3
Thời sự -
ThứNăm23-8-2018
ĐỨCMINH
N
gày 22-8, Ủy ban Tư
pháp họp phiên toàn
thể, cho ý kiến về dự
thảo báo cáo của đoàn giám
sát của ủy ban về việc chấp
hành pháp luật về tố tụng
hành chính (TTHC).
Hàng loạt vấn đề được các
đại biểu (ĐB) chỉ ra nhưng
chưa có cách gỡ.
Không đủ người
dự tòa?
Theo khoản 3 Điều 60 Luật
TTHC 2015, trường hợp
người bị kiện là cơ quan, tổ
chức hoặc người đứng đầu
cơ quan, tổ chức thì người bị
kiện chỉ được ủy quyền cho
cấp phó của mình đại diện...
Tuy nhiên, theo Thường
trực Ủy ban Tư pháp Nguyễn
Thị Thủy, sau khi luật 2015 có
hiệu lực thi hành, có những
địa phương, chủ tịch UBND
làm văn bản ủy quyền thường
xuyên cho phó chủ tịch tham
gia tố tụng. Sau đó, phó chủ
tịch cũng chưa tham gia bất
kỳ phiên đối thoại hoặc phiên
tòa nào.
Phó Chủ nhiệmỦy ban Tư
pháp Nguyễn Văn Pha thông
tin: Trong ba nămqua, TAND
TP.HCM đã thụ lý hơn 2.100
vụ khiếu kiện hành chính (số
đoàn ĐBQuốc hội (QH) chất
vấn chánh án TAND Tối cao
nhưđoànHàNội,TP.HCM, đề
nghị chánh án có nghị quyết
riêng về quy định có mặt tại
ra tòa của lãnh đạo thành phố.
“Chúng tôi trả lời không được
vì vượt luật và sau đó đã phải
báo cáo UBTVQH...” - ông
Bình cho hay.
Chủ nhiệmỦy banTư pháp
Lê Thị Nga cho biết Điều
60 Luật TTHC được biểu
quyết thông qua khi có đa số
ĐBQH tán thành. Ngay khi
mới bắt đầu thi hành, một số
địa phương đã yêu cầu phải
sửa ngay.
Bà Nga đặt câu hỏi: Có
ở đâu, tại sao ngại va chạm,
tại sao nể nang? Ở đây tính lệ
thuộc của hệ thống tư pháp
vào hành pháp ở chỗ nào?
Có người nói lâu lâu VKS,
tòa án phải xin tiền ủy ban để
có một số hoạt động, không
biết có đúng không? Hay lệ
thuộc ở quyết định, nhận xét
của cấp ủy trong quá trình
bổ nhiệm lại? Thi hành án
có lệ thuộc như thế không?
Tưởng là ở huyện nể nang
nên khó làm nhưng lên tỉnh
cũng nể nang… Lý do vì
sao?...” - bà Nga hỏi.
Phó Chủ nhiệm Ủy ban
Đối ngoại Nguyễn Sỹ Cương
cho rằng hầu hết viện trưởng
VKS và chánh án TAND cấp
tỉnh là ủy viên (thành ủy, tỉnh
ủy), đến khi bổ nhiệm xem
xét phải xin ý kiến của thường
vụ. “Các anh ngại là đúng
thôi, thậm chí còn sợ. Tôi còn
dùng thêm từ là “mong được
yên thân” - ông Cương nói.
“Thẩm phán xử án hành
chính, khi bị tòa cấp trên sửa
án, nhiều người không buồn,
thậm chí họ còn vui vì tòa án
cấp trên sửa án của họ. Họ
bất lực trước cơ quan hành
chính. Do lệ thuộc nên bất
lực...” - Thường trực Ủy ban
Quốc phòng an ninh Nguyễn
Mai Bộ, người có thời gian
dài công tác trong ngành tòa
án tâm tư.
Cũng theo ôngBộ, dùĐảng
và Nhà nước không có chủ
trương can thiệp nhưng cá
nhân cán bộ, đảng viên lợi
dụng chức vụ, làm khó anh
em tòa án xét xử án hành
chính là có. “Nếu không chấn
chỉnh thì án hành chính vẫn
cứ trì trệ mãi… Về phương
diện tiền, kinh phí, tha thiết
đề nghị QH phân bổ ngân
sách thế nào để ngành kiểm
sát, tòa án không phải đi xin
nữa thì mới độc lập được” -
ông Bộ kiến nghị.
Phó Trưởng ban Nội chính
Nguyễn Thái Học cho rằng
thực tế là ở các địa phương
có chuyện các cấp ủy đảng
can thiệp sâu, can thiệp trái
pháp luật vào hoạt động xét
xử của các cơ quan tư pháp.
