16
Quốc tế -
Thứ Bảy20-3-2021
Căng thẳng với Mỹ, Nga - Trung
bàn chiến lược mới
Đối diện với nướcMỹ đang quay lại mạnhmẽ trên trường quốc tế dưới thời ông Biden, Nga và Trung Quốc
chọn cách nhích lại gần nhau để tránh bị cô lập.
VĨ CƯỜNG
T
heo hãng tin
Reuters
, Bộ
trưởngNgoại giaoVương
Nghị vừa gửi lời mời
người đồng cấp Nga Sergei
Lavrov đến thăm chính thức
Bắc Kinh vào hôm 21-3 tới,
tức chỉ vài ngày sau cuộc gặp
cấp cao đầu tiên giữa lãnh
đạo Trung Quốc (TQ) và
chính quyền Tổng thống Mỹ
Joe Biden tại TPAnchorage,
bang Alaska.
Chuyến đi của ông Lavrov
cũng diễn ra trong bối cảnh
quan hệ Nga - Mỹ đột nhiên
leo thang vì các phát ngôn chỉ
trích cá nhân qua lại giữa ông
Biden vàTổng thốngVladimir
Putin thời gian qua.
Tam giác M - Trung
- Nga dậy sóng
Về căng thẳng Mỹ - Nga,
Đại sứ quán Nga tại Mỹ mới
đây ra thông báo cho biết
Đại sứ Maria Zakharova đã
được triệu hồi về nước để
bàn cách thức cải thiện mối
quan hệ song phương. Thông
báo cũng khẳng định những
tuyên bố thiếu cân nhắc của
ông Biden đang gây tổn hại
nghiêm trọng tới tình hữu
nghị hai nước.
Nguồn cơn vụ việc xảy ra
ngày 17-3, khi ông Biden
trả lời phỏng vấn của đài
ABC News
đã công khai gọi
ông Putin là “kẻ giết người”
(
killer
) vì cho rằng chủ nhân
Điện Kremlin có dính líu tới
vụ đầu độc nhân vật đối lập
NgaAlexei Navalny. Bên cạnh
đó, ông Biden cũng nhắc lại
báo cáo của Văn phòng Giám
đốc Tình báo Quốc gia về
việc ông Putin chỉ đạo can
thiệp bầu cử tổng thống Mỹ
năm ngoái và cảnh báo ông
Putin “sẽ trả giá” cho hành
động này.
Phản ứng lại, phát ngôn
viên Điện Kremlin - ông
Dmitry Peskov mô tả bình
luận của ông Biden là “rất
tệ” và “chưa có tiền lệ”, cho
thấy chủ nhân Nhà Trắng
khôngmuốn cải thiện quan hệ
với Nga. Bản thân ông Putin
cũng lên tiếng mời ông Biden
tham gia đối thoại trực tiếp
trên sóng truyền hình về mâu
thuẫn giữa hai nước.
Cùng thời điểm trên, quan
hệ Mỹ - Trung cũng bắt đầu
có dấu hiệu tỏa nhiệt, đặc
biệt là sau chuyến thăm Hàn
Quốc và Nhật của Bộ trưởng
Quốc phòngMỹ LloydAustin
và Ngoại trưởng MỹAntony
Blinken trong tháng qua. Cả
hai nước này đều là đồngminh
quan trọng của Mỹ ở châu Á
và cùng chia sẻ mối lo ngại
về sức ảnh hưởng ngày càng
tăng của TQ. Động thái thể
hiện sự quan tâm của chính
quyền ông Biden trong nỗ
lực củng cố mạng lưới đồng
minh, đối tác, góp phần hiện
thực hóa tầm nhìn Ấn Độ
Dương - Thái Bình Dương
tự do, rộng mở.
Một diễn biến đáng chú
ý khác trước chuyến đi của
hai bộ trưởng cũng cần lưu ý
là thượng đỉnh bốn bên của
“bộ tứ kim cương” (nhóm
QUAD - gồm Mỹ, Nhật, Úc
và Ấn Độ). Tuyên bố sau sự
kiện này nêu rõ QUADmuốn
các nước trong khu vực phải
hành động theo các quy tắc
dân chủ chứ không phải “dựa
vào sự cưỡng ép”, ám chỉ TQ.
