16
Thế giới 24 giờ
Họ đã nói
Quốc tế -
ThứHai 8-6-2020
l
Nhật Bản
: Hãng tin
Kyodo News
ngày
6-6 cho hay một bức thư nặc danh vừa được
gửi tới Hội đồng Giáo dục thủ đô Tokyo đe
dọa đánh bom 30 trường học ở quận Shibuya
vào ngày 8-6. Cảnh sát đã cho sơ tán khẩn
cấp nhân viên tất cả các trường ở quận này để
thực hiện rà, phá bom. Hôm 5-6, ĐH Tokyo
cũng nhận được thư với nội dung đe dọa
đánh bom tương tự vào ngày 7-6 nhưng rất
may không có gì xảy ra.
l
Nga
: Thứ trưởng Ngoại giao Nga
Alexander Grushko ngày 6-6 cho biết
Moscow mong muốn nối lại các kênh liên
lạc quốc phòng với Tổ chức Hiệp ước Bắc
Đại Tây Dương (NATO), theo hãng tin
TASS
.
Ông Grushko cho rằng hai bên nên từng bước
đối thoại để xuống thang căng thẳng cũng
như xóa bỏ hiểu lầm về kế hoạch quân sự của
nhau. Dù vậy, quan chức này cho hay NATO
hiện chưa có phản ứng gì về đề nghị trên.
l
Madagascar
: Bộ trưởng Giáo dục
Madagascar - bà Rijasoa Andriamanana
vừa bị cho sa thải sau khi lên kế hoạch chi
2 triệu USD để mua kẹo mút cho học sinh
nước này, đài
BBC
ngày 6-6 đưa tin. Lý
do bà Andriamanana đưa ra là để học sinh
“không bị đắng” khi uống một loại thảo
mộc được cho là có tác dụng phòng ngừa
COVID-19 tên Covid-Organics sản xuất
trong nước.
PHẠM KỲ
Các nước có xu hướng lập nhóm
không Trung Quốc
Hàng loạt liênminh được lập ra trong thời gian gần đây đều vắngmặt Trung Quốc cho thấy hậu quả của các
hành động thách thức trật tự hiện tại của Bắc Kinh.
VĨ CƯỜNG
T
ờ
South China Morning
Post
ngày 5-6
đưa tin
một nhóm 18 nghị sĩ từ
tám quốc gia phương Tây
khác nhau đã cùng lên tiếng
thành lập một liên minh hành
động chung để “đưa ra một
lập trường cứng rắn hơn với
Trung Quốc (TQ)” với tên
gọi “Liên minh Quốc hội đa
quốc gia về chính sách đối
phó TQ” (IPAC).
Nhiều chuyên gia nhận định
đây là biểu hiện mới nhất của
xu hướng đề phòng, cô lậpTQ
ngày càng có sức ảnh hưởng
trên bình diện quốc tế.
Trung Quốc đứng
ngoài cuộc chơi chung
“Làm thế nào để phản ứng
với nỗ lực tái định hình thế
giới của chính quyềnTQchính
là câu hỏi ngoại giao của thời
đại chúng ta” - Thượng nghị
sĩ Marco Rubio khẳng định.
Ông cùng đồng nghiệpRobert
Menendez là hai đại diện Mỹ
tham gia thành lập IPAC.
Giải thích thêmmục tiêu của
liênminh, tuyên bố chung của
IPAC nhận định sự trỗi dậy
của TQ là đe dọa hàng đầu
đối với các giá trị tự do, dân
chủ kiểu phương Tây. Quy
mô của mối nguy này lớn
đến mức vượt quá khả năng
giải quyết của từng quốc gia
đơn lẻ, do đó đòi hỏi các nước
phải đoàn kết để vượt qua.
Không chỉ đối phó với TQ
trên lĩnh vực chính trị, phương
Tây cũng đang bắt đầu mở
rộng hàng phòng thủ sang
lĩnh vực công nghệ. Tờ
The
Times
của Anh
tuần qua tiết
lộ London đang lên kế hoạch
thành lập một liên minh, gọi
là nhómD10 để tìm giải pháp
5G thay thế, giảm phụ thuộc
vào Tập đoàn Huawei. Thành
viên D10 dự kiến bao gồm
toàn bộ các nước nhóm bảy
Sự trỗi dậy của TQ
là đe dọa hàng đầu
đối với các giá trị
tự do, dân chủ kiểu
phương Tây.
