16
Quốc tế -
Thứ Tư1-7-2020
Vì sao Trung Quốc chọn ngày 1-7
cho luật an ninh Hong Kong?
Trung Quốc chọn ngày 1-7 để bắt đầu luật an ninhHong Kong đầy tranh cãi nhằmgửi đi những thông điệp
cứng rắn với phương Tây.
ĐỖTHIỆN
thực hiện
H
ôm 30-6, luật an ninh
Hong Kong chính thức
đượcỦybanThườngvụ
Quốc hội Trung Quốc (TQ)
thông qua và bắt đầu có hiệu
lực từ hôm nay (1-7), theo
hãng tin
Reuters
. Dù chưa
công bố nội dung chi tiết,
luật mới được cho là chứa
điều khoản cấm những hành
vi: khủng bố, ly khai, lật đổ
chính quyền, thông đồng với
các lực lượng nước ngoài
gây bất ổn.
TS Nguyễn Thành Trung,
Giám đốc Trung tâm Nghiên
cứu quốc tế (SCIS), ĐH
KHXH&NVTP.HCM, nhận
định: Luật an ninh Hong
Kong sẽ lại khoét sâu thêm
quan hệ đã rất căng thẳng
giữa TQ và cộng đồng quốc
tế thời gian tới. Bên cạnh đó,
tình trạng người Hong Kong
suy giảm niềm tin vào chính
quyền Bắc Kinh và chính
quyền đặc khu sẽ còn trầm
trọng hơn.
Chọn ngày 1-7,
Trung Quốc muốn gì?
.
Phóng viên
:
1-7 năm nay
là kỷ niệm đúng 23 năm ngày
Anh trao trả Hong Kong cho
TQ. Với việc chọn đúng thời
điểm đặc biệt này để thông
qua luật an ninh, liệu Bắc
Kinh có muốn gửi thông điệp
nào đó về vấn đề Hong Kong
và gửi đến ai?
+TS
NguyễnThànhTrung
:
Việcchọn
thời điểm
1 - 7 đ ể
t h ô n g
qua luật
an ninh
H o n g
K o n g
đúng là chủ ý đặc biệt của
TQ vì nhiều lý do. Đầu tiên,
đây có thể xem là phản ứng
chính thức và mạnh mẽ nhất
của Bắc Kinh đối với các đợt
biểu tình hằng năm ở Hong
Kong. Người Hong Kong cứ
vào ngày 1-7 lại có truyền
thống xuống đường tuần hành
kỷ niệm ngày trao trả và biểu
tình ôn hòa đòi cải cách chính
trị. Cuộc tuần hành nămngoái
thu hút hơn 500.000 người
tham gia.
DùcảnhsátHongKongnăm
nay đã ra lệnh cấm tuần hành
ngày 1-7, các đảng phái chính
trị ở đặc khu này vẫn kêu gọi
mọi người giữ nguyên truyền
thống nhằm phản đối luật an
ninh. Bao nhiêu người sẽ bị
truy tố và các hình phạt răn
đe sẽ nặng tới mức nào theo
luật an ninh Hong Kong sẽ
là câu hỏi lớn.
Thứ hai, Bắc Kinh muốn
làm rõ với phương Tây rằng
Hong Kong về cơ bản vẫn
là một lãnh thổ thuộc TQ
đã được Anh trao trả từ năm
1997 nên việc ban hành luật
vẫn được xem là vấn đề nội
bộ TQ. Dù đúng là Hong
Kong được hưởng quyền tự
trị cao theo nội dung thỏa
thuận trao trả, sau khi luật an
ninh có hiệu lực, Bắc Kinh sẽ
cho đặt cơ quan hướng dẫn
thi hành luật tại Hong Kong.
Tính độc lập cao của đặc khu
này sẽ chấm dứt.
Thứ ba, đây là cách TQ thể
hiện với thế giới phương Tây
rằng nước này đã mạnh mẽ
hơn nhiều. Bắc Kinh có thể
không cần tuân theo các cam
kết trước đây nếu họ đánh giá
là bất hợp lý, đi ngược lại lợi
ích quốc gia.
.
Liệu đạo luật mới có giúp
Bắc Kinh ổn định được tình
hình Hong Kong?
