16
Thế giới 24 giờ
Tiêu điểm
Quốc tế -
ThứHai 15-6-2020
l
Nigeria
: Ít nhất 60 người thiệt mạng
cùng hàng trăm người bị thương sau khi các
tay súng Hồi giáo cực đoan tấn công một số
khu vực thuộc bang Borno, Đông Bắc nước
này vào ngày 13-6, hãng tin
Reuters
cho
hay. Tổ chức khủng bố Nhà nước Hồi giáo
tỉnh Tây Phi tự xưng (ISWAP) đã đứng ra
nhận trách nhiệm. Quân đội Nigeria chưa
đưa ra bình luận chính thức nào.
l
Ấn Độ
: Ngày 14-6, Tư lệnh Lục quân
Ấn Độ Manoj Mukund Naravane khẳng
định nước này đang rất kiềm chế và tình
hình vẫn đang trong tầm kiểm soát ở khu
vực Đông Ladakh tranh chấp với Trung
Quốc. Ông Naravane kỳ vọng hai bên sẽ
giải quyết mâu thuẫn thông qua các biện
pháp đàm phán hòa bình.
l
Trung Quốc
: Tờ
China Daily
ngày
13-6 đưa tin ít nhất 10 người thiệt mạng
và 117 người bị thương sau khi một xe
chở dầu bất ngờ phát nổ ở TP Ôn Lĩnh,
tỉnh Chiết Giang. Sức ép của vụ nổ làm
hư hại và giật sập nhiều nhà dân xung
quanh hiện trường. Lực lượng cứu hộ vẫn
đang nỗ lực tìm kiếm người bị thương
trong đống đổ nát.
PHẠM KỲ
Ngũ Nhãn siết chặt hợp tác,
thách thức Trung Quốc
Bắc Kinh trong tương lai gần sẽ đối mặt thách thức ngày càng lớn khi nhóm tình báo NgũNhãn
đang phát triển nhanh chóng thànhmột liênminh chống Trung Quốc toàn diện.
VĨCƯỜNG
T
ờ
TheFinancial Times
mới
đây đưa tin Bộ trưởng Tài
chínhÚc Josh Frydenberg
đang thúc đẩy đối thoại giữa
các nước thành viên nhómtình
báo Ngũ Nhãn (Úc, Mỹ,Anh,
Canada và New Zealand) về
khả năng đẩy mạnh hợp tác
trong các vấn đề liên quan đến
an ninh kinh tế.
Cụ thể, ông Frydenberg kỳ
vọngsẽthiếtlậpđượcmộtchuỗi
cungứngnội nhómtừkhâu sản
xuất, vậnchuyểnđếnphânphối
để giảm phụ thuộc vào Trung
Quốc (TQ). Các chuyên gia
nhận định Bắc Kinh sắp phải
đối mặt với đối trọng đủ sức
thách thức ảnhhưởngcủanước
nàymột khi NgũNhãn chuyển
mìnhthànhmộtliênminhchống
TQ toàn diện.
Căng thẳng chạm
điểm bùng phát?
Tờ
South China Morning
Post
cho hay sự kiện chính
quyền Canada bắt giữ giám
đốc tài chính Huawei Mạnh
Vãn Chu theo yêu cầu củaMỹ
vào tháng10-2018 làmột trong
nhữnghànhđộngtháchthứcTQ
chung đầu tiên giữa các thành
viên Ngũ Nhãn. Dù quan hệ
TQ, Mỹ lúc này đặc biệt căng
thẳngdochiếntranhthươngmại
bùng phát, các nước phương
Tây khác về cơ bản không có
mâu thuẫn với Bắc Kinh. Do
vậy, quyết định của Ottawa
khiến giới lãnh đạo Bắc Kinh
bất ngờ, cho rằng đây là đòn
mở màn cho chiến lược kìm
“Chính cách hành
xử hung hăng của
TQ đã khiến nhiều
thành viên Ngũ
Nhãn như Anh hay
Canada, vốn từng
rất chào đón các nhà
thầu TQ, trở nên
cảnh giác trước kịch
bản Bắc Kinh có thể
chiếm quyền kiểm
soát cơ sở hạ tầng
quốc gia thiết yếu.”
Bắc Kinh hết lần này đến
lần khác thể hiện rõ tham
vọng không chỉ dừng ở Ấn Độ
Dương - Thái Bình Dương, mà
còn ra sức làmnhững gì có thể
để khiến phương Tây phải suy
yếu trên toàn cầu.