Nga, Trung nhích lại
gần nhau tr c
sức ép của M
Hiện chưa rõ chi tiết nội
dung ông Sergei Lavrov sẽ
trao đổi với ông Vương Nghị
khi đến Bắc Kinh. Trong cuộc
họp báo ngày 18-3, phát ngôn
viên Bộ Ngoại giao TQTriệu
LậpKiên chỉ cho biết hai quan
chức dự kiến trao đổi về các
vấn đề cả hai nước cùng quan
tâm, cũng như thảo luận các
Tổng thốngNga Vladimir Putin
(phải)
đón tiếp Chủ tịch TrungQuốc Tập Cận Bình
(trái)
trong chuyến thămchính thức đến thủ đôMoscowhồi tháng 7-2017. Ảnh: REUTERS
Tờ
South China Morning Post
đưa tin phiên họp đầu tiên
của cuộc đàm phán cấp cao Mỹ - Trung ở TP Anchorage,
bang Alaska khởi động từ chiều 18-3 (giờ địa phương) sau
một thời gian đàm phán, sắp xếp giữa hai bên. Tham dự về
phía Mỹ có Ngoại trưởng Antony Blinken và Cố vấn an
ninh quốc gia Jake Sullivan, về phía Trung Quốc (TQ) có
Bộ trưởng Ngoại giao Vương Nghị và Ủy viên Bộ Chính trị
Dương Khiết Trì
(ảnh)
.
Ban đầu, mọi thứ diễn ra có vẻ suôn sẻ khi phái đoàn TQ
bình tĩnh bước vào phòng họp nơi Ngoại trưởng MỹAntony
Blinken và các quan chức Mỹ chờ sẵn. Tuy nhiên, chỉ vài
phút sau mọi chuyện đã thay đổi. Bầu không khí bắt đầu
căng thẳng khi ngay mở đầu cuộc họp hai bên chỉ trích gay
gắt lẫn nhau trước sự chứng kiến của truyền thông quốc tế.
Ông Vương Nghị thậm chí phàn nàn đó không phải cách
“chủ nhà tiếp đón khách”. Đài truyền hình trung ương TQ
(
CCTV
) sau đó dẫn lời một quan chức giấu tên của nước này
nói rằng: “Đây không phải cách tiếp đón thịnh tình và cũng
không phù hợp với nghi thức ngoại giao”.
Cuộc họp dự kiến kéo dài 2 giờ đồng hồ nhưng rốt cuộc đã
kéo dài gần 4 tiếng trong bầu không khí căng thẳng. Có thời
điểm khi phóng viên bắt đầu rời phòng họp, Ngoại trưởng
Mỹ Blinken bất ngờ đề nghị họ quay lại và phái đoàn hai bên
tiếp tục những phát biểu gay gắt nhằm về bên kia.
Sau cuộc họp, một quan chức cấp cao giấu tên của Mỹ cho
biết: “Phái đoàn TQ dường như tham dự đối thoại với chủ ý
gây ấn tượng hơn là muốn đối thoại thực chất”. Quan chức
này còn nói rằng phía TQ đã vi phạm thỏa thuận về việc mỗi
bên được phát biểu mở màn không quá 2 phút. Tuy nhiên,
CCTV
phản bác và cho rằng chính phíaMỹmới là bên vi phạm
giao thức ngoại giao và đưa ra những cáo buộc “vô căn cứ”.
Một dấu hiệu khác nữa cho thấy sự căng thẳng là hai bên
không dùng bữa cùng nhau sau cuộc họp, một điều hiếm thấy
với các cuộc họp cấp cao kiểu này. Hãng tin
CGTN
đăng tải
một đoạn video cuộc nói chuyện của phái đoàn TQ trước khi
vào phòng họp cho thấy ôngVươngNghị hỏi ôngDươngKhiết
Mỹ, Trung tranh cãi kịch liệt tại đối thoại Alaska
G7 không công nhan việc Nga sap nhap
ban đảo Crimea từ Ukraine
Ngày 18-3, Nhóm các nước công nghiệp phát triển hàng
đầu thế giới (G7) mà Mỹ là một thành viên đã ra tuyên bố
chính thức khẳng định sẽ không công nhận việc Nga sáp
nhập bán đảo Crimea từ Ukraine, theo hãng tin
AFP
.
