13
BÁCHAN- LÊ THOA
N
ăm học 2020-2021
là năm đầu tiên cả
nước triển khai chương
trình giáo dục phổ thông 2018
(gọi là chương trình giáo dục
phổ thông mới) đối với lớp 1.
Thay vì chỉ có một bộ sách
như trước, chương trình mới
cho phép các trường chọn lựa
các bộ sách gồm:
Chân trời
sáng tạo
,
Cánh diều
,
Cùng
học để phát triển năng lực
,
Vì sự bình đẳng và dân chủ
trong giáo dục
,
Kết nối tri
thức với cuộc sống.
Nhiều “sạn” đến
khó hiểu
Sau một tháng triển khai,
câu chuyện chương trình mới
bị kêu nặng chưa lặng xuống
thì sách Tiếng Việt của bộ
Cánh diều
bị cho rằng có quá
nhiều “sạn”.
Chị Vũ Ngọc Thanh Tâm
(quận Đống Đa, TPHà Nội),
phụ huynh có con học lớp 1
với bộ
Cánh diều
, cho biết
những bài đầu con học ở lớp,
về nhà chị kèm cặp thêm nên
chỉ đọc những trang sách đầu.
“Nay có thời gian ngồi lại
đọc các câu chuyện trong sách
mới ngẫm ra có những câu
chuyện đang đi xa với tư duy
của con trẻ, như truyện
“Chuột
út”
,
“Hai con ngựa”
,
“Cua,
cò và đàn cá”
,
“Ve và gà”
…
Sách Tiếng Việt của bộ
Cánh diều
rất ít thơ, tục ngữ,
ca dao, đồng dao Việt Nam
mà lại có quá nhiều các câu
chuyện ngụ ngôn hay truyện
dân gianViệt Nam. Tuy nhiên,
các bài này đều ghi là phỏng
theo các truyện có sẵn nhưng
lại bị cắt thành hai phần, chia
thành hai bài học khác nhau.
Như thế, trẻ làm sao có thể
nắm bắt được xuyên suốt câu
chuyện. Tôi có cảm giác các
tác giả đang cố ép cho trẻ gieo
vần. Nếu chưa học xong vần
thì đâu nhất thiết phải đọc
các câu chuyện. Chỉ cần đọc
một, hai câu có nghĩa là đạt
rồi. Khi các con đọc thông,
chúng ta có thể đưa các câu
chuyện vào” - chị Tâm nói.
Chưa kể, ở câu chuyện
“Thỏ
thua rùa”
,một câu chuyệndân
gian có giá trị lâu đời trên toàn
thế giới, cũng bị “xào nấu”.
Câu chuyện trở nên “tào lao”
khi cuối bài xuất hiện con quạ
kêu “quà quà”. Tiếng kêu “quà
quà”nàycònđượcnhắcđi nhắc
lại nhiều lần trong sách Tiếng
Việt như mặc định quạ kêu là
“quà quà”, trong khi từ bao đời
nay con quạ kêu “quạ, quạ”.
CôHuỳnhThịCẩmTú (giáo
viênởquậnGòVấp,TP.HCM)
cho rằng khi dạy học sinh các
từ ngữ địa phương khá vất vả,
do ngoài nhiệm vụ dạy học
sinh chữ còn phải giải thích từ
đồng nghĩa với từ địa phương
đang được dùng. Có những em
không hiểu là coi như hôm đó
cháy giáo án vì cô trò sa vào
giải thích.
“Bộ
Cánh diều
dùng nhiều
phương ngữ không phổ biến,
đa số từmiềnBắc, khôngmang
tính toàn quốc, gây khó khăn
cho giáo viên trong việc truyền
thụ kiến thức” - cô Tú nói.
TS Nguyễn Thị Giêng (cựu
giảngviênkhoangữvăn,bộmôn
ngôn ngữhọc) cũng chỉ ra rằng
từ“chả”đangđượcxemlàkhẩu
ngữ,thườngđượcsửdụngtrong
văn nói. Từ “chả” đồng nghĩa
với “không”, chẳng” nhưng từ
“không” mới là từ toàn quốc.
Nếu dùng “chả” thay thế cho
“chẳng”, “không” trong mọi
trường hợp thì cách học, viết
tiếng Việt đang dạy theo kiểu
ngườinướcngoàihọctiếngViệt.
TS Giêng cho rằng nên tôn
trọng ngôn ngữ chuẩn, từ ngữ
toàn quốc, chỉ sử dụng từ
vùng, miền khi thật cần thiết.
