16
Quốc tế -
Thứ Tư27-5-2020
ĐỖTHIỆN
C
huyên gia Hoàng Việt
(ĐHLuậtTP.HCM) trong
bài viết kỳ trước
“Biển
Đông: Soi “tứ sa” của Trung
Quốc dưới lăng kính pháp
lý”
khẳng định yêu sách “tứ
sa”, một cách giải thích mơ
hồ của Trung Quốc
(TQ) về
đường lưỡi bò, vi phạm luật
pháp quốc tế. Bên cạnh hành
vi đe dọa, bắt nạt các nước, TQ
còn cố ngụy biện và tiếp tục
viện dẫn, giải thích một cách
méo mó những sự kiện lịch
sử liên quan Biển Đông nhằm
bảo vệ yêu sách “tứ sa”, vốn
không hề phù hợp với Công
ước Liên Hợp Quốc về Luật
Biển (UNCLOS) năm 1982.
Không có chuyện
Pháp công nhận
Trung Quốc ở
Biển Đông
.
Phóng viên
:
Trong các
tuyên bố ngoại giao và tuyên
truyền củamình để bảo vệ yêu
sách ở Biển Đông, trong đó
có “tứ sa”, TQ thường viện
dẫn các sự kiện lịch sử. Ví dụ,
phíaTQcho rằng việcPháp ký
Hiệp ước Pháp - Thanh năm
1887đồngnghĩa với việcPháp
đã từ bỏ yêu sách tại Trường
Sa, Hoàng Sa và TQ là bên
kế thừa chứ không phải Việt
Nam (VN). Ông nghĩ sao?
+ Chuyên gia
Hoàng Việt
:
Vấn đề “tứ sa” hay đường lưỡi
bò đều thể hiện sự vi phạm
của TQ đối với luật quốc tế
dưới các góc độ khác nhau.
Viện dẫn Hiệp ước Trung -
Pháp nói trên để nói Trường
Sa, Hoàng Sa thuộc về TQ là
không có cơ sở. Đây là hiệp
ước xác định biên giới trên
bộ giữaVN và TQ chứ không
nhắc gì tới vấn đề biển. Sau
này, VN và TQ đã dựa trên
tinh thần của hiệp ước này để
phân giới cắm mốc cho toàn
bộ biên giới Việt - Trung trên
đất liền. Bên cạnh đó, chuyện
phân định biên giới trên đất
liền không liên quan đến việc
côngnhậnhay từbỏ chủquyền
đối với Hoàng Sa, Trường Sa,
vốn không nằm trong phạmvi
của hiệpước. Tôi thấy việc suy
diễn Hiệp ước Pháp - Thanh
để bảo vệ “tứ sa” là hết sức
vụng về. Bởi lẽ nếu suy diễn
theo kiểu chỉ có lợi cho bản
Vạch trần
chiến thuật
mới của
Trung Quốc
ở Biển Đông
- Bài cuối
“Tứ sa”: TrungQuốc bópméo
lịch sửđểđòi yêu sách
BiểnĐông
Để bảo vệ yêu sách “tứ sa” phi pháp, Trung Quốc đưa ra nhiều luận điệu sai trái bópméo
lịch sử BiểnĐông và viện giải bằng những lập trường pháp lýméomó.
TrungQuốc bópméo lịch sử để bảo vệ yêu sách “tứ sa” phi pháp. Trong ảnh: Một hạmđội hải quân
TrungQuốc, trong đó có tàu sân bay LiêuNinh, tàu ngầm, tàu chiến vàmáy bay chiến đấu, thamgia
tập trận ở BiểnĐông năm2018. Ảnh: GETTY
Phía VN khi đó
tuyên bố từ lâu
Hoàng Sa và
Trường Sa là bộ
phận của lãnh thổ
VN, và VN tiếp tục
khẳng định chủ
quyền của mình đối
với các quần đảo ấy.
ASEAN nên ứng xử thế nào?
Chính phủ Philippines thời Tổng thống Aquino III đã khởi
kiện và thắng kiện ngoạn mục TQ với phán quyết năm 2016.
Tuy nhiên, Tổng thống đương nhiệm Duterte lại có chính
sách khác khi muốn lợi dụng chiến thắng này để có thể giành
những lợi ích kinh tế từ TQ.
Malaysiathìchọnchínhsách“ngoạigiaoimlặng”.DùMalaysia
rất kiên quyết trong việc bảo vệ lợi ích biển của mình nhưng
giữ im lặng, tránh việc chỉ trích công khai TQ. Indonesia với vị
thế là quốc gia có tiềm lực mạnh nhất ASEAN cũng sẵn sàng
đối đầu với TQ khi cần thiết nhưng cũng sẵn sàng chủ động
hạ nhiệt căng thẳng trước Bắc Kinh.
