5
Thời sự -
ThứHai 8-11-2021
Đại dịch COVID-19 khiến TP.HCM thiệt hại nặng nề nhưng qua những ngày chống chọi khủng hoảng,
TP đang dần hồi sinh bằng bốn trụ cột quan trọng, trong đó có công nghệ.
ĐỖTHIỆN
S
au khi lắng nghe báo
cáo hoạt động củaTrung
tâm điều hành kiểm
soát dịch COVID-19, phục
hồi kinh tế và dịch vụ hành
chính công quận 7 (sau đây
gọi là trung tâm chỉ huy),
Bí thư Thành ủy TP.HCM
Nguyễn Văn Nên đặc biệt
nhấn mạnh vai trò của công
nghệ trong cuộc sống bình
thường mới với sự tồn tại của
virus SARS-CoV-2: “Muốn
an toàn thì phải kiểm soát.
Muốn kiểm soát thì phải
dùng đến công nghệ chứ
không thể kiểm soát theo
kiểu thủ công”.
Nhìn nhận kết quả vận hành
trung tâmchỉ huy (quận 7 hợp
tác với Tập đoàn FPT), Bí
thư Nên ví đó là những “hạt
giống quý” cần nhanh chóng
được nhân rộng cho toàn TP
trong thời gian tới. Ông Nên
gọi là “hạt giống quý” có lẽ
vì đây là những thành quả
đầu tiên của việc áp dụng trụ
cột công nghệ vào kiểm soát
dịch và phục hồi kinh tế, bên
cạnh việc hoàn thiện ba trụ
cột còn lại là 5K, vaccine và
thuốc điều trị COVID-19.
“Hạt giống quý”
từ đâu?
Đại dịch đặt ra hàng loạt
bài toán thực tiễn mà giới
quan sát từng phàn nàn là
Việt Nam quá chậm chân về
công nghệ, dù khẩu hiệu về
cách mạng công nghiệp 4.0
đã có từ lâu. Ví dụ, chúng ta
thiếu cơ sở dữ liệu để dự báo,
đánh giá đúng tình hình dịch
bệnh. Giao dịch “bằng giấy”
thịnh hành trong bối cảnh
phải giảm tiếp xúc trực tiếp.
Thông tin phản ánh từ người
dân, doanh nghiệp đến chính
quyền quá tải, chậmxử lý. Các
tình huống khẩn cấp như cấp
cứu, chữa trị F0 cộng đồng,
tiêm vaccine, cứu trợ người
lao động…gia tăng đột biến,
trong khi năng lực thống kê,
phân loại, sàng lọc, xử lý sự
việc còn hạn chế.
Đặc biệt, lãnh đạo các
quận, huyện - được xem là
chỉ huy, giám sát các “pháo
đài” phường, xã khi muốn ra
quyết sách thì gặp phải khó
khăn vì thiếu bảng điều khiển
dữ liệu (dashboard) về tình
hình dịch bệnh, an sinh xã
hội, vaccine, y tế, kinh tế...
Thậm chí dù có quyết sách
đúng nhưng khi triển khai ra
Giải quyết 3 vấn đề về quản lý
giúp TP.HCM phục hồi sau dịch
thực tế vẫn không hiệu quả
do trách nhiệm, năng lực, ý
thức, sự linh hoạt của người
thực thi chính sách vẫn chưa
được kiểm soát tốt.
Trong bối cảnh đó, TP cấp
thiết phải giải quyết ba vấn
đề về quản lý. Thứ nhất là
quản lý rủi ro dịch bệnh. Thứ
hai là quản lý mối quan hệ
giữa lãnh đạo hay người ra
quyết sách với người được
phân công, được giao nhiệm
vụ thực thi chính sách. Thứ
ba là quản lý mối quan hệ
giữa chính quyền với người
dân, doanh nghiệp. Cả ba vấn
đề này, hơn bất kỳ giai đoạn
nào trước đây, đòi hỏi công
nghệ phải đi vào thực tiễn
để có thể được giải quyết
hiệu quả.
Tuy nhiên, nhiệm vụ này
không đơn thuần là lao vào
“cuộc đua” gia tăngmáymóc,
phần mềm và các ứng dụng
thông minh. Nguồn nhân lực,
tài chính của TP.HCM hay
Việt Nam nói chung vẫn còn
hạn chế. Ngoài ra, đại dịch
COVID-19 lại là thứ khủng
hoảng chưa từng xảy ra. Thế
nên, chính quyền TP không
thể mạo hiểm thử ồ ạt diện
rộng vì có thể sai nghiêm
trọng hàng loạt hoặc lãng
phí. Nói như Bí thư Nguyễn
Văn Nên, kiểm soát đại dịch
COVID-19 và phục hồi kinh
tế là “điều còn mới mẻ, chưa
có tiền lệ, chưa có bài học. Và
vì còn mới nên có những cái
khó và lúng túng, buộc phải
thí điểm và rút kinh nghiệm”.
