13
Những người tiên phong
ứng dụng ECMO
HOÀNG LAN
N
hững ngày cuối năm
2020, tranh thủ chút
thời gian ít ỏi, TS-BS
PhanThị Xuân, Trưởng Khoa
hồi sức cấp cứu - Bệnh viện
(BV) Chợ Rẫy, đã sắp xếp
tiếp chuyện chúng tôi.
BS Xuân cho biết Khoa hồi
sức cấp cứu vừa tiếp nhận và
điều trị cho một nữ sản phụ
(32 tuổi). Bệnh nhân (BN)
này nhập BV đa khoa Đồng
Tháp để sinh do thiểu ối. Sau
khi đưa em bé ra ngoài, người
mẹ bị băng huyết, sau đó suy
tim, suy hô hấp nặng nên được
chuyển vào BVChợ Rẫy. Tại
đây, các bác sĩ phát hiện BN
bị viêm cơ tim, suy tim do
nhiễm một loại virus cúm.
Thắng không kiêu,
bại không nản
Mặc dù tình trạng lúc nhập
viện của BN rất nguy kịch,
người nhà lo chi phí chạy
ECMO quá lớn, không kham
nổi đã xin về nhưng BS Xuân
đã thuyết phục người nhà ở
lại, đồng thời kêu gọi các
đồng nghiệp, mạnh thường
quân hỗ trợ cho BN.
BS Xuân tin tưởng: “Sau
khi được đặt ECMO, BN đã
duy trì được ôxy máu, huyết
áp ở mức bình thường. Nhìn
BN nặng vậy thôi nhưng nếu
được chạy ECMO một thời
gian thì BN sẽ hồi phục”.
BSXuân làmột trongnhững
thế hệ tiên phong của BVChợ
Rẫy được tiếp nhận và chuyển
giao kỹ thuật ECMO từ năm
2009. 11 năm qua, hàng trăm
ca bệnh chạy ECMO thành
công nhưng đối với BSXuân,
những ca đầu tiên để lại nhiều
ký ức không bao giờ quên.
Tại một BV tuyến cuối như
BV Chợ rẫy, hằng ngày phải
chứng kiến các BN tử vong
do suy tim, suy hô hấp nặng,
ECMOtrở thànhnỗi khaokhát
của bác sĩ chuyên ngành hồi
sức để cứu BN.
“Hai ca đầu tiên được thực
hiện ECMO là BN suy hô hấp
cấp (ARDS) từ viêm phổi
do tụ cầu và ca thứ hai là bị
nhiễm trùng nặng do kháng
thuốc ngoài cộng đồng. Nếu
không chạy ECMO, chắc
chắn hai BN sẽ tử vong. BV
Chợ Rẫy với sự giúp đỡ của
BVTrung ương Huế, cố gắng
tập trung điều trị cho cả hai
ca nhưng đáng tiếc là cả hai
đều thất bại” - BS Xuân nhớ
lại tâm trạng đi từ hy vọng
đến thất vọng khi trực tiếp
tham gia đặt ECMO cho hai
ca đầu tiên. Trước đó, BV
Trung ương Huế đã có một
số kinh nghiệm triển khai
ECMO trong chương trình
phẫu thuật tim và ghép tim
nên đã hỗ trợ BV Chợ Rẫy
trong những trường hợp này.
BS Xuân cũng chia sẻ năm
2009, việc tiếp cận các kiến
thức khoa học trên Internet còn
khá khó khăn, mặc dù đang
áp dụng kỹ thuật nhưng chính
bác sĩ hỗ trợ cũng không lý
giải được chính xác nguyên
nhân tử vong của hai BN.
Việc liên lạc với các giáo
sư am hiểu về ECMO ở nước
ngoài lại càng khó khăn hơn
khi công cụ liên lạc chỉ qua
email. “Thắng không kiêu,
bại không nản, y khoa là quá
trình thực hành, trải qua rồi
mới thấm, càng làm nhiều
“Thắng không kiêu,
bại không nản, y
khoa là quá trình
thực hành, trải qua
rồi mới thấm…”.
