13
ĐỖTHIỆN
T
heo kế hoạch về công tác phòng
chống dịch COVID-19 và phục
hồi kinh tế của TP.HCM, khi
TP cơ bản kiểm soát được dịch sẽ
dỡ bỏ dần các cơ sở cách ly tập
trung và bệnh viện (BV) dã chiến
của quận, huyện, TP Thủ Đức đặt
tại các chung cư, nhà văn hóa,
trường học, ký túc xá… để khôi
phục công năng ban đầu.
Hệ thống chăm sóc sức khỏe của
TP sẽ thay đổi thế nào để đảm bảo
mục tiêu sốngchungan toànvới virus
SARS-CoV-2
sau khi TP mở
cửa trở lại, giảm
bớt các cơ sở
dã chiến? Theo
PGS-TS Ngô
Quốc Đạt, Phó
Trưởng Khoa
y ĐH Y Dược
TP.HCM
(ảnh)
, TP cần vận hành
một mô hình y tế gồm ba trụ cột
quan trọng: Y tế cơ sở, y tế tư nhân
và tuyến y tế dự phòng tăng cường.
Dỡ bỏ bệnh viện dã chiến
là hợp lý
.
Phóng viên
:
Ông nhận xét như
thế nào về việc TP sẽ giảm BV dã
chiến thời gian tới khi đã cơ bản
kiểm soát được dịch?
+
PGS-TS
Ngô Quốc Đạt
: Tôi
cho rằng đó là điều tất yếu mà
trước đây khi trao đổi với
Pháp
Luật TP.HCM
, tôi từng nhắc. Đã
là “dã chiến” thì chỉ phục vụ cho
những khi khẩn cấp, với mục tiêu
tăng cường chăm sóc y tế khi hệ
thống có dấu hiệu hoặc được dự
báo là quá tải. Hiện nay, TP đã tổ
chức cho F0 không triệu chứng và
có triệu chứng nhẹ tự chăm sóc,
điều trị tại nhà dưới sự hướng dẫn
của nhân viên y tế.
Bên cạnh đó, theoGS PhanTrọng
Lân, Viện trưởng Viện Pasteur
TP.HCM, thì các biện pháp phòng
chống dịch COVID-19 của TP từ
tháng 5 đến tháng 9-2021 đã khiến
hệ số lây truyền Rt từ hơn 5 (tức
một F0 lây cho năm người) giảm
xuống mức 1,03. Quan trọng nhất
là năng lực của hệ thống y tế từ
tuyến cơ sở phường, xã đến tuyến
trên đã được cải thiện rõ rệt; số
người được tiêm vaccine mũi 1 đã
rất cao và tiêm mũi 2 cũng đang
tăng nhanh, nhất là nhóm người
già và có bệnh lý nền. Vì vậy, khi
số ca triệu chứng nặng và tử vong
giảm sâu thì sẽ không cần đến quá
nhiều giường bệnh dành riêng cho
bệnh nhân COVID-19.
Trong bối cảnh đó, tôi cho rằng
TP chủ trương dỡ bỏ dần BV dã
chiến là hợp lý. Khi đó, chúng
ta cần sắp xếp lại nguồn lực y tế
(nhân lực, vật lực) hợp lý để đáp
ứng với giai đoạn sống chung an
toàn với virus SARS-CoV-2. Đặc
biệt, hệ thống chăm sóc sức khỏe
cộng đồng cần được củng cố, tăng
cường và được đầu tư thỏa đáng.
Điều này cũng hoàn toàn phù hợp
với xu hướng và cách làm ở nhiều
nước trên thế giới.
Ba trụ cột cần xây dựng
cho hệ thống y tế
. Là người tham gia vào mô hình
chăm sóc F0 ở cộng đồng của ĐH
Y Dược TP.HCM tại một số quận
trên địa bàn TP, theo ông, khi bình
thường mới thì mô hình y tế nào
sẽ tối ưu?
