4
Thời sự -
ThứHai 29-11-2021
NGHĨANHÂN
V
ận động hành lang, hình
thức vận động chính
sách của các nhóm lợi
ích được đưa ra mổ xẻ ở góc
độ khoa học pháp lý và ngày
27-11, Khoa luật Trường ĐH
Quốc gia Hà Nội với sự tài
trợ của Cơ quan phòng chống
ma túy và tội phạm Liên Hợp
Quốc (UNODC) đã tổ chức
hội thảo chủ để “Pháp luật
về vận động hành lang trên
thế giới và kinh nghiệm cho
Việt Nam”.
Phân biệt vận động
chính sách với
vận động hành lang
Về khái niệm, theo PGS
Đặng Minh Tuấn, cần phải
phân biệt vận động hành lang
với vận động chính sách.
Vận động chính sách có
nhiều hình thức hoạt động
như công bố nghiên cứu,
giáo dục, tuyên truyền, phổ
biến, hội họp, góp ý, đề xuất,
phản biện, phân tích…nhằm
tác động vào quá trình ban
hành chính sách công. Vận
động hành lang chỉ là một
hình thức trong đó, dưới dạng
giao tiếp với các cơ quan nhà
nước, người có thẩm quyền
và thường vì lợi ích của nhóm
lợi ích cụ thể.
Bổ sung, PGS Vũ Công
Giao dẫn quan điểm của Tổ
chức Hợp tác và phát triển
kinh tế OECD, đánh giá vận
động hành lang là một động
lực tích cực trong nền dân
chủ nhưng các nhóm quyền
lực qua đó tác động để hướng
chính sách, pháp luật về lợi
ích của mình trong khi có thể
tổn hại đến lợi ích cộng đồng,
mà chủ yếu là lợi ích kinh tế.
Vận động hành lang được
cho là có nguồn gốc từ Anh.
Hoạt động này phát triển
Chưa thể nói gì về
lợi ích nhóm tiêu cực
nhưng cục bộ ngành,
lĩnh vực là có.
Tìm hiểu về vận động hành lang
và làm luật lobby
Theo các chuyên gia, để xemvận động hành lang (lobby) làmột nghề và cómột đạo luật riêng ở thời điểm
này là chưa chínmuồi.
PGSHàHùng Cường, nguyên Bộ trưởng Bộ Tư pháp, tại hội thảo. Ảnh: N.NHÂN
Chống tiêu cực ngay trong công tác
xây dựng pháp luật
Lợi ích nhóm, nhóm lợi ích là những cụmtừ xuất hiện trong
các văn kiện của Đảng từ nhiệm kỳ Đại hội XI với hàm ý về
mặt tiêu cực của hiện tượng tự nhiên này. Gần đây nhất là Kết
luận 19-KL/TW của Bộ Chính trị về định hướng chương trình
xây dựng pháp luật nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV.
Trong Kết luận 19, Bộ Chính trị yêu cầu các cấp, các ngành
“chống tiêu cực ngay trong công tác xây dựng pháp luật,
không bị chi phối, tác động bởi các hành vi không lànhmạnh
của bất cứ tổ chức, cá nhân nào, không để xảy ra tình trạng
lồng ghép “lợi ích nhóm”, lợi ích cục bộ của cơ quan quản lý
nhà nước trong văn bản pháp luật”.
Với công tác phản biện thì cần“nâng cao chất lượng công
tác phản biện xã hội đối với quy trình lập pháp và giám sát
việc thực hiện pháp luật; chú trọng bản lĩnh, ý thức chính
trị, không bị chi phối, tác động bởi các hành vi không lành
mạnh của bất cứ tổ chức, cá nhân nào trong quá trình giám
sát, phản biện xã hội”.
mạnh ở Mỹ và đến thế kỷ 19,
vận động hanh lang dần trở
thành một nghề. Năm 1946,
Quốc hội Hoa Kỳ ban hành
đạo luật đầu tiên điều chỉnh
những mặt tiêu cực của hoạt
động này.
