13
Hợp thức hóa mua bán tạng
bằng nhiều mánh khóe tinh vi
HOÀNG LAN
“C
ó người quỳ dưới
chân tôi xin được
bán quả thận trái vì
đang bị đòi nợ, nếu không
tụi nó sẽ giết chết” - GS-TS
Trần Ngọc Sinh, Phó Chủ
tịch kiêm Tổng thư ký Hội
Ghép tạng Việt Nam (VN),
chia sẻ một câu chuyện có
thật tại hội thảo về tăng cường
nguồn hiến, mô bộ phận cơ
thể người diễn ra tại TP.HCM
ngày 22-3.
Lách luật bằng
“du lịch ghép tạng”
Theo GS-TS Trần Ngọc
Sinh, hiến ghép tạng là hoạt
động nhân đạo nhưng không
ít người hiểu nhầm méo mó
chỉ có bỏ tiền ra mới có tạng
và không loại trừ những đối
tượng biết mua bán tạng là
việc làm vi phạm pháp luật
nhưng vẫn nhắm mắt cho
qua và trở thành đồng phạm.
GS-TS Trần Ngọc Sinh
trình bày sau 29 năm, VN đã
đạt thành tích ghép đủ các nội
tạng và bộ phận như thế giới
đang làm. Tuy nhiên, hiện
nay vẫn còn tồn tại thực trạng
mua bán mô, bộ phận cơ thể
người và ghép tạng du lịch.
Pháp luật VN quy định cấm
mua bán tạng nhưng người
nước ngoài tới VN thì không
bị luật điều phối. Chẳng hạn,
một người nước ngoài đưa
người sang VN thực hiện
ghép tạng, dù biết rõ đây là
ca mua bán tạng qua hình
thức du lịch nhưng các bác
sĩ vẫn thực hiện vì chưa có
luật cấm đối với người nước
ngoài. Tương tự, nhiều người
VN đã chấp nhận ra nước
ngoài đi du lịch nhưng thực
chất là mua và ghép tạng nơi
đất khách. Nhiều nơi đã bất
chấp ghép cho người bệnh,
“sống chết tính sau”.
ỞVN, dù luật ghépmô tạng
và luật hình sự đã quy định rõ
không được buôn bán tạng,
thậm chí phạt tù nhưng hiện
tượng này vẫn đang tồn tại
và ngày càng tinh vi để qua
mắt cơ sở y tế.
BS Sinh dẫn chứng thực
trạng làmgiảgiấy tờđểquamặt
cơ sở y tế bị phát hiện nhưng
đây mới chỉ là phần nổi của
tảng băng chìm vì không loại
trừ nhiều trường hợp qua mặt
trót lọt. Ông kểmới đâyTrung
tâm ghép tạng của BV ĐH Y
Dược TP.HCM Cơ sở 1 phát
hiện có đến hai, ba trường hợp
giảmạo giấy tờ chứngminh là
người thân để cho thận nhưng
thực chất là mua bán.
“Haingườixưnglàvợchồng,
trưng ra giấy tờkết hônvà từng
phá thai nhưng khi nhân viên
phòng công tác xã hội đi thẩm
tra lại thì phát hiện mỗi tháng
người phụ nữ đưa cho người
đàn ông kia 20 triệu để đi tới
đi lui ghép thận” - GS-TSTrần
Ngọc Sinh kể.
Chưa dừng lại, cặpvợ chồng
sau đó còn sang BVChợ Rẫy
để tiếp tục đăng ký hiến ghép
tạng. Sự việc được TS-BSDư
Thị Ngọc Thu, Trưởng Đơn
vị điều phối ghép các bộ phận
cơ thể người BV Chợ Rẫy,
phát hiện nhờ từng nghe kể về
trường hợp này khi tham dự
hội thảo hiến ghép tạng ở BV
ĐH Y Dược TP.HCM. “Sau
đó, kết quả thẩm tra từUBND
địa phương nơi cặp vợ chồng
đăng ký kết hôn là giả, không
có trong sổ hộ tịch nên chúng
tôi đã chuyển cơ quan công an
làm việc tiếp” - BS Thu nói.
