16
THỨBA
10-10-2017
Quốc tế
5.000
phụnữ Israel vàPalestinengày8-10đã tới Jerusalem sau
cuộcdiễuhànhhai tuầnđiqua IsraelvàbờTâyđểkêugọi
hai bênkýkếtmột thỏa thuậnhòabình.
BẢOANH
Cựu tổng thốngMỹmuốn
tới TriềuTiênđối thoại
CựuTổng thốngMỹ JimmyCarter đã bày tỏ
mongmuốn tới thămTriềuTiên và có các cuộc đối
thoại với lãnhđạoTriềuTiênKim Jong-un, theo
hãng tin
Yonhap
.
Thông tinnàyđượcgiáosưdanhdự tạiĐHGeorgia
ParkHan-shik tiết lộsaucuộcgặpvớiôngCarterhồi
tháng trước tạimộtdinh thựởbangGeorgia.Cựu tổng
thốngMỹđãbày tỏmongmuốngiữvai trò trunggian
giảiquyết căng thẳngnghiêm trọng trênbánđảoTriều
Tiênnhưông từng làmvàonăm1994dưới thờiTổng
thốngBillClinton. “CựuTổng thốngCarterđãgửiý
kiếncủaôngvề tìnhhìnhhiện tại tớibáogiới.Ôngấyđã
viếtmộtbàixã luậnvàýđịnh thămBìnhNhưỡngcủa
ôngđãđượcchuyển tớigiới chứcTriềuTiên.Chúng tôi
vẫnchưanhậnphảnhồi từTriềuTiênnhưngchắcchắn
BìnhNhưỡngđang rấtquan tâm” -ôngParkchobiết.
Trong bài viết đăng trên
TheWashingtonPost
hôm4-10, ôngCarter cũng cảnh báoviễn cảnh chiến
tranh tái diễn trênbánđảoTriềuTiên. Ôngđề xuất
Washingtonnên cânnhắc cửmột “phái đoàn cấp
cao” tới BìnhNhưỡngđể đối thoại hòa bình.
Tổng thốngđời thứ39
củanướcMỹđãvài lần
đềnghịgiúpTổng thống
MỹDonaldTrumpnhưng
khôngnhậnđượcphản
hồi tíchcực.Tổng thống
Trumpđãnóivới cựu
Tổng thốngCarter rằng
vấnđềTriềuTiêncầnđược
giảiquyếtbởi chínhquyền
đươngnhiệmchứkhông
phảibởimột cựu tổng
thống, ôngPark tiết lộ.
Trả lời
Yonhap
về khả
năng cuộc gặpdiễn ra, ParkHan-shik nhậnđịnh:
“Chúng ta vẫnphải xemphảnứng củaTriềuTiên.
HànQuốc có thể hội ývới ôngTrumpmột lầnnữa
nếuTriềuTiên gửi lờimời chính thức. Nếuông
Trump kiênquyết phản đối đề xuất, các phương án
khác sẽ được xem xét”.
BẢOANH
Mỹ-ThổNhĩKỳđốiđầu
ngoạigiaocăng thẳng
KhitrụcIran-ThổNhĩKỳ-NgađangdầnthànhhìnhởTrungĐông,
quanhệgiữaWashingtonvàAnkarabấtngờcăngthẳng.
ĐĂNGKHOA
Q
uan hệ đồng minh
Mỹ-ThổNhĩ Kỳ ngày
8 và 9-10 tiếp tục xấu
đi saukhi hai nước liên tiếp
trảđũangoại giao, cùngbất
ngờ thông báo tạm ngưng
một sốdịchvụ cấpvisa qua
lại hai nước.
Liên tiếp trảđũa
ngoại giao
Đốiđầungoạigiaobắtđầu
khiĐạisứquánMỹởAnkara,
ThổNhĩKỳ thôngbáo tất cả
cơ sở ngoại giao củaMỹ ở
nước này sẽ lập tức ngưng
dịchvụcấpvisakhôngcư trú
cho người dân Thổ Nhĩ Kỳ
sangMỹ, ngoại trừvisađịnh
cư. Động thái này nhằm trả
đũa việc Thổ Nhĩ Kỳ trước
đóvài ngàyđãbắtmột nhân
viênTổng lãnh sự quánMỹ
ởTPIstanbul.PhíaMỹ lấy lý
donhằm “đánhgiá lại” cam
kết củaThổNhĩ Kỳ đối với
anninhcủacáccơsởvànhân
viênphái bộngoại giaoMỹ.
Tờ
TheNewYorkTimes
đánh
giá đây làmột tuyên bố khá
nhạycảm trongkhihainước
vốn là đồngminh lâudài.