“Vấn đề này chúng ta phải nói
rõ ràng, Đảng không buông
lỏng sự lãnh đạo đối với các
cơ quan tư pháp nhưng không
được can thiệp trái pháp luật
vàohoạt động chuyênmôn của
các cơ quan tư pháp” - ông
Học khẳng định.•
Theo ôngNguyễnMai Bộ, có thẩmphán bị tòa cấp trên sửa án hành chính họ không buồnmà rất vui.
Ảnh: THUNGUYỆT
Nó thể hiện ở việc: Sau khi ban
hành các quyết định bị khiếu nại
thìchủtịch,UBNDkhôngđốithoại;
dânkiệnthìkhôngthamgiaphiên
tòa; tòa phán quyết thì không thực hiện…
Ông Cương nêu bức tranh ảm đạm như thế vì theo quy định của
Luật TTHC, nếu người bị kiện là UBND hoặc chủ tịch UBND thì trước
khi xét xử, tòa tổchứcđối thoại giữangười bị kiệnvới người khởi kiện
và chủ tịch hoặc phó chủ tịch UBND được ủy quyền phải đối thoại.
Khi tòa xử, lãnh đạo UBND phải ra tòa. Thực tế, trong hàng trămvụ
án hành chính ở hai thành phố lớn, không có vị chủ tịch hay phó
chủ tịch nào thực hiện việc này.
Cóđại biểugaygắt cho làcác lãnhđạoUBNDthiếu tôn trọng luật!
Nếucănketheoluật,cáclãnhđạoủybanđànhphảichịutiếngxấu
nhưngnhưphân trầncủaChánhánTANDTối caoNguyễnHòaBình,
với lượngánhànhchínhnhiềunhưhiện tại, ởHàNội vàTP.HCMmỗi
ngày phải ba chủ tịch, phó chủ tịch UBND ra tòa. Đó là ông nói tắt
chứ thực tếphải nhiềuhơnnữa, vậy lấyngười đâu ramàđi hầukiện?
Luật TTHC trước đây cho phép người bị kiện được ủy quyền cho
người biết việc ra tòa thaymình và án hành chính vẫn xét xử thông
suốt. Đành rằng có chuyện người được ủy quyền xin dừng phiên xử
xin ý kiến lãnh đạo, gây ách tắc việc giải quyết án nhưng con số đó
khôngnhiều. Đếnkhi chuẩnbị sửađổi Luật TTHC, trongcáchội thảo
nhiều chuyên gia cảnh báo sẽ không đủ lãnh đạo các cơ quan nhà
nước hầu tòa và đề xuất cho các cơ quan hành chính nhà nước lập
một nhóm luật sư công để đảm trách phần tư vấn, hầu kiện thay
cho lãnh đạo UBND nhưng đề xuất này không được chấp nhận…
Vàngay khi Luật TTHC2015 cóhiệu lực, nhiềuđịaphươngđãkiến
nghịchophéplãnhđạoUBNDđượcủyquyềnchongườibiếtviệcthay
mình hầu kiện nhưng đến nay chưa có ý kiến chính thức sửa luật.
Vớicácquyđịnh,thiếtchếdânchủngàycàngđivàothựcchất,người
dân ý thức rõhơn về quyền và lợi íchhợppháp củamình thì việc khởi
kiệnquyếtđịnhhànhchính,hànhvihànhchính…sẽkhônggiảmmà
sẽ tăng lên. Nếu cứ giữ nguyên quy định “người bị kiện là cơ quan, tổ
chứchoặcngườiđứngđầucơquan,tổchứcthìngườibịkiệnchỉđược
ủyquyềnchocấpphócủamìnhđạidiện”thìkhôngtỉnh,thànhnàocó
đủ người ra tòa và lãnh đạo tỉnh sẽ tiếp tục chịu tiếng oan.
Thay vào đó, các cơ quan có thẩm quyền thực hiện nghiêm các
quyếtđịnh,bảnánhànhchính;thựchiệnnghiêmnguyêntắcđộclập
xét xửnói chung, ánhànhchínhnói riêng; thựchiệnnghiêmnguyên
tắc “mọi người bình đẳng trước pháp luật” thì vấn đề người bị kiện
hay người được ủy quyền ra tòa không quan trọng. Bởi hơn ai hết,
người bị kiện sẽ biết những hậu quả pháp lý nếu họ thua kiện ở tòa.
Cứ mãi ràng buộc “người đứng đầu hoặc cấp phó” phải ra tòa,
lãnh đạo các UBND sẽ cònmang tiếng oan
.
