7
Pháp luật
&
cuộc sống -
ThứBảy5-10-2019
YẾNCHÂU-NGUYỄNTÂN
C
hiều 4-10, Công an quận 1
đã phong tỏa hoàn toàn khu
vực hẻm 29 để tiến hành thực
nghiệm hiện trường vụ xâm phạm
chỗ ở người khác xảy ra ở nhà 29
Nguyễn Bỉnh Khiêm, phường Đa
Kao, quận 1.
Đây là nơi mà Công an quận 1
xác định ông Nguyễn Hải Nam,
phó chánh án quận 4 và LâmHoàng
Tùng, giảng viên Trường Đào tạo
bồi dưỡng kiểm sát TP.HCM, có
hành vi xâm phạm chỗ ở của bà
Hoàng Thị Thu Thảo. Bà Thảo là
người đang tiến hành việc mua căn
nhà trên với người đang đứng tên
làm chủ sở hữu là bà Hoàng Trọng
Anh Chi.
Từ một số thông tin điều tra ban
đầu, Cơ quan CSĐT Công an quận
1 đã khởi tố vụ án, khởi tố bị can,
bắt giam Nam và Tùng về hành vi
xâm phạm chỗ ở của người khác.
Một số chuyên gia đã có những
ý kiến khác nhau về tội này.
Người bảo phải là chỗ ở
hợp pháp
Theo TS PhanAnh Tuấn (Trưởng
bộ môn Luật hình sự Trường ĐH
Luật TP.HCM), quyền bất khả
xâm phạm về chỗ ở của người
khác là quyền con người được
quy định trong hiến pháp. Đó
là “Mọi người có quyền bất khả
xâm phạm về chỗ ở. Không ai
được tự ý vào chỗ ở của người
khác nếu không được người đó
đồng ý” (khoản 2 Điều 22 Hiến
pháp năm 2013). Quyền bất khả
xâm phạm về chỗ ở được bảo vệ
bằng pháp luật hành chính, dân
sự, hình sự. Luật hình sự bảo vệ
quyền này thông qua quy định về
tội xâm phạm chỗ ở của người
khác tại Điều 158 BLHS 2017.
Chỗ ở của người khác được hiểu là
nơi ở hợp pháp thường xuyên hoặc
tạm trú, cố định hoặc di động. Tội
xâm phạm chỗ ở của người khác
được thể hiện ở các loại hành vi
sau đây:
- Khám xét trái pháp luật chỗ ở
của người khác: là hành vi vào và
khám xét chỗ ở của công dân nhằm
những mục đích khác nhau mà
không được sự đồng ý của người
này và trái với quy định của pháp
luật. Hành vi khám xét trái pháp
luật chỗ ở của người khác được thể
hiện dưới những dạng sau:
• Hành vi của người không có
thẩm quyền trong việc khám xét
chỗ ở của người khác nhưng đã tự
tiện vào khám xét chỗ ở của người
khác một cách trái pháp luật;
• Hành vi của người tuy có thẩm
quyền trong việc khám xét chỗ ở
của người khác nhưng đã không
tuân thủ các thủ tục mà pháp luật
quy định.
- Đuổi trái pháp luật người khác
ra khỏi chỗ ở của họ là hành vi dùng
vũ lực hoặc thủ đoạn khác buộc một
người phải rời bỏ nơi ở của họ một
cách miễn cưỡng, trái với ý muốn
của họ, trừ trường hợp cưỡng chế để
thi hành một quyết định hợp pháp
của cơ quan có thẩm quyền (như
cưỡng chế để thi hành bản án dân
sự về chia tài sản thừa kế, cưỡng
chế để thi hành quyết định tịch thu
sung công quỹ...);
- Hành vi chiếm giữ chỗ ở hoặc
cản trở trái pháp luật người đang ở
hoặc người đang quản lý hợp pháp
vào chỗ ở của họ. Hành vi lấn chiếm
chỗ ở của người khác bằng cách lợi
dụng chủ nhà đi vắng đã tự tiện phá
khóa vào ở hoặc ngăn cản người bị
hại vào nơi ở của họ.