Với VN, chính phủ tiếp tục kiên quyết bảo vệ chủ quyền,
trước sau nhưmột, với chủ trương giải quyết bằng biện pháp
hòa bình và dựa trên tinh thần luật pháp quốc tế. Dù vẫn xảy
ra va chạm với TQ nhưng nhiều quốc gia lại thấy rằng chính
sách của VN vẫn tỏ ra rất hiệu quả trong việc bảo vệ lợi ích
của mìnhmà vẫn tránh rơi vào căng thẳng, xung đột và bị cô
lập không cần thiết. Nói như vậy để thấy rằng mỗi quốc gia
ASEAN trong tranh chấp đều có những chiến lược riêng. Tuy
nhiên, các nước phải đoàn kết lại, phối hợp với nhau và với
các quốc gia bên ngoài (Mỹ, Nhật Bản, Úc…) thì việc ngăn
chặn âm mưu của TQ mới có thể thành công.
Chuyên gia luật biển quốc tế
HOÀNG VIỆT
,
ĐH Luật TP.HCM
thân thì đó không phải tinh
thần của luật pháp quốc tế;
và các nước khác cũng sẽ có
quyền suy diễn các hiệp ước
mà phía chịu thiệt sẽ là TQ.
. Phía TQcũng tuyên truyền
Pháp công nhận TQ có chủ
quyền tại Hoàng Sa và Trường
Sa vào năm1921. Theo đó, thủ
tướng Pháp năm ấy lên tiếng
rằng chính phủ TQ thiết lập
chủ quyền ở hai quần đảo này
từ năm1909. Thực hư chuyện
này thế nào?
+Không có chuyện đó.Việc
giải thích về chủ quyền không
đơn giản như vậy được. Trước
hết, TQ phải chứng minh là
TQ đã có chủ quyền hay
chưa, rồi mới bàn tới chuyện
người khác công nhận hay
không. Trong thời kỳ thuộc
địa, Pháp đã đại diện cho các
hoạt động đối ngoại của VN
và không có chuyện Pháp
thừa nhận chủ quyền của TQ.
Giai đoạn 1932-1933, Pháp
đã chính thức yêu cầu TQ ra
tòa án quốc tế để giải quyết
tranh chấp tại khu vực Hoàng
Sa và Trường Sa nhưng phía
TQ đã từ chối. Điều này cho
thấy sự yếu thế của TQ trước
luật quốc tế nên họ tìm cách
suy diễn các tuyên bố từ Pháp.
Nhật Bản không
chuyển các đảo
cho Trung Quốc
. Ông nhận định thế nào về
quan điểm Nhật Bản sau Thế
chiến thứhai đã côngnhận chủ
quyền ởHoàng Sa, Trường Sa
là của TQ như nhiều học giả
TQ tuyên bố?
+Quan điểmnày cũng hoàn
toàn bịa đặt. Theo Tuyên bố
Cairo ngày 27-11-1943, Nhật
Bảnphải từbỏ tất cả đảoởThái
Bình Dương mà nước này đã
xâm lược hoặc chiếm đóng từ
khi bắt đầu cuộc chiến tranh
thế giới thứ nhất năm 1914;
tất cả lãnh thổ Nhật Bản đã
chiếm của TQ nhưMãn Châu
Lý, Đài Loan và Bành Hồ sẽ
được trả lại cho TQ. Như vậy,
TuyênbốCairokhẳngđịnhýchí
của các cường quốc (trong đó
có Cộng hòa Nhân dân Trung
Hoa) buộc Nhật Bản phải trao
trả cho Cộng hòa Nhân dân
Trung Hoa các lãnh thổ mà
Nhật Bản đã chiếm của TQ
gồmMãn Châu Lý, Đài Loan
vàBànhHồ, không có câu chữ
nào đề cập tới hai quần đảo
Hoàng Sa và Trường Sa. Tại
Hội nghị Postdam ngày 26-7-
1945, lãnh đạo ba nước Mỹ,
Anh,CộnghòaNhândânTrung
Hoa đã ra tuyên bố khẳng định
“Các điều khoản củaTuyên bố
Cairo sẽ được thi hành”. Sau
khi tuyên chiến với Nhật Bản
ở Viễn Đông, Liên Xô cũng
tham gia tuyên bố này.
Sau Thế chiến thứ hai, Hội
nghị San Francisco diễn ra từ
ngày 4 đến 8-9-1951, với sự
thamdự của đại diện 51 nước,
để trao đổi nội dung của dự
thảo hòa ước sẽ được ký với
Nhật Bản. Tại đây, có người
đề xuất Nhật Bản công nhận
chủ quyền hoàn toàn củaCộng
hòa Nhân dân Trung Hoa đối
với nhiều vùng lãnh thổ, trong
đó cóTrường Sa vàHoàng Sa.
