6
Pháp luật
&
cuộc sống -
ThứBa3-9-2019
là tiền gì và sẽ giải quyết thế nào.
Vụ đánh bạc ngàn tỉ liên quan
đến hai cựu tướng công an và 90
đồng phạm mà Công an tỉnh Phú
Thọ khởi tố cũng rơi vào hoàn
cảnh tương tự. Tại tòa, chủ tọa
công bố lời khai của bị cáo Nguyễn
Văn Dương thể hiện đã đưa hối
lộ cho ông Phan Văn Vĩnh (cựu
tổng cục trưởng Tổng cục Cảnh
sát, Bộ Công an) 2,7 tỉ đồng và 1
triệu USD và đưa cho ông Nguyễn
Thanh Hóa (cựu cục trưởng C50,
Bộ Công an) 22 tỉ đồng. Ngoài ra,
Dương còn khai đã cho ông Vĩnh
một đồng hồ Rolex trị giá 7.000
USD. Ông Vĩnh thì nói rằng đã
mua đồng hồ này và đã trả cho
Dương 1,1 tỉ đồng.
Kết quả điều tra kết luận việc
Dương khai cho ông Hóa 22 tỉ đồng
và cho ông Vĩnh tiền và hiện vật
nêu trên là có cơ sở nhưng chưa
đủ căn cứ chứng minh hành vi
đưa và nhận hối hộ. Vì thế trong
vụ này không có ai bị truy tố về
các tội liên quan đến hối lộ. Trong
khi vào thời điểm bị bắt, CQĐT
xác định lương một tháng của ông
Vĩnh khoảng 20 triệu đồng. Đến
đây dư luận lại đặt câu hỏi nếu
dùng 1,1 tỉ đồng để mua đồng hồ
Rolex thì ông Vĩnh phải để dành
toàn bộ tiền lương trong bốn năm
bảy tháng (không chi tiêu bất kỳ
thứ gì khác) mới mua được.
Không “cột” người nhận
hơn 5 tỉ đồng
Nếu hai vụ trên những người
liên quan đều thoát tội thì vụ án
liên quan đến vụ VN Pharma dư
luận lại cho rằng cơ quan tố tụng
thiên lệch khi kiên quyết xử lý
người đưa hối lộ dù họ đã chủ
động tự thú mà làm lơ với người
nhận hối lộ.
Theo đó, khi CQĐT, Bộ Công
an khởi tố Nguyễn Minh Hùng
(cựu tổng giám đốc VN Pharma)
và một số người khác về tội buôn
lậu thì Ngô Anh Quốc (cựu phó
tổng giám đốc VN Pharma) đã
gặp và nhờ Dương Kim Sơn (khi
đó là luật sư bào chữa cho Hùng)
lo cho mình cùng hai người của
công ty không bị khởi tố, bắt giam.
Sơn nhờ Lê Phú Toàn liên hệ với
VKSND Tối cao. Kết luận điều
tra thể hiện Toàn nhờ ông NTT,
là người kiểm sát hồ sơ vụ án và
người này yêu cầu phải có 500.000
USD (10,8 tỉ đồng). Sau đó do nhận
thức được việc dùng tiền nhờ Sơn
là vi phạm pháp luật nên Quốc đã
chủ động tự thú, trình bày mọi
việc. Sơn khai nhận tiền từ Quốc
và đã chuyển tiền cho Toàn, còn
Toàn khai đã đưa cho ông T. ba
lần hơn 5 tỉ đồng nhưng quá trình
điều tra ông T. không thừa nhận.
Suốt quá trình tố tụng, CQĐT
đề nghị miễn TNHS cho ông Quốc
về tội đưa hối lộ theo khoản 6
Điều 289 BLHS 1999 (tương ứng
khoản 7 Điều 364 BLHS 2015),
vì đã chủ động tự thú khi vụ án
chưa được phát hiện. Tuy nhiên,
cả hai lần CQĐT ra kết luận điều
tra đề nghị miễn tội cho ông Quốc
thì TAND TP Hà Nội đều trả hồ
sơ đề nghị truy tố về tội đưa hối
lộ. Thậm chí sau khi tòa xử sơ
thẩm, CQĐT vẫn có văn bản gửi
TAND Tối cao, VKSND Tối cao
đề nghị có ý kiến về vụ án theo
hướng không xử tội ông Quốc.
