CHỦNHẬT 13-11-2016
7
PHÓNGSỰ - NHÂNVẬT
Toànbộcây thốt
nốtđềuhữudụng
chođời sốngngười
Campuchia.
PHANTRUNGNGHĨA
G
iữa tháng 10-2016
vừaqua, tôi theođoàn
cánbộ, hội viênHội
Nhà báo tỉnh Bạc
Liêu,gồm16anhem
đi tham quan Campuchia. Xuất
phát từ cửa khẩu thuộc tỉnhKiên
Giang,đoànchúng tôi cómột cuộc
hành trìnhdài hàngngànkilômet,
bằngđườngbộ, quanăm, sáu tỉnh,
thànhnướcbạn:TàKeo,TaKhua,
PhnômPênh,ComPongChhnăng,
KomBông Thom, XiêmRiệp…
Mục tiêucủađoàn làđi thamquan,
khám phá nước bạn.
Nămngàyrongruổi trênđấtchùa
tháp đã để lại trong tôi thật nhiều
ấn tượng.
Cha trồng, đời cháu
mới hưởng
Bây giờ là cuối mùa mưa, thời
tiết chớm thumát mẻ nhưng phải
cái sớm nắng chiều mưa. Năm
nay lũ về ít nhưng tại biên giới
Campuchia-ViệtNamđồng ruộng
củahainướcngậpchìm trongnước
lũ.Lúavàcỏdạivươn theonướcmà
sóngdậpdềnh.Nôngdânhainước
chạy xuồngmáy ra giữa đồng để
đánh lưới, giăng câuvà thuhoạch
cũng khá nhiều cá. Từng đàn trâu
quân số đến cả ngàn con thơ thẩn
trên những cánh đồng như những
bầy trâuhoang.ỞCampuchiađồng
rất mênhmông, những chấm phá
phía chân trời là những ngọn núi.
Đi suốt hàng ngàn kilômet không
lúc nào chúng tôi không thấy núi
và cómột thứ lúc nào cũng nhìn
thấy nữa là cây thốt nốt.
Thốt nốt mọc trong núi, trong
rừng, giữa bản làng và cả ngoài
đồng ruộng.Trong tầmmắt chúng
tôi, hậu cảnh là chân trời tím rựu,
sau đó đến đồng bằng và trên đó
chấm phá những làng xóm với
rặng thốt nốt… tạo ra một bức
tranh thủy mặc tuyệt đẹp và rất
riêngcủađất nướcĂngkor.Người
được công ty du lịchCampuchia
cử đến hướng dẫn đoàn chúng
tôi là chị PôPha (dịch sang tiếng
Việt nghĩa làHoaHồng)nói rằng:
“Nếu biểu tượng của đất nước
Campuchia thể hiện bằng mấy
ngọn thápĂngkor in trênquốckỳ
thì biểu tượng thân thiết in trong
lòngnhândânCampuchia là cây
thốt nốt. Đối với họ cây thốt nốt
là cây linh thiêng, đã đi vào thơ,
vào nhạc, vào lời ru của mẹ và
vào đời sống hằng ngày”.
Ăngkor cómột cây thốt nốt được
tínhđã500 tuổivàxem ra“ôngcụ”
thốtnốtnàycònsống thêm lâu lắm.
Chị PôPha cũngnói rằng toànbộ
cây thốt nốt từ thân đến lá, rễ đều
hữudụngchođời sốngconngười.
Đặc biệt đối với nông dân nghèo.
Điều này làm tôi chạnh nhớ đến
cây dừa nước NamBộ và sự hữu
dụng của nó trong đời sống nông
dân nghèoĐBSCL.
Chỉ cầnmộtnắmcơm
vàmột ítđường thốt
nốt làsốngđược
Cũng theo lời chịPôPha, lúcđất
nước Campuchia ở giai đoạn ngặt
nghèonhấtcủahọadiệtchủng,nhiều
vùngngười dânkhôngcógì đểăn,
vậymànếukhôngbị PônPốt giết,
họ thấp nhất thế giới. Năm 2014,
Tổ chức Lương thực Thế giới đã
công nhận đường thốt nốt là một
loại đường tốt nhất toàn cầu.
Đó là cách quảng bá đất nước
mình của chị PôPha, chứ tôi thấy
tại các thành phố, các khu du lịch
ởCampuchia, người tavẫnbáncà
phê, nước ngọt bằng đường cát,
có lẽ nóđược đưa từViệtNamvà
Thái Lan sang.
Vì chị Pô Pha giới thiệu về cây
thốt nốt rất haynêncảđoànchúng
tôi ai cũngmuốn dừng lại để tận
mắt xem những xóm làng chuyên
trồng và chế biến cây thốt nốt.
