đúng một năm sau cái bắt tay
ở lễ tang cựu Tổng thốngNelson
Mandela, đến ngày 17-12-2014,
Tổng thống Obama và Chủ tịch
RaulCastro lần lượt thôngbáoMỹ
vàCubaquyếtđịnh tái lậpquanhệ
ngoạigiaovốnđãbịcắtđứt từngày
3-1-1961.
◄
