16
Quốc tế -
ThứHai 29-11-2021
Tiêu điểm
Nam Phi: Khoa học nên được hoan
nghênh chứ không phải bị trừng phạt!
Ngày 27-11, Bộ Ngoại giao NamPhi phàn nàn rằng việc các
nước siết đi lại“giống như trừng phạt Nam Phi vì có hệ thống
trình tự gen tiên tiến và có khả năng phát hiện các biến thể
mới nhanh hơn”, theo hãng tin
AFP.
Theo Bộ Ngoại giao Nam
Phi, “khoa học xuất sắc nên được hoan nghênh chứ không
phải bị trừng phạt”.
Bộ Ngoại giao Nam Phi cho rằng trước đây cũng có các
biến thể mới được phát hiện ở những nơi khác trên thế giới
nhưng phản ứng đối với các quốc gia đó hoàn toàn khác với
các trường hợp ở Nam Phi.
Trước lệnh cấm bay đột ngột từ nhiều nước, vài ngày qua
rất nhiều du khách đã kéo đến sân bay quốc tế Johannesburg
(Nam Phi), cố gắng chen chúc trên những chuyến bay cuối
cùng trở về nước.
“Thật nực cười, chúng ta sẽ luôn có những biến thể mới.
NamPhi đã tìm thấy nó nhưng có lẽ nó đã ở khắp nơi trên thế
giới”- du kháchngười AnhDavidGoodphảnứng với lệnh cấm.
Vì biến thể Omicron, nhiều nước EU, Mỹ, Úc, Nhật, Nga,
Hong Kong, Canada, Israel…đã siết đi lại với Nam Phi và một
số nước châu Phi khác như Botswana, eSwatini, Lesotho,
Namibia, Zambia, Mozambique, Malawi và Zimbabwe. WHO
phản đối động thái “vội vàng” này.
Biến thểOmicronhaygì thì vẫn
vaccine và 5K
Việc xuất hiện biến thể Omicron hay chuyện virus liên tục biến đổi là không có gì lạ và có thể ngăn chặn
nhưng bằng cách nào?
THIÊNÂN
C
ả thế giới đang khẩn
trương tìm hiểu độc tính
và khả năng lây lan của
biến thể Omicron cũng như
theo dõi chặt đường đi của
nó, vài ngày sau khi biến thể
này được phát hiện lần đầu
ở Nam Phi và sau đó bị Tổ
chức Y tế Thế giới (WHO)
liệt vào nhóm biến thể “đáng
lo ngại”.
Biến thể Omicron
tự do như “cơn gió”
Sau NamPhi tới Botswana,
Bỉ, Hong Kong, Israel phát
hiện biến thể Omicron và
ngày 27-11, biến thể này
đã có mặt thêm ở hàng loạt
nước: Anh (hai ca), Ý (một
ca), Đức (hai ca), phần lớn
đều liên quan người sang từ
Nam Phi.
Mỹ chưa ghi nhận có ca
nhiễm biến thể Omicron,
tuy nhiên TSAnthony Fauci,
Giám đốc Viện Các bệnh dị
ứng và truyền nhiễm quốc
gia, cố vấn cấp cao đội chống
COVID-19 của Nhà Trắng,
nói với đài
NBC News
rằng
ông “sẽ không ngạc nhiên”
nếuMỹ phát hiện có ca nhiễm
biến thể mới này.
Nhà dịch tễ học Michael
Osterholm ở ĐH Minnesota
(Mỹ) cho rằng thực tế các ca
nhiễmOmicron đã lan tràn ra
nhiều nước cho thấy biến thể
này đã được tự do và chuyện
cố gắng kìm hãm biến thể
Omicron cũng giống như “cố
gắng kìm cơn gió lại”.
NamPhi, nơi đầu tiên phát hiện biến thểOmicron đang tích cực
tìmhiểu biến thể này. Ảnh: GETTY IMAGES
Biến thểOmicronvà cuộc đuađiều chỉnhvaccine của các hãngdược
Hiện chưa có dữ liệu đầy đủ và chính xác về độc lực
và khả năng lây lan của biến thể Omicron, tuy nhiên theo
nhiều chuyên gia thì dựa theo các thông tin ban đầu rất có
thể biến thể này có khả năng lây lan mạnh hơn các biến
thể trước và có thể kháng vaccine. Trong bối cảnh này,
nhiều hãng dược từ Mỹ tới Nga nhanh chóng vào cuộc
phát triển công cụ vaccine để chống lại biến thể Omicron.
