9
thứtư
2 - 4 - 2014
PHƯƠNG LOAN
thực hiện
.
Phóng viên:
Thưa ông, có phải
nếu bắt giữ người đúng quy định
pháp luật thì hành vi đánh người
đến chết sau đó sẽ bị khép vào tội
dùng nhục hình; còn bắt giữ người
không đúng quy định thì việc đánh
người đến chết sẽ bị xử loại tội xâm
phạm tính mạng, sức khỏe, nhân
phẩm, danh dự của con người?
+ T h ẩ m
phán
Vũ Phi
Long
(ảnh)
:
Cả
hai ý trên đều
không chính
xác.Việc dùng
nhục hình khi
bắt giữ người
(bắt người dù
đúng hay không đúng trình tự, thủ
tục luật định) đều bị cấm.
Trong hoạt động điều tra, việc
đánh người mà không có hành vi
cố ý gây ra thương tích cho nghi
can thì sẽ bị xử tội dùng nhục hình.
Còn việc đánh người với hành vi
cố ý sẽ bị xem xét xử lý về hành
vi tương ứng, không phải tội dùng
nhục hình nữa. Ví dụ như điều tra
viên hoặc cán bộ điều tra trong
quá trình điều tra có hành vi trực
tiếp xâm hại, gây tổn hại đến sức
khỏe, tính mạng người khác sẽ bị
xử tội giết người hoặc cố ý gây
thương tích chứ không phải tội
dùng nhục hình.
Đánh chết người với lỗi cố
ý gián tiếp là giết người
. Trường hợp nghi can bị bắt giữ
không đúng quy định pháp luật (bị
bắt vào ban đêm, không có lệnh
bắt, chưa bị khởi tố, không phải
trường hợp bị bắt theo lệnh truy
nã hay phạm tội quả tang), sau đó
bị đánh đến chết tại trụ sở công an
thì người thực hiện hành vi này sẽ
bị truy cứu thế nào?
+ Trường hợp này đương nhiên
sẽ bị xử lý hai trong ba tội: Tội bắt,
giữ hoặc giam người trái pháp luật
và tội giết người hoặc tội cố ý gây
thương tích.
. Có thể viện dẫn vì phục vụ cho
hoạt động điều tra nên nếu đánh
chết người thì đó chỉ là xâm phạm
các hoạt động tư pháp và bị xử lý
về tội dùng nhục hình không?
+ Với tội dùng nhục hình, mục
đích phải nhằm vào việc phục vụ
cho hoạt động tư pháp. Ví dụ bịt
miệng, nhốt vào phòng tối hoặc dùng
PHÓ CHÁNHTÒA HÌNH SỰTANDTP.HCMVŨ PHI LONG:
Cônganđánh chết
nghi can làgiết người
Trongquá trìnhđiềutra, điềutraviênhoặccánbộđiềutracóhànhvi trực tiếpxâmhại, gây tổnhại đếnsứckhỏe, tínhmạng
người khác thì sẽbị xửtội giếtngười hoặccốýgây thươngtíchchứkhôngphải tội dùngnhụchình.
Hiến pháp
2013 quy định:
Tính mạng
con người
được pháp luật
bảo hộ. Không
ai bi tước đoat
tính mạng trái
luật. Trong
ảnh: Người
thân anh Ngô
Thanh Kiều,
người bị công
an tỉnh Phú
Yên đánh chết,
tại phiên tòa
xét xử năm
công an tỉnh
Phú Yên dùng
nhục hình.
Ảnh:
TẤN LỘC
Cuoc song
LTS:
Theo dự kiến, ngày mai (3-4),
TAND TP Tuy Hòa (Phú Yên) sẽ
tuyên án vụ năm công an đánh
chết nghi can. Dư luận cho rằng
nămbị cáo công an này đánh chết
người nhưng chỉ bị xử tội dùng
nhục hình là không thỏa đáng.
