16
Thế giới 24 giờ
Tiêu điểm
Quốc tế -
Thứ Tư15-1-2020
ĐĂNGKHOA
N
gay từ khi có thông tin
tướngQassemSoleimani
của Iran bị Mỹ tiêu diệt
đã xuất hiện câu hỏi về mức
độ thận trọng của Tổng thống
Mỹ Donald Trump trong cân
nhắc hậu quả. Dù đồng tình
đây là nhân vật nguy hiểm
với Mỹ nhưng nhiều nhà quan
sát vẫn cảnh báo việc giết
ông này sẽ “lợi bất cập hại”.
Với diễn biến những ngày
qua, nhà báo kỳ cựu Stephen
Collinson, chuyên viết vềNhà
Trắng, về chính trị Mỹ và thế
giới, hiện làm việc cho đài
CNN
, cho rằng ông Trump
đang có nguy cơ không kiểm
soát nổi chuỗi phản ứng và
cơn bão chính trị mà việc giết
tướng Soleimani mang lại.
Chia rẽ bên trong
Ông Trump nói rằng giết
tướng Soleimani giúp Mỹ an
toàn hơn. Nhưng lời khẳng
định này đang bị thách thức
với hàng loạt diễn biến khiến
Mỹ trở nên dễ tổn thương và
cô lập hơn từ bên ngoài, cũng
như chia rẽ từ bên trong.
Sau vụ việc, bên trong nước
Mỹ xuất hiện nhiều câu hỏi:
ThựchưchuyệnôngSoleimani
định tấn công Mỹ, thời điểm
tiêu diệt, sự phối hợp bên
trong chính phủ và việc ông
không thông báo trước với
Quốc hội (có quyền tuyên
bố chiến tranh).
Nền tảngôngTrumpvinvào
để tiêu diệt tướng Soleimani
bị nghi ngờ khi Ngoại trưởng
MỹMike Pompeo từ chối nói
về tính xác thực việc tướng
Soleimani có kế hoạch tấn
công quyền lợi Mỹ. Ông
Giết tướng Iran, ông Trump đang
“lợi bất cập hại”?
Iran tuyên bố quyết kiện ông Trump ra tòa án quốc tế.
l
Hàn Quốc
: Họp báo hôm 14-1, Tổng
thống Hàn Quốc Moon Jae-in viện dẫn mối
quan hệ cá nhân khá tốt đẹp giữa lãnh đạo
Mỹ-Triều và nhận định còn quá sớm để đánh
mất hy vọng về tiến trình hòa bình trên bán
đảo Triều Tiên, hãng tin
Yonhap
cho biết.
Ông Moon nhận xét thư mừng sinh nhật
Tổng thống Donald Trump gửi Chủ tịch
Triều Tiên Kim Jong-un ngày 11-1 là cử chỉ
tích cực có thể mở ra cánh cửa đàm phán
mới.
l
Nga
: Hãng tin
Reuters
ngày 13-1 cho
hay tuần dương hạm tên lửa Marshal Ustinov
của hải quân Nga đã tiến vào Địa Trung Hải.
Theo kế hoạch, tàu sẽ ghé thăm cảng của
một trong các quốc gia ở khu vực nhưng
Nga không tiết lộ cụ thể nước nào. Động thái
của Moscow diễn ra trong bối cảnh quân đội
chính phủ Syria đang tập trung lực lượng
để chuẩn bị tiến đánh căn cứ phiến
quân Hayat Tahrir al-Sham ở thành
trì Idlib.
l
Pakistan
: Hãng tin
AP
dẫn lời
giới chức Pakistan ngày 14-1 cho
biết ít nhất 57 người đã thiệt mạng
và nhiều người khác mất tích trong
các vụ lở tuyết
(ảnh)
xảy ra ở vùng
Kashmir do nước này kiểm soát
trong 24 giờ qua. Hiện nhiều người
vẫn đang mắc kẹt sau khi mưa trút
xuống khu vực này. Lực lượng chức
năng ghi nhận nhiều trường hợp mất
tích và thừa nhận không có nhiều cơ hội
sống sót. Công tác tìm kiếm, cứu nạn đang
tích cực diễn ra.