Nhưng ngày 17-6 ông Quốc vẫn
bị TAND Cấp cao tại Hà Nội y án
sơ thẩm năm năm tù và tịch thu
sung công tiền dùng hối lộ hơn 10
tỉ đồng. Về tội môi giới hối lộ thì
Sơn được giảm án còn 18 tháng
tù và Toàn giảm còn 15 tháng tù
(bằng thời gian tạm giam). Riêng
hành vi nhận hối lộ của ông T.
thuộc VKSND Tối cao thì hai
cấp tòa không kiến nghị xử lý gì.
Vụ tương tự là vụ in và bán
logo “xe vua” tại Đồng Nai, Bình
Dương và TP.HCM để thanh tra
giao thông, CSGT bỏ qua vi phạm,
thu lợi bất chính gần 23 tỉ đồng. Vụ
án có 9/10 bị cáo bị truy tố về tội
đưa hối lộ liên quan đến hai đường
dây của Nguyễn Văn Thới, Trần
Quốc Thái, Lê Thị Cẩm Vân. Chỉ
có duy nhất bị cáo Nguyễn Cảnh
Chân (cựu cán bộ Đội 1, Phòng
CSGT Công an tỉnh Đồng Nai),
trong số 80 cán bộ CSGT, thanh
tra giao thông có liên quan vụ án,
bị truy tố về tội môi giới hối lộ.
MINHCHUNG
V
ụ án gần đây nhất mà dư luận
quan tâm là vụ “chạy điểm”
tại kỳ thi THPT quốc gia 2018
ở tỉnh Sơn La. CQĐT tỉnh này xác
định các bị can Nguyễn Thị Hồng
Nga, Đặng Hữu Thủy, Cầm Thị
Bun Sọn, Lò Văn Huynh đã nhận
tiền của một số người để nâng điểm
cho thí sinh (TS).
Tiền từ trên trời rơi xuống?
Cụ thể, các bị can đã nhận gần
3,3 tỉ đồng để “giúp” cho 12 TS.
Khi vụ án bị phát hiện, ngoài việc
trả lại cho gia đình các TS, còn
lại hơn 2,4 tỉ đồng các bị can đã
nộp lại cho CQĐT (không ai thừa
nhận số tiền này).
Cáo trạng của VKSND tỉnh này
nhận định hành vi kể trên của các
bị can có dấu hiệu của tội đưa, môi
giới, nhận hối lộ nhưng theo kết
quả điều tra không ai thừa nhận
việc đưa tiền. Ngoài lời khai của
các bị can, không có chứng cứ
về việc thỏa thuận đưa nhận tiền.
Cũng không có chứng cứ nào khác
để chứng minh nên không thể truy
cứu trách nhiệm hình sự (TNHS)
bốn bị can Nga, Sọn, Huynh, Thủy
về tội nhận hối lộ và tám cá nhân
đã đưa tiền về các tội đưa hối lộ,
môi giới hối lộ. Câu hỏi đặt ra là
số tiền hơn 2,4 tỉ đồng các bị can
giao nộp không biết nó được coi
Cựu trung tướng Phan Văn Vĩnh
(phải)
vàNguyễn VănDương trong vụ đường dây đánh bạc ngàn tỉ. Ảnh: TUYẾNPHAN
Thới đưa hối lộ 79 lần với 5 tỉ
đồng, người em họ của Thới đã 12
lần chuyển tiền cho nhiều cán bộ
thanh tra giao thông, CSGT Đồng
Nai, Bình Dương, TP.HCM. Cựu
CSGT Chân khai môi giới cho
Thới đưa hối lộ 12 lần… Nhưng
cơ quan tố tụng cho rằng xác định
được các hành vi đưa và môi giới
hối lộ chứ không đủ chứng cứ để
xác định hành vi nhận hối lộ.
