6
Pháp luật
&
cuộc sống -
ThứTư22-9-2021
có tiền cũng có thể được tiếp cận
công lý thông qua tòa án, tháng
4-2020, tôi từng đề xuất phát triển
một quyết định của TAND Cấp cao
tại Hà Nội thành án lệ theo hướng
ngược lại với hướng dẫn Công văn
02/2021 của TAND Tối cao.
Theo dự thảo án lệ, sau khi vụ án
bị đình chỉ do nguyên đơn không
nộp tạm ứng chi phí định giá tài
sản thì vẫn được phép khởi kiện
lại. Tuy nhiên, dự thảo án lệ này
đã không được TAND Tối cao
chấp nhận.
Lý do chính dẫn tới việc dự thảo
án lệ trên không được chấp nhận:
Thứ nhất: BLTTDS có quy định
trường hợp được khởi kiện lại sau
khi vụ án bị đình chỉ tại Điều 218
nhưng điều luật này không đề cập
cụ thể đến trường hợp vụ án đã bị
đình chỉ do nguyên đơn không nộp
tạm ứng chi phí định giá tài sản.
Thứ hai: Việc cho phép khởi kiện
lại sẽ gây khó khăn cho bị đơn và
người có quyền, lợi ích liên quan vì
họ lại phải theo nguyên đơn trong
một vụ kiện mới mà nội dung không
khác với vụ án đã bị đình chỉ.
Thứ ba: Người nghèo đã có cơ
chế được miễn tiền tạm ứng chi phí
giám định, miễn chi phí giám định.
Nhìn ở góc độ tích cực, nội dung
hướng dẫn về vấn đề này của Công
văn 02/2021 một phần đã đưa ra
lời cảnh báo cho đương sự không
hoàn thành trách nhiệm tài chính
trong quá trình tố tụng. Phần nữa
là sẽ giảm tải công việc cho tòa
án và không gây khó khăn thêm
cho bị đơn và người có quyền, lợi
ích liên quan như đã đề cập ở trên.
Nhưng làm ảnh hưởng
đến người có quyền
khởi kiện
Hướng dẫn của Công văn 02/2021
củaTANDTối cao về vấn đề “không
có quyền kiện lại nếu tòa đã đình
chỉ giải quyết vì nguyên đơn không
nộp tạm ứng chi phí tố tụng” chắc
chắn ảnh hưởng tiêu cực tới người
có quyền khởi kiện, nhất là người
không được miễn tiền tạm ứng
chi phí giám định, miễn chi phí
giám định.
Với hướng dẫn của công văn,
người có quyền khởi kiện sẽ không
dám khởi kiện khi chưa có tiền để
nộp tạm ứng chi phí giám định tài
sản và họ sẽ đợi đến khi có tiền
mới khởi kiện.
Việc này có thể dẫn đến tình
trạng thời hiệu khởi kiện sẽ hết
nếu tranh chấp có thời hiệu khởi
kiện và lúc này quyền khởi kiện bị
ảnh hưởng nghiêm trọng. Đối với
người đã lỡ khởi kiện nhưng không
có tiền nộp tạm ứng chi phí giám
định, hướng dẫn trên làm triệt tiêu
cơ hội được tòa án phán xét và do
đó ảnh hưởng nghiêm trọng quyền
khởi kiện của họ.
Nguyên đơn không được quyền
kiện lại nhưng tranh chấp vẫn tồn
tại. Thực tiễn cho thấy khi không
thể nhờ tòa giải quyết thì các bên
phải tự giải quyết. Tình trạng sử
PGS-TSĐỖVĂNĐẠI
T
heo Công văn 02 ngày 2-8-2021
củaTANDTối cao, nếu tòa đình
chỉ giải quyết vụ án dân sự vì
lý do nguyên đơn không nộp tạm
ứng chi phí định giá tài sản và chi
phí tố tụng khác thì nguyên đơn
không có quyền kiện lại. Hướng
dẫn này đã tạo nên nhiều tranh luận
về cả pháp lý và thực tiễn xét xử.