Chỉvàigiờsau,Đạisứquán
Thổ Nhĩ Kỳ ởWashington,
D.C. cũngđáp trả, thôngbáo
ngưng cấpmọi loại visa cho
dân Mỹ đến Thổ Nhĩ Kỳ,
trừ visa nhập cư. Tờ
The
WashingtonPost
dẫn ý kiến
nhàphân tíchSonerCagaptay
rằngđộng thái trảđũangoại
giao là một diễn biến nguy
hiểm bất thường. Cuộc đối
đầuhiện tại thểhiện sự thiếu
niềm tin sâu sắc, cho thấy
quanhệđồngminhMỹ-Thổ
NhĩKỳđang khủnghoảng.
Nhennhóm từ lâu
Quanhệquânsự, tìnhbáo,
thươngmại lâu đời giữa hai
đồngminhđãbắtđầu rạnnứt
kể từ saucuộcđảochínhbất
thành tháng7-2016ởThổNhĩ
Kỳ.Ankarakhôngbằng lòng
việcMỹ từ chối dẫnđộgiáo
sĩ Fethullah Gulen - người
Tổng thống Recep Tayyip
Erdogancáobuộc làchủmưu
cuộc đảo chính.
Hàng loạtbấtđồngvềcuộc
chiếnSyriagiữahaibên trong
vài tháng gần đây cũng làm
quanhệhaibênxacáchhơn.
ÔngDonaldTrump trướcsau
vẫn tuyênbốmuốnsửachữa
quanhệvớiThổNhĩKỳ,vốn
xấuđi từcuốinhiệmkỳTổng
thốngBarackObama.Không
lâu saukhi ôngTrumpnhậm
chức tổng thốngMỹ, căng
thẳnghainướckhôngnhững
khônggiảmmà cònđặcbiệt
lêncaokhiMỹbỏqua longại
củaThổNhĩKỳ, quyết chọn
sát cánh cùng lực lượng tay
súng người Kurd (YPG) ở
Syria để đánh IS.
QuanhệAnkara-Washington
xấuđi giữa lúcMỹđang thất
thế tạikhuvực,với trục Iran-
Thổ Nhĩ Kỳ-Nga đang dần
thànhhình rõnét.Từđứngvề
phíaMỹủnghộphenổidậyở
Syria,Ankaradầnchấpnhận
các thỏahiệpvớiMoscowvà
Tehran.ThổNhĩKỳcũngvừa
quyếtđịnhmuamộthệ thống
tênlửaphòngthủđấtđốikhông
từNga,mộtđộngtháichothấy
ôngErdoganngày cànghoài
nghiMỹ và cởi mở hơn với
đối trọng củaNATO.
Ngày 4-10, Tổng thống
Erdogan đã sang Iran bàn
về vấn đề người Kurd đòi
độc lập ở Iraq. Trước đó hai
ngày, TổngThammưu quân
độiThổNhĩKỳHulusiAkar
cũngđến Irannhằm tìmđiểm
chung tạiSyria, chưađầyhai
thángsaukhingườiđồngcấp
Iran làMohammadHossein
Bagheri cóchuyến thăm lịch
sửđếnThổNhĩKỳsaunhiều
thậpniên.
n
Đó là lời khẳngđịnhcủaThủ tướngTâyBanNhaMariano
Rajoy trongcuộcphỏngvấnvới tờ
El Pais
. “Tôi sẽnói rằngđó
làcuộcchiếncủahọ. CuộcchiếncủacảchâuÂu. Trongnhững
nămgầnđây, chúng tađãchứngkiến nhiều thách thứcđối với
nhữnggiá trị châuÂu từmột sốkhuvực. Chủnghĩadân túy
nổi lênkhắpnơi…Đây làmột cuộcchiếnmà trongđócácgiá
trị châuÂuđangbị đedọa” - Thủ tướngTâyBanNhaMariano
Rajoycảnhbáo.
Khôngchỉ TâyBanNhamàcảchâuÂucũngsẽđốimặtvới
nhữnghậuquảkhó lườngnếukhuvựcnày tuyênbốđộc lập
thànhcông.Cácnhàphân tíchcho rằngsau “cúsốc”Brexit,
việcCataloniađòiđộc lậpđangđượcxem là thách thức lớncủa
LiênminhchâuÂu (EU).Cataloniachỉ làmột trongsốhàng loạt
phong trào lykhaiđangdiễn ra tạiAnh, Bỉ, Ý…NếuCatalonia
tuyênbốđộc lập,ngọn lửa lykhai có thểbị thổibùngvàkéo theo
hàng loạtkịchbản tương tựxảy ra tại châuÂu, gầnnhất có thể
làScotland táchkhỏiVươngquốcAnh.