Trao đổi với hãng tin
Reuters
, Pfizer/BioNTech cho
biết sẽ thu thập dữ liệu về biến thể Omicron, từ đó xác
định liệu có cần phải điều chỉnh vaccine hiện tại để chống
biến thể này hay không. Nếu cần phải điều chỉnh thì loại
vaccine được thiết kế đặc biệt nhắm đến biến thể Omicron
có thể sẽ có sau 100 ngày.
Moderna (Mỹ) cho biết một trong những cách tiếp cận
mà hãng đang cân nhắc là tăng gấp đôi lượng vaccine
trong mũi bổ sung từ mức hiện tại 50 microgam lên 100
microgam. Moderna cũng đang nghiên cứu hai ứng viên
vaccine dùng để tiêm bổ sung được đặc biệt thiết kế đối
phó với “các đột biến như các đột biến có trong biến thể
Omicron”. Hãng đồng thời sẽ nỗ lực phát triển một ứng
viên vaccine đặc biệt nhắm vào biến thể Omicron.
Johnson & Johnson (Mỹ) cho biết đã tiến hành thử
nghiệm tiêm mũi bổ sung (chứa gấp đôi liều so với lượng
đã được phê duyệt trước đó) cho người lớn và “đang theo
dõi chặt” các đột biến trong chuỗi protein của virus.
Novavax (Mỹ) cho biết đã bắt tay phát triển một phiên
bản vaccine nhằm vào biến thể Omicron. Novavax đang
phát triển một loại protein đột biến đặc biệt dựa trên
trình tự gen đã biết của biến thể Omicron. Vaccine của
Novavax chứa phiên bản thực của protein đột biến của
virus có thể kích hoạt hệ thống miễn dịch.
Inovio (Mỹ) cho biết đã bắt đầu thử nghiệm ứng viên
vaccine INO-4800 nhằm đánh giá mức hiệu quả với biến
thể Omicron, đồng thời đang thiết kế một ứng viên vaccine
mới đặc biệt nhắm đến biến thể này.
Ông Kirill Dmitriev, Giám đốc điều hành của Quỹ đầu
tư trực tiếp của Nga, nơi chịu chi phí phát triển vaccine
Sputnik V, nói nếu thực sự biến thể Omicron có khả năng
kháng các loại vaccine hiện tại thì các nhà khoa học Nga
hoàn toàn có khả năng “thực sự nhanh chóng điều chỉnh
vaccine Sputnik V phù hợp với biến thể mới”.
Ông Dmitriev đã gặp một số nhà nghiên cứu Trung
Quốc bàn khả năng phối hợp trong vấn đề tiêm chủng.
Ông kêu gọi nên có sự hợp tác quốc tế sâu rộng hơn để
tạo ra một danh mục vaccine đa dạng nhằm chống lại các
biến thể nguy hiểm hơn có thể sẽ còn xuất hiện.
ĐĂNG KHOA
Mọi người
xếp hàng
tại sân bay
Johannesburg
chờ lênmáy
bay rời Nam
Phi. Ảnh: AP
Phải đảm bảo tất
cả quốc gia tiếp cận
được với vaccine để
cắt đà lây lan của
virus và ngăn virus
tiến hóa ra các biến
thể mới.
Khôngcólýdođểhoảngloạn
trước biến thểOmicron khi các
dữ liệu vẫn chưa được làm rõ -
hãngtin
Sputnik
dẫnlờiđạidiện
WHO tại Nga Melita Vujnovic
ngày27-11.BàAngeliqueCoetze,
Chủ tịch Hiệp hội Y khoa Nam
Phi, nói với
Sputnik
rằng tới thời
điểmnày biến thểOmicron chỉ
gây bệnh nhẹ, không có triệu
chứng rõ ràng.