Đời sống xã hội -
ThứNăm7-1-2021
“Vạn sự khởi đầu nan”, ba ca đặt ECMOđầu tiên tại BVChợ RẫyTP.HCMđều thất bại
nhưng không vì thế mà các bác sĩ nản lòng.
thì mới càng hiểu rộng hơn,
dần hoàn thiện kỹ thuật, cái
gì cũng là vạn sự khởi đầu
nan” - BS Xuân nhớ lại kim
chỉ nam của BV lúc bấy giờ.
Nhiều bệnh viện
chuyển bệnh nhân
lên để chạy ECMO
Nhận thấy cần phải đào tạo
đội ngũ thực hiện kỹ thuật bài
bản, BV đã cử ba bác sĩ Khoa
hồi sức cấp cứu đi học ởTrung
tâmECMORegensburg(Đức).
Ca thứ ba chạy ECMO là một
BN viêm cơ tim cấp trên nền
bệnh tim mạn tính. Các bác
sĩ tự tin vận dụng kiến thức
đã học, cùng với sự chuẩn bị
kỹ lưỡng nhưng không lường
trước việc ECMO dù có đưa
BNvượt cửa tử thì cũng không
thể trả lại trái tim khỏe mạnh.
BN sau đó đã ra đi. “Chỉ định
cuối cùng choBN là ghép tim,
trongkhi kỹ thuật nàyViệtNam
vẫn chưa thực hiện. Cạnh đó,
việc đặt máy hỗ trợ tim lâu dài
cho BN trong nước cũng chưa
làm được” - BS Xuân nhớ lại.
Cùng lúc, dịch cúm H1N1
đang bùng phát mạnh mẽ trên
thế giới, hàng loạt ca viêm
cơ tim và viêm phổi do virus
H1N1 được cứu sống nhờ
ECMO. Vừa làmvừa học, BV
Chợ Rẫy cũng mạnh dạn áp
dụng chạy ECMO cho các ca
viêm cơ tim, suy hô hấp, tỉ lệ
thành công khá cao. “Nếu lúc
trước ca đó chỉ có nước chết
nhưng nhờ ECMO mà 3-4
ngày BN đã ngưng thở máy.
Hiện tại, mỗi năm chúng tôi
có thể làmmấy chục ca viêm
cơ tim, viêm phổi do virus,
đặc biệt là cả những ca tai biến
sản khoa như thuyên tắc ối,
thuyên tắc phổi cực kỳ nguy
hiểm” - BS Xuân chia sẻ.•
LTS:
Thời gian qua, kỹ thuật
trao đổi ôxy qua màng ngoài
cơ thể (ECMO) đã giúp nhiều
bệnh nhân cận kề cái chết
vượt qua cửa tử, đặc biệt là các
bệnh nhân COVID-19. Tuy
nhiên, dù máy móc có hiện
đại tới đâu thì bàn tay, khối
óc con người vẫn đóng vai trò
vô cùng quan trọng. ECMO
là phương pháp đòi hỏi sự kết
hợp của cả hai.
Pháp Luật TP.HCM
xin giới
thiệu với bạn đọc những câu
chuyện đằng sau việc áp
dụng kỹ thuật ECMO ở BV
Chợ Rẫy TP.HCM và hành
trình đưa kỹ thuật này ứng
dụng rộng rãi, cứu sống
ngoạn mục nhiều bệnh nhân
ở khu vực phía Nam.
ECMO và
những
chuyện
chưa kể
- Bài 1
Sản phụ quêĐồng Tháp suy timđang chạy ECMO tại BVChợ Rẫy. Ảnh: HL
TS-BS Phan Thị Xuân chia sẻ
lại những ngày đầu gian nan
ứng dụng kỹ thuật ECMOở
BVChợ Rẫy. Ảnh: HL
Khi chưa có ECMO, BN sốc tim và suy hô
hấp nặng không đáp ứng với điều trị nội
khoa hầu hết sẽ tử vong. Từ khi có ECMO,
nhiều BN được cứu sống rất ngoạn mục.
