11
Kinh tế -
ThứNăm16-4-2020
QUANGHUY -ANHIỀN
T
ừ vụ trục trặc mở tờ khai hải quan điện
tử xuất khẩu gạo lúc nửa đêm của Tổng
cục Hải quan, nhiều doanh nghiệp (DN),
chuyên gia đã đề xuất các giải pháp khắc
phục, đồng thời gợi ý nhiều phương án
nhằm giải quyết căn cơ bài toán xuất khẩu
gạo của Việt Nam.
GS
VÕ TÒNG XUÂN
,
chuyên gia nông nghiệp
:
Nếu Việt Nam chậm chân,
khách sẽ mua gạo của nước khác
Nguyênnhânkhiến
xuất khẩu gạo tạm
ngưng rồi mở lại
gặp nhiều khó khăn
làm cho các DN bức
xúc một phần nằm ở
khâu đấu thầu gạo dự
trữ quốc gia. Cụ thể,
hai ông lớn là Tổng
Công ty Lương thực miền Bắc (Vinafood
1) và Tổng Công ty Lương thực miền Nam
(Vinafood 2) trúng thầu cung cấp gạo dự
trữ cho Tổng cục Dự trữ chủ yếu là loại gạo
trắng IR50404.
Thời điểm trúng thầu cung cấp gạo dự trữ
giá thấp nhưng do loại gạo trắng IR50404
vụ đông xuân năm nay nông dân trồng ít,
giá cao nên hiện nay các công ty trúng thầu
mua vào sẽ lỗ nên không
chịumua. Hệ quả là không
hoàn thành việc cung cấp
gạo cho Tổng cục Dự trữ.
Như vậy rõ ràng lệnh
tạm ngưng xuất khẩu chỉ
có lợi cho những ông lớn
trúng thầu này. Vì sao?
Khi ngưng xuất, toàn bộ
các DN không xuất khẩu
được thì họ không mua lúa cho nông dân
dẫn đến giá lúa gạo sẽ rẻ, khi đó các ông
lớn trúng thầu này có cơ hội mua vào giá
rẻ, cung cấp gạo dự trữ mới có lời.
Từ sự phân tích trên, tôi cho rằng nếu
các DN trúng thầu cung cấp gạo cho Tổng
cục Dự trữ nhưng lại không giao gạo thì
phải chịu phạt, thậm chí không cho tham
gia đấu thầu năm sau. Số tiền phạt những
DN vi phạm thì Tổng cục Dự trữ có thể sử
dụng để mua gạo dự trữ theo giá thị trường
cho đủ để dự trữ như kế hoạch.
Theo tính toán, sau khi dự trữ đủ 1,5
triệu tấn gạo như kế hoạch của Chính phủ,
hiện vẫn còn dư tới hơn 3 triệu tấn gạo.
Số gạo này nên cho phép xuất khẩu trở
lại bình thường vì đây là thời điểm gạo
xuất khẩu bán được giá cao, khách hàng
mua nhiều. Nếu Việt Nam chậm chân thì
khách sẽ mua gạo Thái Lan và các nước
khác, khi đó nước ta dư gạo tồn kho, bán
rẻ cũng không ai mua.
Việc xuất khẩu nên theo trình tự từ trước
đến sau. Theo đó, những DN có hợp đồng
ký trước, ví dụ hợp đồng xuất khẩu ký từ
tháng 2, tháng 3 thì ưu tiên cho xuất khẩu
trước; những đơn vị nào ký từ tháng 4 thì
cho xuất khẩu sau. Đồng thời, các cơ quan
quản lý kiểm tra các hợp đồng để xác định
đúng thời điểm ký hợp đồng, kiểm tra cả
gạo trong kho, năng lực thực sự của DN
đó… Nếu anh ký gian dối, không có hàng
thì không cho xuất.
Ông
NGUYỄN THANH LONG
,
Giám đốc Công ty TNHH Gạo Việt
:
Nên cho xuất khẩu gạo thơm, nếp,
gạo đồ bình thường
Tôi cho rằng giải
pháp quan trọng nhất
để không lặp lại như
vụ mở tờ khai lúc 0
giờngày12-4 là thông
tin phải rõ ràng, minh
bạchvà có lộ trìnhcho
DN chuẩn bị.
Cách mở tờ khai
điện tử như vừa qua và quy định số lượng
xuất cũng không ổn. Theo tôi, nên giải quyết
trước cho phép xuất khẩu gạo thơm, gạo nếp,
gạo đồ trở lại bình thường trong thời điểm
này. Vì gạo dự trữ cho
nhu cầu trong nước chính
là gạo trắng thường chứ
không phải những loại gạo
trên. Do vậy, cho xuất gạo
thơm, nếp, đồ… không
ảnh hưởng gì đến dự trữ
quốc gia, vẫn đảm bảo an
ninh lương thực. Còn gạo
trắng thì ưu tiên cho các
DN xuất khẩu đã có hàng ở cảng.
Ưu tiên hai đối tượng trên xuất trước là
hợp tình, hợp lý, đúng thực tế của ngành
gạo. Sau đó, từ tháng 5, khi vào vụ hè thu,
hạn mặn giảm, cho xuất khẩu tất cả loại gạo
trở lại bình thường.
Ông
PHẠM THÁI BÌNH
, Tổng giám đốc
Công ty cổ phần Nông nghiệp công nghệ
cao Trung An
:
Những lô hàng gạo đang nằm
tại cảng phải xuất trước
Tôi cho rằng trước
tiên nên cho phép
các DN khai tiếp
những lô đang khai
dở dang và thông
quan hết toàn bộ số
lượng gạo đã nằm
trên cảng, khoảng
250.000 tấn.