Cho đến nay, nhiều nước
xem vận động hành lang như
một nghề, được điều chỉnh
bằng một đạo luật riêng hoặc
quy định ở trong các luật điều
chỉnh các lĩnh vực khác nhau
của đời sống kinh tế - xã hội…
Lobby và vận động
chính sách ở Việt Nam
ỞViệt Nam, dù chưa được
quy định cụ thể nhưng vận
động chính sách, trong đó
vận động hành lang là một
hình thức vẫn đang diễn ra
hằng ngày, ở mọi cấp, mọi
ngành, các cơ quan quản lý.
ÔngĐậuAnhTuấn, Trưởng
ban Pháp chế Phòng Thương
mại và Công nghiệpViệt Nam
(VCCI), chia sẻ: “Vận động
chính sách là công việc hằng
ngày của chúng tôi”.
Ông đặt câu hỏi: “Có tiêu
cực hay lũng đoạn trong vận
động chính sách không?” rồi
tự trả lời từ kinh nghiệm của
VCCI khi bền bỉ phản biện
Thông tư 20 của Bộ Công
Thương mà nội dung chính
là bổ sung thủ tục nhập khẩu
ô tô chở người từ chín chỗ
ngồi trở xuống: “Quá trình
thảo luận ấy thấy rõ sức mạnh
của nhóm lợi ích sản xuất ô
tô nội địa”.
PGS Hà Hùng Cường,
nguyên Bộ trưởng Bộ Tư
pháp, cơ quan gác cổng về
công tác xây dựng pháp luật
của Chính phủ, cho hay: Năm
2010, ông nhận được chất vấn
của đại biểu Quốc hội khóa
XII: Có lợi ích nhóm trong
xây dựng pháp luật không?
“Tôi không đắn đo trả lời
là không. Vì quy trình xây
dựng pháp luật rất nhiều bước,
chặt chẽ, gồm cả quy trình về
phía nhà nước và quy trình
của Đảng và lúc ấy chưa có
ai vận động mình cả” - ông
Cường nói. Ông cho hay
là cũng trăn trở vì “Sau đó
có những đại biểu như anh
Nguyễn Văn Thuận, lúc ấy là
chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật
của Quốc hội, từng phản ánh
công khai hiện tượng mời ăn
uống trong những dịp Quốc
hội thảo luận các luật gây
tranh cãi”.
Theo ông Hà Hùng Cường,
chưa thể nói gì về lợi ích nhóm
tiêu cực nhưng cục bộ ngành,
lĩnh vực là có. Câu chuyện về
dự án Luật Đăng ký bất động
sản là ví dụ điển hình.
Về dự luật này, năm 2006,
Chính phủ khởi động nhằm
giúp công khai, minh bạch
một phần tài sản cá nhân, là
tiền đề để thị trường bất động
sản phát triển lành mạnh,
đồng thời góp phần vào công
tác phòng chống tham nhũng
nhưng các bộ có ý kiến rất
khác nhau. Đến tháng 9-2009,
khi lãnh đạo Chính phủ quyết
định trình xin ý kiến Ủy ban
Thường vụ Quốc hội thì các
ý kiến khác nhau, có phần
do cục, bộ, ngành, đã khiến
dự án luật phải dừng lại vô
thời hạn.
“Mới đây, khi Đảng đẩy
mạnh công tác phòng chống
tham nhũng, Viện trưởng
VKSND Tối cao Lê Minh
Trí có nhắc lại cần làm luật
này” - ông Cường chia sẻ.
Hướng tới luật lobby
TheoTSVũThànhTựAnh,
Trường Chính sách công và
quản lý Fulbright, từ bản chất
độc quyền tự nhiên của Nhà
nước trong ban hành chính
sách, cho rằng vận động
chính sách, cạnh tranh lợi
ích bằng cách tác động vào
chính sách là tồn tại tự nhiên.
Với sự phát triển của xã hội
thì đây là một thị trường sôi
động. Tuy nhiên, trong thị
trường ấy, các nhóm nhỏ và
dân chúng nói chung luôn
chịu thiệt thòi bởi vận động
chính sách là cuộc chơi của
các nhóm lợi ích lớn.
Để ra đời được Luật Vận
động hành lang, theo ông
Tự Anh, trước hết phải “vận
động” để nhóm lợi ích được
thừa nhận về mặt chính trị.
Song song với quá trình ấy
phải xây dựng được thể chế
công khai, minh bạch, có
trách nhiệm giải trình. Bởi
nếu chưa xây dựng được nền
tảng ấymà vội vàng chấp nhận
vận động hành lang như việc
bình thường thì rất có thể xã
hội sẽ phải trả giá cho lợi ích
của những nhóm nắm quyền.