Các BV tại TP.HCM và phía Nam đã
chuyển nhiều BN cần điều trị ECMO đến
BV Chợ Rẫy. Nếu như năm 2016, nơi đây
chỉ thực hiện được 27 ca ECMO thì 10
tháng đầu năm 2020, con số đó là 112 ca.
Theo thống kê, tỉ lệ thành công (sống
xuất viện) của BN đặt ECMO tại BV Chợ
Rẫy tương đương với tỉ lệ thành công của
ECMO thực hiện tại các nước tiên tiến.
Cụ thể, năm 2019, ECMO cho BN sốc
tim do viêm cơ tim có tỉ lệ sống 71,4%,
ECMO cho BN suy hô hấp cấp tiến triển
có tỉ lệ sống 82,5%, ECMO cho BN sốc tim
do nhồi máu cơ tim có tỉ lệ sống 41,7%,
ECMO cho BN sốc phản vệ đạt tỉ lệ sống
100%.
TS-BS
PHAN THỊ XUÂN
,
Trưởng Khoa hồi
sức cấp cứu BV Chợ Rẫy (TP.HCM)
Hơn 500 ca bệnh đã được đặt ECMO tại BV Chợ Rẫy
Ngày 6-1, Ban quản lý An toàn thực phẩm (ATTP)
TP.HCM công bố quyết định xử phạt một số cơ sở vi
phạm các quy định ATTP trên địa bàn trong tháng 12-
2020 với tổng số tiền gần 467 triệu đồng.
Công ty TNHH Dịch vụ suất ăn công nghiệp Tân Mê
Kông (121A đường số 8, phường Linh Xuân, quận Thủ
Đức) bị phạt 4 triệu đồng do tại thời điểm kiểm tra, nơi chế
biến và bảo quản thực phẩm trong khu vực bếp có ruồi.
Công ty TNHH Một thành viên Phú Lương Việt Nam bị
phạt 29 triệu đồng do khu vực chế biến thực phẩm tại chi
nhánh của công ty (222 Tam Bình, phường Tam Phú, quận
Thủ Đức) có ruồi. Tường, nền nhà trong khu vực bếp
bong tróc, đọng nước, chưa có chế độ vệ sinh.
Tiếp đó, 12 triệu đồng là số tiền Ban quản lý ATTP
TP.HCM phạt Công ty TNHH Sản xuất thương mại dịch
vụ Đại Hàn Kim Việt Nam do nơi chế biến, bảo quản thực
phẩm tại chi nhánh của công ty (55/15 đường 48, phường
Hiệp Bình Chánh, quận Thủ Đức) có ruồi. Không chỉ vậy,
đoàn kiểm tra còn ghi nhận thùng rác trong khu vực bếp,
khu vực chế biến thực phẩm không có nắp đậy.
Do ruồi hiện diện tại khu vực bếp, khu vực kinh doanh
ăn uống nên Công ty TNHH Nhà hàng Long Béo (39 khu
dân cư Star Hill, đường số 10, phường Tân Phú, quận 7)
bị phạt 8 triệu đồng. Chưa hết, cơ sở bảo quản thực phẩm
tươi sống chưa qua sơ chế (thịt gà, thịt heo) chung với
thực phẩm đã qua chế biến (ốc nấu chuối, thịt kho).
Không chỉ ruồi bay lượn trong khu vực chế biến thực
phẩm, Ban quản lý ATTP TP.HCM còn phát hiện gián và
phân mèo tại một số cơ sở thực phẩm.
Điển hình là Công ty TNHH Đậu HomeMade (104
Hoàng Diệu, phường 12, quận 4) bị phạt 4 triệu đồng
do gián “trú ngụ” trong thùng bảo quản đường. Tương
tự, kho chứa thực phẩm tại Công ty TNHH Chân Thành
(141/10 đường số 11, phường Bình Hưng Hòa, quận Bình
Tân) có mèo và phân mèo nên bị phạt 12 triệu đồng.
TRẦN NGỌC
Ruồi,mèo “quậy tưng”khuvực chế biến thực phẩm
