CHỦNHẬT 13-11-2016
4
QUỐC TẾ
TrungQuốcchờ
đợigìtừTrump?
Chưa rõ ảnh hưởng củaMỹ sẽ giảm bớt ở châuÁ hoặcMỹ sẽ tiếp tục
làmột thế lực cần phải tính đến?
HOÀNGDUY
T
rong bài viết với đầu
đề
“Chiến thắng của
Trumpmang đến điều
bất định cho châu Á”
đăngngày11-11,AFP
ghi nhận trong chiến dịch tranh
cử, Tổng thống đắc cử Donald
Trump đã không đưa ra bất kỳ
đơn thuốc cụ thể nào đối với các
vấn đề địa-chính trị tác động đến
quan hệMỹ-Trung như yêu sách
chủquyềncủaTrungQuốcởbiển
Đông,ĐàiLoanhaychương trình
hạt nhân củaTriềuTiên.
Trumpsẽ theo
chủnghĩabiệt lập?
Các nhà phân tích đánh giá các
quanđiểmmơhồvànướcđôi trong
chínhsáchđốingoạicủaôngTrump
đã dẫn đến câu hỏi: Chưa rõ ảnh
hưởng củaMỹ sẽgiảmbớt ở châu
Á hoặcMỹ sẽ tiếp tục làmột thế
lực cần phải tính đến?
Trong chiến dịch tranh cử, ông
Trumpđã từngđánhgiáTrungQuốc
là “kẻ thù” củaMỹ và cam kết sẽ
đối phó với một quốc gia đã xem
Mỹnhư thùđịch.Ôngkhẳngđịnh
khôngquan tâm can thiệpvào các
tranhchấpxaxôi.ÔngchêbaiMỹ
phải trả tiền để bảo vệ các đồng
minh nhưNhật, Hàn Quốc, thậm
chícòngợiýcácnướcnàynênphát
triển vũ khí hạt nhân.
ChuyêngiaAshleyTownshend tại
Trung tâmNghiêncứuMỹcủaĐH
Sydney (Úc) đưa ra nhiều dự báo:
“ÔngTrumpcó thểchơivánbàibiệt
lậpchủnghĩavàthỏathuậnvớiTrung
Quốc chia sẻ ảnh hưởng trong khu
vực.Tuynhiên, ôngấycũngcó thể
thực hiện quan điểm quân sự cứng
rắnđốivớimộtquốcgiamàôngấy
nghĩ rằngquốcgiaấy(TrungQuốc)
đãđánhgiáMỹ làkẻyếu”.
Chuyên gia GrahamWebster ở
Trường LuậtYale (Mỹ) nhận xét:
“Đếngiai đoạnnày, cácchínhphủ
trên thếgiớikhông thể trôngchờvào
chínhsáchcủaMỹbởicác tuyênbố
vềchínhsáchđốingoại củaTrump
thườngmâu thuẫn với nhau”.
Trongmấy tháng gần đây, một
sốđồngminhcủaMỹởchâuÁđã
bị hút vàokhuvực ảnhhưởng của
Bắc Kinh do sức hút kinh tế quá
béobở.Đầu tiên làPhilippines và
kế đến làMalaysia.
NếuTrump thựchiện chủnghĩa
biệt lập, tình trạng kể trên có thể
sẽ trở nên phổ biến bởi các nước
đang phát triển ở Đông NamÁ
đang nhìn về Bắc Kinh với thuế
suất ưuđãi và số lượngngười tiêu
dùngđôngđảonhưmónngonbéo
bởsovớimộtnướcMỹchỉbám lấy
chủ nghĩa bảo hộ có lợi choMỹ.
ChuyêngiaRoryMedcalfởĐH
Quốc gia Úc nhận xét nếu như
TrumpđòiNhậtvàHànQuốcphải
trả tiền nhiều hơn đểMỹ bảo vệ
quốc phòng, các nước này sẽ đặt
nghi vấn phải chăng chính quyền
“ObamaCarecó thể sẽđược sửađổi, bị hủybỏhoặcđược
thay thế”.Trongcuộc trả lờiphỏngvấnđầu tiênvớibáochí,
Tổng thốngđắc cửDonaldTrump đã tuyênbốnhư trên.
Trả lời độcquyềnvới báo
Wall Street Journal
ngày11-11
(giờ địa phương), ông Trump cho biết đối với đạo luật về
bảohiểmy tếđã thôngquanăm2010 (ObamaCare), ông sẽ
giữ lại hai mục: Cấm nhà cung cấp bảo hiểm từ chối cung
cấp bảo hiểm cho bệnh nhân với lý do người đó có tiền sử
bệnh; chamẹcó thểmuabảohiểmy tếchocon lâuhơncho
đếnkhi con trưởng thành.
