4
Thời sự -
ThứNăm18-2-2021
ĐỖTHIỆN
thực hiện
N
hân dịp đầu năm Tân
Sửu 2021,
Pháp Luật
TP.HCM
đã có cuộc trao
đổi với PGS-TS Vũ Thanh
Ca (nguyên Vụ trưởng Vụ
Hợp tác quốc tế và khoa học
công nghệ, Tổng cục Biển
và Hải đảo Việt Nam (VN);
giảng viên cao cấp ĐH Tài
nguyên và Môi trường Hà
Nội) về một năm nhiệm vụ
kép 2020 rất đặc biệt của VN.
Hoàn thành xuất sắc
mục tiêu ASEAN
. Phóng viên:
Ông đánh
giá như thế nào về thành tựu
của VN trong vai trò chủ tịch
ASEAN trong bối cảnh dịch
COVID-19 hoành hành?
+ PGS-TS
Vũ Thanh Ca
:
Với chủ đề “Gắn kết và chủ
động thích ứng”, trước khi
nhận chức chủ tịch ASEAN
năm 2020, VN đã đưa ra năm
định hướng ưu tiên: (i) Tăng
cường vai trò và đóng góp
của ASEAN vào việc duy
trì môi trường hòa bình, an
ninh và ổn định ở khu vực;
(ii) Thúc đẩy liên kết, kết nối
khu vực, nâng cao khả năng
thích ứng và tận dụng các
cơ hội của cuộc cách mạng
công nghiệp lần thứ tư; (iii)
Thúc đẩy ý thức cộng đồng
và bản sắc ASEAN nhằm
tạo dựng các giá trị chung
của ASEAN; (iv) Đẩy mạnh
quan hệ đối tác vì hòa bình
và phát triển bền vững với
các nước trên thế giới; (v)
Nâng cao năng lực thích ứng
và hiệu quả của ASEAN thể
hiện qua cải cách thể chế,
tăng cường hiệu quả hoạt
động của bộ máy ASEAN.
Kết quả là VN đã đạt
được những thành công rất
lớn. Điển hình như tổ chức
thành công hơn 30 cuộc họp
trực tuyến cấp bộ trưởng và
tương đương; các cuộc họp
tham vấn (SOM) ASEAN
VN 2020 và hội nghị đặc
biệt của các quan chức cao
cấp (SOM); đặc biệt là hai
cuộc họp cấp cao ASEAN
36 và 37...
VN đã đề xuất và cùng các
nướcASEAN khác thực hiện
thành công nhiều sáng kiến
nhằm kiểm soát, hạn chế thiệt
hại của đại dịch COVID-19
và phục hồi kinh tế sau đại
dịch. Theo sáng kiến của
VN, ASEAN đã ra tuyên bố
thành lập quỹ dự phòng, dự
trữ về y tế nhằm chống đại
tiến trình pháp lý và ngoại
giao, không đe dọa hay sử
dụng vũ lực, phù hợp với
các nguyên tắc được công
nhận rộng rãi của luật pháp
quốc tế, bao gồm Công ước
LHQ về Luật Biển 1982
(UNCLOS).
ASEAN cũng tái khẳng
định tầm quan trọng của việc
tiếp tục xây dựng lòng tin
chiến lược và sự tin cậy lẫn
nhau giữa các quốc gia, tái
khẳng định tầm quan trọng
của việc duy trì và thúc đẩy
hòa bình, an ninh, ổn định,
an toàn, tự do hàng hải và
hàng không ở Biển Đông.
Khối này cũng bày tỏ quan
ngại về các diễn biến gần
đây, bao gồm bồi đắp tôn
tạo, các vụ việc nghiêm
trọng trong khu vực, làm
xói mòn tin cậy và lòng tin,
gia tăng căng thẳng và có
thể gây phương hại tới hòa
bình, an ninh và ổn định
khu vực. Ngoài ra, ASEAN
cũng khẳng định tầm quan
quốc tế đánh giá rất cao, sẽ
đóng vai trò rất quan trọng
trong tương lai giúp VN
và các quốc gia khác xung
quanh Biển Đông bảo vệ tốt
hơn chủ quyền, các quyền
và lợi ích quốc gia hợp pháp
trên Biển Đông.
Hiện thực hóa
bảy ưu tiên ở LHQ
. Ông có nhận xét gì về năm
VN làm thành viên không
thường trực HĐBA LHQ?
