12
Đời sống xã hội -
ThứSáu27-12-2019
ĐỖHOÀNG
C
ách bãi cọc Bạch Đằng
tại cánh đồng Cao Quỳ
chưa đầymột cây số, làng
ThiểmKhê nằm ngay ngã ba
sông Giá - sông Đá Bạc. Đây
không chỉ là di tích gắn với
trận chiến Bạch Đằng chống
quân Nguyên Mông lần ba
mà còn là thành lũy phòng
thủ của vương triều Mạc.
Từng là thành lũy
kiên cố
Tạihộithảođánhgiávềditích
ThiểmKhêđượcSởVH-TTTP
Hải Phòng tổ chức năm 2015,
nhiềunhàkhoahọcđãnhậnđịnh
khu vực này vào thế kỷ 13 đã
được nhà Trần xây dựng làm
căn cứ chống quân xâm lược
Nguyên Mông năm 1288 với
trận Trúc Động hào hùng.
Tới thế kỷ 16, cũng tại khu
vực Thiểm Khê, vương triều
Mạc cho xây dựng một khu
thành lũy phòng thủ với thành
ThạchBích (thànhDền), thành
Đấu Đong, kho quân lương,
luyện binh.
Theo báo cáo của Bảo tàng
Hải Phòng, thành Dền được
nhà Mạc đắp bằng đất núi
trộn đá dăm. Khu vực này có
chu vi khoảng 4.000 m, nằm
trong khu vực thung lũng tiếp
giáp vùng ngã ba sông, xung
quanh được bao bởi các ngọn
núi Thành Dền, Cổ Ngựa, Cổ
Dẹo, Bụt Mọc.
Gần thành Dền là thành
Đấu Đong, được nhà Mạc
cho đắp thành gò đất hình
bán nguyệt 7.000 m
2
làm nơi
tập luyện, điểm binh. Những
năm 80 của thế kỷ trước, tại
núi Thành Dền, người dân
vẫn thấy những phần tường
thành còn sót lại.
Cũng từ nhiều năm trước,
người dânThiểmKhê đã nhiều
lần phát hiện ra bãi cọc tương
tự như các cọc được khai quật
khảo cổ ở cánh đồngCaoQuỳ.
Cụ Đỗ Thị Bao (89 tuổi, trú
thôn 9, Thiểm Khê) cho hay
Theo đánh giá của Sở VH-
TT TP Hải Phòng, tình trạng
khai thác khoáng sản bừa bãi
của một số doanh nghiệp, tổ
chức, cá nhân trong nhiều
nămđã khiến cho địa hình, địa
mạo, cảnh quan môi trường
khu vực này bị biến dạng.
Núi Bụt Mọc bị băm khoét,
xung quanh chỉ còn chỏm núi
đá chơ vơ giữa cánh đồng. Núi
Cống Đá bị khoét rỗng ruột,
chỉ còn lại một phần vách đá
lởm chởm bao quanh. Một
khoảnh lớn núi Thành Dền
chứa đất silic bị đào khoét
tan hoang.
TạinúiThànhDền,giấyphép
khai thác của đơn vị khai thác
hết hạn từ năm2012 nhưng cơ
quan chức năng không thực
hiện đóng cửa mỏ, phục hồi
môi trường. Thời ấy xã Liên
Khê lấy lý do làmđường, hàng
loạt phương tiện, máy móc
tiếp tục đào móc, biến nơi
đây thành công trường khai
thác “thổ phỉ” bởi đất silic ở
đây được dùng làm phụ gia
xi măng rất có giá trị.
Ông CùVănNgọc (trú thôn
9, Thiểm Khê) cho biết các
nhóm “thổ phỉ” hoạt động
công khai giữa ban ngày với
máy xúc, xe ben rầm rập. Chỉ
khi nào bị dòm ngó họ mới
chuyển sang hoạt động vào
ban đêm, máy xúc rầm rập tới
sáng. Đất đào xong được tập
kết ra bờ sông chuyển đi theo
đường thủy. “Dân chúng tôi
báo chính quyền nhưng chẳng
ai ngăn cản” - ông Ngọc nói.
Theo ghi nhận, tới nay hầu
như phần đất silic ở núi Thành
Dền đã bị khai thác sạch sẽ,
phần lớn ngọn núi này đã bị
chém bay. Có chỗ vách núi bị
khoét dựng đứng tới tận chân,
có chỗ bị khoét thành những
hố rộng toang hoác, sâu hoắm
như những hồ nước.•
Di tích vương triều Mạc bị
đục phá ngày đêm
Từ nhiều
nămnay,
khi khu vực
ThiểmKhê
trở thành
vùng khai
thác khoáng
sảnmột cách
bừa bãi, vùng
di tích vương
triềuMạc
bị tàn phá
tan hoang.
Sẽ bảo tồn bãi cọc
Bạch Đằng lẫn
di tích triều Mạc
ÔngLêVănQuý, GiámđốcSở
VH-TT TP Hải Phòng, cho biết
sau khi khai quật khảo cổ bãi
cọc Bạch Đằng, TP đã chỉ đạo
khảo sát quy hoạch toàn bộ di
tích này. Nếu di tích thànhDền
vươngtriềuMạcnằmtrongvùng
di tích này thì sẽ được bảo tồn.