- Hành vi xâm nhập trái pháp luật
chỗ ở của người khác như hành vi
tự ý vào nơi ở của người khác khi
chưa được sự đồng ý của họ.
Trong vụ án này, cần phải xác
định rõ ông Tùng và ông Nam có
xâm phạm chỗ ở hợp pháp của bà
Thảo và các thành viên trong gia
đình hay không.
“Chỗ ở hợp pháp
của ai?”
là điểm mấu chốt để xem
xét trong vụ án này có dấu hiệu của
tội xâm phạm chỗ ở của người khác
hay không.
Cũng theo TS Tuấn, nếu việc
mua bán nhà giữa bà Thảo và bà
Chi chưa hoàn tất thủ tục chuyển
quyền sở hữu thì về mặt pháp lý,
căn nhà trên vẫn thuộc quyền sở
hữu của bà Chi. Việc bà Thảo đưa
trước tiền cọc chỉ là biện pháp để
đảm bảo thực hiện hợp đồng mua
bán nhà này. Do chưa xác định
được bà Chi có thỏa thuận cho
bà Thảo vào ở căn nhà trên hay
không nên chúng ta chỉ có thể dự
kiến các tình huống xảy ra.
Nếu bà Chi có thỏa thuận cho
bà Thảo vào ở căn nhà này (dù
chưa thực hiện đầy đủ thủ tục
mua bán) thì việc bà Thảo vào ở
là hợp pháp. Do đó, ông Tùng và
ông Nam có hành vi xâm phạm
chỗ ở hợp pháp của bà Thảo và
các thành viên trong gia đình nên
có dấu hiệu của tội xâm phạm chỗ
ở của người khác.
Trường hợp thứ hai là nếu bà
Chi không có thỏa thuận cho bà
Thảo vào ở căn nhà này và bà
Thảo cứ vào ở trong căn nhà này
(khi hợp đồng mua bán nhà chưa
thực hiện xong) thì bà Thảo vào ở
là bất hợp pháp. Trong tình huống
này, ông Tùng và ông Nam không
có hành vi xâm phạm chỗ ở hợp
pháp của bà Thảo nên không có
dấu hiệu của tội xâm phạm chỗ ở
của người khác.
Việc CQĐT xác định căn nhà 29
Nguyễn Bỉnh Khiêm là chỗ ở của
gia đình bà Thảo dựa trên căn cứ
nào thì chưa rõ. Cần lưu ý, để xử
lý hình sự về tội xâm phạm chỗ ở
Bắt phó chánh án: Dấu hỏi về
tội xâm phạm chỗ ở
Hiện chưa rõ CQĐTCông an quận 1 xác định căn nhà 29 Nguyễn Bỉnh Khiêm (phường Đa Kao)
là chỗ ở của gia đình người bị hại dựa trên căn cứ nào.
Ông LâmHoàng Tùng
(ảnh nhỏ trên)
được áp giải đến buổi thực nghiệmhiện trường chiều 4-10. Ảnh: NGUYỄN TÂN
của người khác thì chỗ ở này phải
là chỗ ở hợp pháp của người bị
hại. Nếu có chứng cứ xác định chỗ
ở của bà Thảo là hợp pháp thì ông
Tùng và ông Nam có hành vi xâm
phạm chỗ ở của người khác thể
hiện ở các hành vi: Đuổi trái pháp
luật người khác ra khỏi chỗ ở của
họ và xâm nhập trái pháp luật chỗ
ở của người khác.
Người nói không bắt buộc
phải “hợp pháp”
Ông Nguyễn Văn Thuận (hòa
giải viên tại TAND quận Tân Phú,
nguyên Chánh án TAND quận Bình
Tân) cho biết khách thể của tội xâm
phạm chỗ ở của người khác là xâm
phạm đến quyền bất khả xâm phạm
về chỗ ở của công dân.
Theo thông tin ban đầu thì bà
Thảo mua nhà của bà Chi và dọn
đến sống từ tháng 3-2019. Nếu đúng
như báo chí phản ánh, ông Tùng đã
có hành vi lấy lại nhà 29 Nguyễn
Bỉnh Khiêm, thuê người tháo cửa
phòng, thiết bị nội thất… mang ra
khỏi nhà, thuê công ty bảo vệ đưa
những người đang sinh sống trong
nhà ra ngoài khi không có sự đồng
ý của bà Thảo thì hành vi này có
dấu hiệu của tội xâm phạm chỗ ở
của người khác.
