11
Kinh tế -
Thứ Tư 10-3-2021
Cấp tốc giải cứu
sàn chứng khoán
TP.HCM
PHƯƠNGMINH
T
ừ tháng 12-2020 đến nay,
tình trạng nghẽn lệnh
nghiêm trọng liên tục
xảy ra tại Sở Giao dịch chứng
khoán TP.HCM (HOSE), gây
bức xúc cho các nhà đầu tư và
doanh nghiệp niêm yết trên
sàn này. Sự chậm chạp trong
đổi mới công nghệ, đầu tư
không tương xứng với quy
mô thị trường… được xem
là nguyên nhân chính dẫn
đến tình trạng trên.
Thất thủ vì không
làm chủ hệ thống
giao dịch
Tại lễ kỷ niệm 20 năm
thành lập sàn chứng khoán
Việt Nam, ông Vũ Bằng,
nguyên Chủ tịch Ủy ban
Chứng khoán Nhà nước, kể:
Người Thái Lan đã tặng Việt
Nam hệ thống giao dịch để
vận hành sàn chứng khoán
vào năm 2000. Hệ thống giao
dịch này đã theo sát sự phát
triển của thị trường chứng
khoánViệt Nam cho đến nay,
tức 21 năm.
Điềuđángnói, hệ thốnggiao
dịch gắnmác Thái Lan nhưng
phần mềm, kỹ thuật lại thuộc
về người Mỹ, có nguồn gốc
từ Sở Giao dịch chứng khoán
Chicago. “Đây chính là lý do
Việt Nam không thể làm chủ
hệ thống giao dịch do vướng
rào cản về bản quyền” - ông
Vũ Bằng nói.
Tổng giám đốc HOSE Lê
HảiTrà chobiết thêm, hệ thống
giao dịch này đã từng bước
được nâng cấp. Tuy nhiên,
thiết kế hệ thống giao dịch
của HOSE chỉ có công suất
900.000 lệnh/phiên và công
suất này vẫn ổn cho đến giữa
năm 2020.
Nhưng khi dịch bệnh xảy ra,
lãi suất giảm thấp, các kênh
đầu tư truyền thống không
nhiều hấp dẫn…khiến nhiều
nhà đầu tư chuyển sang tham
gia thị trường chứng khoán.
“Số lệnh vào sàn nhiều phiên
vượt quá số lượng lệnh thiết
kế của cả hệ thống, gây hiện
tượng nghẽn lệnh. Đây là thực
trạng bất khả kháng” - ông
Trà thừa nhận.
Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho
rằng nguyên nhân chính dẫn
đến việc HOSE “thất thủ”
kéo dài và nghiêm trọng là
do không đầu tư nâng cấp
hệ thống một cách bài bản
dù đây là sàn giao dịch lớn
nhất cả nước, tập trung các
doanh nghiệp hàng đầu của
Việt Nam. Nhìn về Sở Giao
dịch chứng khoán Hà Nội
(HNX) có thể thấy rõ điều
này. Theo đó, HNX có quy
mô nhỏ hơn, lệnh giao dịch
ít hơn, doanh nghiệp ít hơn
HOSEnhưng nơi đây đánh giá
được sức phát triển mạnh mẽ
của chứng khoán nên đã liên
tục đầu tư nâng cấp hạ tầng.
Bằng chứng là sau năm lần
nâng cấp hạ tầng, sử dụng hệ
thống giao dịch Core I5…,
HNX đã gia tăng tốc độ và
năng lực xử lý của hệ thống
đạt 20-30 triệu lệnh trongmột
phiên giao dịch (HOSE chỉ
có 900.000 lệnh/phiên); khả
năng xử lý lệnh trong cùng
một thời điểm tại HNX lên
tới 15.000-20.000 lệnh/giây,
tiệm cận với các chuẩn mực
và thông lệ quốc tế đang được
các sàn chứng khoán lớn như
Tokyo, New York áp dụng.