Không gây khó khăn
thêm cho bị đơn và
người liên quan
Với mong muốn người không
dụng bạo lực để giải quyết có nguy
cơ xảy ra, ảnh hưởng không tốt
cho xã hội.
Hơn nữa, Hiến pháp năm 2013 đã
bổ sung quy định TAND có nhiệm
vụ bảo vệ công lý và BLDS năm
2015 cũng đã nêu rõ tòa án không
được từ chối giải quyết vụ, việc
dân sự vì lý do chưa có điều luật
để áp dụng.
Các quy định mới, tiến bộ này
thể hiện tinh thần là tòa án phải có
trách nhiệm đảm bảo công lý cho
người dân mà công lý chỉ có thể
được đảm bảo khi tòa án chấp nhận
xem xét nội dung vụ tranh chấp.
Do đó, có thể thấy hướng dẫn tại
Công văn 02/2021 của TAND Tối
cao không thực sự phù hợp với tinh
thần này.•
Nguyên đơn không được
quyền kiện lại nhưng
tranh chấp vẫn tồn tại.
Từ đây xuất hiện nguy
cơ các bên sử dụng
bạo lực khi tự giải quyết,
ảnh hưởng không tốt
cho xã hội.
UBNDTPĐàNẵnghủy1quyết địnhbị kiện
Chiều 21-9, Giám đốc Sở TN&MT TP Đà Nẵng Tô Văn
Hùng xác nhận với
Pháp Luật TP.HCM
rằng UBND TP
Đà Nẵng đã hủy Quyết định 3387/2019 về việc quy định
giá đất cụ thể đối với dự án Phú Gia Compound để làm cơ
sở xác định nghĩa vụ tài chính do chuyển mục đích từ đất
thương mại dịch vụ sang đất ở. Quyết định này bị hủy vì
được ban hành không đúng quy định pháp luật.
Vào thời điểm tháng 4-2021, Sở TN&MT TP Đà Nẵng
cho biết dự án Phú Gia Compound đang còn vướng mắc
về nghĩa vụ tài chính phát sinh. Cụ thể, vào năm 2017, TP
Đà Nẵng có quyết định cho dự án này được chuyển mục
đích sử dụng đất từ đất thương mại dịch vụ sang đất ở.
Đến năm 2018, việc chuyển mục đích sử dụng đất phải
tạm dừng do cơ quan điều tra khởi tố vụ án liên quan
đến dự án. Từ thời điểm đó đến khi có bản án của tòa án
ngày 12-5-2020, các vấn đề thủ tục pháp lý của dự án
phải tạm dừng.
Năm 2019, TP xác định nghĩa vụ tài chính phát sinh
của dự án. Tuy nhiên, chủ đầu tư dự án hiện nay kiến
nghị là theo quy định pháp luật thì việc xác định nghĩa
vụ tài chính phát sinh do chuyển mục đích sử dụng đất
phải tính tại thời điểm năm 2017, khi TP có quyết định
chuyển mục đích sử dụng đất.
Mới đây, như đã thông tin, TAND TP Đà Nẵng thụ lý
vụ án Công ty TNHH Phú Gia Compound kiện UBND
TP Đà Nẵng. Công ty này là chủ đầu tư dự án Phú Gia
Compound (phường Tam Thuận, quận Thanh Khê).
Những người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan vụ án là
Sở TN&MT và Sở Xây dựng TP Đà Nẵng.
Người khởi kiện đề nghị hủy Quyết định 3387/2019
của UBND TP Đà Nẵng về việc quy định giá đất cụ thể
đối với dự án này để làm cơ sở xác định nghĩa vụ tài
chính do chuyển mục đích từ đất thương mại dịch vụ
sang đất ở.
Đồng thời, người khởi kiện đề nghị TAND TP Đà
Nẵng buộc bên bị kiện là UBND TP Đà Nẵng xác định
lại giá đất nói trên với giá đất cụ thể tính tại thời điểm
UBND TP ban hành Quyết định 166/2017 về việc cho
phép Công ty TNHH Phú Gia Compound chuyển mục
đích sử dụng đất.