VI TRẦN
lượng cực lớn so với các địa
phương khác). Có 411/1.679
vụTANDkhông tổ chức được
đối thoại do chủ tịch UBND
hoặc đại diện vắng mặt. Đặc
biệt, năm 2017 có 260/260
vụ không thể đối thoại được
cũng với lý do tương tự. “Khi
làm việc với chúng tôi, phó
chủ tịch UBND thành phố đề
nghị cho phép được đối thoại
trực tuyến, vừa đỡ vất vả cho
lãnh đạo TP, vừa cùng lúc đối
thoại được với nhiều người
dân” - ông Pha nói.
Còn theo số liệu của dự
thảo báo cáo giám sát, trong
ba năm, TAND TP Hà Nội
xét xử 189 vụ án nhưng chưa
có vụ án nào chủ tịch UBND,
phó chủ tịch UBND TP Hà
Nội tham gia tố tụng.
Phát biểuvề việc này, Chánh
án TAND Tối cao Nguyễn
Hòa Bình “đánh giá cao sự
thẳng thắn của đoàn giám sát”
nhưng cũng có ý kiến chia sẻ.
Theo ông Bình, mỗi năm ở
TP.HCM, Hà Nội có khoảng
2.000 vụ án hành chính. “360
ngày, ngàynào cũngxử thìmỗi
ngày phải xử ba vụ, mỗi ngày
phải có ba ông chủ tịch, phó
chủ tịch ra tòa. Rõ là không
đủ người” - chánh án TAND
nói và cho rằng “ngoài trách
nhiệm thì phải có sự hợp lý
của luật”.
Cũng theo ông Bình, nhiều
260/260 vụ không tổ chức
đối thoại được do chủ tịch
UBND và đại diện UBND
vắng mặt, như vậy có tôn
trọng luật? Có đúng nguyên
nhân do không đủ cấp phó
không? “Chẳng lẽ trong ba
năm trời ở một thành phố lớn
không cử được một phó nào
cả? Chúng tôi xem tivi thấy
các ông ấy đi khởi công, động
thổ, đi dự hội nghị ngành nọ,
ngành kia, sao không thamgia
đối thoại được độ 10 vụ đi,
cho gọi là có…Nói 260/260
vụ không thể nào cử được vì
không đủ cấp phó thì có giải
thích được không?” - bà Nga
nêu hàng loạt câu hỏi.
Làm rõ việc “nể nang
trong xét xử”
Chủ nhiệmỦy banTư pháp
Lê Thị Nga đề nghị các ĐB
trao đổi một vấn đề khá nhạy
cảm: Vì sao nhiều năm nay
chúng ta có một đánh giá
“thường trực” là thẩm phán,
kiểm sát viên, chấp hành viên
ngại va chạm, nể nang trong
xét xử, kiểm sát và thi hành
loại án này? “Nguyên nhân
Tính lệ thuộc của
hệ thống tư pháp
vào hành pháp ở
chỗ nào? Có phải
do VKS, tòa án phải
xin tiền ủy ban để
có một số hoạt động
hay lệ thuộc ở quyết
định, nhận xét của
cấp ủy trong quá
trình bổ nhiệm lại?
• Theo dự thảo báo cáo của đoàn giám sát,
trong ba năm (2015-2017), cả nước có 11.180
quyết định hành chính, hành vi hành chính
của chủ tịch UBND, UBND bị khiếu kiện đến
tòa án (chiếm gần 10% trên tổng số khiếu
nại hành chính).
• Tổng số quyết định hành chính, hành vi
hành chính bị tòa án tuyên hủy toàn bộ hoặc
một phần là 1.194 (chiếm 10,67% tổng số
khiếu kiện thụ lý).
• Đến ngày 30-4-2018, theo báo cáo của
Chính phủ, còn 36 bản án, quyết định chưa
được chủ tịch UBND, UBND thi hành.
•TheobáocáocủaTANDTối cao, tổng sốcác
quyết định hành chính, hành vi hành chính
của chủ tịch UBND và UBND được thụ lý, giải
quyết sơ thẩm, phúc thẩm là hơn 13.400 vụ,
trong đó số bản án, quyết định bị sửa, hủy
là 1.096 vụ; tỉ lệ hủy, sửa là 8,17% (cao nhất
trong các loại án).
Các con số đáng chú ý
Án hành chính:
“Quan” không ra tòa!?
Chủ nhiệmỦy ban Tư pháp của Quốc hội nêu hàng loạt câu hỏi khó: Vì sao chủ tịch, phó chủ tịch cấp tỉnh
không ra tòa, không đối thoại trước khi xét xử…
Mấy ông chủ tịch chịu tiếngoankhi không ra tòa
(Tiếp theo trang 1)