Trong chiến dịch tranh cử, ôngTrump đưa ra quan điểm
triệt đểhơn làbãi bỏ luônObamaCare.ÔngTrumpchobiết
ông thayđổiquanđiểmsaucuộcgặpvớiTổng thốngObama
tại PhòngBầu dục hôm 10-11.
Cùng ngày 11-11, trả lời hãng tinAFP, Tổng Thư ký
LHQBanKi-moon tuyên bố ông tin rằngTổng thống đắc
cửDonaldTrump sẽ không xem xét lại Hiệp địnhParis về
biếnđổi khí hậu. Trong chiếndịch tranh cử, ôngTrumpđã
cam kếtMỹ sẽ rút khỏi hiệpđịnh trên.
Ông Ban Ki-moon nhận xét: “Tôi đoan chắc ông ấy sẽ
phảihiểu tầmquan trọng,mứcđộnghiêm trọngvàkhẩncấp
của hồ sơ này”. Ông nhấnmạnh nhiệm kỳ tổng thống của
ôngTrump cókỳhạn trongkhi hành tinh lại vĩnh cửu.Ông
cho biết sẽ phải gặp ông Trump trước khi kết thúc nhiệm
kỳ vào cuối năm nay.
Trong khi đó tại Mỹ, có vẻ như những người biểu tình
phản đối ông Trump làm tổng thốngmongmuốn kéo dài
chiến dịch. Ngày 11-11, biểu tình phản đối đã bước sang
đêm thứ tư liên tiếp, diễn ra trênđườngphốhoặc trong các
trường đại học.
TạiBoston (bangMassachusetts),nhữngngườibiểu tình tổ
chức “cuộc tậphợpvì tìnhyêu” tại vườnBostonCommon.
Ban tổ chức chobiết cóhàngngànngười thamdự. Sựkiện
tương tự cũng được tổ chức tại công viên quảng trường
WashingtonởNewYork.Cáccuộc tuầnhànhảnhhưởngđến
giao thôngđãdiễn raởMiami,Atlanta.TạiNashville (bang
Tennessee)sinhviênĐHVanderbiltđãbiểu tình trong trường.
Al Sharpton, nhânvật chuyênbảovệ quyền lợi người da
đen, nhận xét những người biểu tình sẽ áp dụng phương
pháp phá rối mà đảng Cộng hòa hay sử dụng để cản trở
Tổng thốngObama.
Reuters ghi nhận trong ba ngày qua, hầu hết các cuộc
biểu tình đều diễn ra trong hòa bình. Một số ít cuộc biểu
tình đã biến thành bạo loạn như biểu tìnhởPortland (bang
Oregon) tối 10-11
(ảnh)
.Dựkiếnbiểu tình sẽ tiếp tục trong
ngày 12-11ở nhiều nơi.
Báochí cũngghinhậnhơn20 trườnghợpphânbiệt chủng
tộcđãxảy ra trong các trườngđại họcvà trunghọc saubầu
cửMỹ. Một số sinh viên đã cổ súy cho tư tưởng “quyền
lực của người da trắng” và chửi bới các sinh viên gốc Phi
là “bọnhái bông”.
Các vụ đã xảy ra như giật khăn choàng của nữ sinh viên
Hồi giáo ởĐHNewMexico, vẽ khẩu hiệu “Chỉ dành cho
người da trắng” trên cửa nhà vệ sinh tại một trường trung
học ởGurnee (bang Illinois), phân phát tờ rơi của bọnKu
KluxKlanởBirmingham (bangAlabama), phát tờ rơi hăm
dọaphânbiệt chủng tộc tạiĐHCentralTexasởSanMarcos
(bangTexas).
PH.QUỲNH
NhiềuvụphânbiệtchủngtộcxảyratrongtrườnghọcMỹ
Chínhsáchđốingoại
củaMỹtừnaychỉ
nhằmbảovệ lợi ích
Mỹchứkhônggìkhác.
Vậycâutrả lờiduy
nhấtcủachâuÂuchỉ
cóthể làđoànkết.
Báo
LeMonde
(Pháp)
mới ởMỹmuốn thay đổi cácmối
quan hệ đã thiết lập từ lâu.