+ Qua thực tế triển khai công
tác chăm sóc F0 trong cộng đồng
tại quận 10, sau đó là quận 8, quận
Bình Tân, tôi thấy mô hình bệnh
COVID-19 ở đây cũng tương tự
như dữ liệu mà các chuyên gia
dịch tễ trong nước và nước ngoài
nhận xét từ trước đến nay. Đó là
có khoảng 80% các ca F0 không
triệu chứng, 20% còn lại có triệu
chứng, trong đó có khoảng 1/3 cần
đến thở ôxy và 5% cần được cấp
cứu, hồi sức. Một điều quan trọng
là trong nhóm 20% có triệu chứng
nếu được phát hiện, can thiệp sớm,
chăm sóc và điều trị đúng cách thì
số ca phải chuyển lên tầng 2 và
tầng 3 sẽ giảm.
Với cấu trúc bệnh nhân như vậy,
cùng với hiệu quả của vaccine (trong
điều kiện TP có thể tiêm đầy đủ
vaccine cho hầu hết dân số), các
trụ cột y tế sẽ gồm: (i) Tổ chức hệ
thống y tế nhà nước với các cơ sở
y tế cấp phường, xã, thị trấn làm
nền tảng; (ii) Tổ chức hệ thống y tế
tư nhân, với các cơ sở khám chữa
bệnh, phòng khám tư nhân làm đột
phá; và (iii) Các nhóm y tế được
dự phòng để tăng cường trong tình
trạng khẩn cấp.
Đối với hệ thống y tế nhà nước,
tôi cho rằng phải đầu tư nhiều hơn
cho các trạm y tế cấp phường, xã;
các cơ sở chăm sóc sức khỏe cho
bệnhnhânCOVID-19 có triệu chứng
nhẹ và trung bình. Ở tuyến này cần
các nhân viên y tế được tập huấn
kiến thức về virus SARS-CoV-2,
tư vấn cho bệnh nhân COVID-19
tự chăm sóc tại nhà hoặc tiếp nhận,
sàng lọc, hỗ trợ ôxy, chuyển cấp
cứu kịp thời. Vì nhóm này phụ
trách khoảng trên 85% số ca F0 nên
lượng nhân viên phải đảm bảo cho
các kịch bản dịch bệnh khác nhau
(ví dụ 2-3 nhân viên chăm sóc cho
khoảng 20-30 hộ gia đình).
Hiện tại, hệ thống y tế tư nhân
tham gia vào phòng chống dịch
còn hạn chế và chưa chủ động
nhưng tôi nghĩ phải có cơ chế để
họ tham gia vào chữa trị cho bệnh
nhân COVID-19. TP.HCM đặc thù
là có sẵn một mạng lưới bác sĩ gia
đình, phòng khám tư nhân rộng
khắp đến từng khu phố, tổ dân
phố, con hẻm, khu chung cư…Họ
hiểu và quen thuộc với người dân
địa phương do thường xuyên thăm
khám, chữa trị các bệnh khác. Điều
đó càng thuận lợi để họ theo dõi và
chữa trị cho bệnh nhân COVID-19
tại nhà. Tôi cho rằng phòng khám
tư nhân sẽ nhanh chóng thích nghi
việc chăm sóc, chữa trị cho bệnh
nhân COVID-19 khi chính quyền
có hướng dẫn và cơ chế phù hợp.
Cuối cùng là lực lượng y tế dự
phòng tăng cường luôn sẵn sàng
trong tình huống khẩn cấp. Dịch
bệnh vừa qua tại TP cho thấy vai trò
rất quan trọng của các tình nguyện
viên lĩnh vực y tế, ví dụ bác sĩ răng
hàmmặt, sinh viên ngành sức khỏe,
nhân viên y tế về hưu và Hội Chữ
thập đỏ... Trong trường hợp dịch
bệnh gia tăng đến ngưỡng chịu
đựng của hệ thống y tế phường,
xã, hay thậm chí các phòng khám
tư nhân địa phương, đội ngũ dự
phòng này sẽ được tăng cường.
