16
Quốc tế -
ThứBảy13-6-2020
Lý do Trung Quốc liên tục
gây sức ép với Đài Loan
VĨ CƯỜNG
N
gày9-6(giờđịaphương),
Cơ quan phòng vệ Đài
Loan ra tuyên bố cáo
buộc Trung Quốc (TQ) điều
nhiều tiêm kích Su-30 bay
vào vùng nhận dạng phòng
không phía Tây Nam hòn
đảo này. Tuyên bố cũng cho
biết phía Đài Loan đã phát
loa cảnh báo, chủ động xua
đuổi và theo dõi hành trình
cho đến khi các máy bay TQ
rời khỏi không phận, theo
hãng tin
Reuters
.
Nhiều tháng qua, Đài Bắc
liên tục chỉ trích TQ lợi dụng
bối cảnh cả thế giới đang
tập trung đối phó đại dịch
COVID-19 để đẩy mạnh các
hoạt động quân sự thách thức
Đài Loan. Đáp trả, lãnh đạo
Bắc Kinh khẳng định không
ngại sử dụng vũ lực để thu
hồi vùng lãnh thổ này.
Đài Loan trong chiến
lược của Trung Quốc
Trong bài viết đăng ngày
10-6 cho tạp chí
The National
Interest
, chuyên gia J.Michael
Cole thuộc Viện Chính sách
TQ của ĐH Nottingham
(Canada) nhận định chiến
lược gây sức ép lên Đài Loan
của TQ hiện nay trên thực tế
là một chuỗi các hành động
được Bắc Kinh tính toán và
lên kế hoạch từ sớm nhất là
vào tháng 12-2019. Ông Cole
lưu ý là vào thời điểm đó đã
xuất hiện hàng loạt động thái
tương tự ngày 9-6 như tàu
chiến, chiến đấu cơ TQ tiến
sát Đài Loan hay khu vực eo
biển Ba Sĩ với tần suất thường
xuyên hơn những năm trước.
Lý giải ý đồ của lãnh đạo
TQ, chuyên gia này cho rằng
có hai nguyên nhân chính. Đầu
tiên, Đài Loan là một trong
năm khu vực thuộc chuỗi
đảo thứ nhất Tây Thái Bình
Dương (bên cạnh Nhật Bản,
Hàn Quốc, Philippines và
quần đảo Sunda lớn). Kiểm
soát chuỗi đảo thứ nhất sẽ giúp
TQ tạo được thế vây quanh
Biển Đông, rộng đường tiến
ra toàn bộ Tây Thái Bình
Dương cũng như hạn chế
được hiện diện quân sự của
Mỹ và đồng minh.
Thứ hai, TQ muốn thông
qua các động thái quân sự này
triển khai một cuộc tâm lý
chiến đối với người đứng đầu
Đài Loan - bà Thái Anh Văn.
Theo chuyên gia J. Michael
Cole, quan hệĐài Loan vàTQ
chỉ trở nên căng thẳng sau khi
bà Thái nắm quyền vào năm
2016. Trước đó, chính quyền
Đài Bắc dưới hai nhiệm kỳ
của ôngMãAnh Cửu vẫn duy
trì chính sách hòa hoãn với
Bắc Kinh và hai bên cũng ký
kết nhiều thỏa thuận hợp tác.
Tuy nhiên, chính lập trường
này lại khiến người dân Đài
Loan lo ngại ảnh hưởng ngày
càng tăng của đại lục, dẫn tới
sự ra đời của phong trào biểu
tình Hoa Hướng Dương đưa
bà TháiAnhVăn lên đỉnh cao
quyền lực.
Lúc đó, Bắc Kinh lập tức
phản ứng lại bằng một loạt
hành động cứng rắn để cô
lập Đài Loan như cản trở
vùng lãnh thổ này gia nhập
các tổ chức quốc tế và thuyết
phục các nước khác cắt quan
hệ ngoại giao với Đài Loan.
Song song với đó là hỗ trợ
các đảng phái thân TQ ở Đài
Loan tấn công đảng Dân Tiến
của bà Thái. Tình trạng đối
đầu này kéo dài tới nay và
dưới thời Chủ tịch TQ Tập
Cận Bình còn trở nên nghiêm
trọng hơn do ông chủ trương
không nhân nhượng với Đài
Loan về vấn đề độc lập.
