9
Cụm công nghiệp không xử lý nước thải giữa TP Hải Phòng
Nước thải từ CCNVĩnhNiệmđược xả thẳng ra kênh Tây Nam.
Ảnh: ĐỖHOÀNG
Chămsóc xe luôn sạch đẹp cũng làmột cách lôi kéo khách đi xe buýt. Ảnh: LƯUĐỨC
“Tình trạng này còn
kéo dài thì rất dễ
dẫn đến nguy cơ phá
vỡ mạng lưới xe buýt
mà TP đã dày công
xây dựng hàng chục
năm nay…”
Tháng 10-2018, HTX vận tải
xe buýt TP.HCM đã có đơn kiến
nghị khẩn đến HĐND, UBNDTP
vềviệcđãvàsẽngừnghoạtđộng
nhiều tuyến xe buýt do hoạt
động thua lỗ, mất khả năng trả
nợ nguồn vốn vay đầu tư. Theo
đó, từ tháng 7 đến 9-2018, TP
đã có bốn tuyến xe buýt (các
tuyến số 40, 149, 37, 60) phải
tạm ngừng và phải cắt bớt lộ
trình một tuyến xe buýt (tuyến
11). Các tuyến này được đánh
giá có lượt khách ít, không đủ
chi phí hoạt động.
Tiêu điểm
Theo ông Bùi Xuân Cường, Giám đốc Sở
GTVT TP, từ nay đến năm 2020 xe buýt vẫn
là phương tiện chủ lực trong hệ thống giao
thông công cộng với mục tiêu vận chuyển 15%
lượng hành khách (hiện nay là 9,6%). Do đó
có ba việc phải làm ngay: Trước hết, đổi mới
tư duy phục vụ gắn với đổi mới công nghệ,
lấy hành khách làm trung tâm, không còn sự
phân biệt đối xử giữa học sinh-sinh viên được
trợ giá đi vé 2.000 đồng/lượt với khách đi vé
6.000 đồng/lượt. Thứ hai, cùng với nguồn tiền
trợ giá, hệ thống xe buýt phải tạo nguồn thu
trở lại bằng quảng cáo (năm 2017 thu được
53 tỉ đồng từ quảng cáo trên xe buýt), thu
từ bến bãi và một số nguồn xã hội hóa. Sau
cùng, tiếp tục xã hội hóa, đấu thầu hệ thống
xe buýt, công khai, minh bạch toàn bộ hoạt
động của hệ thống xe buýt.
Ba việc cần làm ngay
Mạng lưới xe buýt TP.HCM
trước nguy cơ “vỡ trận”
Domỗi xe cómột chủ sở hữu nên dẫn đến việc xe buýt chạy tranh giành khách, gâymất
an toàn giao thông, chất lượng giảm…
LƯUĐỨC -HOÀNG TUYÊN
T
hờigiangầnđâyhànhkhách
đi xe buýt ở TP.HCM liên
tục phàn nàn xe buýt tiếp
tục giảm chuyến, bỏ tuyến.
Sở GTVT TP giải thích có
tình trạng này do số lượng
hành khách ngày càng ít,
dẫn tới thua lỗ nên phải giảm
chuyến, bỏ tuyến. Tuy nhiên,
theo các tài xế và các HTX
xe buýt thì vấn đề không phải
chỉ đơn giản có thế mà phức
tạp hơn nhiều.
Đầu tư trở thành
gánh nặng
Để khuyến khích hành khách
đi xe buýt, ngoài chính sách
hỗ trợ giá vé TP.HCM còn có
các chính sách hỗ trợ đầu tư
mua sắm xe mới, tăng cường
trang thiết bị công nghệ quản
lý đi kèm theo xe…Nhưng vì
sao xe buýt vẫn tiếp tục giảm
chuyến, bỏ tuyến, theo ông
Lê Trung Tính, Chủ tịch Hiệp
hội Xe khách liên tỉnh TP, đó
là do cơ chế hỗ trợ đầu tư xe
đã bộc lộ bất cập, đẩy các nhà
đầu tư, chủ xe vào thế khó.