Thế giới rất cần sự lãnh đạo
của Mỹ để đảm bảo các giá trị
như quyền con người được
toàn vẹn. Dù mô hình quản trị
TQđối với một số người có thể
kháhấpdẫn,cầnphảilưuýrằng
nó có thể chỉ là một sản phẩm
đặc thù từ môi trường chính
trị, lịch sử và văn hóa của nước
này, rất khó đem đi áp dụng ở
nước khác.
Cựu Đại sứ Ấn Độ tại Trung Quốc
VIJAY GOKHALE
Chủ tịch
Trung
Quốc Tập
Cận Bình
xuất hiện
trong kỳ
thượng
đỉnhG20 ở
TPOsaka,
Nhật Bản
vào tháng
6-2019.
Ảnh: AFP
Trung Quốc không muốn thiết lập
trật tự mới?
Cựu Đại sứ Ấn Độ tại TQ Vijay Gokhale trong một bài viết
gần đây cho tờ
The New York Times
nêu ra một quan điểm
đáng chú ý: Bắc Kinh không hề có ý định tạo dựng một trật
tự thế giới mới mà sẽ bao trùm ảnh hưởng lên trật tự có sẵn.
Cụ thể, ông Gokhale chỉ ra Bắc Kinh đến nay là bên hưởng
lợi rất nhiều từ hệ thống hiện tại nên không có lý do gì để
xây mới lại, chỉ cần giữ những lợi ích này không bị mất đi.
Do đó, TQ đang tăng nỗ lực kiểm soát hoạt động các thiết
chế quốc tế có sức ảnh hưởng lớn như Liên Hợp Quốc hay
gần đây là Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) thông qua việc nâng
mức khoản hỗ trợ kinh phí. Động thái diễn ra trong bối cảnh
chính quyền Tổng thống Donald Trump giảm đáng kể mức
đóng góp cho các tổ chức nước ngoài.
40
nước ở ba châu lục khác nhau đã bùng
phát biểu tình phản đối cái chết của
người đàn ông da màu George Floyd
tại Mỹ hôm 25-5, đài
Fox News
ngày 7-6
cho hay. Con số chính xác người biểu
tình toàn cầu chưa được xác định nhưng
nhiều khả năng vào khoảng trên dưới
200.000.
PHẠM KỲ
nền kinh tế hàng đầu thế giới
(G7) cùng ba quốc gia châu
Á-Thái Bình Dương: Úc, Ấn
Độ, Hàn Quốc.
Một liênminh khác gần đây
cũng đẩy mạnh hoạt động là
liên minh tình báo Ngũ Nhãn
(Five Eyes) gồm năm nước
Mỹ, Anh, Úc, New Zealand
và Canada. Giai đoạn dịch
bệnh lan rộng, Ngũ Nhãn là
nhóm đi đầu trong việc điều
tra nguồn gốc COVID-19 ở
TQ. Trong phản ứng trước
việc TQ quyết định xây dựng
luật an ninh Hong Kong, vẫn
là các nước thuộc Ngũ Nhãn
lên tiếng mạnh mẽ nhất.
Có thể thấy phương Tây
đang dựng hàng rào phòng
thủ TQ trên mọi lĩnh vực
có khả năng bị hoặc đang bị
TQ đe dọa với mức độ đoàn
kết, đồng thuận cao hơn hẳn
những năm về trước.
Tại sao Trung Quốc
bị cô lập?
Lý giải cho xu hướng trên,
đài
CNN
cho rằng phần lớn
mối lo ngại về TQ xuất phát
từ việc các nước suy giảm
lòng tin vào cường quốc
này. Đơn cử, Bắc Kinh dù
liên tục tuyên bố không xâm
phạm an ninh ở Biển Đông
nhưng diễn biến ngoài thực
địa lại cho thấy chính TQmới
là nguy cơ lớn nhất đối với
trật tự khu vực. Những động
thái của TQ về vấn đề Hong
Kong thời gian qua cũng làm
phương Tây lo ngại.
