16
ĐĂNGKHOA
T
hế giới đã phát triển được
nhiều loại vaccine ngừa
COVID-19 và sẽ còn
nhiều loại nữa ra đời, tuy
nhiên thuốc điều trị - một
yếu tố cực quan trọng để giúp
người nhiễm sống và giúp
kiểm soát được đại dịch - thì
tới thời điểm này chưa có
nhiều thành công, theo trang
tin
MIT Technology Review
(thuộc Học viện Công nghệ
Massachusetts - Mỹ).
Tỉ lệ chủng ngừa có thể
đủ cao ở một số nước giàu
để đạt được miễn dịch cộng
đồng nhưng dịch vẫn đang
hoành hành rất mạnh ở các
nước bị hạn chế trong tiếp
cận vaccine. Vì thế việc tìm
được thuốc điều trị vẫn là
điều cấp thiết.
Kho vũ khí thưa thớt
Theo chuyên gia Rachel
Cohen, Giám đốc điều hành
chi nhánhBắcMỹ của chương
trình Sáng kiến về thuốc cho
các dịch bệnh bị bỏ rơi (DNDi
- một chương trình nhằmphát
triển các loại thuốc mới điều
trị các căn bệnh mà các công
ty dược bỏ qua), cần thiết phải
có thuốc điều trị cho mọi giai
đoạn của bệnh và điều này
đang rõ hơn bao giờ hết.
Thuốc điều trị có thể giúp
người nhiễm tránh phải nhập
viện và cũng có thể ngăn
bệnh nhân nhập viện không
phải chết, theo bà Cohen. Các
loại thuốc điều trị cũng có thể
là một chốt chặn quan trọng
một khi virus SARS-CoV-2
đột biến đến mức tránh được
phản ứng miễn dịch ở những
người đã được tiêm vaccine.
Ngoài ra còn một lý do nữa
cần thiết phải tìmra thuốc điều
trị hữu hiệu. SARS-CoV-2 là
loại coronavirus thứ ba lây từ
động vật sang người xuất hiện
trong 20 năm qua và theo nhà
virus học Michael Diamond
tại ĐH Y khoa Washington,
“đây có thể không phải là
tại READDI, đang nghiên
cứu các loại thuốc nhắm
vào các protein tế bào vốn
rất quan trọng cho sự nhân
lên của virus. Hầu hết thuốc
kháng virus chỉ hoạt động trên
một loại virus duy nhất. Tuy
nhiên, các nhà nghiên cứu
hy vọng những thuốc này sẽ
có hiệu quả chống lại tất cả
chủng virus, cũng như ít bị
kháng hơn.
Tuy nhiên, để phát triển
được loại thuốc này cần nhiều
thời gian. Cách nhanh nhất để
có được thuốc điều trị khả dĩ
ngay là nghiên cứu thêmvà sử
dụng lại các loại thuốc hiện
có và đã được phê duyệt. Vì
những loại thuốc này đã được
kiểm tra về độ an toàn và có ít
rào cản về mặt quy định hơn
đối với việc được cấp phép
đưa một loại thuốc mới phát
triển được đưa vào sử dụng.
DNDi đang thực hiện cuộc
thử nghiệm lâm sàng có tên
ANTI-COV với một số loại
thuốc hiện có. Nghiên cứumới
nhất tập trung xem xét khả
năng điều trị của thuốc chống
ký sinh trùng nitazoxanide
kết hợp với steroid dạng hít.
Nguy cơ tiếp cận
không đều
Chúng ta đã chứng kiến
sự tiếp cận không đều với
vaccine. Tại Mỹ vàAnh, hơn
45%dân số được tiêm chủng.
Trong khi đó ở CHDCCongo
và Chad, những nước nghèo
ở châu Phi, tỉ lệ dân số được
tiêm chủng chưa tới 0,1%.
Ở những nước tỉ lệ bao
phủ vaccine thấp, virus hoàn
toàn có khả năng bùng phát
mạnh hơn. Như lời chuyên gia
Cohen, chúng ta đang chứng
kiến khủng hoảng ngày càng
tăng ở tiểu lục địa Ấn Độ, ở
Mỹ Latinh và ở châu Phi trong
vài tuần qua. Theo bà, đây là
những nơi rất cần không chỉ
vaccine mà cả thuốc điều trị.
Tuy nhiên, điều bà Cohen lo
là bất kỳ loại thuốc điều trị
nào một khi phát triển đều sẽ
khó đến được các nước này.
