6
Pháp luật
&
cuộc sống -
Thứ Tư7-8-2019
NHÓMPV
V
ấn đề có nên giữ quy định trước khi khởi
kiện ra tòa bắt buộc phải có thủ tục hòa
giải tại UBND cấp xã nơi có đất với
những tranh chấp về quyền sử dụng đất tiếp
tục thu hút sự quan tâm của dư luận.
Pháp
Luật TP.HCM
xin giới thiệu ý kiến của người
trong cuộc là những công chức và chủ tịch
UBND cấp xã, phường về những vướng mắc
thực tiễn cũng như các đề xuất, kiến nghị.
Xã, phường gặp
nhiều khó khăn
Khó khăn trong hòa giải
tranh chấpđất là việc hồ sơ
không đầy đủ, việc thẩm
định, đo vẽ cấp xã chưa
đủ chuyên môn nên khó
xem xét, nhận định chính
xác. Vì thế thực tế dẫn đến tình trạng tồn đọng
hồ sơ, chậm trễ giải quyết bức xúc của người
dân dẫn đến việc hòa giải tại cấp cơ sở chưa
thực hiện được nhanh chóng, hiệu quả.
Tôi nghĩ luật nên quy định theo hướng cho
phép song song hai cách, người dân có thể chọn
việc hòa giải ở cấp cơ sở hoặc nhờ trung tâm
hòa giải-đối thoại thuộc tòa án. Bởi việc hòa
giải tại tòa án phù hợp với những tranh chấp
mang tính chất phức tạp vì nơi đây hòa giải
viên có khả năng chuyên môn tốt hơn. Còn
những tranh chấp, xung đột đơn giản, giấy tờ
rõ ràng thì cấp xã sẽ hòa giải để hàn gắn tình
cảm và đảm bảo quyền lợi của người dân.
Trong sáu tháng đầu năm 2019, UBND
phường đã tiếp nhận hòa giải năm vụ tranh
chấp liên quan đến đất đai, tỉ lệ hòa giải thành
đạt 60%. Năm 2018, tỉ lệ hòa giải thành loại
tranh chấp này là 80%.
Ông
NGUYỄN ĐỨC TRÍ
,
Chủ tịch
UBND phường Bình Thuận, quận 7,
TP.HCM
Nếu được thì
bỏ luôn!
Ở xã, tôi là người được
giao nhiệm vụ tiếp nhận
và tham mưu giải quyết
đơn yêu cầu hòa giải cho
chủ tịch UBND xã. Năm
2018 xã tiếp nhận tám
trường hợp tranh chấp đất
đai, sáu tháng đầu năm 2019 đã tiếp nhận hai
trường hợp nhưng tất cả đều hòa giải không
thành. Những tranh chấp liên quan đến đất
đai như di sản của ông để lại cho con cháu,
tranh chấp đường đi rất khó hòa giải, bởi các
đương sự có tâm lý hơn thua dẫn đến tỉ lệ hòa
giải rất thấp.
Hòa giải với tranh chấp đất đai tại xã, phường
chỉ là một bước trước khi người dân khởi kiện
ra tòa, vì tỉ lệ hòa giải quá thấp nên nếu được
Sẽ đưa vào dự thảo sửa đổi Luật Đất đai
Chiều 6-8,
PhápLuật TP.HCM
đã có trao đổi với ôngĐàoTrungChính, Phó
Tổng cục trưởngTổng cục Đất đai, BộTN&MT. Ông Chính cho hay trong dự
thảosửađổi LuậtĐất đai lầnnàycómột nội dung liênquanđến thẩmquyền
về tranh chấp đất đai. Quan điểmcủa Bộ là đã liên quan đến tranh chấp đất
đai thì việc giải quyết để tòa án làm, chứ chính quyền không thamgia nữa.