Thế nhưng mùa này không phải
là chính vụ thu hoạch huê lợi cây
thốt nốt nên đoàn chúng tôi chỉ
được hướng dẫn ăn trái thốt nốt ở
chợ Côn Trùng. Đó là những trái
tươi, ăn giống trái dừa tươi Việt
Nam.Đặc biệt, chúng tôi được ăn
mộng thốt nốt (mầm cây) vàuống
một thứ nước thốt nốt lênmen để
trongống tre.Uốngvào thấy thơm
thơmnồngnồng, lâng lângnhư ta
ăn cơm rượuViệtNam.
Vì trái vụ nên chúng tôi không
được tậnmắt xem cách chế biến
đường thốt nốt - một sản phẩm
cấp cao của văn hóa ẩm thực
Campuchia.Vậy làđànhnghechị
Pô Pha kể: “Người Campuchia
chọn những bông thốt nốt “đực”
rồi cắt bỏ đoạn trên, sau đó lấy
dụng cụ hứng thứ nhựa loãng
trong các bông ấy. Đó chính là
nguyên liệu để chưng cất, nấu
thànhđường thốt nốt.Đường thốt
nốt thành phẩm không đông đặc
và có màu vàng hổ phách. Thứ
đường ấy mà đem kho thịt hoặc
nấu chè thì thơmnứcmũi.Và tôi
cũng vừa ngộ ra một điều chua
chát rằngbấy lâungườiViệtNam
sangbiêngiớihoặcChâuĐốcmua
một loại đườngđặcnguyênkhối,
được bó trong lá thốt nốt với tên
gọi làđường thốt nốt thì đó chính
làđường thốt nốt dỏm.Người làm
loại đườngnàyđãphabột vàocho
đường cứng lại rồi dùnghóa chất
tẩy cho nó cómàu trắng.
◄
CAMPUCHIADUKÝ - BÀI 1
Thốtnốt
giúp
nhiều
người
thoát
chết
Nếubiểu tượngcủađất nướcCampuchia
thểhiệnbằngmấy ngọn thápĂngkor in trên
quốc kỳ thì biểu tượng thân thiết in trong
lòngnhândânCampuchia làcây thốt nốt.
Vàochớmmùamưa, trái thốtnốt
già rụng xuống, bò, trâu gặm ăn
hết phầnxơbênngoài rồi bỏphần
ruột ở đâu thì cây thốt nốt mọc ở
đó. Dù nómọc ngaymảnh ruộng
tốt nhất chuyên để trồng lúa thì
ngườiCampuchiacũngkhôngbao
giờ nhổ bỏ. Chính vì thế người ta
thấygiữađồng lúacó rấtnhiều thốt
nốt. Người Campuchia nói rằng:
Trồng cây thốt nốt không phải là
cha trồng con hưởngmà đến đời
cháumớihưởng.Thường thì trồng
30năm saumới bắt đầuhưởng lợi
vàdòngđời củanó rất dài, tại đền
Vào thời PônPốt,bọn
diệtchủngđãdùng
lá thốtnốtcắtcổ
ngườidânhàng loạt,
tạo ramộthìnhảnh
kinhsợvàphảncảm
vềcây thốtnốtđến
tậnbâygiờ.
Đi vàocáckhudu lịchCampuchia, tôinhìn thấycácgianhàng
bánquà lưuniệmcó rấtnhiềusảnphẩm thủcôngmỹnghệđược
chế tác từ trái, thâncây thốtnốt, giốngnhữngsảnphẩmcủaxứ
dừaBếnTre -ViệtNam, gồmcóđũaăncơm,bộbình ly, lượcchải
đầu…CũngnhưcâydừanướcNamBộ, lá thốtnốtđượcnhândân
Campuchia lợpnhà,bệncácvậtdụngxài tronggiađìnhvàcác
côngcụđánhbắt tôm, cá.Thân thốtnốt thìđượcbắc làmcầu, xẻ
ra làmxiênnhà…
Trêncácbứchọa tạiđềnĂngkorcungcấpchoconngườihôm
naymột thôngđiệp rằngcáchđây1.000năm, cây thốtnốtđãhữu
dụng, thân thiếtvới conngườiCampuchia rồi.Nó làmộtđốm lửa
góp thêmánhsángđểnềnvănminhĂngkor thêm rực rỡ.
Đồngbằngmênhmôngvớinhữngrặngthốtnốttạonênmộtbứctranh
thủymặctuyệtđẹp.
người tavẫn thấyngườiCampuchia
tồn tại, cógia đình cònđẻ 5-6đứa
con. Bởi vì trẻ emCampuchia chỉ
cầnmột nắm cơmvàmột ít đường
thốt nốt là sốngđược.Chínhvì thế
nhân dânCampuchia quý cây thốt
nốt. Thếmà vào thời PônPốt, bọn
diệt chủng đã dùng lá thốt nốt cắt
cổngười dânhàng loạt, tạo ramột
hìnhảnhkinhsợvàphảncảmvềcây
thốt nốt đến tậnbâygiờ. Toàndân
Campuchia hơn 14 triệu người thì
cóhơn14 triệungườiănđường thốt
nốt,khôngaiănđườngmía.Thếcho
nên tỉ lệmắc bệnh tiểu đường của