+ Khi nhận nhiệm vụ ủy
viên không thường trực
HĐBA LHQ trong hai năm
(2020-2021), VN công bố
bảy ưu tiên: (1) Ngăn ngừa
xung đột, ngoại giao phòng
ngừa, giải quyết hòa bình
các tranh chấp theo Điều 6
Hiến chương LHQ; (2) Cải
tiến cách thức làm việc của
HĐBA, tăng cường hợp tác
giữa HĐBA và các tổ chức
khu vực theo Điều 8 Hiến
chương LHQ; (3) Vấn đề
nhân đạo, bảo vệ thường
dân, bảo vệ cơ sở hạ tầng
thiết yếu đối với cuộc sống
người dân tại các nơi xung
đột; (4) Phụ nữ, hòa bình,
an ninh và trẻ em trong xung
đột vũ trang; (5) Khắc phục
hậu quả xung đột (gồm hiểm
họa bom mìn còn sót lại sau
xung đột); (6) Hoạt động
gìn giữ hòa bình LHQ; (7)
Tác động của biến đổi khí
hậu tới hòa bình và an ninh.
Về cải tiến cách thức làm
việc của HĐBA, VN đã cùng
các nước thành viên không
thường trực khác (nhóm
E10) làm cầu nối để giúp
năm nước ủy viên thường
trực (nhóm P5) tăng cơ hội
thảo luận để tăng cường hiểu
biết và qua đó giảm thiểu
các khác biệt, bế tắc, đình
trệ do các bất đồng vốn đã
tồn tại từ lâu.
Về ưu tiên tăng cường
hợp tác giữa HĐBA và các
tổ chức khu vực, VN đã lần
đầu tiên tổ chức một cuộc
thảo luận giữa ASEAN và
LHQ để ASEAN cùng các
nước khác trong ASEAN
trình Đại hội đồng LHQ
một nghị quyết về hợp tác
ASEAN và LHQ được 110
nước đồng bảo trợ. Về ngăn
ngừa xung đột, ngoại giao
phòng ngừa, giải quyết hòa
bình các tranh chấp, VN đã
tổ chức thành công thảo luận
mở của HĐBA với chủ đề
“Thúc đẩy tuân thủ Hiến
chương LHQ trong duy trì
hòa bình và an ninh quốc
tế” và thông qua Tuyên bố
chủ tịch riêng đầu tiên của
HĐBA về tuân thủ Hiến
chương LHQ.
Ngoài các hoạt động nêu
trên, VN còn thúc đẩy thảo
luận về các vấn đề khắc phục
hậu quả bommìn phục vụ tái
thiết hậu xung đột; bảo vệ
thường dân trong xung đột
vũ trang; phụ nữ, hòa bình
và an ninh; trẻ em và xung
đột vũ trang; hoạt động gìn
giữ hòa bình LHQ; hòa bình,
an ninh và biến đổi khí hậu.
. Xin cám ơn ông.•
Thủ tướngNguyễn Xuân Phúc trao chiếc búa gỗ cho đại sứ Brunei tại Việt Nam-
nước giữ vai trò Chủ tịchASEAN2021. Ảnh: TTXVN
dịch COVID-19. Thông qua
vai trò là thành viên không
thường trực Hội đồng Bảo
an Liên Hợp Quốc (HĐBA
LHQ), VN giúpASEAN phát
huy tốt hơn sức mạnh, tầm
ảnh hưởng của mình ở khu
vực và trên thế giới.
Ngoại giao thành công
về Biển Đông
. Biển Đông vốn là vấn
đề quan trọng của ASEAN.
Năm vừa qua, vấn đề này
đã được VN thúc đẩy như
thế nào trong vai trò chủ
tịch ASEAN?
+ Trong năm 2020, vấn đề
Biển Đông đã được ASEAN
thảo luận và đưa ra những
tuyên bố rất mạnh mẽ. Điều
đó được thể hiện rất rõ và
ấn tượng trong Tuyên bố
chung của Hội nghị bộ trưởng
ngoại giaoASEAN hồi tháng
9-2020. Tất cả vấn đề liên
quan Biển Đông lại được
nêu ra, thảo luận và đưa vào
Tuyên bố chủ tịch các hội
nghị cấp cao ASEAN lần
thứ 36 và lần thứ 37.