Cuộc tập kích lệnh từ
máy tính
Chuyên gia tài chính Trần
ĐìnhPhươngđánhgiámột vấn
đề nghiêm trọng khác chính là
việc thị trường chứng khoán
đã chuyển sang giao dịch
tần suất cao (high frequency
trading - HFT) bằng cách kết
hợp công nghệ phức tạp. Đó
là sử dụng trí tuệ nhân tạo và
thuật toán máy tính để giao
dịch chứng khoán với tốc độ
nhanh chóng. Điều này có
nghĩa có khi chỉ trong một
thời gian ngắn, nhà đầu tư
có thể đẩy hàng ngàn lệnh
cùng một lúc vào hệ thống
giao dịch.
“Chính xác hơn là robot
đang thay thế con người giao
dịch chứng khoán. Các công ty
chứng khoán Việt Nam cũng
đang sử dụng công cụ này để
giao dịch trên thị trường để
kiếm lợi. Với giao dịch tần
suất cao như vậy, cộng với
nhà đầu tư nhỏ lẻ gia tăng
đột biến khiến hệ thống giao
dịch của HOSE không thể xử
lý nổi nên nghẽn mạng. Tôi
cho rằng HOSE biết điều này
nhưng do không nắmđượcmã
nguồn để nâng cấp nên mới
dẫn đến chuyện đề xuất nâng
lô lên 1.000” - ông Phương
phân tích.
Để khắc phục, mới đây
HOSE đề xuất lắp đặt hệ
thống giao dịch mới do phía
Hàn Quốc chuyển giao, thay
thế cho hệ thống của Sở Giao
dịch chứng khoán Thái Lan
được sử dụng từ cách nay 21
năm. Hệ thống giao dịch này
Nhà đầu tư cá nhân tăng vọt
Trung tâm Lưu ký chứng khoán Viêt Nam (VSD) cho
hay đến cuối tháng 2-2021, số lượng tài khoản giao dịch
chứng khoán của nhà đầu tư trong nước đạt gần 2,88 triệu
tài khoản. Trong đó nhà đầu tư cá nhân chiếm tới gần 2,87
triệu tài khoản (99,6%), còn lượng tài khoản nhà đầu tư tổ
chức chiếm chưa tới 0,4%.
Trong năm 2020, thanh khoản trung bình trong mỗi
phiên của HOSE đã tăng vọt 52,41% so với năm trước. Từ
cuối nămngoái đến nay, nhiều giao dịch tại sàn này đạt giá
trị 10.000-16.000 tỉ đồng.
Tuy nhiên,mới đâyHOSEdự kiến tiếp tục nâng lôgiaodịch
tối thiểu lên 1.000 cổ phiếu để hạn chế nghẽn hệ thống. Kế
hoạch này bị nhà đầu tư, doanh nghiệp phản ứng dữ dội vì
nó loại nhà đầu tư nhỏ lẻ ra khỏi thị trường.
Theo Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt
Nam (VASEP), xuất khẩu mực và bạch tuộc của Việt Nam
(VN) trong tháng 1 vừa qua tăng 20% so với cùng kỳ năm
2020, đạt gần 44 triệu USD.
Hàn Quốc vẫn là thị trường nhập khẩu mực, bạch tuộc
lớn nhất VN, chiếm gần 40% tổng giá trị xuất khẩu mặt
hàng này của VN đi các thị trường.
Đáng chú ý là thị trường Trung Quốc nhập khẩu mực,
bạch tuộc từ VN trong tháng 1-2021 tăng mạnh 224% so
với cùng kỳ. Trung Quốc nhập khẩu chủ yếu từ VN các
sản phẩm như mực nang nguyên con, mực ống, mực tẩm
bột, mực khô, bạch tuộc cắt đông lạnh…
Ngoài ra, xuất khẩu mực, bạch tuộc sang EU đầu năm
cũng tăng mạnh. Đơn cử như xuất khẩu sang Bồ Đào
Nha tăng tới 430% so với cùng kỳ, xuất khẩu sang Ý tăng
34%, Nhật Bản tăng 21%... Theo VASEP, nhờ có Hiệp
định Thương mại tự do giữa VN - EU nên xuất khẩu mực,
bạch tuộc sang các thị trường này tiếp tục được cải thiện.
Theo VASEP, trong bối cảnh dịch COVID-19 đang dần
được khống chế trên toàn cầu, nguồn cung nguyên liệu sụt
giảm, nhu cầu nhập khẩu mực và bạch tuộc của thế giới sẽ
tiếp tục tăng.