TheobáocáocủaCNN,Cataloniachiếmgần1/5nềnkinh tế
TâyBanNha, dẫnđầucảnướcvới 25%hạnngạchxuấtkhẩu.
Vùngnàycũnggóp21% thuếquốcgia.Việc lykhaidiễn rasẽđể
lạimột lỗhổng tài chínhkhổng lồchoTâyBanNhavà làmgia
tăngbấtổnxãhội.Nhưngcònmộthệ lụykhác làmchoMadrid
sợhãihơn. TâyBanNhacó tổngcộng17khuvựcvớimứcđộ tự
trị khácnhau.Việcmộtkhuvực “chia tay”có thể trở thành tiền lệ
chocáckhuvựckhácnhennhóm lạiphong trào lykhai.
ỞphíaCatalonia,nếunhưvẫnbất chấp tuyênbốđộc lập,
khókhăn trước tiênmàhọphảiđốimặtđó làmất chỗ tại Liên
minhchâuÂu (EU).Chiphí xuấtvànhậpkhẩuhànghóavới các
đối tácchâuÂusẽ tăngđộtbiến.NếuCatalonianộpđơnxin
vào lại EU,họsẽphải thuyếtphụcđược “người cũ”TâyBanNha
vàcácnước thànhviênđồngý.Cácchuyêngiakinh tế tạiNgân
hàngBerenbergBanknhậnđịnh: Sẽkhôngcónhiềukhảnăng
Catalonia tách thànhnướcđộc lậpmàvẫn là thànhviênEUnhư
phần lớnngườiủnghộ lykhaimongmuốn.Đó làchưakểviệc
Cataloniaphảiđàmphánquay trở lại vàomột loạt tổchứcquốc
tếkhácmàđiểnhình làTổchứcThươngmại Thếgiới (WTO).
Đốimặtvớinhiều ràocản thươngmạihơnhiện tại, viễncảnh
Cataloniađộc lậpcũngkhôngnhư làmơ.
ANMIÊN
“CatalonialàcuộcchiếncủachâuÂu”
Ngày4-10,ThổNhĩKỳđãbắtgiữôngMetinTopuz làcông
dânThổNhĩ Kỳ. Người này làmviệc choTổng lãnh sựquán
Mỹ tại Istanbul với vai trò thôngdịchviên.Ôngbị cáobuộc
hoạt độnggiánđiệp, khủngbố, âmmưu lật đổ chínhphủ
và có liênquanđếngiáo sĩ FethullahGulen. Theo các công
tốviênThổNhĩKỳ,Topuzđãnhiều lầnnóichuyệnđiệnthoại
vớimột nhânvật quan trọng trongâmmưuđảo chínhbất
thànhở Istanbul vàAnkaravào tháng7-2016.
Tôi nghĩmọi chuyện có thể
tuột khỏi tầm kiểm soát. Đối
vớiôngErdogan,quanhệsong
phương (với Mỹ) đang thiếu
niềmtinsâusắc.Ôngấykhông
còn tin tưởnggì vàoMỹ.
SONERCAGAPTAY
,ViệnPhát
triểnchínhsáchMỹ tạiTrungĐông,
nhậnđịnhvềTổng thống
RecepTayyipErdogan
Tiêu điểm
Thế giới 24 giờ
CăncứquânsựIncirlikở
phíaNamThổNhĩKỳ là
nơiđồntrúcủahơn2.000
binhsĩvàmộtsố lượng
lớnmáybayMỹthamgia
chiếndịchchốngkhủng
bốởIraqvàSyria.
TổngthốngMỹDonaldTrump
(phải)
tiếpđónngườiđồngcấpThổNhĩKỳRecepTayyipErdoganvào
tháng5-2017.Ảnh:AP
CựuTổngthốngMỹJimmy
Carterphátbiểutạimột
hộinghịởTPAtlanta,bang
Georgiahôm15-9.Ảnh:AP
Phân tích và Bình luận
•Giải thưởngNobel
Kinh tếnăm2017
ngày
9-10đãđượccôngbố trao
tặngchogiáosưngười
MỹRichardH.Thaler
củaĐHChicagovới các
nghiêncứuđềcậpkinh tế
họchànhvi, làmcầunối
giữakinh tếhọcvà tâm lý
học, theo
Reuters.
•BộQuốc phòng
HànQuốc
ngày9-10
đã côngbốkết luận điều
tra vụviệc binh sĩHàn
Quốc bị bắn chết gần
biên giới liênTriềuhôm
26-9. Theođó, người
binhnhất 22 tuổi bị “đạn
lạc” bắn trúng đầukhi
đang trênđường trởvề
căn cứởCheorwon, tỉnh
Gangwon. Đạn lạc được
xác định từmột thao
trường cáchđó400m,
theo
Yonhap
.
NGỌCNHƯ