“Những nỗ lực của Nga nhằm hợp pháp hóa chủ quyền
Crimea sẽ không được công nhận. Chúng tôi kêu gọi Nga
tôn trọng các nghĩa vụ quốc tế củamình, cho phép giámsát
quốc tế và trả tự do ngay lập tức cho tất cả người đang bị
giam giữ một cách bất công ở đây”- nhóm G7 nhấn mạnh.
Tuyên bố được đưa ra trong bối cảnh tròn bảy nămNga sáp
nhập Crimea sau một cuộc trưng cầu ý dân.
Trên thếgiới, khôngquốcgia
nào có thể đe dọa an ninh Mỹ
nghiêm trọng như Nga và TQ.
Chúng ta cần thức tỉnh trước
thực tế này và hiểu rằng hai
nước này sẵn sàng làm mọi
thứ để đạt được mục tiêu. Đối
với Bắc Kinh và Moscow, mọi
phương tiện đều giống nhau.
Tư lệnh Thủy quân lục chiến Mỹ
DAVID BERGER
Tiêu điểm
giải pháp củng cố hơn nữa
quan hệ Nga - Trung.
“Quan hệ Nga và TQ lâu
nay là quan hệ đối tác chiến
lược toàn diện phối hợp. Cả
hai hiện đang cảm thấy bị
thách thức bởi sự hiện diện
của Mỹ. Do đó, việc hai nước
muốn đề ra hành động chung
là cần thiết để bảo vệ lợi ích
của nhau” - ông Triệu nhấn
mạnh.
Trả lời phỏng vấn của tờ
Hoàn Cầu Thời Báo
, GS
Li Haidong thuộc Học viện
Ngoại giao TQ nhận định
không giống như thời của cựu
tổng thống Donald Trump,
nước Mỹ dưới sự lãnh đạo
của ông Biden sẽ mở rộng
không ngừng hệ thống đồng
minh, đối tác trên thế giới.
Nếu TQ, Nga không nhanh
chóng nhích lại gần nhau sẽ
bị cô lập về mặt ngoại giao
ngay trên chính “sân nhà” là
châu Âu và châu Á.
“Mặt khác, giữa ôngVương
và ông Lavrov cũng ít nhiều
có quan hệ cá nhân ở mức
khá tốt khi hai người trong
năm ngoái đã có tổng cộng
tám cuộc điện đàm. Điều
này là bàn đạp tốt để quan
hệ song phương có thể phát
triển hơn nữa, không chỉ là
quan hệ giữa hai nước chia sẻ
nhiều mục tiêu chung mà còn
là quan hệ của những người
bạn thật sự” - ông Li chia sẻ.
Còn theo chuyên giaYang Jin
thuộc Viện Khoa học xã hội
TQ, việc Nga và TQ quyết
định nâng tầm quan hệ là một
bước đi hợp lý và kịp thời
trước tình hình chính trị quốc
tế có nhiều thay đổi, chủ yếu
là đến từ những dịch chuyển
trong chính sách đối ngoại của
Mỹ và phương Tây.
“Nga và TQ cần hành động
nhanh chóng vì nếu để lâu sẽ
rơi vào thế bị động và những
thay đổi này sẽ trở thành gánh
nặng trong hoạch định chính
sách. Kịch bản tốt nhất là bộ
trưởng ngoại giao hai nước
gặp mặt và sẽ ký được một
thỏa thuận hợp tác kinh tế hay
chính trị nào đó, có thể liên
quan tới việc triển khai sáng
kiến Vành đai - Con đường
(BRI) hoặc mở rộng quy mô
của Tổ chức Hợp tác Thượng
Hải (SCO)” - ông Yang nói
thêm.•
Trì đã ăn trưa chưa, ông Dương đáp lại rằng đã ăn mì ăn liền.
Cuộc họp cấp cao dự kiến nối lại vào hôm sau, song hiện
không rõ liệu hai bên có tránh được bầu không khí căng thẳng
của ngày họp đầu tiên hay không. Tờ
The Wall Street Journal
vài ngày trước dẫn nguồn tin nội bộ cho hay phái đoàn TQ
đến Alaska với hy vọng đề nghị chính quyền Tổng thống
Joe Biden dỡ bỏ một số lệnh trừng phạt của chính quyền tiền
nhiệm nhằm vào công ty, quan chức nước này.
PHẠM KỲ