Nhà dịch tễ học Rowland
Kao tại ĐH Edinburgh (Anh)
nói rằng ông “không thực sự
ngạc nhiên” trước sự xuất
hiện của biến thể Omicron
cũng như các biến thể khác
có thể sẽ còn xuất hiện sau
đó. Còn theo nhà dịch tễ học
Osterholm thì “chúng tôi đã
nói từ lâu là không có lý do gì
để tin rằng Delta là ông vua
cuối cùng của các biến thể”.
Theo nhà dịch tễ học lâm
sàng Deepti Gurdasani, tại
ĐH Queen Mary London
(Anh), tất cả virus, bao gồm
virus SARS-CoV-2, đều tiến
triển theo thời gian và khi
virus nhân lên hoặc tạo bản
sao của chính nó, có thể xảy
ra những thay đổi nhỏ hoặc
các “đột biến”. Khi virus lây
lan rộng rãi trong một quần
thể thì khả năng đột biến của
nó sẽ càng cao hơn.
“Chỉ cần virus tái tạo, nó
sẽ đột biến. Giống như việc
bạn mua một tờ vé số thì
khả năng trúng thưởng thấp
nhưng nếu bạn mua 1 triệu tờ
vé số, rất có thể bạn sẽ trúng
thưởng và virus cũng vậy” - bà
Gurdasani giải thích.
Hầuhết đột biếnkhôngđáng
lo ngại nhưng nếu chúng tác
động đến khả năng lây lan
của virus hoặc độc lực của
nó, nghĩa là khả năng gây hại
của nó, thì hậu quả có thể rất
thảmkhốc, theo bàGurdasani.
Hy vọng tốt nhất:
Phủ vaccine toàn cầu
Chuyện virus liên tục biến
đổi là không có gì lạ và phủ
sóng tiêm chủng rộng là một
trong những cách quan trọng
nhất để ngăn chặn điều này,
nhiều nhà khoa học nói với
NBC News
ngày 27-11.
Từ những ngày đầu của
đại dịch, WHO và các nhà
khoa học khắp nơi đã kêu gọi
cộng đồng thế giới nỗ lực hết
sức có thể để đảm bảo tất cả
quốc gia tiếp cận được với
vaccine để cắt đà lây lan của
virus và ngăn virus tiến hóa
ra các biến thể mới.
Trang web của WHO ghi
rõ rằng sự tiếp cận vaccine
trên toàn thế giới “mang lại
hy vọng tốt nhất cho việc làm
chậm đại dịch, bảo vệ sinh
mạng và đảm bảo sự phục
hồi kinh tế toàn cầu”.
Trên Twitter ngày 27-11,
Tổng giám đốcWHOTedros
Adhanom Ghebreyesus cho
rằng việc xuất hiện biến thể
Omicron với một lượng lớn
đột biến (32), trong đó có một
số đột biến đáng lo ngại cho
thấy tại sao phải đẩy nhanh nỗ
lực phân phối vaccine công
bằng để bảo vệ những người
dễ tổn thương nhất ở các nơi.
TheonhàdịchtễhọcRowland
Kao, “lý tưởng là mọi người
đều được tiêm ngừa cùng
lúc”. Thời gian càng kéo dài
thì cơ hội để trộn lẫn giữa
người đã được tiêm ngừa
và chưa được tiêm ngừa sẽ
nhiều hơn, điều này có thể
sẽ giúp virus lây lan mạnh
hơn và tạo nhiều cơ hội xuất
hiện các đột biến.
Có vẻ việc phủ sóng vaccine
toàn cầu để ngăn chặn virus
biến đổi không chỉ là sự sốt
ruột của các nhà khoa học.
Ngày 26-11, Tổng thống
Mỹ Joe Biden lên tiếng rằng
“tin tức về biến thể mới này
làm rõ ràng hơn bao giờ hết
tại sao đại dịch này sẽ chưa
chấm dứt chừng nào chúng ta
tiêm chủng được toàn cầu”.
Tổng thống Biden còn đề cập
chuyện từ bỏ quyền sở hữu
tài sản trí tuệ, chia sẻ công
thức vaccine để các công ty
dược sản xuất cung cấp rộng
ra toàn cầu.•