Ý kiến về điều này, Giám
đốc điều hành Bamforth nói
thẳng: “Chúng tôi cần đảm
bảo rằng những loại thuốc
này có thể tiếp cận được với
tất cả quốc gia trên thế giới
có khả năng mua chúng”.•
Quốc tế -
ThứBa13-7-2021
loại coronavirus cuối cùng
mà chúng ta nhìn thấy”.
Hiện không có nhiều liệu
pháp điều trị COVID-19. Đối
với những bệnh nhân nặng,
các nghiên cứu đã chỉ ra rằng
steroid dexamethasone làm
giảm 1/3 nguy cơ tử vong.
Một số liệu pháp khác nhắm
vào chính virus. Một số công
ty đã được cho phép sử dụng
khẩn cấp các kháng thể đơn
dòng. Các kháng thể được tạo
ra trong phòng thí nghiệmhoạt
động giống như các kháng thể
tự nhiên: Chúng liên kết với
virus và ngăn virus lây nhiễm
vào các tế bào. Khi được sử
dụng sớm, các kháng thể đơn
dòng hoặc sự kết hợp của các
liệu pháp này làm giảm tỉ lệ
nhập viện hoặc tử vong từ
70% đến 87%. Những loại
thuốc này hoạt động hiệu quả
nhất ở những bệnh nhân chưa
tiến triển nặng.
Nhược điểm của liệu pháp
kháng thể là đắt tiền và phải
được tiêm truyền tĩnh mạch
hoặc tiêm dưới da. Với nhiều
nước thu nhập trung bình đến
thấp thì đây không phải lựa
chọn tốt. Hơn nữa liệu pháp
kháng thể này có thể không
hiệu quả với một số biến thể
đang lan tràn. Ngày 25-6, Cục
Quản lý thực phẩm và thuốc
(FDA) ở Mỹ đã tạm dừng
phân phối hỗn hợp kháng
thể Lilly trên toàn quốc vì
liệu pháp này có vẻ không
chống được một số biến thể
của virus.
Về thuốc kháng virus, tức
làmgián đoạn khả năng tái tạo
của virus thì thậm chí còn có
ít lựa chọn hơn. Remdesivir
(được tạo ra để trị virus Ebola
và virusMarburg) là loại thuốc
duy nhất được chấp thuận
để điều trị COVID-19, một
phần lớn vì nó là một trong
số ít ứng cử viên đã được thử
nghiệm về độ an toàn ở người
khi đại dịch ởmức đỉnh điểm.
Tuy nhiên, về hiệu quả vẫn
còn nhiều băn khoăn. Một
số nghiên cứu cho rằng loại
thuốc này giúp rút ngắn thời
gian bệnh, trong khi một số
nghiên cứu khác cho thấy nó
ít có tác động. Tổ chức Y tế
Thế giới không khuyến cáo
sử dụng loại thuốc này.
Chậm vì nhiều lý do
Ngoài những thách thức về
khoa học, tiến trình tìm kiếm
thuốc điều trị COVID-19 bị
chậm vì nhiều lý do. Các loại
thuốc kháng virus hiện tại
chỉ nhắm vào 10 loại virus
và nửa trong đó được dùng
điều trị HIV. Trước khi đại
dịch COVID-19 xuất hiện,
các công ty dược không có
nhiều động lực tài chính để
phát triển, sản xuất các loại
thuốc kháng virus. Các dạng
nhiễm trùngmạn tính cần điều
trị lâu hơn và do đó kiếmđược
nhiều tiền hơn. Theo ông John
Bamforth, Giámđốc điềuhành
lâm thời của READDI (Sáng
kiến phát triển thuốc kháng
virus mới nổi và lan nhanh -
Mỹ), “nếu không có một thị
trường rõ ràng cho một loại
thuốc thì nói chung, họ (các
công ty dược) sẽ không đầu
tư vào những loại thuốc đó”.
Một số nhà nghiên cứu, bao
gồmcả những nhà nghiên cứu
Nhân viên y tế chămsóc bệnh nhân COVID-19 tại phòng chămsóc đặc biệt
BV tư Centre Cardiologique duNord gần Paris (Pháp) ngày 4-5. Ảnh: REUTERS
Ngày 12-7 tròn năm năm phán quyết của Tòa Trọng tài
về Biển Đông năm 2016, bác bỏ yêu sách quyền lịch sử
đường chín đoạn phi lý của Trung Quốc ở vùng biển này.