Từ năm 2002-2018, để duy
trì đội hình xe buýt luôn mới,
thân thiện với hành khách và
môi trường, TP đã có hai lần
thực hiện chính sách hỗ trợ
các đơn vị, chủ xe đầu tư mới
xe buýt. Lần thứ nhất từ năm
2002, TP thực hiện chính sách
hỗ trợ đầu tư đổi mới 1.318
xe buýt. Theo đó, xã viên, chủ
xe ở các HTXmuốn đầu tư xe
mới thì chỉ cần ký quỹ khoảng
10% giá trị xe tại Liên hiệp
HTX vận tải TP là có xe mới
để chạy trong dự án, có trợ giá
vé. “Đến năm 2014, khi vòng
đời 10 năm của dự án kết thúc
thì các chủ xe, xã viên mua xe
sống được, chạy xe có lợi và
cũng thanh toán xong toàn bộ
giá trị xe” - ông Phùng Đăng
Hải, Chủ tịch HĐQT HTX
Quyết Thắng, cho biết. Đây
cũng là giai đoạn số lượng
hành khách tăng liên tục.
Nhưng đợt đầu tư thứ hai
từ sau năm 2014 thì tạo gánh
nặng cho nhà đầu tư, kéo theo
chất lượng hoạt động, lượng
khách đi xe buýt suy giảm.
Cụ thể, từ năm 2014 TP triển
khai chương trình đầu tư mới
thay thế 1.680 xe buýt. Lần
này chính sách hỗ trợ đầu tư
có sự thay đổi lớn. Theo đó,
TP hỗ trợ vay tối đa 70% giá
trị xe, trong 70% này nhà đầu
tư được ngân sách TP hỗ trợ
chênh lệch 3% so với lãi suất
thực tế (ví dụ lãi suất cho vay
của ngân hàng là 10% thì chủ
xe được hỗ trợ 3%, chỉ trả 7%).
Như vậy, một xe có giá trị 1 tỉ
đồng thì chủ xe được vay 700
triệu đồng, trong đó có 210
triệu đồng được vay với lãi
suất 7%, 490 triệu đồng còn
lại phải chịu lãi suất 10%. Lần
này thời gian hỗ trợ lãi suất,
đồng nghĩa vòng đời của dự
án chỉ là bảy năm.
“Số tiền vay lớn, lãi suất
không thấp và thời gian vay
ngắn là gánh nặng lớn với
nhiều người đã theo nghiệp xe
buýt” - nhiều thành viên của
HTX Quyết Thắng nhận xét.
Cùng tranh giành khách
Từ chính sách hỗ trợ đầu tư
mua sắm xe năm 2014 đã dẫn
tới một số hệ lụy. Nếu như ở
lần đầu tư xe thứ nhất từ năm
2002, xã viên, thành viên các
HTX chưa thực sự là chủ sở
hữu xe; mọi hoạt động của xã
viên, thành viên đều nằm dưới
sự điều hành của HTX. Đến
đợt đầu tư thứ hai sau năm
2014, mỗi thành viên sau khi
vay mua xe là trở thành chủ sở
hữu phương tiện, gia nhập các
HTX. Theo Luật HTX 2013,
mỗi thành viên đều có quyền
ngang nhau; HĐQT, ban giám
đốc là những người do các
thành viên bầu lên hoặc thuê.
Do đó, HĐQT hoặc giám đốc
HTX không có toàn quyền
quyết định hoạt động của HTX
nếu chưa thông qua tập thể xã
viên. Vì cơ chế này nên dẫn
tới việc xã viên thường khiếu
nại mỗi khi cảm thấy quyền
lợi bị ảnh hưởng.
“Cạnh đó, do mỗi xe có một
chủ sở hữu nên dẫn đến việc xe
buýt chạy tranh giành khách,
gây mất an toàn giao thông
dẫn đến chất lượng xe buýt
giảm, kéo khách đi xe giảm
theo….” - ông Trần Quang
Lâm, Phó Giámđốc SởGTVT
TP, nhận xét.
Thấy ra những hạn chế này,
Sở GTVT TP chủ trương tái
cấu trúc, sáp nhập các HTX
lại thành vài đầu mối mạnh và
hoạt động như loại hình công
ty nhưng không thể thực hiện
được. “Nếu sáp nhập, riêng
việc xử lý tài sản là chiếc xe
đang vay, thế chấp ở các ngân
hàng là vô cùng phức tạp.
Vì thế việc tập trung và hiện
đại hóa, đồng bộ hóa về hoạt
động, chất lượng của toàn hệ
thống xe buýt TP là rất khó.
Đây chính là điểmyếu dẫn đến
lượng khách đi xe buýt suy
giảm” - ông Lâm Văn Phấn,
Giám đốc HTX Việt Thắng,
nói thẳng.