Vì vậy, cần có những tính
toán chiến lược về mặt thời
điểm, lộ trình, đối tượng,
phạm vi áp dụng, mức độ
ưu tiên của các chính sách.
TP đã nghiên cứu và chọn
quận 7 làm đơn vị thí điểm
sau khi quan sát quá trình và
thành quả chống dịch của địa
phương này thời gian qua. Từ
đó, trung tâm chỉ huy ở quận
7 được ra mắt vào cuối tháng
9-2021. Kết quả của nỗ lực
hơn 40 ngày đêm là “những
hạt giống quý” đáng được
nghiên cứu nhân rộng để TP
thêm hồi sinh, phát triển. Tuy
nhiên, Bí thư Nguyễn Văn
Nên đã thận trọng nhắc nhở:
“Đây chỉ là những thành quả
ban đầu, phía trước còn rất
nhiều điều cần phải nỗ lực”.
Giúp lãnh đạo
giám sát công chức
Làm sao để lãnh đạo giám
sát, đánh giá hiệu quả công
việc của những người được
phân nhiệm trong hệ thống
chính quyền? Đó là trăn trở
của Bí thư Nguyễn Văn Nên
khi đặt ra liên quan việc
quận 7 áp dụng công nghệ
để đổi mới quản lý công.
Bí thư Nguyễn Văn Nên
nhận xét lâu nay điều quan
trọng nhất là đánh giá cán
bộ nhưng việc đánh giá chủ
yếu là định tính, còn việc quy
ra sản phẩm và định lượng
thì vẫn khó khăn. Có những
người làm việc “đầu tắt mặt
tối” nhưng không biết ăn nói,
trong khi có người làm việc
không hiệu quả nhưng nói
lại hay. Việc đánh giá một
con người sao cho sát thực
vẫn cực kỳ khó.
Nhìn lại đợt dịch vừa qua
sẽ hiểu trăn trở của ông Nên.
Chính phủ, các bộ, ban, ngành,
chính quyền TP đã có nhiều
chính sáchkhác nhauđể phòng
chống dịch và phục hồi kinh
tế. Tuy nhiên, dường như từ
trung ương đến địa phương
vẫn chưa áp dụng các chỉ số
đo lường hiệu quả công việc
(KPIs) đối với người thực thi
chính sách. Ví dụ, chiến dịch
tiêm chủng, hoạt động cứu
trợ, tổ chức điều trị F0 cộng
đồng… đều là những nhiệm
vụ cần được lượng hóa để làm
động lực cho các nhà chức
trách (như tiêm bao nhiêu %
vaccine cho người trên 50 tuổi,
hỗ trợ được bao nhiêu doanh
nghiệp mở cửa…).
Liên quan đến vấn đề này,
TS Trương Minh Huy Vũ
(ĐH Quốc gia TP.HCM)
dẫn lời nhà quản trị Peter
Drucker nhấn mạnh: “Cái
gì không đo lường được thì
không quản lý được”. Theo
ôngVũ, với việc TP cho phép
thí điểm trung tâm chỉ huy
ở quận 7, bước đầu quận đã
đưa ra được các chỉ số, đồng
thời ứng dụng công nghệ để
đo lường được các chỉ số là
điều rất quan trọng. Bởi điều
đó giúp chúng ta nhận diện
những việc làm được và việc
vẫn còn tồn tại. Việc lãnh
đạo, người dân thông qua
ứng dụng công nghệ có thể
đo lường hiệu quả công việc
của cán bộ, thì bản thân người
thực thi công vụ sẽ càng vất
vả hơn so với việc đánh giá
lao động theo cảm tính. Tuy
nhiên, theo ông Vũ, đó sẽ là
động lực và cơ sở để lãnh đạo
có thể đánh giá và sàng lọc
cán bộ theo chủ trương của
Đảng và Nhà nước.