HARRY J. KAZIANIS
,
Tổng biên tập tạp chí
The National Interest
Ông Pompeo chuẩn bị gặp gỡ
quan chức Trung Quốc
Hãng tin
Politico
ngày 13-6 dẫn hai nguồn tin nội bộ cho
hay Ngoại trưởngMỹMike Pompeo đang chuẩn bị lên đường
tới bang Hawaii để gặp một số quan chức TQ. Đại diện phái
đoànTQ dự kiến là Ủy viên Bộ Chính trị Dương Khiết Trì. Hiện
Bộ Ngoại giaoMỹ và Đại sứ quánTQ tại Mỹ chưa đưa ra tuyên
bố chính thức nào.
Nếu sự kiện trên diễn ra, đây sẽ là cuộc họp đầu tiên có
sự tham dự của các quan chức cấp cao hai nước kể từ khi
căng thẳng Mỹ, Trung leo thang những tháng gần đây. Cuộc
gặp cấp cao gần đây nhất giữa hai nước được tổ chức ở thủ
đô Washington DC hôm 15-1 để ký thỏa thuận thương mại
giai đoạn 1.
Tổng thốngDonald Trump phát biểu tại tòa nhàQuốc hội TrungQuốc trong chuyến thămchính thức
nước này hồi tháng 11-2017. Ảnh: REUTERS
Người biểu tình Mỹ hôm 13-6 (giờ địa phương) đã
xuống đường để phản đối vụ cảnh sát Mỹ tiếp tục bắn chết
thanh niên da màu tên Rayshard Brooks tại một cửa hàng
đồ ăn nhanh Wendy’s ở TPAtlanta thuộc bang Georgia
một ngày trước đó, đài
CNN
cho hay.
Một số đối tượng quá khích đã ném xăng phóng hỏa cửa
hàng nói trên. Những hình ảnh từ hiện trường cho thấy
cửa hàng cháy gần 45 phút lực lượng cứu hỏa mới có mặt
dưới sự bảo vệ của cảnh sát. Hiện thị trưởng TPAtlanta -
bà Keisha Lance Bottoms đã công bố đơn xin từ chức của
cảnh sát trưởng Erika Shields, đồng thời kêu gọi sa thải
viên sĩ quan đã ra tay với Brooks.
Theo đại diện Cục Điều tra bang Georgia, nhân viên
cửa hàng ban đầu gọi điện thoại báo cảnh sát vì Brooks
ngủ trong xe gây cản trở khách vào cửa hàng. Hai sĩ quan
sau đó có mặt tại hiện trường, phát hiện Brooks vi phạm
nồng độ cồn cho phép nên đã yêu cầu anh ra khỏi xe để
khống chế. Brooks bất tuân mệnh lệnh, đấm vào mặt một
sĩ quan, cướp súng điện của người này để bắn trả, buộc
viên cảnh sát còn lại nổ súng đáp trả, giết chết Brooks.
Vụ việc được xem đã tiếp tục đổ thêm dầu vào lửa trong
bối cảnh phong trào biểu tình đòi bình đẳng sắc tộc đang
diễn ra trên khắp nước Mỹ sau cái chết của người đàn ông
da màu George Floyd vào ngày 25-5.
PHẠM KỲ
300
triệu liềuvaccinengừaCOVID-19được
công ty dược phẩmAstraZeneca cam
kết cung cấp cho Liên minh châu Âu
(EU) sau khi công ty này đạt được thỏa
thuậnvới đại diệnbốnnướcĐức, Pháp,
Ý và Hà Lan vào ngày 13-6, hãng tin
AFP
cho biết.
PHẠM KỲ
Thêmngười damàu chết,Mỹ lại sục sôi biểu tình
hãm đà phát triển công nghệ
củaTQ. Nước này sau đó cũng
bắtgiữhaicôngdânCanadavới
cáo buộc đánh cắp bí mật quốc
gia để trả đũa.
Đến năm 2020, đại dịch
COVID-19 bùng nổ, quan hệ
TQvà phươngTây tiếp tục leo
thang theo chiều hướng đáng
lo ngại hơn khi hai bên tranh
cãi kịch liệt về trách nhiệm
bồi thường thiệt hại. Hàng loạt
thành viên Ngũ Nhãn nhưMỹ
và Anh liên tục chỉ trích Bắc
Kinh thiếu minh bạch, cố tình
che giấu thông tin dịch. Trong
một diễn biến đáng chú ý, Úc
lên tiếng kêu gọi điều tra độc
lập về nguồn gốc virus SARS-
CoV-2 và lập tức bị Bắc Kinh
áp thuế hơn 80% lên lúa mạch
xuất khẩu cảnh cáo.