Tiêu điểm
Bị chồng lấn quy hoạch
Năm2015, SởVH-TTTPHải Phòngđã xácđịnhdi tích thành
Dền là khu vực có giá trị di sản văn hóa, đề nghị UBND TP
căn cứ theo Luật Di sản văn hóa, Luật Khoáng sản cho dừng
hoạt động khai thác tại đây để lập dự án tôn tạo, xây dựng
di tích. Diện tích khu vực nghiên cứu khảo sát quy hoạch
là 20 ha. Tuy nhiên, việc nghiên cứu quy hoạch này bị rơi
vào quên lãng, núi Thành Dền bị“thổ phỉ”nhảy vào xâu xé.
Còn ông Nguyễn Huy Hoàng, Chủ tịch UBND huyệnThủy
Nguyên, cho biết dự án bảo tồn khu vực thànhDền vào thời
điểm năm 2015 phải dừng lại do chồng lấn quy hoạch bởi
khu vực này rơi vào vùng quy hoạch khai thác khoáng sản
được Thủ tướng phê duyệt từ năm 2008.
Núi ThànhDền - nơi được xác định là di tích đang bị bămnát
bởi hoạt động khai thác khoáng sản bừa bãi. Ảnh: ĐH
Mộtmáy xúc khai thácđất silic trái phép tại khuvựcnúi ThànhDềnvùngngãba sôngGiá - sôngĐáBạc.
Ảnh: ĐH
giữa năm 1966, khi máy bay
Mỹ đánh phá, một quả bom
đã đánh trúng khu vực Cửa
Cái ngay vùng ngã ba sông,
nhiều cọc gỗ Bạch Đằng đã
lộ ra dưới hố bom. Hồi đó,
những cọc gỗ này được xã
mang về đóng nhà kho, nhà
trẻ của làng. Sau này nhà kho,
nhà trẻ bị phá, các cây gỗ này
bị thất lạc.
Hơn chục năm trước, khu
vực Cửa Cái lúc ấy đã thành
trại giam Xuân Nguyên, khi
tiến hành đào rãnh thoát nước
cho trại giam, người ta phát
hiện được 10 cọc gỗ tương tự
các cọc gỗ ở cánh đồng Cao
Quỳ. Các cọc gỗ này được để
vào một chỗ. Tới nay, trong
khu xưởng sản xuất của trại
vẫn còn lưu giữ năm cây cọc
gỗ mục ruỗng bạc phếch.
Theo ghi nhận,
tới nay hầu như
phần đất silic ở núi
Thành Dền đã bị
khai thác sạch sẽ,
phần lớn ngọn núi
này đã bị chém bay.
Đục phá ngày đêm
trục lợi
Từ nhiều năm nay, khi khu
vựcThiểmKhê trở thành vùng
khai thác khoáng sảnmột cách
bừa bãi, di tích vương triều
Mạc bị tàn phá tan hoang.
Từ năm 2003 đến 2009,
khu vực núi Thành Dền,
UBND huyện Thủy Nguyên
đã cho ba hộ dân thuê hơn
3,3 ha đất trong 20 năm để
sản xuất, chế biến đá vôi, phụ
gia xi măng, kinh doanh vật
liệu xây dựng.
Tại khu vực các ngọn núi
xung quanh thành lũy vương
triều Mạc, trong các năm
2006-2008, TP Hải Phòng
cũng cấp phép cho bốn doanh
nghiệp khai thác khoáng sản
tại các núi Bụt Mọc, Cống
Đá, Thành Dền.
Giới trẻ thích thú xem nhật thực cuối cùng của thập niên
Sáng 26-12, tại sân Nhà văn hóa Sinh viên làng đại học
đã diễn ra hoạt động quan sát nhật thực cuối cùng của
thập niên do CLB Thiên văn USAC tổ chức.
Sự kiện đã thu hút đông đảo sinh viên đến xem bất chấp
nắng nóng. Đây là cơ hội giúp các bạn trẻ tìm hiểu về các
hiện tượng tự nhiên và từ đó lan tỏa hơn nữa tình yêu với
thiên văn học.
Đây là sự kiện thiên văn nổi bật nhất trong năm. Hiện
tượng nhật thực diễn ra khoảng 10 giờ 30 đến 14 giờ, cực
đại lúc 12 giờ 17 phút.
Tại đây, các bạn sinh viên được quan sát hiện tượng
nhật thực qua các thiết bị chuyên dụng như kính quan sát,
kính phản xạ, kính thiên văn... Toàn bộ lãnh thổ Việt Nam
sẽ quan sát được hiện tượng này. Tuy nhiên, ở TP.HCM
chỉ thấy được 63,5%.
Nhiều bạn trẻ tỏ ra rất thích thú khi tham gia sự kiện này.
Phúc Điền, sinh viên Trường ĐH Quốc tế, chia sẻ: “Tôi
biết sự kiện này thông qua Facebook của CLB USAC. Yêu
thích thiên văn học từ nhỏ nên tôi đã mua rất nhiều sách
liên quan đến lĩnh vực này về khám phá và tìm hiểu. Cho
nên hôm nay có dịp tận mắt chứng kiến hiện tượng nhật
thực cuối cùng của năm 2019, tôi thấy rất vui”.
Nhật thực là hiện tượng tự nhiên xảy ra theo chu kỳ.
Khi mặt trăng đi ngang đường nối giữa Trái đất và mặt
trời. Khi đó ánh sáng mặt trời bị mặt trăng che khuất đi,
tạo nên một hình ảnh rất đẹp và kỳ vĩ.
ÁNH TRINH
Sự kiện đã thu hút đông đảo sinh viên đến xemmặc dù
thời tiết khá oi bức. Ảnh: ÁNHTRINH