Phản ứng của Bắc Kinh
trong giai đoạn đầu của đại
dịch COVID-19 cũng là một
lý do khác khiến nước này
bị đánh giá là chưa sẵn sàng
trở thành một cường quốc
có trách nhiệm. TQ liên tục
có hành động cản trở công
tác điều tra, thu thập số liệu
chính xác của cộng đồng
quốc tế về nguồn gốc đại dịch
COVID-19. Điều này còn đi
kèm với đường lối ngoại giao
mới nhằm bảo vệ lợi ích và
hình ảnh của TQ - chiến lược
“Chiến Lang”.
Thông qua các phát ngôn và
hành động vừa đe dọa cứng
rắn, vừa mềmmỏng ve vuốt,
BắcKinh kỳ vọng vừa giữ yên
phản đối của quốc tế trước
các sai phạm hay các động
thái bành trướng của mình,
vừa giữ vững được thông
điệp nước này có thể thay thế
Mỹ. Một ví dụ điển hình là
TQmột mặt tăng cường viện
trợ các nước chống dịch, mặt
khác chỉ trích phương Tây
tung tin đồn sai sự thật TQ
phát tán virus.
Việc TQ tăng cường hiện
đại hóa quân sự nhiều năm
qua cũng là một nỗi lo thường
trực của các phương Tây và
đồng minh các nước này ở
khu vực châu Á. Một TQ với
tiềm lực quân sự quá lớn là
một thế lực đủ sức tấn công
và kiểm soát các khu vực
trọng yếu như châu Á-Thái
Bình Dương, Bắc Cực hay
châu Phi.
Mặt khác, TQ cũng đang
hợp tác quốc phòng chặt
chẽ với Nga - đối thủ truyền
thống của EU. Dù khả năng
hình thành liênminh toàn diện
Nga - Trung đến nay vẫn còn
khá thấp, kịch bản đó nguy
hiểm đến mức buộc phương
Tây phải hành động từbây giờ.
Dự đoán phản ứng
của Trung Quốc
Ngày 6-6,
Hoàn Cầu thời
báo
đã có bài viết chỉ trích sự
thành lập liên minh IPAC là
một biểu hiện của “chủ nghĩa
đế quốc mới” và là “đội quân
xâm lược của phương Tây”
tương tự liên quân tám nước
từng đưa quân vào đại lục đầu
những năm 1900.
Tờ
AsiaTimes
cho rằngquan
điểm của
Hoàn Cầu thời báo
đã hé lộ phần nào lập trường
của Bắc Kinh trước việc bị
phương Tây cô lập. Trước
mắt, một điều khá chắc chắn
là TQ sẽ đẩy mạnh hơn nữa
các chiến dịch tuyên truyền
chỉ trích phương Tây. Tuy
nhiên, viễn cảnh TQ thành
lập liên minh đối trọng là
không có khả năng do nước
này không sở hữu mạng lưới
đồng minh, đối tác toàn cầu
như Mỹ.
TQ cũng có thể tăng cường
sức ép lên các nước tỏ thái độ
phản kháng như cách mà Bắc
Kinh “trừng phạt” Úc khi áp
hơn 80% thuế lên sản phẩm
lúa mạch của nước này áp
chỉ vì Canberra lên tiếng yêu
cầu mở điều tra COVID-19
độc lập.
Ngoài ra, hiện chưa rõ khả
năng răn đe hay hiệu quả của
các liên minh chống TQ vừa
thành lập nên không thể dự
đoán được các liên minh có
đủ sức gây lên Bắc Kinh hay
không. Do đó, Bắc Kinh có
thể vẫn sẽ giữ nguyên các
động thái gây hấn ở các điểm
nóng như Biển Đông.
Nhìn chung, TQ hiện tại
không có nhiều giải pháp để
chủ động phản ứng lại phương
Tây mà chỉ có thể phản đối
thụ động thông qua các chiến
lược đã được sử dụng từ nhiều
năm nay.•
