16
Quốc tế -
ThứSáu10-4-2020
đảo nhằm tạo sự đồng thuận toàn
dân chống sự vi phạm chủ quyền
của TQ. VN cũng cần tăng cường
tuyên truyền để các bạn bè quốc tế
của VN hiểu rõ lập trường chính
nghĩa của VN nhằm tạo mặt trận
đồng thuận ủng hộ VN” - chuyên
gia Vũ Thanh Ca chia sẻ.
Đồng quan điểm, TS Nguyễn
Thành Trung, Giám đốc Trung
tâm Nghiên cứu quốc tế (SCIS) -
ĐH Khoa học xã hội và Nhân văn
TP.HCM, phân tích: TQ tổ chức các
đoàn đánh bắt cá gồm nhiều lớp.
Lớp ngoài cùng và đi tiên phong
là các tàu hải cảnh, các lực lượng
có vũ trang. Từ đó, TQ tạo ra lớp
vỏ bọc để bảo vệ ngư dân của họ
(trong đó có cả lực lượng dân quân
biển, tức bán vũ trang) khai thác
thủy hải sản, đồng thời xua đuổi,
gây hấn tàu cá nước khác.
Trướcmắt, theoTSNguyễnThành
Trung, VN cần hiểu và tuyên truyền
cho ngư dân hiểu được thủ đoạn
này, đồng thời giúp ngư dân các
trang thiết bị cần thiết để ứng phó,
như thiết bị dẫn đường, nhằm nhận
diện và tránh rủi ro. Song song đó
cần tăng cường tuần tra biển, đồng
hành cùng lực lượng ngư dân để họ
an tâm bám giữ ngư trường.
“Về mặt lâu dài, VN cần phải
nghiên cứu và nâng cao năng lực các
lực lượng dân sự, quân sự trên biển.
Tàu cá cũng cần hiện đại đồng bộ
hơn, tàu cảnh sát biển hay lực lượng
hải quân của VN cần được gia tăng
số lượng, chất lượng” - TS Nguyễn
Thành Trung nói. Ông Trung cũng
nói thêm: Việc tăng cường ngoại
giao song phương, đa phương với
TQ và các nước khác vẫn luôn cần
thiết, đặc biệt nên đẩy mạnh tuyên
truyền hành xử của VN lẫn TQ lên
các diễn đàn quốc tế. Ví dụ, có thể
cung cấp thông tin về thực địa, tổ
chức gặp mặt báo chí quốc tế với
ngư dân là nạn nhân để mổ xẻ các
hành vi sai trái của tàu TQ trên biển.
Đó cũng là cách hiệu quả để tranh
thủ sự ủng hộ của bạn bè quốc tế.•
ĐỖTHIỆN
H
ôm thứ Tư (8-4), Bộ Ngoại
giao Philippines lên tiếng
ủng hộ Việt Nam (VN) liên
quan đến việc tàu hải cảnh Trung
Quốc (TQ) đâm tàu cá ngư dânVN.
Trước đó, ngày 3-4, người phát
ngôn BộNgoại giaoVNLê Thị Thu
Hằng cho biết đại diện Bộ Ngoại
giao đã giao thiệp với đại diện Đại
sứ quán TQ và trao công hàm phản
đối, yêu cầu phía TQ điều tra làm
rõ, xử lý nghiêm đối với nhân viên
công vụ và tàu hải cảnh TQ đã đâm
chìm tàu cá của ngư dân VN. VN
yêu cầuTQkhông để tái diễn những
hành động tương tự, đồng thời bồi
thường thỏa đáng các thiệt hại cho
ngư dân VN.
Việt Nam được ủng hộ
Trong thông báo của Bộ Ngoại
giao Philippines, nước này nhắc
lại sự kiện tàu cá của ngư dân
Philippines bị tàu TQ đâm chìm
gần bãi Cỏ Rong (thuộc quần đảo
Trường Sa, chủ quyền của VN)
vào tối 9-6-2019. Rất may, 22 ngư
dân trên tàu sau đó được một tàu
VN cứu.
Thông báo của Philippines cho
thấy mối quan hệ “tình bạn” giữa
Manila và Bắc Kinh đã xấu đi vì vụ
đâm tàu hồi năm ngoái, đồng thời
khẳng định “hành động nhân văn
của VN” với ngư dân Philippines
đã tạo ra niềm tin với Manila. Phía
Philippines chobiết “đã khôngngừng
và sẽ tiếp tục cám ơn VN” vì cứu
sống hàng chục ngư dân Philippines
trong bối cảnh gặp nạn và bị tàu TQ
bỏ rơi.Việc đưa ra thông báo lần này,
theo Bộ Ngoại giao Philippines, là
nhằm bày tỏ “tình đoàn kết” giữa
hai quốc gia (có cùng vấn đề và mối
quan tâm chung).
