16
Thế giới 24 giờ
Quốc tế -
Thứ Bảy20-4-2019
Tiêu điểm
THIÊNÂN
T
ình hình nội chiến Libya
tiến triển phức tạp sau hơn
hai tuần lực lượng Quân
đội quốc gia Libya (LNA) do
tướng Khalifa Haftar lãnh
đạo kiểm soát TP Benghazi
và miền Đông tiến đánh thủ
đô Tripoli ở miền Tây do
Chính quyền hòa hợp dân
tộc (GNA) lãnh đạo.
Ngày 18-4,Văn phòng công
tốquânđội chínhquyềnTripoli
ra lệnh bắt tướng Haftar và
sáu cấp dưới của ông vì chỉ
đạo không kích các khu dân
cư ở Tripoli ngày 16-4. Kênh
Alahrar TV dẫn lời một quan
chức GNA cho biết có bốn
người chết và 20 người bị
thương trong vụ này. LNA
nói mình không thực hiện
vụ không kích này mà chính
GNA là thủ phạm.
Thủ tướng Fayez al-Sarraj
lãnh đạoGNAtuyên bố sẽ yêu
cầu Tòa án Hình sự Quốc tế
(ICC) ở TP The Hague (Hà
Lan) khởi tố tướng Haftar
cáo buộc phạm tội ác chiến
tranh. Thủ tướng Sarraj gửi
thư tới công tố viên Fatou
Bensouda của ICC cho biết
sẽ cung cấp tài liệu và bằng
chứng cần thiết cho ICC để
chứng minh tội ác chiến tranh
của ông Haftar. Ông Sarraj
cũng yêu cầu Hội đồng Bảo
an Liên Hiệp Quốc (HĐBA
LHQ) buộc tướng Haftar chịu
trách nhiệm.
Ả Rập dậy sóng
Ở mặt trận ngoại giao, có
thể thấy rõ sự chia rẽ trong
chính khối các nước ẢRập và
cả khối các nước phương Tây
quanh ủng hộ phe Benghazi
l
Bangladesh
: Báo
The Guardian
đưa
tin một nữ sinh nước này sau khi từ chối
rút đơn tố bị hiệu trưởng sàm sỡ đã bị
bạn học thiêu sống. Được biết nữ sinh
này tên Nusrat Jahan Rafi, 19 tuổi, đã báo
cáo việc cô thường xuyên bị hiệu trưởng
trường mình đang theo học sờ soạng
nhiều lần kể từ tháng 3-2019. Sau khi lời
kêu cứu của cô được chia sẻ, một nhóm
bạn học đã đưa Nusrat lên tầng mái và
yêu cầu rút lại đơn tố cáo hiệu trưởng.
Nusrat từ chối và bị châm lửa đốt. Nusrat
qua đời sau đó. Hiệu trưởng có liên quan
đến vụ việc đã bị đình chỉ.
l
Mỹ
: Hôm 18-4 (giờ địa phương), Bộ
Tư pháp nước này đã công bố đầy đủ
báo cáo từ cuộc điều tra về sự can thiệp
của Nga vào cuộc bầu cử tổng thống
năm 2016. Theo đó, báo cáo kết luận các
thành viên đội tranh cử của ông Trump đã
không thông đồng hay phối hợp với chính
phủ Nga trong các hoạt động can thiệp
bầu cử. Tuy nhiên, công tố viên Robert
Mueller đã viết rằng ông Trump và nhân
sự đã có những dấu hiệu làm cản trở đến
tiến trình điều tra. Sau khi báo cáo được
công bố, Tổng thống Trump tuyên bố trên
Twitter: “Tôi có một ngày tốt lành!”.
l
Ukraine
: Theo tờ
Express UK
, Cơ quan
An ninh Ukraine (SBU) mới đây tuyên bố
đã bắt được một “biệt đội” của tình báo
quân đội Nga bị cáo buộc âm mưu ám sát
một điệp viên quân sự Ukraine hôm 13-4.
Công tố viên quân đội Ukraine Anatoly
Matios cho biết hai trong tám người này
mang quốc tịch Nga và là sĩ quan thuộc Cơ
quan Tình báo quân đội Nga (GRU), sáu
người còn lại là công dân Ukraine. Theo
Matios, biệt đội này đã cài bom bên dưới
xe của điệp viên Ukraine nhưng quả bom
đã phát nổ sớm khiến một thành viên trong
nhóm bị thương.