Đơn giá cứng nhắc
Một nguyên nhân khác dẫn
đến giảm chuyến, bỏ tuyến xe
buýt, theo ôngLêTrungTính là
do đơn giá vận chuyển không
sát, cấp rót không đủ, không
đúng thời điểm.
Hiện nay toàn TP có 145
tuyến xe buýt, trong đó 105
tuyến có trợ giá. Cách thức
trợ giá là lấy chi phí chuyến
xe trừ đi doanh thu. Trong đó,
chi phí chuyến xe căn cứ trên
đơn giá địnhmức được TPban
hành. Từ năm 2002 đến nay
TP đã ba lần xây dựng đơn
giá chi phí cho hoạt động xe
buýt vào các năm 2002, 2009
và 2017 (riêng năm 2017 dự
kiến đến… cuối năm 2018
mới xong!). Hầu hết HTX vận
tải đều cho rằng bộ định mức
đơn giá ban hành năm 2009
nay đã quá lạc hậu bởi chi phí
đầu vào tăng nhiều, từ giá xe,
nhiên liệu đến tiền lương.
Ông Lê Đình Tạo, xã viên
HTX chạy tuyến xe buýt số 19,
cho biết chi phí một chuyến
xe là 305.000 đồng nhưng đơn
giá tính chi phí chỉ 153.000
đồng. Ông NguyễnVăn Triệu,
Giám đốc HTX Vận tải 19-5,
cho biết xe buýt của HTX ông
chạy từ Hóc Môn về Bến xe
Chợ Lớn nhưng theo bảng đơn
giá hiện hữu thì chỉ đủ chạy
đến BVChợ Rẫy là hết… tiền
nên đoạn còn lại HTX phải tự
bỏ tiền bù.
Theo ông Đoàn Minh Tâm,
Chủ tịch Hiệp hội Xe buýt TP,
nhiều tuyến xe buýt được đầu
tưmới nhưng rơi vào tình cảnh
tiền thu không đủ trả lương,
mua xăng dầu, trả nợ ngân
hàng và có nguy cơ bị ngân
hàng xiết xe. “Tình trạng này
còn kéo dài thì rất dễ dẫn đến
nguy cơ phá vỡ mạng lưới xe
buýt mà TP đã dày công xây
dựng hàng chục năm nay” -
ông Tâm cảnh báo.•
(PL)- Cụm công nghiệp (CCN) Vĩnh Niệm rộng 5 ha
(phường Vĩnh Niệm, quận Lê Chân, TP Hải Phòng) từ lâu
là điểm nóng về xả thải. Toàn CCN có 31 cơ sở hoạt động,
trong đó có doanh nghiệp sản xuất bia, thủy sản, giày da,
hóa chất, thức ăn gia súc, giết mổ gia súc… Nước thải chưa
được xử lý vô tư xả xuống kênh Tây Nam thông qua các
họng cống.
Ông Nguyễn Văn Bắc, Phó Chủ tịch UBND phường Vĩnh
Niệm, cho biết CCN Vĩnh Niệm đi vào hoạt động từ năm
2003. Phía cuối CCN trước đây được dành xây dựng một
trạm xử lý nước thải. Tuy nhiên, sau khi có một số bể chứa
hình thành, trạm xử lý này không được đầu tư tiếp. Theo ông
Bắc, từ nhiều năm nay người dân thường xuyên kiến nghị về
tình trạng ô nhiễm nhưng chưa được giải quyết. Năm nào Sở
TN&MT cũng đi kiểm tra, xử phạt các doanh nghiệp gây ô
nhiễm. “Hầu như chẳng đơn vị nào không vi phạm. Phường
cũng nhiều lần báo cáo song hàng chục năm nay tình trạng ô
nhiễm vẫn không có gì cải thiện” - ông Bắc nói.
Ông Phạm Văn Tân, Phó Chủ tịch UBND quận Lê Chân,
cho biết để giải quyết tình trạng ô nhiễm, hiện gần CCN
Vĩnh Niệm, TP Hải Phòng đã đầu tư một nhà máy xử lý
nước thải. Sở Xây dựng đã đề xuất TP cho xây hệ thống
cống đấu nối thu gom nước thải của CCN đưa về nhà máy
này xử lý. “Sở Xây dựng nói sẽ triển khai trong năm 2018,
giải pháp này được thực hiện sẽ giảm bớt tình trạng ô nhiễm
tại đây” - ông Tân nói.
ĐỖ HOÀNG
