12
N
ăm nay, Việt Nam
(VN) sẽ đảm nhiệm
cùng lúc hai nhiệm
vụ quan trọng: Thành
viên không thường
trực Hội đồng Bảo an Liên
Hiệp Quốc (HĐBA LHQ) và
chủ tịch Hiệp hội Các quốc gia
Đông Nam Á (ASEAN).
Pháp Luật TP.HCM
đã đối
thoại với PGS-TS Vũ Thanh
Ca (ĐH Tài nguyên - Môi
trường Hà Nội, nguyên Vụ
trưởng Vụ Hợp tác quốc tế và
khoa học công nghệ - Tổng
cục Biển và Hải đảo) về vai trò
kép của VN trong cộng đồng
quốc tế nhân dịp khởi đầu
một thập niên mới.
Vai trò càng lớn ở Liên Hiệp Quốc
. Phóng viên
:
Xin ông chia
sẻ về vai trò của thành viên không
thường trực HĐBA LHQ mà
VN đảm nhận vào năm 2020?
+ PGS-TS Vũ Thanh Ca
:
Để trả lời được câu hỏi này,
trước hết phải nói về vị trí
và chức năng của HĐBA
LHQ được quy định trong
Hiến chương LHQ. Theo đó,
trong số các cơ quan chính
của LHQ, HĐBA là cơ quan
chính trị quan trọng nhất và
hoạt động thường xuyên nhất.
HĐBA không phục tùng
Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc
(ĐHĐ LHQ), có thể tự ra các
nghị quyết về các vấn đề được
quy định và các nghị quyết của
HĐBA có giá trị bắt buộc các
nước thành viên phải phục tùng
và thực thi. HĐBA là cơ quan
duy nhất của LHQ có thẩm
quyền quyết định đánh giá thực
tại của các mối đe dọa đối với
hoa bình, phá hoại hòa bình
hoặc hành động xâm lược và
ra nghị quyết kiến nghị hoặc
quyết định các biện pháp, đặc
biệt là các biện pháp cưỡng chế,
sử dụng vũ lực, cần được tiến
hành để duy trì hoặc khôi phục
hoa bình và an ninh quốc tế.
HĐBA có thể tiến hành
điều tra bất cứ một tranh chấp
nào hoặc bất cứ một tình thế
nào có thể dẫn tới những xung
đột quốc tế hoặc đe dọa hòa
bình và an ninh quốc tế và có
thể đưa ra những nghị quyết
kiến nghị về các phương thức
cũng như nội dung cụ thể để
giải quyết những xung đột đó.
Mặc dù năm thành viên
thường trực của HĐBA (gồm
Mỹ, Anh, Pháp, Nga, Trung
Quốc) có quyền phủ quyết mọi
nghị quyết của HĐBA nhưng
các thành viên không thường
trực (trong đó có VN) cũng có
rất nhiều quyền. Một số quyền
tiêu biểu của thành viên không
thường trực là quyền thay
nhau làm chủ tịch hội đồng và
quyền đề xuất, thảo luận, bỏ
phiếu thông qua nghị quyết
của HĐBA. Theo quy định,
các nghị quyết của HĐBA cần
phải được chín thành viên bỏ
phiếu thông qua. Do vậy, ngoài
năm thành viên thường trực,
nếu như ít nhất bảy thành viên
không thường trực bỏ phiếu
không thông qua nghị quyết
này thì nghị quyết cũng không
thể được thông qua.
. Nếu liên hệ thực tế thì VN,
với vai trò thành viên không
thường trực, sẽ có thể đóng góp gì?
+ Tham gia HĐBA,
VN có cơ hội rất tốt để
hiện thực hóa những
chính sách của mình, đặc
biệt những chính sách
đảm bảo tự do hàng hải, hàng
không, duy trì trật tự dựa trên
luật pháp quốc tế, đấu tranh
bảo vệ chủ quyền, các quyền
và lợi ích quốc gia trên biển
bằng các biện pháp hòa bình,
trên cơ sở luật pháp quốc tế.
Theo thứ tự luân phiên, trong
nhiệm kỳ hai năm VN sẽ hai
lần làm chủ tịch luân phiên của
HĐBA. Với cương vị này, VN
có thể định hình chương trình
làm việc của HĐBA, đề xuất
các cuộc tranh luận theo chủ
đề về những vấn đề nằm trong
phạm vi hòa bình và an ninh
quốc tế và thông qua đó nâng
cao vị thế quốc tế của mình.
Khẳng định vai trò
kết nối ASEAN
. Thứ trưởng Ngoại giao
Nguyễn Quốc Dũng công bố chủ
đề “Gắn kết và chủ động thích
ứng” cho năm VN là chủ tịch
ASEAN 2020. Với chủ đề này,
ông nghĩ VN đang nhắm đến
những mục tiêu cụ thể nào trong
vai trò chủ tịch ASEAN?
+ Với tốc độ phát triển kinh
tế cao của các nước thành viên,
Với vai trò là chủ tịch
ASEAN, Việt Nam
cần làm tốt trách
nhi m của mình để
đảm bảo gắn kết các
nước thành viên.
ĐỖ THIỆN
thực hi n
Thế giới 2020 có gì nóng?