VĨ CƯỜNG
Vua Salman binAbdulaziz của Saudi Arabia
(phải)
tiếp tướng KhalifaHaftar
(trái)
tại thủ đô Riyadh
(Saudi Arabia) ngày 27-3-2019, chỉ một tuần trước khi tướngHaftarmở chiến dịch đánh về Tripoli.
Ảnh: REUTERS
Phe LNA ngày 18-4 vẫn tiếp tục không kích phíaTây Tripoli
và sân bay Mitiga. Ông Salame, Đặc phái viên LHQ về Syria,
cho biết sau những bước thắng thế ban đầu thì giờ phe
LNA đang phải vất vả kèn cựa với phe GNA ở phía Nam thủ
đô. Trong ngày 18-4, phe LNA mất rồi chiếm lại được quyền
kiểm soát căn cứ không quân Tamanhint gần TP chiến lược
quan trọng Sabha ở Nam Libya sau đợt giao tranh với một
số nhóm vũ trang trung thành với GNA. Tamanhint là căn cứ
chính ở Nam Libya, bị LNA chiếm đầu năm nay. HĐBA LHQ
cân nhắc thông qua một dự thảo nghị quyết do Anh soạn
thảo yêu cầu các bên thống nhất một lệnh ngừng bắn. Qatar
đề nghị LHQ khôi phục tổ chức hội nghị quốc gia Libya bàn
khả năng tổ chức bầu cử.
205
người thiệt mạng, hơn 900
người bị thương, hơn 25.000
người phải sơ tán vì giao tranh
ở Libya tronghơnhai tuầnqua,
theo số liệu từ LHQ.
Saudi Arabia đề
nghị viện trợ hàng
chục triệu USD giúp
ông Haftar trang
trải chi phí chiến
dịch đánh Tripoli.
Ả Rập và phương Tây chia rẽ
vì tướng Haftar
Có thể thấy rõ sự chia rẽ trong chính khối các nước ẢRập và cả trong khối các nước phương Tây
quanh ủng hộ phe Benghazi hay phe Tripoli.
300
binhsĩPhápthuộclụcquânPhápvàBinhđoànlê
dươngPhápcùngnămxe tăngLeclerchỗ trợdự
kiếnsẽđếnthịtrấnTapacủaEstonia,cáchbiêngiới
Ngachỉ140km,vàotuầntới.Đượcbiếtlựclượng
này sẽ ở lại Estonia cho đến tháng 8 nhằm tăng
cường sự hiện diện của Liên minh NATO trong
khuvựcvàsẽthamgiacuộctậptrậnthườngniên
mang tên Spring Stormcủa Estonia, dự kiến bắt
đầu vào ngày 29-4. Được biết Nga nhiều lần bày
tỏlongạitrướccáchoạtđộngchưacótiềnlệcủa
NATOcũngnhư sựmở rộnghiệndiện trongkhu
vực của khối quân sự này.
VĨ CƯỜNG
hay phe Tripoli. Chính quyền
GNA ở Tripoli được thành
lập theo thỏa thuận chính trị
Libya, được LHQ và quốc tế
công nhận như một thể chế
tìm sự thống nhất cho Libya.
Phe LNA của tướng Haftar
nhận được sự ủng hộ của Ai
Cập, Các Tiểu vương quốc Ả
Rập thống nhất (UAE), Nga,
Pháp và cả Saudi Arabia dù
về chính thức vẫn tuyên bố
ủng hộ chính quyền GNA.
Ai Cập, UAE, SaudiArabia
xem tướng Haftar là nhân tố
có thể khôi phục ổn định ở
Libya, đánh lại các nhómHồi
giáo đối thủ chính trị của các
nước này đang cómặt ởLibya,
đặc biệt là phong tràoAnh em
Hồi giáo. Phong tràoAnh em
Hồi giáo có ảnh hưởng lớn
trong thế giới Ả Rập và là
tổ chức chính trị đối lập lớn
mạnh nhất tại nhiều quốc gia
Ả Rập, từng cầm quyền một
thời gian tạiAi Cập năm2013
trước khi bị lật đổ. Phong
trào Anh em Hồi giáo có vai
trò lớn ở Libya theo sau sự
kiện nổi dậy và lật đổ lãnh
đạo Muammar al-Gaddafi
năm 2011 và tiếp tục tham
gia chính trị ở Libya.