Các tình nguyện viên có thể đăng
ký trước và khi dịch diễn biến phức
tạp thì lực lượng này sẵn sàng hỗ
trợ hệ thống y tế cơ sở. Tất nhiên,
Thăm
khám
cho FO
điều trị
tại nhà
ở quận
Bình
Thạnh,
TP.HCM.
Ảnh:
HOÀNG
GIANG
Tiêu điểm
Hệ thống y tế chống dịch
COVID-19 ở TP.HCM
hiện nay
TP hiện có trên 190 cơ sở cách ly
tập trung; trên 80 BV tầng 2; 10 BV,
trung tâmhồi sức chuyên sâu ở tầng
3; chín BV đa khoa vàmột BV chuyên
khoa tư nhân tham gia chữa trị cho
bệnhnhânCOVID-19.Tổng sốgiường
bệnh lên đến trên 100.000, cùng với
hàng trăm máy thở chức năng cao;
máy thở xâmnhập, không xâmnhập;
hàng ngàn hệ thống ôxy dòng cao;
hàng chục máy lọc máu liên tục và
các hệ thống ECMO, PCR các loại.
Đời sống xã hội -
Thứ Tư 22-9-2021
Mô hình y tế 3 trụ cột của TP.HCM
khi mở cửa trở lại
Y tế cơ sở cấp phường, xã và cơ sở y tế tư nhân sẽ là những nhân tố quan trọng trongmô hình y tế
gồmba trụ cột của TP.HCMđể sống chung an toàn với virus SARS-CoV-2.
khi bình thường mới thì dù là tình
nguyện viên cũng phải có cơ chế
đãi ngộ phù hợp.
Linh hoạt điều phối
giường bệnh
. Nhiều người quan tâm đến số
giường bệnh dành cho bệnh nhân
COVID-19, trong đó có số giường
hồi sức. Làm sao để đảm bảo số
giườngdựphònghiệuquả, thưaông?
+ Giường bệnh cho bệnh nhân
COVID-19 hay bệnh nhân khác đều
quan trọng cả, thậm chí có những
bệnh nhân mắc bệnh hiểm nghèo
còn nguy hiểm hơn COVID-19. Đó
là chưa kể TP là nơi có nhiều BV
tuyến cuối đang điều trị cho nhiều
bệnh nhân ung thư, bệnh mạn tính
ở khắp các tỉnh, thành lân cận. Vì
vậy, số giường bệnh nên được đánh
giá một cách tổng thể. Khi vaccine
đã được tiêm đủ, nhất là người già
và có bệnh nền, trong điều kiện
không xuất hiện thêmcác biến chủng
mới nguy hiểm khác thì bệnh nhân
COVID-19 cũng được xem như
các bệnh thông thường, có thể nhẹ
và có thể nặng. Khi đó, vai trò điều
phối giường bệnh là rất quan trọng.
Điều phối ởđây là dựa trên nguyên
tắc tính toán dữ liệu, tiên đoán nhu
cầu, linh hoạt chia sẻ nguồn lực từ
cấp y tế cơ sở (phường, xã, phòng
khám tư nhân) đến tuyến BV tầng 2,
tầng 3. Dịch ở phạm vi TP thì SởY
tế tính toán điều phối giường bệnh
giữa các quận, huyện. Nếu dịch ở
một tỉnh, TP trực thuộc trung ương
bùngmạnh thì cần đến sự hỗ trợ của
các tỉnh lân cận, từ Bộ Y tế - thẩm
quyền điều phối của Chính phủ.
Vì vậy, tôi cho rằng không chỉ
chính quyền TPmới cần một bảng
điều khiển dữ liệu (dashboard), mà
bản thân các cơ sở y tế từ tuyến dưới
đến tuyến trên cũng phải chủ động
xây dựng “dashboard” của riêng
mình để việc điều phối giường
bệnh có thể hợp lý nhất.
. Xin cám ơn ông.•
Chúng ta cần sắp xếp lại
nguồn lực y tế (nhân lực,
vật lực) hợp lý để đáp
ứng với giai đoạn sống
chung an toàn với virus
SARS-CoV-2.
s