Bên cạnh đó, thực tế thời
gian qua có nhiều đối tượng
cò mua bán thận đã bị phát
hiện và xử lý nhưng vẫn chưa
“khui” tới tận gốc đường dây
tiếp tay cho cò mua bán thận,
không loại trừ là người trong
ngành y tế.
Minh bạch thông tin
người đăng ký hiến,
ghép tạng
Theo GS-TS Trần Ngọc
Sinh, để chấm dứt tình trạng
mua bán tạng cần có hệ thống
pháp luật chặt chẽ và chế tài
kèm theo thật nặng mới đủ
tính răn đe.
GS-TS Trần Ngọc Sinh
lấy dẫn chứng ở Thái Lan,
luật không chỉ xử phạt người
mua, người bán mà cả bác sĩ
lấy tạng và thực hiện ghép
cũng bị xử phạt nặng, tước
bằng vĩnh viễn. Bên cạnh đó
cần xúc tiến phần mềm điều
hành đăng ký và điều phối mô
tạng, bộ phận cơ thể người,
có thông tin tra cứu rõ ràng,
minh bạch.
ThS Nguyễn Hoàng Phúc,
PhóGiámđốcTrung tâmĐiều
phối quốc gia về ghép bộ phận
cơ thể người, cho rằng thực
trạng mua bán tạng xuất phát
từ số người hiến quá ít. Bên
cạnh đó, điều kiện hạn chế về
y tế cũng là rào cản để tiếp
nhận nhiều hơn số lượng tạng
hiến. Nhiều cơ sởy tế còn chưa
thành lập hội đồng đánh giá
chết não, vẫn còn tình trạng
mỗi đơn vị có ca ghép phải xin
Có tình trạng cơ sở y tế biết
nhưng nhắm mắt cho qua
Ông Nguyễn Huy Quang, Vụ trưởngVụ Pháp chế (BộY tế),
cho rằng thực trạng mua bán tạng dù là vấn đề nhạy cảm
nhưng không thể né tránh được. Thỉnh thoảng các cơ quan
điều tra khởi tốcác vụánmuabán tạngnhưngchưa có thống
kêsốliệucụthể.ÔngQuangkhẳngđịnhtạngghépkhôngnhư
các loại hàng hóa thông thường khác, không thể thực hiện
được nếu không có sự tham gia của cơ sở khám chữa bệnh.
TheoôngQuang, chưa thể khẳngđịnh việcmua bán tạng có
tiếp tay từ các cơ sở khám chữa bệnh hay không vì còn liên
quan đến vấn đề pháp lý, hồ sơ giả, bị đánh lừa... nhưng ông
cho rằng có tình trạng cơ sở biết nhưng nhắmmắt cho qua,
hình thành đường dây tay ba với người mua và người bán.
Ở Thái Lan, luật
không chỉ xử phạt
người mua, người
bán mà cả bác sĩ
lấy tạng và thực
hiện ghép cũng bị
xử phạt nặng, tước
bằng vĩnh viễn.
Đời sống xã hội -
ThứBa23-3-2021
Nguồn hiến tạng quá ít so với các trường hợp cần ghép tạng nên dẫn đến tình trạng buôn bán tạng
trong hiến và ghép tạng tại Việt Nam.
Bộ Y tế hoặc ghép cho người
không có tên trong danh sách
chờ ghép tạng quốc gia.
“Cầnxác định rõ tạnghiến là
tài sản quốc gia mới đảm bảo
côngkhai,minhbạch, hiệuquả.
Mỗi cơ sở cần thoát ýnghĩ tạng
hiến do mình vận động nên tự
quyết định mà chưa hiểu có
tạng hiến là sự hợp lực của cả
hệ thống chính sách, truyền
thông... Những trường hợp
không có tên trong danh sách
chờ ghép là không đúng quy
định” - ThS Phúc nêu.
Bêncạnhđó,ThSPhúc cũng
đề nghị cầnxâydựng cơchế tài
chính cho các hoạt động điều
phối, chẩn đoán chết não, hồi
sức cho bệnh nhân chết não,
vận chuyển mô tạng...