Gần đây nhất, Ngũ Nhãn và
Bắc Kinh tiếp tục đối đầu về
vấn đề ban hành luật an ninh
Hong Kong. Cho rằng đây là
độngtháiviphạmnghiêmtrọng
quyềntựquyếtcủaHongKong,
các nướcNgũNhãn lần lượt ra
tuyên bố chung phản đối và tỏ
ý sẵn sàng tiếp nhận người dân
muốn di cư khỏi TP này.
Khởi đầu thuận lợi của
Ngũ Nhãn
“Chúng ta rõ ràng đang thấy
tính đồng thuận vàmức độ liên
kếtngàycàngcaogiữacácthành
viên trong liênminhNgũNhãn
trong các chính sách liên quan
đếnTQ.Việcnhữngnướcnàyra
tuyên bố chung vềHongKong
và khởi động đàm phán thiết
lập chuỗi cung ứng nội bộ rất
nhanh chóng vừa qua làmột ví
dụ” - Giám đốc công ty tư vấn
rủi ro Tenjin Consulting (Úc)
Georgina Downer nhận định.
Chuyên gia này cũng đánh
giá cao việc Ngũ Nhãn đồng ý
lập thêm liên minh D10, gồm
các nước nhómbảy nền kinh tế
hàng đầu thế giới (G7) cùng ba
quốc gia châuÁ làÚc, ẤnĐộ,
Hàn Quốc để đẩy mạnh hợp
tác nghiên cứu công nghệ viễn
thông 5G. “Chính cách hành
xử hung hăng củaTQđã khiến
nhiềuthànhviênNgũNhãnnhư
Anh hay Canada, vốn từng rất
chào đón các nhà thầu TQ, trở
nên cảnh giác trước kịch bản
Bắc Kinh có thể chiếm quyền
kiểmsoátcơsởhạtầngquốcgia
thiết yếu” - bàDowner chia sẻ.
Đồng quan điểm, GS quan
hệ quốc tế JohnBlaxland thuộc
ĐHQuốcgiaÚcchorằngchiến
lược ngoại giao “Chiến lang”
củaBắcKinhđãphản tácdụng,
thay vì bảo vệ được hình ảnh
và lợi ích quốc gia của TQ thì
lại tạo động lực cho các nước
khác liên thủ với nhau.
“Các lãnh đạo Ngũ Nhãn
nhiều khả năng cho rằng nếu
họ hành động đơn lẻ thì sẽ bị
TQkhuất phục và thao túng dễ
dàng. Do đó, để tạo được sức
ép lên Bắc Kinh, chỉ có một
giải pháp duy nhất là đoàn kết
lại” - ôngBlaxlandnhấnmạnh.
Mặt khác, ông Shi Yinhong
- chuyên gia nghiên cứu vềMỹ
thuộcĐHRenmin(TQ)cònnhận
định sức ép từ phía Ngũ Nhãn
trên lĩnh vực kinh tế sẽ đặc biệt
có tác dụngvới BắcKinh trong
giai đoạnhiệnnaykhi nướcnày
vẫnđangphục hồi sauđại dịch.
SouthChinaMorningPost
cho
biết GDPcủaTQba tháng đầu
năm 2020 giảm 6,8% so với
cùng kỳ năm2019. Kinh tếTQ
cũngchính thức rơi xuốngmức
tăngtrưởngâmlầnđầutiênkểtừ
năm 1992. Cũng nhờ bối cảnh
thuận lợi này, Ngũ Nhãn trong
tương lai hứa hẹn sẽ làmột liên
minh vững chắc ngay cả trong
trường hợp Mỹ và bốn thành
viêncònlạicómâuthuẫnnộibộ.
“TQ có thể tuyên bố rằng đã
quenvới những áp lực và thách
thứcnhưvậynhưngsố liệu thực
tế cho thấyBắcKinh đang thật
sựrơi vào thếkhó.Bêncạnhđó,
việc chỉ quen đối phó với một
loại áp lực sẽkhiếnTQmất linh
hoạt, khó thay đổi chính sách
một khi tình thế thay đổi” - ông
Shi nói.•