Trước phiên xử phúc thẩm, luật
sư của bị cáo có đơn đề nghị tòa
hủy bản án sơ thẩm, điều tra làm
rõ người nhận số tiền dùng để đưa
hối lộ trong vụ án. Ngày 27-8,
TAND Cấp cao tại TP.HCM đã
hoãn xử phúc thẩm để làm rõ các
khoản tiền trong vụ án, trong đó
có tiền đưa hối hộ.
Điểm chung của các vụ án kể
trên là sự bế tắc trong việc truy
tìm người nhận hối lộ. Vì sao lại
như vậy, các chuyên gia sẽ phân
tích trên số báo tiếp theo.•
Suốt quá trình tố tụng,
CQĐT đề nghị miễn
trách nhiệm hình sự cho
ông Quốc về tội đưa hối
lộ theo khoản 6 Điều 289
BLHS vì đã chủ động tự
thú khi vụ án chưa được
phát hiện.
LTS:
Tội đưa hối hộ, môi giới hối lộ,
nhận hối lộ nằm trong nhóm tội phạm
tham nhũng, kinh tế, chức vụ và là
nguyên nhân dẫn đến sự thoái hóa,
biến chất của cán bộ, công chức,
viên chức. Thế nhưng trong nhiều vụ
các cơ quan tiến hành tố tụng xác định
được các hành vi đưa hối lộ, môi giới
hối lộ nhưng bất lực trong việc chứng
minh người nhận hối lộ.
Ngược lại có vụ dù lời khai và
chứng cứ khá rõ ràng nhưng không ai
bị khởi tố, đặc biệt là hành vi nhận
hối lộ. Dư luận đặt câu hỏi vì sao
như vậy?
Bất cập tội đưa, nhận hối lộ - Bài 1
Kẻ thoát tội,
người bị
khởi tố
Theo lẽ thường có việc đưa thì ắt sẽ có việc
nhận hối hộ, thế nhưng nhiều vụ rất lạ là
các cơ quan tố tụng đã không tìm ra được
người nhận hối lộ.
Tội nhậnhối lộ, tội đưahối lộvàmôi giới hối lộ lànhững
tội độc lập trong BLHSmặc dù cómối quan hệ với nhau
về các tình tiết của vụ án. Do đó về khoa học pháp lý
không thể nói muốn chứng minh được tội này thì nhất
thiết phải chứng minh được tội kia. Về lý thuyết, cũng
có khả năng chứng minh được cả ba tội trong cùng vụ
án (đó là điều lý tưởng) nhưng cũng có thể không. Điều
này nghe có vẻ vô lý nhưng sự đòi hỏi khắt khe về tiêu
chuẩn đánh giá chứng cứ trong tố tụng hình sự là vậy.
Về chứng cứ có thể lấy được từ nguồn vật chất (ví dụ
như vật chứng) hay từ nguồn phi vật chất (lời khai, lời
nhận tội, kết luận giám định, kết luận định giá tài sản).
Nhưng nó chỉ có giá trị chứngminh khi nó tồn tại khách
quan (không bịa đặt, thêm bớt, làm giả, có nguồn gốc
rõ ràng, phù hợp với chứng cứ khác) và được thu thập
hợp pháp. Lời khai, lời nhận tội hay không nhận tội sẽ
không có ý nghĩa nếu nó không có cơ sở và không phù
hợp với chứng cứ khác, không logic với diễn biến vụ án.
Ngay cả lời phủ nhận, bác bỏ việc buộc tội cũng phải
có cơ sở và phù hợp với chứng cứ khác.
TS
LÊ NGUYÊN THANH,
Trưởng bộ môn Tội phạm học,
Trường ĐH Luật TP.HCM
Kết được ba tội cùng lúc là lý tưởng
Họ đã nói
Vô lý quá!
Trong các vụ án có người thừa
nhậnlàđãnhậnhốilộnhưngCQĐT
khôngđủ chứng cứđểbuộc tội thì
giải thích thế nào về số tiền được
cho là đưa hối lộ? Rất vô lý!
Ông
VÕVĂN THÊM
,
nguyên Phó Viện
trưởng VKSND Cấp cao tại TP.HCM