Chính quyền chỉ có trách nhiệmcung cấp tài liệu, hồ sơ, chứng cứ liên quan
để tòa án xem xét, giải quyết tranh chấp giữa các bên. “Bộ TN&MT cám ơn
phản ánh của
Pháp Luật TP.HCM
về những bất cập về thủ tục hòa giải tranh
chấp đất đai tại cơ sở. Bộ TN&MT sẽ ghi nhận nội dung này để nghiên cứu,
xem xét, đưa vào lấy ý kiến trong quá trình xây dựng dự thảo sửa đổi luật”- ông Chính nói.
Cũng theoôngChính, lãnhđạoTổng cụcĐất đai cũng chohay hiệnnay công tác hòa giải tranh
chấpđất đai tại cơ sở cónhiềubất cậpnảy sinh, trongđónổi cộmnhất việc hòagiải cònhình thức,
chưa hiệu quả và thực chất. Hòa giải tại cơ sở phải đạt hiệu quả thì mới có ý nghĩa, vì vậy nếu có
nhữngsángkiến,hìnhmẫuhòagiảihiệuquảthựcsựthìBộcũngsẽghinhận,nghiêncứu,thảoluận.
TRỌNG PHÚ
ghi
“Hòa giải với tranh chấp đất
đai tại xã, phường chỉ là một
bước trước khi khởi kiện, vì tỉ lệ
hòa giải thấp nên nếu được thì
bỏ luôn thủ tục này, giao hết về
cho các tòa.”
Theo đại diện Bộ TN&MT, Tổng cục Đất đai thông tin
hòa giải tranh chấp đất đai tại cơ sở có nhiều bất cập,
còn hình thức và chưa hiệu quả.
Người trong cuộc
nói về hòa giải
tranh chấp đất đai
thì bỏ luôn thủ tục này, giao hết về cho các
tòa. Việc này vừa cắt giảm được một bước,
vừa không mất nhiều thời gian của người dân
và của chính quyền, giảm đầu công việc vốn
đang nhiều của UBND xã, phường nơi có đất.
Bà
MAI NGỌC SƯƠNG
,
công chức
tư pháp hộ tịch xã Trung Chánh,
huyện Hóc Môn, TP.HCM
cấp xã như hiện nay để tình làng nghĩa xóm
được duy trì.
Nên chăng ở các tỉnh, TP lớn (có tổ chức
hành chính là cấp phường, thị trấn) với nhiều
vụ tranh chấp đất đai phức tạp, giá trị cao và
kéo dài thì chúng ta không cứng nhắc quy
định bắt buộc phải hòa giải ở cơ sở. Hãy để
cho người dân tự lựa chọn phương thức hòa
giải ở phường hoặc ở tòa án. Việc này có thể
tránh được tình trạng chủ tịch không chịu hòa
giải, người dân lại phải kiện thêm một vụ án
khác, mất thời gian, công sức.
Ông
TRẦN XUÂN HẢO
,
Chánh
Văn phòng UBND xã Mỹ Thọ,
huyện Phù Mỹ, Bình Định
Tỉ lệ hòa giải
thành chỉ 50%
Theo tổng kết, tỉ lệ hòa
giải thành đối với tranh
chấp đất đai trong năm
nămvừa qua vẫn còn thấp,
chỉ khoảng 50%. Nguyên
nhân chủ yếu là một bên
đương sự có kiến thức pháp luật nhiều hơn
nên muốn ra tòa để họ chiếm ưu thế. Một số
người kinh doanh bất động sản vì lợi ích rất
lớn từ đất, họ không có thiện chí hòa giải mà
chỉ muốn ra tòa để lợi dụng các kẽ hở pháp
luật giành phần thắng. Ngoài ra, một số văn
bản hướng dẫn của tòa án địa phương chưa
cập nhật và mâu thuẫn giữa các quy định pháp
luật cũng là một trở ngại lớn.
Tuy nhiên, tôi cho rằng vẫn nên cần giữ
lại quy định bắt buộc hòa giải ở cơ sở trước
khi kiện ra tòa. Vì hơn ai hết, địa phương lại
là người quản lý, biết rõ nguồn gốc đất, nếu
chuyển thẳng lên tòa thì cơ quan này cũng sẽ
yêu cầu các bộ phận chuyên môn kiểm tra
đo đạc, lúc này phường cũng phải tham gia.