Lúc đó các cường quốc trung
bìnhở châuÁnhưÚc sẽ suynghĩ
đếnhai vấnđề,một làcườngquốc
TrungQuốcvàhai là tínhchất bất
định trong chính sách củaMỹ.
TrungQuốc thích
bàClintonhơn
GiámđốcTrườngQuanhệQuốc
tế (thuộc ĐH Bắc Kinh, Trung
Quốc)CổKhánhQuốcnhậnđịnh:
“Ông Trump không bày tỏ quan
điểm về vấn đề biểnĐông…Khi
Trump được bầu làm tổng thống,
tình trạng bất định trong quan hệ
Trung-Mỹ gia tăng”.
Báo
TheStraitsTimes
nhậnđịnh
TrungQuốcchỉ quan tâmđếnvấn
đề lớn nhất là ông Trump làm gì
với chiến lược tái cân bằng châu
Á-TháiBìnhDươngdoTổng thống
Obama để lại.
Căncứvàocác tuyênbốcủaông
Trump rằng sẽ phải giảm vai trò
sen đầm quốc tế củaMỹ và xem
lại quan hệ đồngminh như quan
hệvớiNhật,TrungQuốcnghĩ rằng
ôngTrump sẽgiảmbớt hoặcdừng
lại chiến lược tái cânbằng.
NếuTrump làmnhữnggìđãnói,
HiệpđịnhĐối tácxuyênTháiBình
Dương (TPP) sẽ cáo chung trong
lúcTrungQuốc longạiTPPsẽgây
thiệt hại đến quan hệ thươngmại
TrungQuốc trong khuvực.
Đầu tiên báo chí TrungQuốc ít
nói đến chiếndịch tranh cửởMỹ.
Độtnhiên trongmấy tuần trướcbầu
cửMỹ, báo chí có vẻ nghiêng về
bà Hillary Clinton vì lo ngại nếu
Trump đắc cử tổng thống, Trung
Quốc sẽ bị thiệt hại.
ChínhsáchbảohộcủaTrumpcó
thểgâyphươnghại chokinh tế thế
giới.Chínhsáchquản lýkinh tếkém
củaTrumpcũngcó thểảnhhưởng
đếnkinh tếTrungQuốc.Trongkhi
đó,TrungQuốcđanggặpkhókhăn
trong cân bằng giữa tăng trưởng
và cải cách kinh tế, chưa kể đang
chuẩnbị đại hội đảngvàonăm tới.
NếuTrump áp dụng chính sách
biệt lập,Mỹ sẽ giảm các nghĩa vụ
quốc tế. Lúc đóTrungQuốc sẽ bị
áp lực phải trám chỗvào lúc chưa
chuẩnbị gì.Ngoài ra,TrungQuốc
cũng longạinếuTrumpgiữ lờihứa
choNhậtvàHànQuốcsảnxuấtvũ
khíhạtnhânđểgiảmvai tròbảovệ
củaMỹ, chạyđua vũkhí hạt nhân
sẽxảyravàsứcépkhuvựcgia tăng
có thểsẽ tácđộng tiêucựcđến tăng
trưởng củaTrungQuốc.
Thật rabêncạnhkhẩuhiệu“NướcMỹ trướcđã”, ôngTrumpcũng
hôhàonướcMỹphảiđượckẻ thùsợhãi vàđồngminhnể trọng.
Ôngđãcamkết sẽ tăngcườngquânđộiMỹvàngưỡngmộchính
sách“bàn taysắt”củaTổng thốngNgaPutin.
Ngay trướcngàybầucửMỹ, trongbài viếtđăng trên tạpchí
ForeignPolicy
, tácgiảPeterNavarro (cốvấnchínhvềTrungQuốc
củaTrump)đãgiải thíchquanhệvớiTrungQuốccó thểsẽ thayđổi
dưới thời tổng thốngmới. Bài viếtđánhgiáchínhsáchxoay trục
sangchâuÁcủaObama là thấtbại vàdo trụcxoayyếunênTrung
Quốcmới xâmchiếmởbiểnĐôngvàbiểnHoaĐông.
PeterNavarrokhẳngđịnhchínhquyềnMỹdoôngTrump làm
tổng thốngsẽgiảiquyếtvấnđềbằngcách thựchiệnchiến lược
“sửdụngsứcmạnhđểduy trìhòabình”.
Nhiều longạiôngTrump lên làmtổngthốngsẽpháhủytínhnguyêntrạng
(statusquo).BiếmhọacủaSTEVESACK(báo
TheMinneapolisStarTribune
)