GSVõKhánhVinh, nguyên
Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm
khoa học xã hội Việt Nam,
đánh giá thời điểm này là
chưa chín muồi cho một sáng
kiến lập pháp để điều chỉnh
trực tiếp vấn đề lobby theo
nghĩa đây là một nghề. Vậy
nên trước mắt cần tích cực tổ
chức các thảo luận mang tính
xã hội để nhận diện rõ hơn về
nhóm lợi ích, vận động chính
sách, vận động hành lang. Khi
nghị quyết của Đảng đánh giá
chính thức về vấn đề này thì
đó sẽ là tiền đề chính trị để
đi đến luật điều chỉnh cụ thể,
qua đó thúc đẩy mặt tích cực
và kiểm soát mặt tiêu cực của
hoạt động lobby.•
Chiều 28-11, trao đổi với
Pháp Luật TP.HCM
, ông Vũ
Văn Thẩm, Bí thư huyện Phú Ninh, Quảng Nam, cho biết
đã chỉ đạo các đơn vị liên quan kiểm điểm, rút kinh nghiệm
về việc chi trả hỗ trợ thiệt hại do bão gây ra năm 2020 tại
xã Tam Vinh, huyện Phú Ninh.
Theo ông Thẩm, đầu tuần ông sẽ kiểm tra lại, chỉ đạo
kiểm điểm nghiêm túc.
“Việc tuy không lớn nhưng mà rất có vấn đề về thủ tục
hành chính. Xét ở góc độ kinh tế, tài chính là đúng nhưng
phương pháp là không đúng. Việc kiểm điểm phải thực hiện
từ UBND huyện, Phòng Nông nghiệp và phát triển nông
thôn cho đến UBND xã Tam Vinh” - ông Thẩm nói.
Quan điểm về tính đúng - sai trong vụ hỗ trợ 2.000 đồng
thiệt hại do mưa bão, ông Thẩm cho rằng bản chất vấn đề
không sai nhưng đây là việc làm “phi thực tế, không dựa
vào dân, hết sức phản cảm”.
Ông khẳng định: Các đơn vị thống kê, tính ra số tiền hỗ
trợ cho người dân cụ thể là việc làm rất tốt. Tiếc rằng các
đơn vị đã không sàng lọc những hộ dân bị hỗ trợ mức quá
nhỏ, tìm cách xử lý thích hợp. “Nguyên tắc khi UBND
huyện bố trí kinh phí cho UBND xã chừng đó tiền, nếu
trong đó có 1.000 đồng cũng phải giải ngân để báo cáo.
Nếu đổ thừa cho anh em cơ sở hết là không đúng. Việc này
bắt đầu từ lãnh đạo, tôi chỉ đạo kiểm điểm sâu sắc rút kinh
nghiệm để lấy cái này làm bài học cho tất cả trường hợp
khác” - ông Thẩm nói.
Ông Thẩm cho rằng việc đã rõ ràng, không cần phải giải
thích thêm. Kiểm điểm cả hệ thống để mỗi người phải nghĩ
rằng đây là việc làm tắc trách, thiếu kiểm soát và không chỉ
đạo từ sớm, phương pháp hỗ trợ phải được xem lại.
Như
Pháp Luật TP.HCM
đã thông tin, tối 25-11, tài
khoản Facebook NT đăng ảnh giấy mời của UBND xã Tam
Vinh và 2.000 đồng được nhận hỗ trợ thiệt hại của bão số 6
và số 9 năm 2020.
Sau đó, xã Tam Vinh có báo cáo: Trường hợp hộ dân
được hỗ trợ 2.000 đồng là theo đơn kê khai và đề nghị hỗ
trợ thiệt hại đối với cây trồng (cây chuối) là 10 m
2
, thiệt hại
trên 70%. Theo quy định, hộ dân trên được nhận số tiền là
2.150 đồng.
Toàn xã Tam Vinh có 31 trường hợp được hỗ trợ dưới
10.000 đồng, người thấp nhất là 2.000 đồng.
THANH NHẬT
Bí thưhuyện chỉ đạokiểmđiểmvụhỗ trợ thiệt hạimưabão2.000đồng
