16
Thế giới 24 giờ
Quốc tế -
Thứ Tư 24-4-2019
Đồng minh tức giận vì Mỹ cấm
mua bán dầu Iran
Động thái mới nhất của Nhà Trắng đã châmngòi cho những chỉ trích khác từ chính quyền Ankara,
trong khi Tổng thốngThổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan phải giải quyết sự bất ổn gia tăng trong nước.
HÀMINHTHU
(*)
T
háng 11 năm ngoái,
Washington đã tái lập
các biện pháp trừng
phạt đối với xuất khẩu dầu
hỏa Iran. Phần lớn các biện
pháp trừng phạt của quốc
tế đối với Teheran đã được
dỡ bỏ đầu năm 2016 trong
khuôn khổ Hiệp định Vienna
ký vào năm 2015. Nhưng
Tổng thống Donald Trump
cho rằng hiệp định 2015,
được ký dưới thời người tiền
nhiệm Barack Obama, là chỉ
có lợi cho Teheran. Vậy nên
vào năm ngoái ông Trump đã
rút Mỹ ra khỏi hiệp định này.
Tuy vậy, Mỹ đã cấp quyền
miễn trừ lệnh trừng phạt cho
tám nước gồm Trung Quốc,
Ấn Độ, Nhật Bản, Hàn Quốc,
Đài Loan, Thổ Nhĩ Kỳ, Ý và
Hy Lạp để các quốc gia này
có thể tiếp tục nhập dầu Iran
thêm sáu tháng mà không bị
Mỹ trừng phạt. Tuy nhiên,
Mỹ thông báo là kể từ ngày
2-5, Bộ Ngoại giao Mỹ sẽ
không cấp quyền miễn trừ
trừng phạt cho bất cứ quốc
gia nào đang nhập dầu của
Iran, theo tờ
Washington Post
.
Hãng tin
Reuters
đưa tin
ngày 23-4, Thổ Nhĩ Kỳ, đồng
minh của Mỹ, chỉ trích quyết
định của Nhà Trắng và cho
rằng quyết định đó không đảm
bảo cho hòa bình và ổn định
khu vực. Một số nhà phân
tích lo ngại Thổ Nhĩ Kỳ sẽ
phải chật vật để giảm nguồn
cung dầu từ Iran, đặc biệt khi
lãnh đạo nước này đang phải
đối mặt với tình hình bất ổn
chính trị, xã hội trong nước.
Kinh tế suy yếu,
chính trị bất ổn
ÔngAhmet Davutoglu, cựu
thủ tướng và đồng minh thân
cận của Tổng thống Thổ Nhĩ
Kỳ Tayyip Erdogan, đã chỉ
trích mạnh mẽ đảng Công lý
và Phát triển (AKP) ngày 22-4
vì thành tích kém trong cuộc
bầu cử địa phương vừa qua.
Đảng đối lập đã khiến ông
Erdogan “choáng váng” khi
chiến thắngở thủ đôAnkara và
TP Istanbul sau 25 nămAKP
kiểmsoát, theo
TheGuardian.
TheoôngDavutoglu, các chính
sách sai lầm của chính quyền
Ankara là nguyên nhân chính
gây ra sự biến động kinh tế
hiện nay. Hơn nữa, việc đe
dọa các nhà đầu tư khi dần
phá bỏ những nguyên tắc thị
trường tự do là một ngõ cụt
cho sự phát triển đất nước.
Nền kinh tế Thổ Nhĩ Kỳ có
dấu hiệu suy yếu trong quý
cuối năm 2018 sau khi cuộc
khủng hoảng tiền tệ đã xóa
sạch 35% giá trị của đồng
lira từ đầu năm. Các nhà
đầu tư mất niềm tin vào việc
ông Erdogan sẽ cho phép sự
độc lập của ngân hàng trung
ương, thâmhụt tài khoản quốc
gia và lạm phát tiếp tục gia
tăng. Ngoài ra, nguy cơ đối
mặt với các lệnh trừng phạt
từ Washington cũng là một
trong những nguyên nhân
có thể giải thích cho sự suy
yếu nói trên.
Ngày 22-4, giá trị đồng lira
(so với đồng USD) đã suy
giảm. Hãng tin
CNBC
cho biết
tuần qua đồng lira đạt mức suy
giảm kỷ lục trong sáu tháng
khi AKP yêu cầu tổ chức lại
bầu cử tại TP Istanbul.