Tuy nhiên, đại đa số các đại
biểu thamdự (46/51) đã không
đồng ý với đề xuất này, tức là
TQ không được trao quyền gì
với hai quần đảo này.
Trái lại, phía VN khi đó
tuyên bố từ lâu Hoàng Sa và
Trường Sa là bộ phận của lãnh
thổ VN và VN tiếp tục khẳng
định chủ quyền của mình đối
với các quần đảo ấy. Kết quả,
không có bất cứ một đại diện
nào của 51 quốc gia tham dự
hội nghị có ý kiến phản đối
hoặc bảo lưu đối với tuyên bố
trên của đại diệnVN.Tinh thần
và sự thật này tiếp tục được
thể hiện trong nội dung của
hòa ước ký với Nhật Bản đã
được Hội nghị San Francisco
thông qua tại phiên họp ngày
8-9-1951.
.
Khi đệ trình công hàm lên
Liên Hợp Quốc, Bắc Kinh
viện dẫn lại công hàm của
Thủ tướng Phạm Văn Đồng
năm 1958 để chứng minh yêu
sách “tứ sa” của TQ là hợp
pháp. Các chuyên gia trong
nước và quốc tế cũng mổ xẻ
sự kiện lịch sử này. Ông đánh
giá chung như thế nào về lập
trường này của TQ?
+ Đúng là nhiều học giả,
trong đó cóPGS-TSVũThanh
Ca, cũng vừa có vệt bài trả lời
phỏng vấn
“Bẻ gãy luận điệu
TQ ở Liên Hợp Quốc”
. Bản
thân tôi cũng đã trả lời
Pháp
Luật TP.HCM
ở bài
“Làm rõ
6 vấn đề về Công hàm Phạm
Văn Đồng”
.
Theo đó, tôi có thể khẳng
định tuyên bố của Thủ tướng
PhạmVăn Đồng chỉ là tuyên
bố đơn phương, không thể
hiện sự công nhận của VN
đối với tuyên bố chủ quyền
của TQ về cái gọi là “tứ sa”,
trong đó bao gồm hai quần
đảo Hoàng Sa và Trường Sa.
Dù xét ở góc độ nội dung, câu
chữ trong công hàm hay soi
xét công hàm dưới ánh sáng
luật pháp quốc tế thì đây vẫn
là sự thật. Phía TQ và một số
người cố gắng trích dẫn điều
luật, án lệ… để chứng minh
VN đã công nhận Hoàng Sa,
Trường Sa nằm trong “tứ sa”
của TQ nhưng điều đó xuất
phát từ hai lý do cơ bản và
phổ biến: (i) Trích dẫn cắt cúp,
không đầy đủ, không đúng
tinh thần của án lệ; (ii) Hiểu
sai hoặc hiểu không đầy đủ về
một số điều luật quốc tế, dẫn
đến suy diễn có lợi cho TQ.
Chứng cứ của Trung
Quốc không có giá trị
. Phía TQ trưng ra nhiều
ấn phẩm, từ tạp chí đến bản
đồ, atlas địa lý tại Pháp, Niên
lịch sử thế giới xuất bản tại
Nhật, từ điển địa danh thế giới
tại Mỹ, sách giáo khoa địa lý
phổ thông ở VN (1974)… để
chứng minh chủ quyền tại “tứ
sa”. Ông đánh giá như thế nào
về giá trị pháp lý của các ấn
phẩm này?
+ Các tài liệu như vậy chỉ
mang tính chất tuyên truyền
chứ không thể hiện tính pháp
lý. Nếu muốn bám theo các
tài liệu hay ấn phẩm kiểu TQ
thì phải khẳng định là chính
trong tất cả chính sử, các địa
phương chí, các địa đồ cổ của
TQ đều không mảy may hiển
hiện Hoàng Sa, Trường Sa.
Điều đó có nghĩa TQ không
hề thể hiện chủ quyền của họ
ở “tứ sa” như họ vẫn rêu rao.
Đã có vụ phanh phui cho
thấy TQ cố tình làm các ấn
phẩm, vật phẩm, kể cả đồ cổ
giả để lừa công luận về sự hiện
diện của họ ởBiểnĐông. Giới
quan sát rất hoài nghi về các
bộ phim mà TQ thực hiện về
BiểnĐôngmà họ tuyên truyền
ở TQ. Chính vì thế, không ai
tin TQ cả. Trong khi đó, có
rất nhiều bản đồ của phương
Tây thể hiện một cách rõ ràng
và khách quan (vì họ là bên
thứ ba) rằng Hoàng Sa và
Trường Sa không thuộc chủ
quyền của TQ, mà thuộc chủ
quyền của VN.
. Xin cám ơn ông.•