Đến năm 2020, nhiều dấu
hiệu cho thấy TQ dường như
đã cạn kiệt kiên nhẫn với
Đài Bắc và muốn áp dụng
một chiến lược mạnh tay
hơn. Đơn cử, trong tuyên bố
khai mạc kỳ họp Quốc hội
TQ vào tháng 5, Thủ tướng
Lý Khắc Cường lần đầu tiên
không sử dụng cụm từ “hòa
bình” khi đề cập đến việc
thu hồi Đài Loan. “Chúng ta
sẽ khuyến khích người dân
Đài Loan cùng phản đối nỗ
lực đòi độc lập của hòn đảo
và thúc đẩy sự thống nhất
TQ. Với những nỗ lực này,
chúng ta chắc chắn sẽ mang
đến tương lai tươi đẹp cho
hòa giải đất nước” - ông Lý
khẳng định.
Đài Loan, Trung Quốc
thêm chia rẽ
vì COVID-19
Chuyên gia J. Michael Cole
nhận định giai đoạn bùng phát
đại dịch COVID-19 vừa qua
cũng đã góp phần khoét sâu
thêm chia rẽ giữa Đài Loan
và TQ do hai bên có hai cách
hành xử khác nhau trong công
tác xử lý dịch. Về phía Đài
Loan, ôngCole cho rằng chính
quyền bàTháiAnhVăn đã tiến
hành một chiến dịch phòng,
Hãng tin
Reuters
ngày 11-6
chohayĐàiLoanvừachophóng
thửnhiều tên lửaởbờbiểnphía
NamvàphíaĐônghònđảonày.
Nhiều chuyên gia nhận định
đây là tên lửa đất đối không
Skybow-3 có tầm bắn 200 km,
dùng để đánh chặn các tên lửa
dẫn đường từ đại lục.
Tiêu điểm
Kiểm soát chuỗi đảo
thứ nhất sẽ giúp
TQ tạo được thế vây
quanh Biển Đông,
rộng đường tiến ra
toàn bộ Tây Thái
Bình Dương cũng
như hạn chế được
hiện diện quân sự
của Mỹ và đồng
minh.
Thế giới 24 giờ
395
triệu người trên toàn thế giới sẽ bị đẩy xuống ngưỡng
cực nghèo, sống với dưới 1,9 USD một ngày, trong
tương lai do tác động của đại dịch COVID-19, hãng
tin
Reuters
dẫn báo cáo công bố ngày 12-6 của Liên
Hợp Quốc cho biết. Báo cáo nhấn mạnh tình hình trên
có thể khiến mục tiêu xóa nghèo của tổ chức này trở
nên bất khả thi.
PHẠM KỲ
Giải pháp nào cho Đài Loan?
Ông Cole cho rằng dù đang gặp nhiều khó khăn trong
nước, giới lãnh đạo Bắc Kinh vẫn cho thấy không để sự
mất kiên nhẫn ảnh hưởng đến tiến trình hoạch định đối
sách Đài Loan. Trướcmắt, nước này vẫn sẽ sử dụng chiến
thuật “lát cắt salami”, tức thực hiện các hành động gây
hấn nhỏ và tăng dần. Các hành động này quá nhỏ để có
thể khơi mào chiến tranh, song tích lũy theo thời gian có
thể đạt được thay đổi chiến lược đáng kể.
Để đối phó, ngoài việc củng cố khả năng quốc phòng,
Đài Bắc cũng nên tăng cường hợp tác mở rộng phạm vi
đối tác, đồng minh trong khu vực. Tuy nhiều nước ngại
đối đầu với Bắc Kinh về vấn đề Đài Loan, mối đe dọa
chung của TQ với toàn khu vực sẽ là rủi ro lớn hơn khiến
các nước này phải suy nghĩ lại. Dù vậy, trên thực tế, các
lựa chọn cho Đài Loan lúc này khá hạn chế vì hòn đảo
này không có khả năng triển khai lực lượng quân sự đáp
trả.“Hiện chỉ hy vọng là cả hai bên nhận ra là không bên
nào đủ khả năng chiếm đóng hoàn toàn bên còn lại và
tự kiềm chế” - chuyên gia J. Michael Cole cho hay.