LHQtừngcôngbốnhiềubáo
cáo cho thấy UAE vàAi Cập
có cung cấp vũ khí, máy bay
chiến đấu cho tướng Haftar,
giúp phe LNA chiếm ưu thế
về năng lực chiến đấu trên
không. Nói với kênhAlhurra
TV, Bộ trưởng Nội vụ Fathi
Bashagha của chính quyền
Tripoli cho biết có nhận thông
tinmột chiếcmáy bay từUAE
chở thiết bị quân sự cho phe
tướng Haftar hạ cánh xuống
sânbayBeninaởTPBenghazi.
Trongkhi đó, báo
Wall Street
Journal
dẫnmột số cố vấn cấp
cao chính phủ Saudi Arabia
cho biết nước này đã đề nghị
viện trợ hàng chục triệu USD
để giúp ông Haftar trang trải
chi phí cho chiến dịch đánh
Tripoli. Đề nghị này được
phía Saudi Arabia đưa ra khi
tướng Haftar sang gặp vua
Salman binAbdulaziz, thái tử
Mohammed bin Salman, lãnh
đạo tình báo và ngoại trưởng
Saudi Arabia vài ngày trước
khi mở chiến dịch. Đề nghị
này được tướng Haftar chấp
nhận. Theo các nguồn tin, số
tiền này sẽ được ông Haftar
dùng để chi cho lãnh đạo bộ
tộc các khu vực mình chiếm
giữ để mua sự trung thành,
tuyển mộ và trả lương các
tay súng.
Qatar lên tiếng rằng cần phải
thực thi nghiêm lệnh cấm vận
vũ khí của LHQ với Libya
“nhằm ngăn các nước cung
cấp đạn dược và vũ khí” cho
tướngHaftar. Qatar bị ba nước
Ai Cập, UAE, Saudi Arabia
cắt quan hệ từ năm2017. Phần
mình, phe LNA tố cáo Qatar
và Thổ Nhĩ Kỳ có hành động
ủng hộ phe Tripoli.
Pháp, Ý căng thẳng
Sự chia rẽ không chỉ xảy
ra ở các nước Ả Rập mà cả
giữa nội bộ phương Tây, dễ
thấy nhất là giữa Pháp và
Ý. Pháp xem tướng Haftar
là nhân tố tốt nhất để chấm
dứt hỗn loạn ở Libya, đảm
bảo quyền lợi của mình cả
về dầu mỏ và người nhập
cư. Nội chiến Libya không
những đe dọa sẽ cản trở khai
thác, lưu chuyển dầu, tạo điều
kiện cho bộ phận Hồi giáo
cực đoan mạnh lên mà còn
kích thích làn sóng di cư từ
Bắc Phi qua Địa Trung Hải
hướng về châu Âu. Pháp đẩy
mạnh đánh khủng bố sau khi
Paris hứng khủng bố hàng
loạt năm 2015 làm 120 người
thiệt mạng.
Ý đang có nhiều quyền lợi
dầu ở Libya, thuộc địa cũ của
mình, ủng hộ chính quyền
Tripoli. Ý bất mãn việc Pháp
không đồng thuận một nghị
quyết gần đây của Liên minh
châu Âu đề nghị tướng Haftar
thôi đánh về Tripoli.
Ngày 18-4, sau khi chính
quyền Tripoli cảnh cáo sẽ cắt
hợp tác an ninh vì hỗ trợ tướng
Haftar, Pháp đã phải lên tiếng
khẳng địnhmình ủng hộ chính
quyền của Thủ tướng Sarraj
và ủng hộ LHQ tìm giải pháp
chính trị cho Libya. Pháp cho
biếthaiôngMacronvàSarrajđã
có cuộc điện đàmđầu tuần này
khẳngđịnh sựủnghộ lẫnnhau.
Đặc phái viênLHQvề Syria
GhassanSalamechorằngchính
sự chia rẽ của các nước ẢRập
vàphươngTâyđãkhuyếnkhích
tướngHaftar thêmbạo gan tấn
côngvềTripoli.Nhiềunhàquan
sát cũng cho rằng chính sự chia
rẽ này đã cản trở nỗ lực tìm
giải pháp hòa bình cho Libya
của LHQ.•