Tỉ lệ thất nghiệp tháng
1-2019 đạt ngưỡng 14,7%,
mức cao nhất trong một thập
niên và có dấu hiệu sẽ tiếp
tục tăng trong thời gian tới.
Thậm chí việc chính phủ vẫn
bị phân tâm bởi cuộc tranh
cử có thể khiến tình trạng
nghiêm trọng hơn. “Các cải
cách thuế, kế hoạch để tăng
dự trữ ngoại hối, sựminh bạch
trong ngành tài chính và ổn
định lạm phát mới là những
điều chính quyềnAnkara nên
tập trung hiện nay” - hãng tin
CNBC
dẫn lời bà Shamaila
Khan, chuyên gia đến từ quỹ
AllianceBernstein.
Từ trái sang: Tổng thống IranHassan Rouhani, Tổng thống ThổNhĩ Kỳ Tayyip Erdogan và Tổng thống
Nga Vladimir Putin tại một cuộc họp báo ở ThổNhĩ Kỳ năm2018. Ảnh: REUTERS
Hai nước Iran và Iraq mở rộng giao thương
Tổng thống Iran Hassan Rouhani tuyên bố sẽ mở rộng
giao dịch khí đốt và điện với nước láng giềng Iraq nhằm
thúc đẩy thươngmại song phương lên 20 tỉ USD, theo hãng
tin
Reuters
. Tháng 3-2019, Mỹ đã cho phép miễn trừ trừng
phạt 90 ngày đối với Baghdad để mua năng lượng từ Iran.
Ông Rouhani còn bày tỏ hy vọng công việc xây dựng tuyến
đường sắt nối liền hai nước sẽ bắt đầu trong thời gian sớm
nhất. Dự án này cho thấy Teheran vẫn đóng một vai trò
quan trọng ở Iraq bất chấp những nỗ lực của Mỹ nhằm cô
lập Iran trong khu vực.
Tôikhôngtinrằngcôngchúng
chấpnhậncácchínhsáchchiarẽ
và phân biệt đối xử. Chủ nghĩa
dân túy có ưu thế trên thế giới
lúc này nhưng cuối cùng nó sẽ
phải kết thúc. Đối xử với mọi
người bằng sự tôn trọng sẽ
luôn giành chiến thắng.
EKREM İMAMOĞLU
,
Thị trưởng TP Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ
Tiêu điểm
Chính quyền Tổng
thống Erdogan
không những bất
đồng với Mỹ trong vụ
giao thương S-400
của Ngamà còn
đối lập với những
quyết định của
Washington về Iran.
54
công nhân làm việc tại hầm khai thác ngọc trai tại
khu vực Hpakant thuộc bang Kachin, Myanmar gặp
nạn trong một vụ lở đất. Theo nghị sĩ đại diện cho
khu vực này Tin Soe, ngoài các công nhân thuộc hai
công ty còn có 40 máy móc và phương tiện bị mắc
kẹt khi sự cố xảy ra đêm22-4.“Họ sẽ không sống sót.
Điều này là bất khả thi bởi họ bị chôn vùi dưới bùn.
Điều này cũng gây khó khăn cho việc tìm kiếm các
thi thể”- ôngTin Soe nói với hãng tin
Reuters
. Chỉ huy
đội cứu hỏa Hpakant cho biết quá trình tìmkiếmcác
nạn nhân được tiến hành từ sáng sớm 23-4 và họ
đang nỗ lực thực hiện công tác cứu hộ.
THÙY ANH
Đối đầu Mỹ trong giao
thương với Nga, Iran
Trong một phỏng vấn với
tờ
Kathimerini
, thượng nghị
sĩ Mỹ Bob Menendez đe dọa
sẽ trừng phạt Thổ Nhĩ Kỳ và
từ chối giaomáy bay F-35 nếu
Ankara quyết mua hệ thống
phòng không S-400 của Nga.
Ông Menendez còn nhấn
mạnhWashington sẽ làm bất
cứ việc gì để bảo vệ an ninh
quốc gia, kể cả việc xem xét
chuyển căn cứ quân sự của
Mỹ từ Thổ Nhĩ Kỳ sang Hy
Lạp trong trường hợp mối
quan hệ hai nước ngày càng
xấu đi, theo hãng tin
Sputnik.