VĨ CƯỜNG
21
học viên quân sự của Saudi
Arabia đang huấn luyện tại
căn cứ không quân hải quân
Pensacola ở bang Florida (Mỹ)
sẽbị trục xuất saukết quảđiều
tra vụ xả súng tại căn cứ này
tháng12-2019 khiếnba người
thiệt mạng và tám người bị
thương, theo đài
CNN
ngày
13-1. Bộ trưởng Tư pháp Mỹ
WilliamBarr khẳng định vụ xả
súng này là hành động khủng
bố khi tay súng có dấu hiệu bị
tư tưởng thánhchiến thúcđẩy.
VĨ CƯỜNG
Lãnh tụ tối cao IranAyatollahAli Khamenei
(phải)
gặp người thân tướng Soleimani tại Tehran
ngay trong ngày tướng này bị tiêu diệt, 3-1. Ảnh: AP
Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo ngày 13-1 nói việc giết
ông Soleimani là một phần của kế hoạch lớn hơn nhằm
ngăn chặn các thách thức từ các kẻ thù của Mỹ, cũng áp
dụng cho cả Nga và Trung Quốc.
Làmrõ hơn chuyện liên quan đếnNga, ông Pompeo nhắc
đến chuyện Mỹ khôi phục hỗ trợ quân sự cho Ukraine để
tăng khả năng phòng vệ trước lực lượng đòi ly khai ở miền
Đông được Nga ủng hộ. Bên cạnh đó là việc ông Trump rút
khỏi hiệpướcCác lực lượnghạt nhân tầmtrung (INF) với Nga,
cũng như thửmột tên lửa hành trình tầm trungmới củaMỹ.
Về Trung Quốc, ông Pompeo nhắc đến chuyện Mỹ tăng
hoạt động hải quân ở biển Đông để đáp trả việc Bắc Kinh
quân sự hóa vùng biển tranh chấp. Cuộc thương chiến với
Trung Quốc và việc ông Trump quyết liệt đánh thuế nước
này cũng là một phần của chiến lược ngăn chặn của chính
phủ Mỹ, theo ông Pompeo.
Chính phủ Trump trước sau
vẫnnóikhôngmuốnchiếntranh
và không cố gắng thay đổi thể
chế Iran. Nhưng lời khẳngđịnh
nàykhôngcònđáng tinvới việc
Mỹ loại trừ tướng Soleimani -
nhânvật quyền lực thứnhì Iran.
Nhà báo
STEPHEN COLLINSON
(Mỹ)
Iran sẽ theo đuổi vụ
kiện, bảo đảm đưa
ông Trump ra trước
tòa quốc tế.
Trump nói Iran có kế hoạch
tấn công bốn đại sứ quán Mỹ
nhưng ngày 12-1, Bộ trưởng
Quốc phòng Mỹ Mark Esper
lại nói không thấy bằng chứng
của việc này. Hạ viện Mỹ
đang muốn thông qua một
“nghị quyết về quyền lực
chiến tranh để hạn chế các
hành động quân sự của tổng
thống với Iran”, như lời Chủ
tịch Nancy Pelosi.
Tổn thương,
cô lập bên ngoài
Trả thùcho tướngSoleimani,
Iran cho nã hàng chục tên lửa
vào hai căn cứ Mỹ ở Iraq.
Rồi trong bối cảnh báo động
phòng không lo Mỹ trả đũa,
Iran bắn nhầm một máy bay
của Ukraine khiến 176 người
chết. Iran thừa nhận sai lầm
nhưng nói đó là hậu quả từ
“chủ nghĩa phiêu lưu” củaMỹ.
Trước đó, trong nỗ lực giãn
hơn khoảng cách cũng như cô
lậpMỹ,saukhitướngSoleimani
bị giết, Quốc hội Iraq ra nghị
quyết yêu cầu chính phủ buộc
Mỹ rút quân khỏi đất nước.