+ Theo tôi, về mặt lâu dài
thì luật an ninh này không
giúp ổn định được Hong
Kong khi gốc rễ của vấn đề
không nằm ở việc thiếu vắng
một bộ luật chế tài đối tượng
gây mất ổn định xã hội, mà
nằm ở sự mất niềm tin của
người Hong Kong vào khả
năng bảo đảm các quyền tự
do cơ bản của chính quyền
đặc khu. Điều này cũng
chính là lý do người Hong
Kong luôn nhạy cảm với
bất kỳ dự thảo hay đề xuất
nào Trưởng đặc khu Carrie
Lam đưa ra có liên quan
đến các quyền tự do công
dân hoặc có dính dáng với
chính quyền Bắc Kinh.
Nhìn lại Hong Kong
23 năm qua
.
Sau 23 năm được Anh
trao trả về TQ, Hong Kong
đã trải qua những thay đổi
về kinh tế, chính trị, đời sống
xã hội nào?
+ Hong Kong từng được
mệnh danh là một trong
bốn con rồng châu Á, bên
cạnh Hàn Quốc, Đài Loan
và Singapore. Đặc khu này
phát triển mạnh mẽ trong
các thập niên 1960-1990.
Tuy nhiên, Hong Kong lại
từ từ đánh mất vị thế của
mình trong sự phát triển
kinh tế chung của toàn TQ.
Vào năm 1997, Hong Kong
là cửa ngõ duy nhất cho các
nhà đầu tư nước ngoài tiến
vào thị trường TQ cũng như
là nơi dừng chân cho các
doanh nghiệp TQ đi ra làm
ăn với thế giới phương Tây.
Tuy nhiên, đến năm 2019
kinh tế Hong Kong chỉ còn
chiếm 2,5% tổng GDP của
toàn TQ, thậm chí còn thấp
hơn TP Thâm Quyến của
tỉnh Quảng Đông.
HongKong những nămgần
đây cũng chịu sức ép cạnh
tranh mạnh mẽ từ Singapore
muốn giành lấy danh hiệu
trung tâm tài chính thế giới
từ lâu thuộc về đặc khu này.
Thị trường lao động Hong
Kong ảm đạm khi bị nhân
lực từ đại lục đổ sang cạnh
tranh, sẵn sàng làm việc với
mức lương thấp hơn.
Ngoài ra, mâu thuẫn giàu
nghèo trong lòng Hong
Kong ngày càng trở thành
vấn đề nhức nhối mà chính
quyền vẫn chưa tìm được
giải pháp khắc phục, tiềm ẩn
nguy cơ gây bất ổn xã hội.
Năm 2019, hệ số khoảng
cách giàu nghèo Gini của
Hong Kong đạt đỉnh 0,54
Cảnh sát Hong Kong phản ứng trước đợt biểu tình phản đối luật an ninhHong Kong
hồi tháng 5-2020. Ảnh: AP
Quốc tế phản ứng với luật an ninh
Hong Kong mới
Hôm 30-6, sau khi TQ chính thức thông qua luật an
ninh Hong Kong, chính phủ Nhật Bản đã ra thông cáo
khẳng định“rất lấy làm tiếc”cũng như khẳng định động
thái này sẽ hạ thấp uy tín của TQ liên quan đến chính
sách “một quốc gia, hai chế độ” dành cho Hong Kong,
tờ
South China Morning Post
cho hay.
Trong khi đó, phát ngôn viên chính quyền Đài Loan
EvianTing cho biết hòn đảo này“lên ánmạnhmẽ”luật an
ninh mới, nhấn mạnh luật sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng
đến tự do và ổn định của Hong Kong.
Hiện Mỹ chưa đưa ra phản hồi chính thức. Tuy nhiên,
ngày 29-6, BộThươngmại Mỹ ra thôngbáongừng“các ưu
đãi đặc biệt dành choHong Kong, trong đó bao gồmcác
ngoại lệ về cấp giấy phép xuất khẩu”. Ngoài ra, Mỹ cũng
sẽ ngừng xuất khẩu thiết bị quốc phòng và sản phẩm
công nghệ cao sang Hong Kong.
VĨ CƯỜNG
Tổ chức chính trị của cựu
thủ lĩnh sinh viên Hong Kong
Joshua Wong hôm 30-6 đã
tuyên bố giải thể do lo ngại bị
luật anninhmới nhắmđến. Dù
vậy, JoshuaWong vẫn kỳ vọng
thế giới tiếp tục lên tiếng cho
HongKong, theohãng tin
CNN
.