QUANG HUY
có năng lực xử lý đến 7,1 tỉ
USD giá trị cổ phiếu hằng
ngày. Tuy nhiên, theo HOSE,
sớm nhất là cuối năm 2021
mới có thể đưa vào sử dụng.
Cần cuộc cải tổ gấp
Tại diễn đàn “Đối thoại
2045” do Thủ tướng Nguyễn
Xuân Phúc chủ trì vừa diễn ra
tại TP.HCM, một số công ty
hàng đầu Việt Nam đề nghị
tham gia khắc phục sự cố tại
HOSE.BàNguyễnThịPhương
Thảo, Tổng giám đốc VietJet,
nhấn mạnh với tham vọng trở
thành quốc gia hùng cường
thì sàn chứng khoán TP.HCM
phải sánh ngang với sànHong
Kong, London hoặc New
York. Thế nhưng vì cơ chế
nên HOSE lại đang sử dụng
giải pháp công nghệ thông
tin có từ vài chục năm trước.
Lãnh đạoVietJet cũng đánh
giá việc thay đổi phần mềm
hệ thống của sàn chứng khoán
tốn kém, rất lâu và cũng phụ
thuộc đối tác nước ngoài.
Trong khi đó, các doanh
nghiệp công nghệ lớn của
nước ta hoàn toàn giải quyết
được vấn đề này. “Chỉ cần hai
tháng và chi phí khoảng 60
tỉ đồng để có thể giải quyết
vấn đề này. 60 tỉ đồng hoặc
nhiều hơn nữa, các doanh
nghiệp sẵn sàng cùng chia
sẻ, đóng góp số tiền này để
giảm áp lực cho ngân sách.
Giải pháp này chắc chắn thành
công” - CEO VietJet tự tin.
Chủ tịch HĐQT Tập đoàn
FPTTrươngGia Bình cũng đề
xuất Thủ tướng để các công
ty tư nhân trong nước xử lý
vướng mắc về kỹ thuật tại
HOSE. “Chỉ cần niềm tin của
Chính phủ với doanh nghiệp,
doanh nhân thì những trục
trặc của sàn chứng khoán có
thể giải quyết xong trong hai
tháng” - ông Bình nhấnmạnh.
Trước đề xuất của các
doanh nghiệp, Thủ tướng
Nguyễn Xuân Phúc yêu cầu
Bộ Tài chính chủ trì, nghiên
cứu các ý kiến. Qua đó giải
quyết thật nhanh việc thay
đổi công nghệ tại sàn chứng
khoánTP.HCMđể không còn
xảy ra trục trặc và không cần
sử dụng ngân sách.•
Các doanh nghiệp tư nhân tuyên bố sẵn sàng hỗ trợ
tối đa để giải quyết tình trạng nghẽn lệnh giao dịch
tại HOSE.
Sàn chứng khoán TP.HCMbắt đầu quá tải, nghẽn lệnh thường xuyên từ tháng 12-2020.
Trong ảnh: Nhà đầu tư theo dõi diễn biến thị trường chứng khoán. Ảnh: PM
Nguyên nhân
chính dẫn đến việc
HOSE “thất thủ”
nghiêm trọng là
do không đầu tư
nâng cấp hệ thống
một cách bài bản
dù đây là sàn giao
dịch lớn nhất nước.
Xuất
khẩu
thủy sản
sang
nhiều thị
trường
tăng
mạnh
thời
gian
qua.
Ảnh: TL
Tiêu điểm
Thái Lan đã thay đổi
Điều đáng lo ngại nhất là Sở
GiaodịchchứngkhoánTháiLan
(SET) đã thay thế giao dịch cũ
từng tặngViệt Namvà chuyển
sanghệ thốnggiaodịchmới từ
năm2012.Cuộcchuyểnđổinày
nhằm giúp chứng khoán Thái
Lantheokịpcáctiêuchuẩntoàn
cầu, đồng thời cung cấp sự ổn
định, tốc độ và hiệu suất cao.
Một chuyên gia công nghệ
đánh giá một khi Thái Lan đã
chuyểnđổi sanghệ thốnggiao
dịchmớicónghĩarằnghệthống
cũ đã bị loại bỏ và rất lạc hậu vì
không được công ty phát triển
hệ thống đó nâng cấp.
Hiệp định tự do giúp xuất khẩu thủy sản tăng mạnh