Nội dung quá sức
học sinh
Tại buổi tiếp xúc cử tri quận
Bình Thạnh trước kỳ họp
thứ 10, Quốc hội khóa XIV
của Đoàn đại biểu Quốc hội
TP.HCM đơn vị 6, nhiều cử
tri nêu ý kiến về vấn đề sách
giáo khoa (SGK), chương
trình học của học sinh lớp 1.
Cử tri Ngô Thanh Lan (ngụ
phường 27) đã mang bộ sách
Cánh diều
lên phản ánh với
đại biểu Quốc hội về các nội
dung trong sách.
“Sách Tiếng Việt lớp 1
ghi nội dung yêu cầu học
sinh phải đọc hiểu các sáng
tác văn học…, còn sách Âm
nhạc bảo giúp các em hình
thành, ứng dụng và sáng tạo
âm nhạc… Những vấn đề
này làm sao đứa trẻ mới sáu
tuổi có thể làm được?” - cử
tri Lan đặt vấn đề.
Đưa sách Tiếng Việt 1 lên,
cử tri Lan chỉ ra trong sách
đang sử dụng một số từ ngữ
địa phương, không mang tính
phổ thông.
“Sách đưa hình quả dưa hấu
nhưng lại ghi dưa đỏ trong khi
chúng ta có sự tích dưa hấu,
đưa hình con gà trống và con
gà mái rõ ràng như thế nhưng
lại ghi là gà ri… Thậm chí,
kho tàng cổ tích Việt Nam
rất nhiều nhưng sách lại đưa
truyện cổ dân gian của nước
ngoài cho học sinh lớp 1. Sao
chúng ta dạy cho con em yêu
tiếng Việt, yêu dân tộc Việt
mà lại đưa truyện nước ngoài
vào...?” - bà Lan trình bày.
Bà dẫn chứng tiếp: “Sách
Cử tri Ngô
Thanh
Lan
mang
sách
Tiếng
Việt 1,
bộ
Cánh
diều
lên
trình
bày với
đại biểu
Quốc hội.
Ảnh: LÊ
THOA
Phản ứng của xã hội về SGK những ngày qua cho thấy một
nội dung rất quan trọng: Khi biên soạn bộ SGK này, các tác giả
đã không có một triết lý giáo dục đúng và tường minh dẫn
dắt nên các tác giả đã không hình dung được SGK của mình
sẽ được sử dụng để đào tạo con người nào.
Khi đã không biết rõ sáchmình viết ra để đào tạo con người
nào thì sẽ rất dễ rơi vào viết… nhảm. Cũng giống như người
thầy khi không biết những điều mình dạy sẽ góp phần đào
tạo ra con người nào thì sẽ chỉ có thể dạy theo máy móc và
cũng rất dễ dạy… nhảm. Vì thế, ngữ liệu, nội dung, hình ảnh
minh họa... sẽ thiếu nhất quán, tự phát và bị giới hạn bởi trải
nghiệm tuổi thơ và giáo dục của chính các tác giả. Đó chính
là lý do vì sao trong sách hay có nhiều từ địa phương, xa lạ và
ít sử dụng với trẻ em hiện giờ.
Khi đã thiếu triết lý giáo dục dẫn dắt, tự phát và bị giới hạn
bởi quá khứ như thế, những gì được viết ra trong SGK sẽ là
những gì thuộc về tiềmthức và trải nghiệmtự nhiên của chính
các tác giả - những người đã rất cũ, đã thuộc về quá khứ - chứ
không phải những gì dành cho các thế hệ tương lai, thuộc về
một thời đại hoàn toàn mới.
Chưa kể, điểmyếu cốt tử của việc biên soạn SGK từ xưa đến
nay vẫn chưa khắc phục được là
không cómột tổng công trình sư
chỉ huy việc biên soạn SGK cho
toàn cấp học.
Việc này dẫn đến một thực tế
rằng các tác giả trong cùng một
bộ sáchnhưng thuộc các bộmôn
khácnhau,hiếmkhilàmviệccùng
nhau để đồng bộ hóa, dẫn đến
nhịp đi của các bộ sách bị vênh
nhau, gây khó cho học sinh và
giáo viên, làm giảm chất lượng
giáo dục rất nhiều.
Những điều này chỉ có thể khắc phục khi xác lập được một
triết lý giáo dục đúng để dẫn dắt việc biên soạn SGK, bộ giá trị
cốt lõi làm khung tham chiếu, một nhóm phương pháp giáo
dục tiên tiến để truyền tải các nội dung này vàmột tổng công
trình sư đủ tầm vóc để chỉ huy việc biên soạn SGK cho toàn
cấp học. Nếu không thì các bộ SGK của năm sau cũng không
hy vọng sẽ khắc phục được các sai sót này.