Trong khi nếu xã, phường hòa giải thành thì
giữ được tình làng nghĩa xóm.
Ông
LÝ GOBE
,
Phó Chủ tịch UBND
phường Hưng Lợi, quận Ninh Kiều,
TP Cần Thơ
Chỉ nên khuyến khích
Trong sáu tháng đầu năm 2019, UBND
xã hòa giải chín vụ liên quan đến tranh chấp
đất đai thì cả chín vụ đều không thành, phải
chuyển lên tòa án tiếp tục giải quyết. Theo tôi,
không nên quy định bắt buộc như hiện nay
mà chỉ nên khuyến khích việc hòa giải tại cơ
sở trước khi khởi kiện ra tòa. Nên cho người
dân được quyền lựa chọn, nếu muốn hòa giải
tại xã thì ủy ban xã sẽ tổ chức hòa giải, còn
không muốn hòa giải thì cứ kiện thẳng ra tòa.
Việc hòa giải tại cơ sở có ưu điểm là các cán
bộ tại địa phương nắm rõ về nguồn gốc, quá
trình sử dụng đất nên nếu các bên cầu thị và
cán bộ giải thích cặn kẽ thì sẽ thành. Tuy nhiên,
những mâu thuẫn về đất đai thường gay gắt và
các bên không có thiện chí nên thường ít khi
hòa giải thành. Nhiều khi UBND xã mời lên
nhưng họ nói thẳng là không muốn hòa giải.
Ông
LÔI ĐẠI PHONG
,
Chủ tịch UBND
xã Vĩnh Lộc B, huyện Bình Chánh, TP.HCM
Ở nông thôn vẫn
nên giữ
Ở nông thôn, nói gì
nói, mâu thuẫn xuất phát
ban đầu bao giờ cũng từ
cấp thôn, bản nên rất cần
cán bộ địa phương hòa
giải. Ngoài ra, ở các tỉnh
nghèo, các vụ tranh chấp
đất đai không nhiều và không quá phức tạp.
Do vậy, tôi nghĩ nên giữ quy định hòa giải ở
Tùy tranh chấp mà
hòa giải ở xã
Năm2018, UBND tiếp
nhận 39 vụ tranh chấp đất
đai, hòa giải thành 13 vụ.
Trong bảy tháng đầu năm
2019, xã tiếpnhận21vụvà
đã hòa giải thành bốn vụ.
Theotôi,nênbỏkhâuhòa
giải tại xã, phường đối với những tranh chấp
quyền sử dụng đất mà có đăng ký lô, thửa, có
giấy chứng nhận sử dụng đất hoặc đất có đăng
ký các loại giấy tờ theo Điều 100 Luật Đất
đai. Bởi loại đất này có đầy đủ chứng cứ, khi
khởi kiện, tòa án thụ lý và xét xử khá nhanh.
Với cấp xã, việc hòa giải tranh chấp quyền
sử dụng đất chưa có đăng ký qua các thời kỳ
sử dụng đất, chưa có giấy tờ gì là việc nên
làm. Bởi với loại đất này, chính quyền cơ sở
nắm rõ hơn cả, UBND cấp xã có thể đứng ra
truy nguồn gốc đất. Còn nếu không hòa giải
được thì đây cũng là khâu tạo cơ sở sau này để
tòa hoặc UBND cấp huyện thụ lý giải quyết.
Hòa giải nhằm tạo điều kiện cho người dân
gần gũi nhau, đó chính là ý nghĩa lớn. Những
người hòa giải khéo có thể dùng lý lẽ và tình
cảm tác động nên cơ hội hòa giải thành sẽ cao
và không mất đi tình làng xã.
Ông
LÊ VĂN BỀN
,
công chức
tư pháp xã Đông Thạnh,
huyện Hóc Môn, TP.HCM•