Trong phát ngôn cùng ngày về sự kiện này, Phó Tổng
thống Philippines - bà Leni Robredo đánh giá phán quyết
là một phần xác định của luật quốc tế, không thể bị “xóa
bỏ” và “phủ nhận” và việc Philippines “đưa vụ việc ra
trước tòa - đứng lên bảo vệ điều đúng đắn, chống lại sức
mạnh kinh tế và quân sự của một cường quốc thế giới
- đã mang lại sự ngưỡng mộ và tôn trọng của toàn thế
giới” cho Philippines.
Song bà Robredo cũng thừa nhận rằng chính quyền
Tổng thống Rodrigo Duterte vẫn chưa tận dụng hết sức
mạnh của phán quyết Biển Đông để theo đuổi lợi ích
quốc gia, đã không thể viện dẫn phán quyết bằng những
thuật ngữ đủ mạnh trong những diễn đàn quan trọng
nhất. Theo bà, phán quyết chưa giúp bảo vệ được sinh kế
của ngư dân Philippines, chưa trừng phạt được “những
kẻ bắt nạt đi vào vùng biển của chúng ta”, chưa giúp
nắm bắt được “giấc mơ về kiến trúc khu vực được lập
dựa trên sự tôn trọng và thịnh vượng của nhau”.
Tuy nhiên, ngày 25-6, Ngoại trưởng Philippines
Teodoro Locsin Jr. tin tưởng rằng phán quyết đã và sẽ
tiếp tục là hòn đá tảng trong luật quốc tế và có giá trị
với cả các nước có cùng các thực thể biển có vấn đề như
Philippines.
HÒA BẢO
Nhiều liên minh, tổ hợp đang tích cực
phát triển thuốc
Tại Mỹ, giữa tháng6, một sốquan chứcMỹ thôngbáo rằng
chính phủ liên bang sẽ chi 3,2 tỉ USDphát triển thuốc kháng
virus để điều trị COVID-19 cũng như các virus gây dịch trong
tương lai. Con số này khá khiêm tốn so với hơn 10 tỉ USD
mà chính quyền tiền nhiệmDonaldTrump đã chi cho chiến
dịch thần tốc phát triển vaccine. Chương trình chống virus
cho đại dịch đặt mục tiêu tăng tốc độ thử nghiệm đối với
19 loại thuốc chống virus đang trong giai đoạn phát triển.
Ngoài ra cũng đang có một số sáng kiến thúc đẩy phát
triển thuốc kháng virus. Hơn 20 công ty công nghệ sinh
học và dược phẩmđã hợp tác với nhau thành lập liênminh
INTREPIDđể cung cấp25ứng cử viên thuốcmới vớimục tiêu
chống cácmầmbệnh virus gây ra nguy cơ đại dịch lớn nhất,
bao gồm cả coronavirus. Tổ hợp quốc tế COVID Moonshot
bao gồm các nhà khoa học từ các viện hàn lâm, công nghệ
sinh học và dược phẩmnghiên cứu phát triển các loại thuốc
ức chếmột loại enzymcụ thể trong virus SARS-CoV-2. Dự án
dựa trên sự huy động vốn cộng đồng và nguồn cung ứng
cộng đồng. Bất kỳ ai cũng có thể gửi mẫu thiết kế thuốc và
xem những mẫu đã được gửi. Tính đến ngày 28-6, dự án đã
thu thập được 17.976 thiết kế phân tử, đã tổng hợp và thử
nghiệm gần 1.500 mẫu.
Mỹđồngý chi 1,2 tỉ USDmua
1,7 triệu liều thuốc kháng virus
có tênmolnupiravir củaMerck.
Hiện loại thuốcnàyđãvượt qua
thử nghiệm giai đoạn 2 trong
điều trị COVID-19.
Tiêu điểm
Các công ty dược
không có nhiều
động lực tài chính
để phát triển, sản
xuất các loại thuốc
kháng virus.
Thuốc điều trị COVID-19:
Những gì biết đến lúc này
Tiến trình phát triển thuốc điều trị COVID-19 - một yếu tố cực quan trọng để giúp người nhiễm sống
và giúp kiểm soát được đại dịch - đang đến đâu?
Phán quyết Biển Đông khó có thể bị “xóa bỏ” và “phủ nhận”