Chúng tôi xin gi i thiệu ý kiến
của Thẩmphán
Vũ Phi Long
,
Phó Chánh tòa Hình sự TAND
TP.HCM, nhằm soi rọi thêm vụ án
đang gây bức xúc dư luận này.
khăn bịt miệng cho
người đó sợ mà khai
ra nhưng vì không
may người bị nhốt
không thở được rồi
chết thì xem xét xử
lý ở tội dùng nhục
hình.
Trong các loại
tội xâm phạm hoạt
động tư pháp, hậu
quả là vô ý
.
Nếu có hành vi như bóp cổ dẫn
đến chết hoặc cầm cây, cầm dùi cui
đập vào đầu dẫn đến chết người
thì người có hành vi ấy phải bị
xử về tội giết người (dù việc làm
này với mục đích, động cơ là cho
bị can khai ra, phục vụ việc điều
tra, phá án nhanh chóng). Lỗi này
luật gọi là lỗi cố ý gián tiếp (khoản
2 Điều 9 BLHS) - tức người thực
hiện hành vi nhận thức được hậu
quả có thể xảy ra tuy không mong
muốn nhưng bỏ mặc cho hậu quả
xảy ra. Hành vi cố ý này không bị
xử lý về mặt động cơ mà bị xử lý
về hậu quả. Nói cách khác, hễ có
chết người xảy ra thì người có hành
vi phải bị xử về tội giết người, dù
với động cơ, mục đích nào.
Quyền bất khả xâm
phạm về tính mạng
của công dân
. Thực tế có nhiều trường hợp bắt
người trước, hợp thức hóa giấy tờ
sau, thưa ông?
+ Việc hợp thức hóa việc bắt giữ
bằngcáchsửatàiliệulà
vi phạmtố tụng không
thể chấp nhận được.
Việc hợp thức hóa về
sau cũng không đảm
bảo phản ánh đúng sự
thật, đúng vấn đề, bởi
khi ghi biên bản thì
địa điểm và thời gian
đã đổi khác.
. Có ý kiến cho rằng thấy nghi
can có dấu hiệu phạm tội nên bắt,
còn lệnh bắt chỉ là thủ tục, không
quan trọng?
+ Không thể chấp nhận dùng lời
khai của người khác để xem nghi
can này đương nhiên là tội phạm
được.
Hoạt động điều tra chỉ được
tính từ sau khi khởi tố. Khi chưa
bị khởi tố thì nghi can nằm ngoài
vòng tố tụng, phải được đảm bảo
đầy đủ quyền của một con người
tự do
. Xin nhắc lại, không một công
dân nào bị truy nã nếu họ không bị
khởi tố về một tội nào đó. Có nghĩa
là cơ quan tố tụng có thể tình nghi
ai đó có hành vi vi phạm pháp luật
chứ không có quyền quy kết họ đã
phạm tội để rồi tùy tiện bắt bớ.
. Nếu có hai người khai rằng người
nào đó có hành vi phạm pháp cùng
với họ thì cơ quan tố tụng có thể bắt
để điều tra?
+ Bắt người phải có căn cứ, phải
được VKS phê chuẩn. Cho dù có 10
lời khai mà chưa khởi tố thì người
bị khai ra cũng không thuộc diện
điều tra.
▲
Hànhvi củanămbị cáonguyên làcôngankhôngphạm
tội dùngnhụchìnhmà códấuhiệucủa loại tội xâmphạm
quyền tựdo, dân chủ của côngdân (ChươngXIII BLHS) và
loại tội xâmphạmtínhmạng, sức khỏe, nhânphẩm, danh
dự của con người (Chương XII BLHS).
Cáo trạngnêuanhNgôThanhKiềubị bắt lúc3giờsáng.