Với trung tâm chỉ huy, có
thể hình dung lãnh đạo có
thể thông qua hệ thống ứng
dụng để: (i) Theo dõi thông
tin, giám sát kết quả thông
qua tổng đài tự động; (ii) Giao
việc và nhận phản hồi nhanh
chóng; (iii) Họp hành, phê
duyệt hồ sơ, văn bản và ký
số trên môi trường Internet;
(iv) Điều hành, chỉ đạo thông
qua các số liệu về các lĩnh
vực, chuyên đề, cảnh báo từ
hệ thống. Với hệ thống giám
Quản lý rủi ro dịch bệnh hiệu quả hơn
Hiệu quả trước hết của công nghệ chính là giúp giải
quyết bài toán về quản lý rủi ro dịch bệnh. Báo cáo của
lãnh đạo quận 7 cho thấy trung tâm chỉ huy bước đầu đã
tạo ra “dashboard” để lãnh đạo quận có thể nắm bắt tình
hình dịch bệnh đến cấp phường, từ đó có thể phản ứng và
có quyết định kịp thời, khoa học và thực tiễn.
Theo đó, “dashboard” xử lý và hiển thị các chỉ số đánh
giá, tiêu chí về tình hình dịch bệnh và phục hồi kinh tế dựa
theo Nghị quyết 128 của Chính phủ và Quyết định 4800
của Bộ Y tế về thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu
quả dịch COVID-19.
Các chỉ số ca nhiễm, ca phục hồi, ca đang được điều trị
(tại nhà hoặc tại bệnh viện), ca tử vong; số lượng vaccine,
tình hình thẻ xanh COVID; cấp độ dịch bệnh; tình hình hoạt
động của doanh nghiệp; tình hình thực hiện chính sách an
sinh xã hội…cung cấp cho lãnh đạo bức tranh toàn cảnh để
có quyết định phù hợp nhất, giảm thiểu rủi ro tối ưu nhất.
Quận7vàTậpđoànFPTkýkếtkếhoạchdướisựchứngkiếncủaBíthưThànhủyTP.HCMNguyễnVănNên.
Ảnh:MINHTÂM
sát công việc bằng công nghệ,
một lãnh đạo quận có thể dễ
dàng giao việc và giám sát
hiệu quả một cách tiện lợi,
chính xác. Cùng với cơ chế
khuyến khích, những cá nhân
đạt KPIs tốt sẽ được tuyên
dương, khen thưởng hoặc
(và) được tạo điều kiện để
có thể phát huy khả năng của
mình ở vị trí cao hơn. Trái lại,
sự chủ quan, chậm trễ, cứng
nhắc, thiếu trách nhiệm, làm
sai quy định - hướng dẫn... sẽ
chịu chế tài.
Giúp chính quyền
phục vụ người dân,
doanh nghiệp
Bài toán quản lý thứ hai mà
chính quyềnTPmuốn áp dụng
công nghệ để giải quyết chính
là nâng cao hiệu quả sự phục
vụ của chính quyền với người
dân. Như một lãnh đạo của
quận 7 chia sẻ về hoạt động
của trung tâm chỉ huy, dịch
bệnh xuất hiện khiến người
dân rơi vào khủng hoảng và
họ có thể tìm kiếm sự giúp đỡ
từ chính quyền, các cơ quan,
đoàn thể ở địa phương bất kỳ
lúc nào. “Bất kể ngày đêm,
người dân có thể gọi điện
thoại để yêu cầu hỗ trợ thì
chúng ta cần có giải pháp để
giúp đỡ họ” - vị này chia sẻ.
Ví dụ, khi có người gọi điện
thoại đến để thông báo dấu
hiệu của bệnh COVID-19,
ứng dụng chatbot sẽ tự động
kết nối và tương tác với người
dân. Hệ thống sau khi thu thập
dữ liệu qua phần hỏi - đáp sẽ
tư vấn cho người dân. Người
có chức trách từ cấp phường,
xã đến cấp quận, huyện lần
lượt sẽ được kết nối để đảm
bảo người dân được giúp đỡ
kịp thời.
Thử hình dung, nếu thông
tin và sự kết nối giữa chính
quyền và người dân về công
tác cứu trợ an sinh, kết nối
hỗ trợ việc làm cho người lao
động sau dịch, đăng ký tiêm
vaccine, phảnánhbất cập trong
phòng chống dịch…đều được
thông suốt 24/7 thì việc kiểm
soát dịch và phục hồi kinh tế
sẽ mạch lạc hơn rất nhiều. Để
làm điều này, trước hết trung
tâm chỉ huy ở quận 7 đang
được phát triển theo hướng
cải cách thủ tục hành chính
giữa công chức với người dân,
doanh nghiệp và các tổ chức.
Song song đó, chính quyền sẽ
cung cấp thông tin đến nhân
dân, tổ chức để giám sát qua
các ứng dụng thông minh.•
Bí thư Nguyễn Văn
Nên nhận xét lâu
nay điều quan trọng
nhất là đánh giá
cán bộ nhưng việc
đánh giá chủ yếu là
định tính, còn việc
quy ra sản phẩm và
định lượng thì vẫn
khó khăn.