TẤN VIỆT
Vượt khu phong tỏa thăm người yêu
không xong bèn chém công an
Ngày 21-9, TAND quận Cái Răng, TP Cần Thơ xét xử
sơ thẩm theo thủ tục rút gọn và tuyên phạt Trần Thành
Công (25 tuổi, ngụ quận Ninh Kiều, TP Cần Thơ) hai
năm sáu tháng tù về tội chống người thi hành công vụ.
Theo cáo trạng, khoảng 20 giờ ngày 22-8, Công đi
bộ từ nhà đến khu vực 7, phường Hưng Phú, quận Cái
Răng. Đến nơi, Công trèo qua tường rào phong tỏa
phòng chống dịch COVID-19 để sang nhà của bạn gái.
Lát sau, anh Nguyễn Phước Qui, Công an phường
Hưng Phú, nhận được tin báo nên đến yêu cầu Công ra
ngoài để làm việc, Công không chấp hành mà còn chửi
bới, xúc phạm anh Qui, sau đó Công vào bếp lấy dao tấn
công anh nhưng được can ngăn.
Anh Qui gọi báo lãnh đạo Công an phường Hưng Phú.
Lúc này, Công cầm dao bỏ đi về hướng quận Ninh Kiều.
Nhận được tin báo, lực lượng Công an phường Hưng
Phú cùng lực lượng bảo vệ dân phố đến hỗ trợ anh Qui
mời Công về làm việc. Thấy vậy, Công bỏ chạy nên lực
lượng đuổi theo để yêu cầu hợp tác làm việc nhưng Công
vẫn cố tình cầm dao bỏ chạy.
Đến đoạn dốc cầu Quang Trung thì lực lượng đuổi kịp,
tiếp tục yêu cầu Công hợp tác. Công dùng phần sống dao
chém vào tay trái của anh Phạm Đức Trung rồi tiếp tục
bỏ chạy và bị bắt ngay sau đó.
Quá trình điều tra, Công khai cầm dao nhằm đe dọa để
đi về nhà chứ không có ý định gây thương tích, bị cáo
cũng đã say rượu nên không kiềm chế được. Nói lời sau
cùng, Công đã ý thức được hành vi phạm tội và ăn năn
hối lỗi.
Tòa nhận định hành vi của bị cáo là nguy hiểm cho xã
hội, gây mất an ninh trật tự, nhất là trong tình hình dịch
bệnh còn phức tạp. Bị cáo đã có tiền án, chưa được xóa
án tích, nay lại phạm tội, đây thuộc tình tiết tăng nặng
trách nhiệm hình sự nên cần xử lý nghiêm, cách ly bị cáo
ra khỏi xã hội một thời gian.
HẢI DƯƠNG
Hướng gỡ
cho quyền
khởi kiện lại
Cho nguyên đơn quyền kiện lại
nhưng “buộc nguyên đơn trả chi phí
và thiệt hại mà bị đơn và người liên quan
phải gánh chịu đối với vụ án đã bị
đình chỉ trước đây”.
Sửaquyđịnh,mởđườngchoquyềnkhởi kiện lại
Điều 218 BLTTDS 2015 có quy định những trường hợp được khởi kiện
lại sau khi vụ án bị đình chỉ theo cách liệt kê và kết thúc danh sách liệt
kê với nội dung “các trường hợp khác theo quy định của pháp luật”. Nội
dung này cho thấy ngoài những trường hợp được liệt kê cụ thể, chúng
ta còn có thể có trường hợp khác theo quy định và quy định này có thể
là văn bản dưới luật.
Vì vậy, theo tôi, TANDTối cao nên bỏ nội dung hướng dẫn nêu trên của
Công văn 02/2021 và thông qua một nghị quyết cho phép khởi kiện lại.
Cạnh đó, cần quy định hướng xử lý bảo vệ bị đơn và người liên quan như
“buộc nguyên đơn trả chi phí và thiệt hại mà những người này đã phải
gánh chịu đối với vụ án đã bị đình chỉ trước đây”.
PGS-TS
ĐỖVĂN ĐẠI
