8
THỨNĂM
15-10-2015
P
hap luat
Kỳhọp tháng10nàycủaQuốchội (QH)sẽquyếtđịnh thông
quaLuậtTố tụnghànhchính (sửađổi)nhưngđếnbâygiờvẫn
còn những ý kiến khác nhau về vai trò củaVKS trong hoạt
động tố tụng hành chính.
Trìnhbày tại phiênhọpỦybanThườngvụQHngày14-10,
ChủnhiệmỦybanTưphápNguyễnVănHiệncho rằng trong
tố tụng hành chính và cả tố tụng dân sự, VKS chỉ có chức
năng kiểm sát hoạt động tư pháp chứ không phải làmột bên
cóquyềncóýkiếnphânxửvụkiện.Vai tròđóhoàn toànkhác
với vai trò củaVKS trong tố tụnghình sự.Dođó, khôngnên
coiVKS là cơquan tiếnhành tố tụngmànêngọi thẳng tên là
cơquankiểmsát.Kháiniệmcơquan tiếnhành tố tụngchỉnên
sửdụng trong tố tụnghình sựmàởđó, cơquanđiều tra,VKS,
tòa án là các cơ quan thực hiện công quyền trong từng giai
đoạn tố tụngđểnhândanhNhànướcđiều tra, truy tố, xét xử.
Theo ôngHiện, để thống nhất quan điểm này, Ủy banTư
pháp đã họp bàn, tranh luận với nhiều ngành liên quan. Đến
nay, BanNội chínhTrungương,VănphòngBanChỉ đạo cải
cách tưphápTrungương, TANDTối caođềuủng hộ.
Chiasẻvớicơquan thẩm tradự luật,ôngPhanTrungLý(Chủ
nhiệmỦybanPháp luật)cònđềnghịphải sửa luậtmộtcáchcăn
bản hơn, sát với tinh thần, giá trị mới trongHiến pháp 2013,
trongđónhấnmạnhnguyên tắc tranh tụng.“Đã tranh tụng làbình
đẳng, nganghàng.Khôngnênphân“chiến tuyến” theocáchcũ:
Mộtbên làcơquan tiếnhành tố tụngngồi trên,mộtbên làngười
thamgia tố tụngmà thựcra làngườidânngồidưới”-ôngLýnói.
ÔngĐỗVănĐương(ỦyviênỦybanTưpháp)cũngchorằng
trong tố tụnghành chính, tố tụngdân sự thì chỉ nêngọi rõ tên
chứcdanh tưphápnhưchánhán, thẩmphán,viện trưởngVKS,
kiểmsátviên...gắnvớichứcnăng,nhiệmvụ, thẩmquyềncụ thể.
Tuynhiên,PhóChủ tịchQHUôngChuLưu lạikhôngmuốn
sửa đổi.DẫnHiếnpháp, ôngLưukhẳngđịnh các chức năng,
nhiệmvụ liênquan tớiVKSkhông thayđổi, vẫn là thựchành
quyền công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp. Vậy nên quy
định trướcđây thếnào, giờnêngiữnguyên.Hơnnữa, vai trò
củaVKS thế nào thì còn ý kiến khác nhau, tức là chưa chín
muồi, cần gác lại, nghiên cứu thêm.
Ý kiến của ông Lưu cũng làmongmuốn củaViện trưởng
VKSNDTốicaoNguyễnHòaBình.ÔngBìnhphátbiểu:“Theo
luật hiện hành, VKS là cơ quan tiến hành tố tụng. Chúng tôi
không thấy lýdogì để phải chuyển sangkhái niệmmới theo
cách gọiVKS là cơquankiểm sát cả”.
Trao đổi thêm với
Pháp Luật TP.HCM
sau buổi họp, Phó
Chủ nhiệmỦy banTư phápLêThị Nga cho biết: Các tranh
luậnnàyxuất phát từ longại rằngnếu tiếp tục coiVKS là cơ
quan tiếnhành tố tụng thì phát biểu, ýkiến củađại diệnVKS
trong giải quyết vụ kiện hành chính, dân sự có thể gây “lệch
cán cân” giữa các bên đương sự, làm sai lệch bản chất của
“việcdân sựcốt ởđôi bên”.TheobàNga, docónhữngýkiến
khác nhau nên sẽ phải báo cáo với QH thành hai phương án
đểQHquyết định.