Trong các tuyên bố này,
ASEAN đã cam kết duy trì
và thúc đẩy hòa bình, an
ninh và ổn định trong khu
vực; cũng như giải quyết
hòa bình các tranh chấp, bao
gồm tôn trọng đầy đủ các
trọng của Quan điểm chung
ASEAN về Ấn Độ Dương -
Thái Bình Dương (AOIP).
. Những động thái này của
ASEAN trong năm VN làm
chủ tịch tạo ra hiệu ứng gì?
+ Các tuyên bố của lãnh
đạo ASEAN về Biển Đông
năm 2020 là mạnh mẽ nhất
trong nhiều năm gần đây, đề
cập hầu như tới tất cả vấn
đề đang gây nóng tình hình
trên Biển Đông và nêu ra các
giải pháp dựa trên cách tiếp
cận đa phương, xây dựng
lòng tin, căn cứ vào luật
pháp quốc tế để giải quyết
các tranh chấp trên Biển
Đông cũng như một khu vực
Ấn Độ Dương - Thái Bình
Dương rộng lớn.
Các giải pháp này thể hiện
cách tiếp cận của ASEAN
trái với cách tiếp cận song
phương, diễn giải luật pháp
quốc tế một cách phi lý của
Trung Quốc. Các tuyên bố
của ASEAN về Biển Đông
năm 2020 được cộng đồng
VN đã đề xuất
và cùng các nước
ASEAN khác thực
hiện thành công
nhiều sáng kiến
nhằm kiểm soát,
hạn chế thiệt hại của
đại dịch COVID-19
và phục hồi kinh tế
sau đại dịch.
Đối với ưu tiên hợp tác giữa
HĐBA và các tổ chức khu vực
theo Điều 8 Hiến chương LHQ,
VN cũng sẽ tiếp tục hoạt động
để đạt được việc đề cao vai trò
của các tổ chức khu vực, các tổ
chức tiểu khu vực trong việc
giải quyết các vấn đề hòa bình
và an ninh quốc tế, các vấn đề
quản lýmôi trường, đặc biệt là
môi trường biển.
PGS-TS
VŨ THANH CA
Tiêu điểm
Giải mã thắng lợi kép của
Việt Nam trên trường quốc tế
Việt Namđã chuẩn bị rất kỹ cho việc nhận chức chủ tịch ASEAN và trở thành thành viên không thường trực
Hội đồng Bảo an LiênHợpQuốc năm2020.
VN đã chuẩn bị rất kỹ cho việc nhận chức
chủ tịchASEANvà trở thành thànhviênkhông
thường trực HĐBA LHQ năm 2020. Trước khi
VN ứng cử và nhận nhiệm vụ, Bộ Ngoại giao
đã xin ý kiến của các bộ, ngành, chỉ đạo của
lãnh đạo Đảng, Chính phủ để đề xuất đường
lối, chính sách và hoạt động củaVN đảmbảo
quyền lợi quốc gia và phù hợp với luật pháp
quốc tế; hỗ trợ cộng đồng quốc tế và các
nước gặp khó khăn do chiến tranh, bất ổn
chính trị, thiên tai.
Trongnăm2020, tuy nằmcạnhTrungQuốc
là nước khởi phát dịch COVID-19 nhưng VN
đã có những giải pháp thôngminh, hiệu quả
và quyết liệt để khống chế dịch thành công
với chi phí thấp nhất. Thành công đó là cơ sở
giúp các nhà ngoại giao VN đề xuất các giải
pháp hợp tác, hỗ trợ cộng đồng quốc tế để
sớm ngăn chặn, tiến tới xóa dịch.
Với đường lối và các hoạt độngphùhợp với
lợi ích của cộng đồng quốc tế, VN được các
nước trong và ngoài khu vực ủng hộ mạnh
mẽ. Đường lối đối ngoại đúng đắn, hòa hợp
lợi íchquốc gia với lợi ích chínhđáng của cộng
đồng quốc tế đã giúp VN đạt được những
thành côngnhưnêu trên. Đónggóp trước hết
thuộc về Bộ Ngoại giao, các nhà ngoại giao
thuộc Phái đoàn đại diện thường trực VN tại
ASEAN, Phái đoàn đại diện thường trựcVN tại
LHQ, cùng với sự thamgia của các bộ, ngành,
Chính phủ, lãnh đạo Đảng, Nhà nước và toàn
thể nhân dân VN.
Chìa khóa thành công của Việt Nam là gì?