Luật sư Phạm Tuấn Anh (Đoàn
Luật sư TP.HCM) phân tích thêm:
Điều 158 quy định tội xâm phạm
chỗ ở của người khác liệt kê bốn
nhóm hành vi. Người nao thưc
hiên môt trong bốn nhóm hanh
vi đã liệt kê là xâm phạm chỗ
ở của người khác. Điều luật chỉ
nói “chỗ ở” chứ không nêu “chỗ
ở hợp pháp”, vì vậy “hợp pháp”
không phải là bắt buộc. Các cơ
quan tố tụng không được diễn
giải, tự thêm bớt từ ngữ vào.
Hơn nữa, muốn biết hợp pháp
hay không hợp pháp thì đó là
tranh chấp quan hệ dân sự, phải
trải qua quá trình giải quyết tại
tòa án và do tòa phán quyết nếu
các bên không thỏa thuận được.
Luật sư Tuấn Anh nhấn mạnh:
“Cấu thành tội này luật không
quy định hợp pháp hay không
mà là chỗ ở của họ bị xâm phạm,
không phải xâm phạm quyền sở
hữu tài sản cũng không phải xâm
phạm quyền sử dụng nhà. Thậm
chí có thể là chỗ đó, nhà đó xây
dựng không phép hoặc lấn chiếm
gầm cầu, mượn, ở nhờ không
trả... nhưng là nơi ở của họ. Việc
cưỡng chế phải do cơ quan có thẩm
quyền theo trình tự luật định”.
Nếu thấy việc ở nhà mình không
trả hoặc chiếm hữu bất hợp pháp
thì có quyền yêu cầu cơ quan có
thẩm quyền giải quyết. Việc tự ý
cưỡng chế họ ra khỏi nhà vẫn có
thể phạm tội này.•
“Để xử lý hình sự về tội
xâm phạm chỗ ở của
người khác thì chỗ ở đó
phải là chỗ ở hợp pháp
của người bị hại.”
TS
Phan Anh Tuấn
Dính tội vì tự ý dỡ nhà người khác...
Vợ chồng ông T. (HưngYên) có bảy con gái, phần ông T. còn có hai con trai riêng với bà H. Năm 1977, vợ chồng
ông T. có xây căn nhà cấp bốn để ở, sau này bà H. và hai con trai cũng sống chung trong căn nhà này, các con
gái đi lấy chồng sống nơi khác.
Năm 2013, sau khi hai con của bà H. được cha tặng cho và được UBND huyện cấp giấy chủ quyền, bà H. tiếp
tục ở trong căn nhà cấp bốn nêu trên.
Bấy giờ, lấy lý do xây nhà thờ cho cha mẹ mình, hai con gái của ông T. đã đập phá căn nhà mà bà H. đang sinh
sống, chỉ còn sót lại phần móng nhà. Hay tin, con trai bà H. ngăn cản và dựng lại một phần nhà bị đập trên móng
nhà cũ cho mẹ anh tiếp tục ở.
Năm 2015, khi bà H. không có mặt ở nhà thì hai người con gái lại đến nhà và tự ý chuyển toàn bộ đồ sinh hoạt
của bà H. (tủ quần áo, bếp gas…) ra ngoài đường. Khi bà H. và con trai phát hiện, ngăn cản thì hai người con gái
vẫn không dừng lại mà tiếp tục tháo dỡ toàn bộ căn nhà. Tiếp đó, hai người con gái đã thuê thợ xây dựng lên
căn nhà mới rồi khóa cửa nhà, rào xung quanh không cho bà H. vào ở nhà mới.
Án phúc thẩm năm 2018 của TAND tỉnh Hưng Yên đã xử y án sơ thẩm, tuyên phạt một người con gái chín
tháng tù treo, một người 12 tháng cải tạo không giam giữ
về tội xâm phạm chỗ ở của công dân theo khoản 1
Điều 124 BLHS 1999.
MINH ANH