NGHĨANHÂN
xã làmột cấphành chínhnên trước
tiên giải quyết các vụ việc xảy ra
bằng biện pháp hành chính. Nhiều
tài liệu cơ quan này thu thập chỉ có
giá trị tham khảo nhưng nhiều tài
liệu cũng có giá trị phục vụ cho cơ
quan tố tụng sau này.
ChủnhiệmỦybanTưphápNguyễn
VănHiện nhận xét: “Việc công an
cấp xã lấy lời khai ban đầu là đúng
bởi khi xảy ra sựviệc thì người dân
tìmđếnchínhquyềnđầu tiên,khi ấy
chínhquyềnphảighi lại.Tuynhiên,
biên bản đầu tiên này chưa mang
tính chất hình sự hay điều tra. Nếu
sau này vụ án đó nghiêm trọng thì
lúcấycơquanđiều tra (CQĐT)mới
xemxét lại biênbảnbanđầunàyvà
chuyểnhóa thành tài liệu tố tụng”.
Điều traphải chuyên sâu
Bêncạnhđó,ôngNguyễnVănHiện
cho hay: Đa số ý kiến của đại biểu
QHcũngnhưýkiếncủa
UBTVQHđềucho rằng
dự thảo Luật Tổ chức
Cơ quan điều tra hình
sự không nên quy định
nội dung điều tra trong
trườnghợppháthiện tội
phạm thuộc thẩmquyền
điềutracủacơquankhác.
Bởi lẽquyđịnh thì sẽvi
phạmnguyêntắccủađiều
trahình sự là “phân công, phân cấp
chuyênsâu, rànhmạch, tránhchồng
chéo và được kiểm soát chặt chẽ”.
Hơnnữa, tranhchấpvề thẩmquyền
điều traphải doBLTTHSquyđịnh.
Dovậy, nội dungnàyđãđượcbỏ ra
khỏi dự thảomới nhất.
Vềnội dungnày, ôngNguyễnHải
Phong cho biết một trong những
nguyênnhânkhiếnhồsơvụánbị trả
lại để điều tra bổ sung, dẫn tới kéo
dài thờihạn làdođiều trakhôngđúng
thẩmquyền.Chẳnghạn lẽ rađiều tra
ma túy lại đi làm án buôn lậu, điều
traánkinh tế lại làmánhìnhsự,điều
tra tộiphạmanninh lại làm tộiphạm
kinh tế... “Để đảm bảo tính chuyên
nghiệp, điều tra lĩnhvực nào thì chỉ
nênphụ trách lĩnhvựcđó.Đồng thời,
việc táchán trongBLTTHSkhikhông
thuộc thẩmquyềncủamìnhphảiđược
VKS phê chuẩn chứ cứ tách ánmà
không giám sát chặt thì lại dễ chìm
xuồng” - ôngPhongnhấnmạnh.
“Khôngcócòng,phảidùng
dâythừngbắtngười”
Ông Nguyễn Hải Phong còn đề
cập tới việc dự thảo Luật Tổ chức
cơ quan điều tra hình sự không đề
cập đến thẩm quyền được sử dụng
còng taykhibắt tộiphạmcủaCQĐT
VKSNDTối cao.
ÔngPhong than:“CQĐTVKSND
Tối cao hiện nay bắt người cũng
khôngcócảcái còng,phảidùngdây
TRỌNGPHÚ
T
ại phiênhọpchiều14-10của
ỦybanThườngvụQuốchội
(UBTVQH), có ý kiến cho
rằngdự thảoLuậtTổchứccơquan
điều trahìnhsựnêngiao thẩmquyền
tiếnhànhmột sốhoạt độngđiều tra
ban đầu cho công an xã, phường,
thị trấn, đồn công an (gọi chung là
côngancấpxã).Bởi lẽ trongnhiều
trườnghợp, đây làcơquanđầu tiên,
trực tiếp tiếp nhận tố giác, tin báo
về tội phạm, cũng như phát hiện,
bắt giữ, tiếp nhận người phạm tội
quả tang, người bị truynãđang lẩn
trốn trên địa bàn.
Năng lựchạn chếnêndễ
vi phạm
Tuynhiên,PhóViệntrưởngVKSND
TốicaoNguyễnHảiPhongphảnđối
ngay: “Chocôngancấpxãcóquyền
xácminh, lấy lời khai
ban đầu là không phù
hợpbởi trìnhđộ, năng
lực của lực lượngnày
cònhạnchế,khôngđảm
bảovềmặt nghiệpvụ.