TSGIÁPVĂNDƯƠNG
,
Chủ tịchHội đồnggiáodục Times School
Đời sống xã hội -
ThứHai 12-10-2020
Nhiều “sạn” trong sách giáo khoa
lớp 1 của
Cánh diều
Cử tri mang cả sách giáo khoa đến “méc” đại biểuQuốc hội về những lỗi trong sách khó thể chấp nhận được.
cònmượn truyệnngụngôn của
La Fontaine, trong khi truyện
này rất khó hiểu vì có ẩn ý
đằng sau. Thậm chí, truyện
của La Fontaine chỉ có truyện
“Ve và kiến”
thì trong sách
lại biến thành
“Ve và gà”
rồi
còn nói là do Minh Hà kể”.
GS Nguyễn Minh
Thuyết nói gì?
Lên tiếng về những nội
dung được tranh luận những
ngày qua, GS Nguyễn Minh
Thuyết, tổng chủ biên môn
Tiếng Việt của bộ
Cánh diều
,
cho biết nhóm biên soạn đã
làm việc rất kỹ lưỡng và có
quan điểm của mình.
“Tất cả câu chuyện được
đưa vào sách đều được phỏng
lại truyện của nhà văn Nga
TS Giáp VănDương.
Không có triết lý giáo dục đúng dẫn dắt khi biên soạn sách giáo khoa
Tiêu điểm
Bộ GD&ĐT đề nghị báo cáo việc dư luận
phản ánh về sách giáo khoa lớp 1
Tối 11-10, Thứ trưởng Nguyễn Hữu Độ thay mặt lãnh đạo Bộ
GD&ĐT ký công văn gửi Hội đồng quốc gia thẩm định SGK môn
tiếng Việt lớp 1 về việc rà soát, báo cáo về nội dung SGK môn
tiếng Việt lớp 1.
Công văn nêu: Trước phản ánh của báo chí về việc SGK môn
tiếng Việt lớp 1 có một số nội dung chưa phù hợp, Bộ trưởng
Bộ GD&ĐT Phùng Xuân Nhạ đã chỉ đạo kiểm tra, làm rõ và có
phương án xử lý phù hợp vấn đề này.
Cụ thể, triển khai thực hiện chương trình giáo dục phổ thông
2018, Hội đồng quốc gia thẩm định SGK đã tổ chức thẩm định
SGK lớp 1. Căn cứ kết quả thẩm định, bộ trưởng Bộ GD&ĐT đã
phê duyệt năm bộ SGK lớp 1 để các nhà trường lựa chọn, triển
khai các hoạt động dạy học theo quy định.
Tuynhiên, nhữngngàyqua, trêncácphương tiện truyền thôngđại
chúngđã cóphảnánhvềviệc SGKmôn tiếngViệt lớp1cómột sốnội
dung chưaphùhợpđối với học sinh.
Bộ GD&ĐT đề nghị hội đồng rà soát, kiểm tra các nội dung
báo chí nêu. Báo cáo của hội đồng thẩm định gửi về Bộ GD&ĐT
trước ngày 17-10.
Lev Tolstoy, nhà văn Pháp La
Fontaine... Cốt truyện được
giữ nguyên. Nhưng truyện dài
nên phải chia làm hai phần,
có đánh số 1, 2, phần 2 được
học ngay sau phần 1.
Khi viết sách, ban biên soạn
chỉ sửa một vài chữ, từ hoặc
cho ngắn gọn lại để học sinh
dễ hiểu. Nhưng chỉnh sửa đó
tập trung về phần học vần cho
phù hợp tiến độ, không thay
đổi nội dung.
Một số phụ huynh cũng như
người dùngmạng xã hội phản
ánh câu chuyện như
“Hai con
ngựa”
,
“Cua, cò và đàn cá”
thiếu tính giáo dục, thậm chí
là “dạy trẻ thói khôn lỏi”,
lừa lọc…
Tôi nghĩ họ đã đọc không
đầy đủ các câu chuyện rồi chỉ
trích tác giả bịa. Tôi thấy phê
bình như vậy rất vội vàng.
Chúng tôi khẳng định rằng
các bài đọc đều đã được
nhóm biên soạn cân nhắc,
viết đi viết lại...
“Trong quá trình các trường
triển khai dạy học, ban biên
soạn tiếp tục lắng nghe để xử
lý những vấn đề do giáo viên
đặt ra. Không lâu nữa, tôi tin
mọi người sẽ thấy hiệu quả
của sách” - ông nói.•
Sách Tiếng Việt của
bộ Cánh diều rất ít
thơ, tục ngữ, ca dao,
đồng dao Việt Nam
mà lại có quá nhiều
các câu chuyện ngụ
ngôn hay truyện
dân gian Việt Nam.