Đây là thời điểmban đêm (theo quy định, ban đêmđược
tính từ 22 giờ hômtrước đến 6 giờ sáng hômsau). Căn cứ
khoản 3 Điều 80 BLTTHS, việc bắt người không được tiến
hành vào ban đêm, trừ trường hợp bắt khẩn cấp, phạm
tội quả tang hoặc bắt người đang bị truy nã (quy định tại
Điều 81 và 82 BLHS). Trong trường hợp bắt khẩn cấp thì
phải có lệnh và lệnh bắt phải ghi rõ ngày, tháng, năm, họ
tên, chức vụ của người ra lệnh; họ tên, địa chỉ của người
bị bắt và lý do bắt. Lệnh bắt phải có chữ ký của người ra
lệnh và có đóng dấu.
Việc bắt anh Kiều là không có lệnh. Như vậy
những
người thực hiện việc bắt anh Kiều đã thực hiện hành
vi bắt, giữ người trái pháp luật.
Theo Điều 131 BLTTHS (về hỏi cung bị can) thì điều tra
viên hoặc kiểm sát viên bức cung hoặc dùng nhục hình
đối với bị can thì phải chịu trách nhiệmhình sự theo quy
định tại Điều 299 hoặc Điều 298 BLHS.
Quy định này áp
dụng chonhững trườnghợpđã cóquyết địnhkhởi tố
bị canmàngười tiếnhành tố tụngđã cóhànhvi dùng
nhục hình đối với bị can trong khi hỏi cung họ
.
Vụ ánnày, anhKiều chưa hề bị chế tài bởi một lệnhhay
quyết định tố tụng nào.
Việc bắt, giữ anh Kiều là hoàn
toàn trái pháp luật và đã xâmphạmquyền tự do, dân
chủ của công dân. Hành vi này không phải là hành vi
xâm phạm hoạt động tư pháp.
Nói chính xác, hành vi
bắt, giữ anh Kiều đã có dấu hiệu phạmtội
bắt, giữngười
trái pháp luật
(Điều 123 BLHS).
Động cơ đánh anh Kiều cũng giống như động cơ của
người tiến hành tố tụng khi thực hiện hành vi dùng nhục
hình trong khi hỏi cung bị can. Nhưng
khách thể bị xâm
hại là tínhmạng của con người chứ không phải khách
thểbịxâmhạilàhoạtđộngtưpháp,
tứclàcáchoạtđộng
đúng đắn của các cơ quan điều tra, kiểm sát, xét xử và thi
hànhán.VảlạianhKiềukhôngphảilàbịcantrongmộtvụán.
72 vết thương trên thi thể anh Kiều cho thấy anh bị
đánh rất dã man. Việc xác định tội danh phải căn cứ vào
dấu vết, các thương tích bên ngoài cũng như bên trong
cơ thể dẫn đến cái chết.
ThS-LS
TRỊNHMINHTÂN
,
nguyên Trưởng phòng Kiểm sát xét xử
án hình sự VKSND TP.HCM
Xử loại tội xâmphạmhoạt động tư pháp là sai
TP.HCM từng xử vụ tương
tự về tội giết người
. Ông đã từng xét xử trường hợp nào
tương tự như vậy chưa?
+ Cách đây vài năm ở TP.HCM có
vụ hai CSGT truy đuổi một nhóm đua
xe trái phép nhưng khi bị thổi lại thì
họ đã phản ứng, chống đối. CSGT đã
dùng báng súng đánh vào đầu người
vi phạm khiến người này chết vì chấn
thương sọ não. Vụ này liên ngành tố
tụng thống nhất khởi tố, truy tố và
xét xử về tội giết người. Rõ ràng hành
vi cầm một vật nguy hiểm đánh vào
đầu người khác là xâmphạmđến tính
mạngcôngdân, dù cónóngnảy cỡnào
cũng không thể biện bạch rằng đang
thực thi công vụ
Tiêu điểm
Nếu cóhành vi nhưbóp cổ
hoặc cầmcây, cầmdùi cui
đập vàođầudẫnđến chết
người thì người cóhành
vi ấy phải bị xử về tội giết
người, dù việc làmnày với
mục đích, động cơnào.