Lãnh thổ Đài Loan có vị trí địa lý chiến lược trong chiến lược mở rộng ảnh hưởng của Trung Quốc.
Mặt khác, việc hòn đảo này chống COVID-19 thành công cũng đã làmBắc Kinh “nóngmặt”.
chống COVID-19 hiệu quả,
giữ được số người bệnh và các
ca tử vong ở mức thấp (hơn
400 ca nhiễm và bảy người
thiệtmạng tínhđến chiều12-6)
kết hợp tăng cường viện trợ
y tế cho các quốc gia khác.
Vị thế và ảnh hưởng của Đài
Loan qua đó gia tăng đáng kể.
Bà Thái Anh Văn cũng giành
đượcsựủnghộ
của đông đảo
người dânĐài
Loan với mức
tín nhiệm lên
đến 73%, cao
nhất từ trước
đến nay.
Trong khi
đó, TQ lại liên
tụcvướngphải
các cáo buộc
che giấu thông
tin tình hình
dịch, khiến
COVID-19 lây lan ra toàn
cầu bên cạnh việc trang thiết
bị y tế nước này viện trợ gặp
vấn đề về chất lượng. Bắc
Kinh thời gian qua cũng đẩy
mạnh ngoại giao “chiến lang”
- hung hăng chỉ trích bất kỳ
nước nào đe dọa lợi ích quốc
gia của TQ. Tất cả diễn biến
này, không ngoài dự đoán, làm
tổn hại đến hình ảnh cường
quốc có trách nhiệm mà TQ
đang nỗ lực xây dựng. Chưa
kể, nền kinh tế TQ thiệt hại
nghiêm trọng do phong tỏa
trên diện rộng, đối lập với
Đài Loan chống dịch hiệu quả
mà không cần
các biện pháp
tương tự.
“Là chủ tịch
trọnđờiđầutiên
của TQ, nhiều
khả năng ông
Tập Cận Bình
sẽ cảm thấy bị
áplựctrướccác
lãnh đạo tiền
nhiệm cũng
như từ toàn
bộ máy Bắc
Kinh sau màn
thể hiện vừa qua. Do đó, ông
Tập buộc lòng phải có giải
pháp “chuyển lửa ra ngoài”
qua việc gây sức ép với Đài
Loan để khôi phục sự ủng hộ
trong nước” - chuyên gia J.
Michael Cole kết luận.•
Đài Loan hiện phải đối mặt với sức ép lớn từmột TrungQuốc đang trỗi dậy. Ảnh: THENIKKEI
• Triều Tiên
: Ngoại trưởng Triều
Tiên Ri Son-gwon ngày 12-6 tuyên
bố nước này sẽ củng cố lực lượng
quân đội để đối phó với các mối đe
dọa thường trực từ Mỹ, theo hãng
tin
Yonhap
. Ông Ri cũng cho hay
Chủ tịch Kim Jong-un không còn
lý do gì để duy trì quan hệ cá nhân
với Tổng thống Donald Trump
do thượng đỉnh Mỹ-Triều lần một
không cải thiện được quan hệ song
phương.
• Afghanistan
: Ít nhất 12 tay súng
Taliban thiệt mạng sau khi bị lực
lượng an ninh Afghanistan phục kích
ở tỉnh Takhar, miền Bắc nước này
ngày 13-6. Hãng tin
AFP
cho biết vụ
đấu súng kéo dài gần 3 giờ làm bốn
lính Afghanistan bị thương. Căng
thẳng tiếp tục xảy ra giữa Taliban và
phe chính phủ mặc cho Mỹ cùng các
lực lượng nước ngoài đã đồng ý sẽ rút
dần quân đến tháng 7-2021.
• Mỹ
: Đài
CNN
ngày 12-6 dẫn lời
hai quan chức Nhà Trắng giấu tên
tiết lộ Mỹ mỗi ngày tốn gần 2,6 triệu
USD để duy trì khoảng 5.000 lính
vệ binh quốc gia hoạt động ở thủ
đô Washington DC trong bối cảnh
phong trào biểu tình chống phân biệt
chủng tộc chưa hạ nhiệt. Tuần trước,
Tổng thống Donald Trump từng tỏ ý
muốn tăng lực lượng này lên 10.000
lính nhưng vấp phải phản đối của các
quan chức dưới quyền.
PHẠM KỲ
