40
XuânKỷHợi 2019
V
ới những đứa trẻ
“đầu trần chân
đất” tối ngày
chạy quanh xóm
quanh làng như
chúng tôi, Tết đi vào hồi ức
một cách ngọt ngào đến mức
đặc biệt.
Bên này khao khát,
đợi chờ Tết
Tầm sau hôm đưa ông Táo
về trời, mẹ tôi xếp gọn những
tờ tiền lẻ đã cũ và nhàu nát để
đi mua cho anh em chúng tôi
bộ quần áo mới hiếm hoi trong
năm. Quần áo rẻ tiền nên đường
may vụng về, màu sắc đôi khi
còn lem nhem đôi ba chỗ,
nhưng với anh em tôi thì đó là
báu vật mà mỗi ngày phải ngắm
đi ngắm lại, chờ ngày mồng một
để được diện vào người.
Giáp Tết, mẹ bắt đầu gói
hàng chục đòn bánh tét trong
khi anh em chúng tôi lụi hụi
phụ giúp ba đóng mấy hàng
gạch đá làm bếp ngoài trời,
nấu nồi bánh chưng to đùng.
Tôi và thằng em không phải
“fan” bánh tét, nhưng cũng
tranh nhau những miếng bánh
đầu tiên vừa chín sau khi đợi
từ chiều đến giữa đêm.
Sự vất vả tưởng chừng bế
tắc của gia đình ông bà nội-
ngoại ở mảnh đất miền Trung
những năm 80 của thế kỷ
trước đã đưa ba mẹ tôi trôi dạt
vào miền Nam tìm một giấc
mơ mới. Bôn ba bao năm xa
quê hương và gia đình, Tết
cũng là dịp để gia đình tôi đón
đôi ba người bà con từ xa đến
thăm. Khi thì bình trà với đĩa
hạt dưa, lúc chum rượu với vài
ba khoanh bánh tét, tụi trẻ con
chúng tôi cũng hóng được vài
ba câu chuyện dở dang về cội
nguồn của mình.
À, Tết thể nào cũng có màn
múa lân múa rồng rôm rả khắp
các con đường ở quê. Trẻ con
kéo ra nhìn ông Địa, ông Tề
Thiên rồi đến khều khều vài
cái và cười ha hả. Tụi bạn trong
xóm cũng xôn xao, có đứa tờ
mờ sáng đã mặc quần áo mới,
băng rẫy bắp qua nhà bạn rủ đi
chơi, cốt cũng chỉ để đi mua
mấy món đồ chơi mà chúng đã
thèm cả năm mà chưa có “lúa”.
Quan trọng hơn với tôi
đó là vào dịp Tết, ba mẹ tôi
không phải ra đồng làm việc
từ rạng sáng đến tối mịt mới
về. Chúng tôi ở nhà, có khi
chơi bài cùng nhau, có khi
cùng đón khách, cùng ăn
uống, nói cười. Đó cũng là
dịp trẻ con được dẫn đến thăm
bà con, bạn bè của ba mẹ và
được nghe nhiều giai thoại mà
có khi đến tận chục năm sau
chúng mới thấy có ý nghĩa với
cuộc sống của bản thân.
Bên kia trẻ con không có Tết
Tết bao trùm tâm hồn tôi
và nhiều đứa trẻ đồng trang
lứa là sự đợi chờ và khao khát
một điều gì đó mới mẻ. Mãi
sau này trưởng thành và ra
nước ngoài, dẫu không còn
ngóng quần áo mới, các món
ăn ngon, phong bao lì xì, hay
tranh ăn miếng bánh đầu tiên
với thằng em, nhưng cái cảm
giác ngóng Tết của ngày nào
vẫn còn rõ mồn một.
Những năm du học là lần
đầu tiên trong đời tôi “không
có Tết”. Tết Việt thường rơi
vào những ngày nước Đức đặc
quánh tuyết trắng. Tôi ngồi ký
túc xá, mở vài ba bản bolero mà
gia đình tôi Tết năm nào cũng
nghe. Nhiều kiều bào, du học
sinh tranh thủ về Việt Nam ăn
Tết với gia đình, càng khiến
người ở lại cảm thấy đau đáu.
Ở Tây cũng có tết. Người
Đức bắt đầu chuẩn bị đón
năm mới vào cuối tháng 11
và đầu tháng 12. Có thể ví
Giáng sinh chính là Tết của
người Đức, khi người người
từ khắp nơi trở về đoàn tụ gia
đình, sum vầy bên những bữa
tiệc ấm cúng với những món
ăn, thức uống đặc trưng. Trẻ
con ở Đức vào dịp Giáng sinh
sẽ được người thân tặng quà
bằng nhiều hình thức khác
nhau; được dẫn đi mua những
bộ quần áo mới, đồ chơi mới
hay được mua cho những món
quà bánh mà chúng mong đợi.