Sau đó, cơ quan hải quan mở cổng kê
khai thủ tục điện tử cho khai mới một cách
công bằng, minh bạch. DN nào khai tờ khai
trước thì xuất khẩu trước cho đến khi thông
quan đạt mốc 400.000 tấn thì dừng xuất
khẩu. Như vậy, các DN đều theo dõi được
và tự điều chỉnh tiến độ.
Ông
ĐỖ HÀ NAM
, Phó Chủ tịch
Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA)
:
Nên cho phép xuất khẩu
600.000 tấn/tháng
Cái gốc của vấn đề
hiện nay là 400.000
tấn gạo được phép
xuất khẩu trong
tháng 4 là quá ít so
với thực tế nhu cầu
của DN và lượng
tồn kho ở mức 3
triệu tấn. Ngoài ra,
lượng gạo xuất khẩu cho phép thấp hơn
năng lực thực tế của các cảng biển về bốc
xếp, vận chuyển bình quân lên tới 600.000
tấn gạo/tháng.
Với số lượng gạo được xuất ở trên thì DN
nào cũng chết. DN lớn thì vay ngân hàng
nhiều, áp lực trả lãi cao hơn, chết nhanh hơn.
DN nhỏ cũng vậy, không xuất được, tồn kho
nhiều thì cũng chết.
Vì vậy, Chính phủ nên cho phép xuất
khẩu lượng lớn trong hai tháng 4 và 5 với
số lượng 600.000 tấn/tháng vì hiện nay áp
lực tồn kho rất lớn, thị trường lại đang được
giá. Khi cho phép xuất khẩu với số lượng
trên, chắc chắn sẽ không có DN nào khiếu
nại! Bởi con số này đúng với năng lực mỗi
tháng của các cảng biển Việt Nam, bằng
đúng mức xuất khẩu trung bình hằng tháng
của ngành gạo nước ta.•
Hiến kế cứu gạo
xuất khẩu chất
đống tại cảng
Kiến nghị hủy toàn bộ tờ khai xuất khẩu gạo nếu
phát hiện không có tàu tại phao, khai khống số lượng,
không xuất trình được hàng hóa khi kiểmhóa...
Tiêu điểm
Phải chế tài đối tượng
không mua gạo dự trữ
Tại báo cáo gửi Văn phòng Chính phủ mới
đây, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến
một lần nữa khẳng định: Với diễn biến mùa vụ
hiện nay, Việt Namhoàn toàn chủ động đủ sản
lượng lương thực cho tiêu dùng trong nước với
30 triệu tấn thóc và dư 6,5- 6,7 triệu tấn phục
vụ xuất khẩu trong năm nay.
Trong khi đó, ông Trần Quốc Toản, Phó Cục
trưởng Cục Xuất nhập khẩu thuộc Bộ Công
Thương, cho biết đối với tình trạng kéo dài
thời gian ký hợp đồng và không thực hiện
thương thảo hợp đồng cung cấp gạo cho
dự trữ quốc gia, bộ đã đề nghị Bộ Tài chính
rà soát quy định của pháp luật về hợp đồng,
đấu thầu. Qua đó để báo cáoThủ tướng Chính
phủ xem xét, quyết định chế tài phù hợp đối
với các đối tượng này, tránh để tình trạng này
diễn ra trong thời gian tới.
NhiềuDN xuất khẩu gạo đang gặp khó vì không xuất khẩu được gạo theo hợp đồng đã ký.
Ảnhminh họa: GIA TUỆ
“Nếu Việt Nam chậm
chân thì khách sẽ mua
gạo Thái Lan và các nước
khác, khi đó nước ta dư
gạo tồn kho, bán rẻ cũng
không ai mua” - GS Võ
Tòng Xuân.
Theo nguồn tin riêng của
Pháp Luật TP.HCM
, ngày 15-4, Bộ
Công Thương đã có văn bản gửi Bộ Tài chính về việc thực hiện
hạn ngạch xuất khẩu gạo trong tháng 4. Nguồn tin cho biết
trong những ngày qua, Bộ Công Thương đã nhận được nhiều
văn bản của các thương nhân kinh doanh xuất khẩu gạo phản
ánh việc đăng ký tờ khai hải quan đã xuất hiện một số bất cập
như thương nhân không được thông báo về thời gian bắt đầu
tiếp nhận tờ khai xuất khẩu nên không đăng ký được kịp thời,
hoặc không tiếp cận được hệ thống (báo lỗi), cá biệt có trường
hợp đã đăng ký được nhưng sau đó lại bị mất tờ khai trên hệ
thống... Bộ Công Thương cho rằng để các thương nhân có thể
nắm rõ hơn về quy trình triển khai nghiệp vụ hải quan và có
thông tin chi tiết hơn về việc thực hiện tờ khai hải quan xuất
khẩu, đề nghị Bộ Tài chính công bố công khai danh sách các
thương nhân đã đăng ký tờ khai hải quan xuất khẩu theo hạn
ngạch 400.000 tấn trong tháng 4. Danh sách cụ thể gồm có tên,
số lượng, thị trường xuất khẩu, cảng/cửa khẩu xuất khẩu... đến
thời điểm hiện nay.
Để có cơ sở tổng hợp báo cáo Thủ tướng Chính phủ về phương
án điều hành xuất khẩu gạo trong tháng 5 đúng thời hạn, Bộ
Công Thương đề nghị Bộ Tài chính cung cấp số liệu xuất khẩu
gạo, gửi về Bộ Công Thương trước 17 giờ hằng ngày, từ nay đến
hết ngày 25-4.
AN HIỀN
Đề nghị công khai danh sách DN đăng ký tờ khai