Bất lợi thêm cho ông Trump,
Thủ tướng Iraq Adel Abdul
Mahdi nói tướng Soleimani
đến Baghdad bàn giải pháp
giảm căng thẳng giữa Iran
và Saudi Arabia, chứ không
phải để thực hiện chiến dịch
bí mật gì.
Không chỉ Iraqmà các đồng
minh châu Âu của Mỹ cũng
tạo khoảng cách. Liên quân
đánh khủng bố doMỹ dẫn đầu
đã tạm thời ngưng các chiến
dịch, để dồn sức bảo vệ các
căn cứ ở Iraq trước nguy cơ
bị các nhóm dân quân thân
Iran tấn công sau khi Mỹ giết
tướng Iran.
Iran quyết kiện
ông Trump
Bộ trưởng Tư pháp Mỹ
WilliamBarr ngày 13-1 khẳng
định ông Trump hoàn toàn có
thẩm quyền ra lệnh tiêu diệt
tướng Iran. Theo ôngBarr, ông
Soleimani là “một mục tiêu
quân sự hợp pháp” khi bản
thân và lực lượng của ông này
đã thực hiện rất nhiều hành
động bạo lực chống lại Mỹ.
Vì thế, việc Mỹ không kích
tiêu diệt nhân vật này là một
“hành động phòng vệ hợp
pháp”. Ông Barr cũng cho
biết Nhà Trắng đã tham vấn
chặt với Bộ Tư pháp trước
khi ông Trump ra quyết định.
PhíaMỹ nói thế nhưng phía
Iran thì tuyên bố quyết kiện
ông Trump ra tòa án quốc tế.
Trang tin
Iran Front Pace
dẫn
lời Chánh án Tòa án Tối cao
Iran EbrahimRaisi ngày 13-1
cho biết ngành tư pháp đang
làm việc với Bộ Ngoại giao
nước này để đệ đơn kiện ông
Trump với cáo buộc ám sát
tướng Soleimani.
Theo ông Raisi, tướng
Soleimani là biểu tượng chống
khủng bố, do đó việc ám sát
ông vi phạm “mọi luật lệ”.
Ông Raisi kêu gọi các học
giả luật lên tiếng về chuyện
này, vì nếu bỏ qua thì sau
này sẽ không thể làm gì khi
có chuyện tương tự xảy ra.
Ông Raisi khẳng định Iran
sẽ theo đuổi vụ kiện, bảo đảm
đưa bằng được ông Trump ra
trước tòa quốc tế, dù ông có
hết nhiệmkỳ làmchánh ánTòa
Tối cao Iran hay ông Trump
có thôi làm tổng thống Mỹ.
Chưa biết sự việc sẽ diễn
tiến thế nào, tuy nhiên trong
một bài viết trên trang tin
The
Conversation
(Úc), nhà báo kỳ
cựu Misha Ketchell nhận xét
chuyệnMỹámsátmột chính trị
gia mang lại một tiền lệ đáng
ngại cho các vấn đề quốc tế.
Tướng Soleimani là chỉ huy
lực lượng đặc nhiệm Quds,
thuộcQuânđoànVệbinhCách
mạng Hồi giáo Iran (IRGC),
chuyên phụ trách các chiến
dịch bí mật bên ngoài lãnh thổ
Iran. Tướng Soleimani được
biết đến rộng rãi không chỉ là
một nhân vật quân sự mà còn
là một chính trị gia có quyền
lực mạnh, chỉ đứng thứ hai
sau người bạn thân là lãnh tụ
tối cao Iran Ali Khameinei.
Theo ông Ketchell, việc
giết tướng Soleimani không
chỉ khiến Mỹ bị cho là không
quan tâm đến các quy định,
quy tắc quốc tế, mà còn là
một tiền lệ để các nước khác
có thể hành động tương tự
trong tương lai. Tiền lệ này
càng nguy hiểm với sự ổn
định của toàn bộ hệ thống
quốc tế trong bối cảnh trật
tự thế giới đang hỗn loạn
như hiện nay.•