Chính quyền Tổng thống
Erdogan không những bất
đồng với Mỹ trong vụ giao
thương S-400 của Nga mà
còn đối lập với những quyết
định củaWashington về Iran.
Theo Ngoại trưởng Thổ Nhĩ
Kỳ Mevlut Cavusoglu, quyết
định Mỹ gọi Vệ binh Cách
mạng tinh nhuệ của Iran là tổ
chức khủng bố có thể dẫn đến
bất ổn khu vực. Hơn nữa, ông
Cavusoglu tin rằng các biện
pháp trừng phạt của Mỹ đang
gây hại cho người dân Iran.
“Hệ thống pháp luật quốc
tế sẽ bị phá vỡ nếu chúng ta
tiếp tục ghi tên quân đội nước
khác vào danh sách khủng bố.
Khi niềm tin bị phá vỡ, bất
ổn chắc chắn sẽ xảy ra” - tờ
The Washington Post
dẫn lời
ông Cavusoglu.
Mớiđây,chínhôngCavusoglu
cũng phản đối các áp đặt đơn
phương từMỹ trong việc xây
dựng mối quan hệ với nước
láng giềng củaAnkara. Chính
quyền Tổng thống Donald
Trump tuyên bố đầu tuần sẽ
trừng phạt một số đồng minh
quan trọng của Mỹ nếu các
nước này tiếp tục nhập khẩu
dầu từ Iran.
Thành viên của Tổ chức
Hiệp ước Bắc Đại TâyDương
(NATO) này phụ thuộc nhập
khẩu cho hầu hết nhu cầu
năng lượng của mình và Iran
là nhà cung cấp khí đốt, dầu
mỏ chính. Gần 40%điện cung
cấp trên toàn Thổ Nhĩ Kỳ là
từ các nhà máy khí đốt.
Tuần trước, Ngoại trưởng
Cavusoglu còn tuyên bố nước
ông đang xemxét thiết lập các
cơ chế thương mại với Iran
để tránh các lệnh trừng phạt
của Mỹ. Hãng tin
Reuters
cho biết ông Cavusoglu đang
nhắc đến Công cụ hỗ trợ trao
đổi thương mại (INSTEX).
Đây là một kênh thanh toán
đặc biệt của Liên minh châu
Âu (EU) với Iran, tạo thuận
lợi cho giao dịch thương mại
không sử dụng đồng USD.•
(*)
Hà Minh Thu là nhà báo
đang làm việc tại đài truyền
hình địa phương ở nước Cộng
hòa Moldova, châu Âu.
• Sri Lanka
: Nhóm phiến quân Nhà nước Hồi giáo tự
xưng (IS) hôm 23-4 tuyên bố gây ra tám vụ đánh bom tại
ba TP của Sri Lanka hôm 21-4 làm chết hơn 300 người và
bị thương hàng trăm người khác. Tuy nhiên, IS không cung
cấp bằng chứng. Bộ trưởng Quốc phòng của Sri Lanka gần
đây đã tuyên bố rằng một loạt vụ đánh bom là sự đáp trả vụ
xả súng vào nhà thờ Hồi giáo ở New Zealand hồi tháng 3.
• Hàn Quốc
: Hôm 22-4, Hàn Quốc và Mỹ đã khởi động
cuộc diễn tập không quân chung để thay thế cuộc tập trận
quy mô lớn Max Thunder giữa hai nước. Hàng chục tiêm
kích của hai nước gồm F-15K, KF-16 và F-16 cũng như các
chiến đấu cơ của Úc đã tham gia cuộc diễn tập. Tuy nhiên,
nguồn tin nhấn mạnh Seoul và Washington đều duy trì lập
trường không gây căng thẳng khi tiến hành các cuộc diễn tập
chung nhằm hỗ trợ tiến trình phi hạt nhân hóa trên bán đảo.
• Nga
: Bộ Quốc
phòng Nga cảnh
báo Mỹ về những
lời đe dọa và ý
định xâm phạm
Venezuela, phù hợp
với những tuyên
bố gần đây của Bộ
Ngoại giao nước
này. Theo hãng
thông tấn Cuba
Prensa Latina
, phát biểu ngay trước Hội
nghị an ninh quốc tế lần 8 tại Moscow, Thứ trưởng Quốc
phòng Nga Alexander Fomin
(ảnh)
đã lên án những hậu
quả tiêu cực từ một hành động vũ trang sau cùng của Mỹ
nhằm vào Venezuela.
THÙYANH