ThS-BSTrầnHoàiÂn,Giám
đốc Trung tâm tim mạch BV
Trung ương Huế, đồng tình
khâu điều phối tạng ghép và
người chờ ghép phải minh
bạch và cần luật hóa tất cả
bệnh nhân muốn ghép tạng
phải đăng ký qua Trung tâm
Điều phối ghép tạng quốc gia,
nếu không có trong danh sách
này là phạm luật.
Phát biểu chỉ đạo tại hội
nghị, PGS-TSNguyễnTrường
Sơn, Thứ trưởng BộY tế, cho
rằng hiện nay VN đã làm chủ
phần lớncáckỹ thuật ghép tạng
Ngày 22-3, ông Phạm Minh Đức, Phó Giám đốc Sở Y tế
tỉnh Quảng Ngãi, khẳng định các cơ quan chức năng của
tỉnh không phát đi thông báo phụ huynh đưa trẻ đi tiêm
phòng vaccine ngừa COVID-19 như nội dung tin nhắn mà
YTDP (không rõ số liên hệ) gửi đến điện thoại của người
dân những ngày qua. Đây là tin nhắn không chính xác.
Cụ thể, tin nhắn từ YTDP có ghi đầy đủ họ tên của trẻ,
địa điểm và ngày giờ tiêm phòng vaccine. Điều này khiến
người dân vô cùng hoang mang.
Một số người đã trực tiếp liên hệ tới Sở Y tế để tìm hiểu
thực hư câu chuyện.
Về vấn đề này, Phó Giám đốc Sở Y tế tỉnh Quảng
Ngãi Phạm Minh Đức cho biết thêm hiện Quảng Ngãi vẫn
chưa có nguồn vaccine tiêm phòng COVID-19. Trước tình
hình trên, sở đã phối hợp với các địa phương, các đơn vị
trực thuộc kịp thời tuyên truyền để người dân cảnh giác đề
phòng, tránh bị lừa đảo. Hiện Công an tỉnh Quảng Ngãi
cũng đã vào cuộc điều tra, xác minh làm rõ vụ việc.
Mới đây, vào tối 10-3, BộY tế đã phát đi cảnh báo tình trạng
giả mạo trong cung ứng, mua bán vaccine phòng COVID-19.
Tại Việt Nam, thời gian qua có nhiều tổ chức, doanh
nghiệp trong và ngoài nước nộp hồ sơ đăng ký, liên hệ
với Bộ Y tế để chào bán, gợi ý cung cấp vaccine phòng
COVID-19 của các nhà sản xuất nước ngoài...
Tuy nhiên, qua xác minh thông tin, các nhà sản xuất
vaccine hiện tại chưa có hoạt động ủy quyền, ủy thác với
các tổ chức, cá nhân này.
TX
và các bộ phận cơ thể người
nhưng số lượng người được
ghép còn quá ít. Mỗi nămVN
có khoảng 10.000 người tử
vong do tai nạn giao thông,
số người tiềm năng cho tạng
còn rất nhiều nhưng chưa được
tận dụng tốt. Vì thế, các đơn
vị cần nghiên cứu, tiếp tục đề
xuất sửa đổi Luật Hiến ghép
tạng sẽ trình Quốc hội trong
năm2022 như xem lại độ tuổi
có thể hiến tạng, giảm bớt thủ
tục, tạo hành lang pháp lý
thông thoáng cho người chết
não được hiến tạng...•
QuảngNgãi thôngbáo về tinnhắn tiêmvaccineCOVID-19 cho trẻ
Tiêu điểm
5.587
người đã được ghép tạng tại
VN từnăm1992.Trongđó, thận
đượcghépnhiềunhất với 5.255
ca. Hiện có bảy người đã thực
hiện hiến tạng khi còn sống.
Tính đến ngày 31-12-2020,
toànquốccó40.257ngườiđăng
ký hiến tạng sau khi chết hoặc
chết não. Có 100 người đăng
ký hiến tạng khi còn sống tại
Trung tâmĐiềuphối ghép tạng
quốc gia.
Ca ghép timxuyên Việt đầu tiên được
thực hiện tại Bệnh viện Chợ Rẫy.
Ảnh: BVCC
Giấy chứng nhận đăng ký kết hôn sao y giả và xác nhận của địa phương
nơi hai người xưng là vợ chồng đăng ký kết hôn.