Đâycũng làmột trong
nhữngnguyênnhângây
ra những vụ án có vi
phạm tố tụng”.
Đồng tìnhvớiýkiến
nàynhưngThứ trưởngBộCông an
LêQuýVươngcho rằngcôngancấp
Táchgiam,giữđộc lậpvớiCQĐT
Trong chiều14-10, UBTVQH cũng cho ý kiến vềdự án Luật Tạmgiữ,
tạmgiam.
Đasốcácýkiến trongUBTVQHđềucho rằngđềxuất củaBộCôngan
vềviệcchuyểnbốn trạigiamcấpbộhiệndoVănphòngCQĐT (BộCông
an)quản lýchoTổngcụcAnninhđiều travàTổngcụcCảnh sátđiều tra
quản lý là khôngphùhợpbởi các đơn vị này vẫn thực hiệnnhiệm vụ
điều tra.Việcmột cơquanđónghai vai“vừađiều tra, vừagiữngười”dễ
dẫntới tìnhtrạngbứccung,dùngnhụchình.Dođó,UBTVQHthốngnhất
táchhoạtđộngtạmgiữ, tạmgiamđộc lậpvớihoạtđộngđiềutravàgiao
choTổngcụcThihànhánhìnhsựvàbổtrợtưpháp (BộCôngan)quản lý.
Riêng trại tạmgiamở cấp tỉnh, nhà tạmgiữở cấphuyện thì vẫngiữ
nguyênnhưhiệnnayvì đangdoCơquanThi hànhánhình sựvàhỗ trợ
tưphápcôngancấp tỉnh, cấphuyệnquản lý, vềcơbảnđã táchkhỏi hệ
thốngCQĐTcùngcấp.
Cônganxã
điềutradễ
viphạm
tốtụng
Tạiphiênhọpchiều14-10củaỦybanThườngvụQuốc
hội,cácvấnđềnhưthẩmquyềnđiềutrabanđầucủa
côngancấpxã,việcđiềutrahìnhsựphảichuyênsâu,
tránhchồnglấnđãthuhútđượcnhiềuýkiến.
TranhluậnvềvaitròcủaVKStrongtốtụnghànhchính,dânsự
PhóViện trưởngVKSNDTối caoNguyễnHảiPhong:“Chocôngancấpxãquyềnxácminh,
lấy lờikhaibanđầu làkhôngphùhợp”.Ảnh:T.PHÚ
thừng” và dẫn chứng: Vừa rồi khi
bắt ôngNguyễnDuyHiệp (nguyên
quyềnchánhánTANDhuyệnThanh
Liêm,HàNam),CQĐTVKSNDTối
caođãphải dùngdây thừngđể trói.
Từđó, ôngPhongđềnghị “cầnquy
định rõ ràng, côngbằng,điều tracấp
cục bên công an, quân đội có gì thì
VKS cũngphải có cái đó”.
Trước ý kiến này, ông Nguyễn
VănHiệncho rằng:CQĐTcủacông
an và VKS không nhất thiết phải
giống nhau vì còn phải phụ thuộc
vàonhiệmvụcụ thểđượcgiao.Ông
Phong phản bác: “Điều tra viên là
người thực hiện lệnh bắt, BLTTHS
cũngquyđịnhnhưvậy.Ra lệnhbắt
thìVKSphê chuẩn, saukhi có lệnh
rồi thìđiều traviênCQĐTVKSphải
bắt nhưng bắt lại không được dùng
còng”.ÔngPhongcho rằngnếuđiều
traviênCQĐTVKSđượcgiaonhiệm
vụ bắt người thì phải được trang bị
công cụhỗ trợ phùhợp.
Về việc này, ôngLêQuýVương
nói: “Tất cả trườnghợpbịbắtkhông
nhất thiết phải dùngcòng.Còngchỉ
đểđềphòngngườiviphạmchạy trốn.
Cái còngnằm trong công cụhỗ trợ,
chẳng ai cấm các anh trang bị cả”.
PhóChủ tịchQHUôngChuLưu
kết luận: “Hiện nay pháp lệnh về
công cụ hỗ trợ đã quy định rõ ai,
khi nào được sử dụng công cụ hỗ
trợ. Tôi đề nghị thực hiện theo tinh
thần nhưvậy”.
▲
Mộttrongnhững
nguyênnhânkhiếnhồ
sơvụánbịtrả lạiđể
điềutrabổsung,dẫn
tớikéodàithờihạn là
dođiềutrakhôngđúng
thẩmquyền.