Tiêu điểm
Đây là cách TQ thể
hiện với thế giới
phương Tây rằng
nước này đã mạnh
mẽ hơn nhiều. Bắc
Kinh có thể không
cần tuân theo các
cam kết trước đây
nếu họ đánh giá là
bất hợp lý, đi ngược
lại lợi ích quốc gia.
(khoảng cách tuyệt đối là
1), cao nhất trong 45 năm
qua. Mâu thuẫn giàu nghèo
ở Hong Kong cao hơn nhiều
so với các quốc gia phát triển
khác như Singapore ở mức
0,45 hay Mỹ ở mức 0,41.
Dù vậy, nhìn ở mặt tích
cực, Hong Kong xét trên
các phương diện như nguồn
nhân lực chất lượng cao, môi
trườngđầu tưkinhdoanh thông
thoáng hay môi trường pháp
lý minh bạch thì vẫn có thể
sánh ngang với các trung tâm
tài chính thế giới khác như
thủ đô London của Anh và
TP New York của Mỹ.
Quan hệ Trung Quốc
và phương Tây sẽ
ra sao?
.
Luật an ninh mới sẽ ảnh
hưởng như thế nào đến quan
hệ củaTQvới phươngTây, đặc
biệt là với Anh và Mỹ? Các
viễn cảnh khả dĩ sẽ ra sao?
+
Quan hệ giữa TQ với
phương Tây, đặc biệt vớiAnh
và Mỹ chắc chắn sẽ xấu đi
sau khi luật này chính thức
được áp dụng. Mỹ có thể sẽ
rút các hiệp định hay hiệp
ước trao ưu đãi cho Hong
Kong. Quốc hội Mỹ mới
đây đã thông qua Đạo luật
Dân chủ và Quyền con người
Hong Kong để trừng phạt
các viên chức TQ và Hong
Kong chịu trách nhiệm xâm
phạm quyền tự quyết của đặc
khu này.
Về phía Anh, London vào
tháng trước đã tuyên bố sẽ
xem xét cấp quyền công dân
cho người có hộ chiếu quốc
gia Anh ở hải ngoại, được
cấp cho người Hong Kong
sinh trước năm 1997.
Các động thái của Anh và
Mỹ lâu nay luôn bị TQ chỉ
trích là can thiệp vào công
việc nội bộ nước này và sắp
tới sẽ không ngoại lệ. Trong
khi đó, Anh, Mỹ xem luật an
ninh mới là hành động phá vỡ
tuyên bố chung Trung - Anh
và đi ngược lại với cam kết
của TQ trước đây.
Nhìn rộng ra, luật an ninh
mới có thể đẩy phương Tây,
đặc biệt là Mỹ và châu Âu,
về cùng một chiến tuyến đối
đầu với TQ. Do đó, xung đột
giữa phươngTây và TQ trong
tương lai không chỉ là căng
thẳng về thương mại hay ai
là lãnh đạo thế giới mà còn
là cuộc xung đột để bảo vệ
các giá trị của phương Tây
đang bị TQ đe dọa.
.
Liệu có khả năng TQ sử
dụng biện pháp cứng (như
quân đội) để giải tán các
phong trào biểu tình đang gia
tăng rất mạnh ở Hong Kong?
+ Trong ngắn hạn, xác suất
TQ sử dụng biện pháp cứng
nhưquânđội làkhá thấp.Chính
quyền Bắc Kinh hiện có rất
nhiều kinh nghiệm trong việc
xử lý các vấn đề an ninh xã
hội mà không cần phải dùng
tới sức mạnh quân đội, chẳng
hạn như ở Tân Cương.
Do đó, tôi cho rằng trong
thời gian tới TQ vẫn sẽ chủ
yếu dựa vào các lực lượng
cảnh sát của Hong Kong để
duy trì trật tự, tránh khoét
sâu thêm mâu thuẫn với các
quốc gia phươngTây. Dù vậy,
vẫn có khả năng Bắc Kinh
sẽ gửi cảnh sát đại lục sang
chi viện cho chính quyền
đặc khu nếu tình hình biểu
tình gia tăng.
. Xin cám ơn ông.•