1. Bầu cử tổng thống Mỹ
Cuộc bầu cử tổng thốngMỹ dự kiến diễn ra vào thứ Ba
(3-11-2020). Đây sẽ là cuộc bầu cử tổng thốngMỹ lần thứ 59.
Ông Donald Trump , tổng thống thứ 45 và đương nhiệm, đã
phát độngmột chiến dịch tái tranh cử cho các bầu cử sơ bộ của
đảng Cộng hòa. Cuộc bầu cử năm2020 hứa hẹn nhiều điều
mới lạ như số lượng kỷ lục ứng cử viên nữ (6/28) và cómột ứng
cử viên là người đồng tính (ông Pete Buttigieg), theo đài BBC.
2. Brexit chính thức diễn ra
Vương quốc Anh rời khỏi Liên minh châu Âu (EU), còn
gọi là Brexit, đáng lẽ đã hoàn tất từ năm 2019. Tuy nhiên,
EU đã cho phép tiến trình này trì hoãn đến ngày 31-1-2020.
Theo các điều khoản của thỏa thuận tại Brussels (Bỉ) với
EU, Vương quốc Anh có thể rời đi trước ngày 31-1 nếu cả hai
quốc hội Anh và châu Âu đều phê chuẩn thỏa thuận Brexit.
3. APEC Malaysia 2020
Diễn đàn Hợp tác kinh tế châu Á - Thái Bình Dương
(APEC) sẽ diễn ra tại Malaysia năm 2020. Các cuộc họp
trong khuôn khổ APEC diễn ra trong suốt một năm tại khắp
các bang của Malaysia, bắt đầu từ 26-11-2019 đến tháng 11-
2020. Cuộc họp này đặc biệt quan trọng đối với các quốc gia
thành viên vì APEC 2019 đã bị hủy vì khủng hoảng chính trị
diễn ra tại Chile. Malaysia trước đây đã lần đầu tổ chức cuộc
họp APEC vào năm 1998.
4. COP26 tại Glasgow (Scotland)
Năm 2020 sẽ là một năm quan trọng để các quốc gia đưa
ra các cam kết và kế hoạch đối phó với nhiệt độ toàn cầu
đang tăng. Hội nghị thượng đỉnh về biến đổi khí hậu của
Liên Hiêp Quốc COP26 sẽ diễn ra tại Glasgow (Scotland)
vào năm 2020 với khoảng 30.000 đại biểu dự kiến thảo luận
về một phản ứng tập thể đối với tình trạng khí hậu khẩn cấp.
Nhà hoạt động môi trường nhỏ tuổi người Thụy Điển Greta
Thunberg sẽ tham gia hội nghị này.
Năm
Thếgiới nhìn
kép
”
“
sứmệnh
của
ViệtNam
ASEAN có vai trò cực kỳ to
lớn trong việc duy trì hòa bình,
ổn định, phát triển bền vững và
hướng tới sự phồn vinh, thịnh
vượng trong khu vực và trên toàn
thế giới. Nguyên tắc của ASEAN
là đồng thuận. Chỉ đồng thuận
ASEAN mới có thể tạo được
những sức mạnh của mình.
Trong bối cảnh quốc tế hiện
nay, với những thách thức rất lớn
trong chủ nghĩa đa phương và sự
lớn mạnh của chủ nghĩa dân tộc
cũng như những hành động đơn
phương, sự cạnh tranh quyền lực
của các nước lớn, sự ngang nhiên
vi phạm luật pháp quốc tế của
Trung Quốc trên biển Đông,
duy trì và phát triển tính gắn kết,
đồng thuận của ASEAN có vai
trò cực kỳ quan trọng.
Với vai trò là chủ tịch ASEAN,
VN cần làm tốt trách nhiệm
của mình để đảm bảo gắn kết
các thành viên của ASEAN, để
ASEAN có thể chủ động thích
ứng với các thách thức nảy sinh
trong bối cảnh khu vực và quốc
tế phức tạp, trong việc giải quyết
những vấn đề nảy sinh trong
quá trình hoạt động gần đây của
ASEAN. Sự chủ động thích ứng
của ASEAN không chỉ về các
vấn đề chính trị mà cả về những
vấn đề kỹ thuật và kinh tế, với
rất nhiều cơ hội và thách thức
nảy sinh từ cuộc cách mạng công
nghiệp lần thứ tư, để các nước
ASEAN vượt qua được các thách
thức và tận dụng các cơ hội phát
triển mới, học hỏi lẫn nhau để
cùng phát triển.•
Thủ tướngNguyễn Xuân Phúc (phải)
nhận chiếc búa Chủ tịch ASEAN 2020
từ Thủ tướng Thái Lan Prayut Chan-o-
cha. Ảnh: BNG THÁI LAN
Nguyên tắc quan trọng của
Việt Nam
Đảmnhiệmđồng thời hai vị trí
quan trọng này, ngoài thuận lợi VN
còn gặp rất nhiều thách thức. VN
cần chuẩn bị tốt để vượt qua thách
thức. Các nguyên tắc rất quan trọng
của VN: là bạn, là đối tác tin cậy của
tất cả các nước trên thế giới; thực thi
nghiêm túc và đóng góp tích cực vào
việc thực thi luật pháp quốc tế; duy
trì hòa bình, ổn định sự phát triển
bền vững trong khu vực và trên
thế giới cần được phát huy.
PGS-TS Vũ Thanh Ca