Thậm chí có nhiều trẻ em
Đức được nhận 24 túi quà nho
nhỏ được chia đều từ ngày 1
đến ngày 24 tháng 12 (vào đúng
ngày Giáng sinh) và bằng nhiều
cách khác nhau chúng phải tìm
và khám phá từng món quà
được giấu đâu đó trong căn
hộ của gia đình chúng. Chúng
cũng thầm ước món quà của
ông già Noel và nín thở chờ đợi
những điều bất ngờ sau khi đã
treo đôi bít tất cạnh lò sưởi.
Vậy nhưng, cũng được sinh
trưởng tại Đức nhưng rất
nhiều thanh thiếu niên và trẻ
em Việt Nam ở Đức “không
bao giờ có Tết”. Các em biết
Tết không? Có chứ! Chúng
biết tết Tây lẫn tết ta qua lời
kể của ba mẹ hay người thân.
Thế nhưng tất cả đều rất mơ
hồ, sơ sài đến mức nghèo nàn
trong tâm hồn của chúng.
Cộng đồng kiều bào lớn
nhưng việc hòa nhập vào môi
trường tại Đức xét ở nhiều khía
cạnh, như việc “đón Tết”, quả
thật không hề dễ dàng. Phần
đông kiều bào tại Đức làm nghề
kinh doanh nhà hàng, quán ăn
nhỏ, bán quần áo, bán hoa quả,
bán thực phẩm hay nhu yếu
phẩm. Giáng sinh là dịp họ bận
tối mắt tối mũi khi lượng khách
hàng thường tăng mạnh; và rất
ít gia đình người Việt đón Giáng
sinh theo tâm thế “ăn Tết” của
cộng đồng bản địa. Vậy nên
không nhiều gia đình nghỉ
ngơi, trang trí nhà cửa và chuẩn
bị những bữa
ăn tụ họp gia
đình. Cuộc
sống vất vả và
tâm lý “Tết
của
Tây”
khiến phần
đông người Việt không thể trao
cho con em mình những niềm
vui mà chúng bạn Đức đồng
trang lứa được nhận.
Trong khi đó, dịp Tết
truyền thống của người Việt
Nam tại Đức lại càng nhạt
nhòa hơn. Bởi lẽ đó là những
ngày bình thường tại Đức.
Nhiều gia đình cũng có bánh
chưng, dưa hấu, có thắp nén
hương tưởng nhớ ông bà.
Nhiều hội người Việt cũng tổ
chức ngày gặp mặt để bà con
kiều bào chúc tụng nhau. Dẫu
vậy, mọi thứ chỉ thoáng qua.
Các phụ huynh chưa kịp dạy
con hoàn tất cái bánh chưng
với gạo nếp, thịt mỡ và lá
dong để chúng biết phong tục
ông bà thì tiệc đã tàn, chỉ còn
sự nhớ nhung mơ hồ.
“Cô giáo hỏi ngày Giáng sinh
các bạn trong lớp sẽ làm gì. Bạn
thì bảo sẽ cùng gia đình đi du
lịch, bạn thì
khoe sẽ đón
người
thân
về… Còn với
em thì đó là
ngày duy nhất
trong năm bố
mẹ em được nghỉ bán nửa ngày
và ngoài việc nghỉ học thì em
không cảm nhận được gì đặc
biệt. Còn Tết truyền thống của
Việt Nam, với em cũng không
khác một ngày đi học bình
thường. Nên suy cho cùng, em
không có Tết”. Đó là lời tỉ tê
của một cô gái người Việt 18
tuổi và cũng sống ngần ấy năm
ở nước ngoài. Nămnào cô cũng
nghe kể về Tết ta, cũng được
ăn bánh chưng và dưa hấu, cũng
được xem mai đào đua nở trên
khắp mạng xã hội, cũng được
nghe bố mẹ gọi về Việt Nam
chúc tết ông bà.
Vậy nhưng trong tâm hồn
cô lại chưa bao giờ có Tết.•
Các em thiếu nhi Việt Namcùng thamgia lễ hội xuân được tổ chức tại Leipzig,
CHLBĐức. Ảnh: KHANH LƯU
Cộng đồng kiều bào lớn, nhưng
việc hòa nhập vào môi trường tại
Đức xét ở nhiều khía cạnh, như
việc “đón Tết”, quả thật không
hề dễ dàng.
Những đứa trẻ Việt ở trời Tây biết cả tết Tây lẫn tết ta, thế nhưng
tất cả đều rất mơ hồ, sơ sài đến mức nghèo nàn trong tâm hồn
của chúng.
TRẦN VIẾT CHÂU
(từ CHLB Đức)
thèmđược
nếmvị Tết
Nhữngđứa trẻ