Về hành động của TQ, Bộ Ngoại
giao Philippines nhấn mạnh rằng
các vụ việc như đâm chìm tàu cá
VN vừa qua đã khiến quan hệ giữa
ASEAN và TQ bị xói mòn trong
bối cảnh hai bên đang thúc đẩy
đàm phán Bộ quy tắc ứng xử trên
biển Đông (COC). Việc TQ tạo
ra các sự cố như va đâm tàu trên
biển sẽ không thể làm phát sinh
hay tạo ra thêm cho chính quyền
Bắc Kinh quyền lợi mới hợp pháp
liên quan đến chủ quyền trên biển.
Philippines kêu gọi TQ tập trung
chống dịch COVID-19 hơn là hành
xử vô lý để giành nguồn cá hay để
bảo vệ yêu sách “quyền lịch sử”
(đã bị Tòa Trọng tài bác bỏ vào
năm 2016 khi dựa vào quy định
của Công ước Liên Hiệp Quốc về
Luật Biển - UNCLOS 1982).
Không chỉ Philippines, Mỹ cũng
lên tiếng ủng hộ VN. Ngày 6-4,
người phát ngôn Bộ Ngoại giao
Mỹ Morgan Ortagus đã phát đi
thông cáo báo chí về vụ việc, nhấn
mạnh Mỹ “cực kỳ quan ngại” hành
động của TQ.
“Đây là vụ việc mới nhất trong
chuỗi dài các hành động của TQ
nhằm áp đặt các yêu sách trái pháp
luật hàng hải và gây bất lợi cho các
quốc gia láng giềng Đông Nam Á
trên biển Đông” - thông cáo báo
chí phía Mỹ viết. Washington cũng
nhận định TQ lợi dụng tình hình
thế giới tập trung chống đại dịch
COVID-19 để tuyên bố các “trạm
nghiên cứu mới” (trái phép) tại các
căn cứ quân sự ở Đá Chữ Thập và
Đá Subi; hạ cánh máy bay quân
sự (trái phép) tại Đá Chữ Thập.
TQ cũng triển khai trái phép lực
lượng dân quân biển quanh quần
đảo Hoàng Sa.
Đường chín đoạn của TQ bị xem
xét và phán quyết là bất hợp pháp
bởi Tòa Trọng tài năm 2016 dựa
trên UNCLOS và theo thông cáo
TàucáViệtNamcầnđượcnângcaonăng lựcnhậnbiết vàứngphó rủi ro trênbiển. Trongảnh: TàucácủangưdânViệtNam
neođậu tại cảngLý Sơn (QuảngNgãi). Ảnh: TẤNVIỆT
của Mỹ thì Washington một lần
nữa lặp lại quan điểm ủng hộ lập
trường của tòa.
Giải pháp đối phó
Trung Quốc
Trong khi các dữ liệu thực địa
và sự lên tiếng của công luận đều
cho thấy tàu hải cảnh TQ đã phạm
pháp khi đâm tàu cá VN thì phía
TQ lại ngang ngược chối bỏ, trái
lại đổ lỗi một cách vô lý rằng “tàu
cá VN đâm vào tàu hải cảnh TQ”.
Trao đổi với
Pháp Luật TP.HCM
,
PGS-TS Vũ Thanh Ca, nguyên Vụ
trưởng Vụ Hợp tác quốc tế và khoa
học công nghệ (thuộcTổng cụcBiển
và Hải đảo VN), nhận định: “Việc
TQ không thừa nhận hành động
phi pháp trên biển và không bồi
thường cho ngư dân VN, thậm chí
đổi trắng thay đen khi nói rằng tàu
ngư dân VN chủ động đâm vào tàu
hải cảnh TQ là có thể đoán được”.
Theo chuyên gia về luật biển
này, trong tương lai, với chiến thuật
“cây bắp cải” và chiến thuật “vùng
xám”, TQ sẽ tiếp tục tăng cường
hoạt động bắt nạt, dồn ép ngư dân
và các tàu nghiên cứu khoa học,
các tàu thực thi pháp luật của VN
hoạt động hợp pháp trong vùng
biển VN. Thậm chí TQ có thể tăng
cường vi phạm vùng biển VN để
thăm dò, khai thác tài nguyên một
cách trái phép.
“Để đối phó với TQ, ngoài việc
tiếp tục nâng cao năng lực quốc
phòng và quản lý biển, tiếp tục phản
đối TQ và đấu tranh song phương
với TQ trên các mặt trận chính trị,
ngoại giao, VN cần chuẩn bị đầy
đủ cơ sở để đấu tranh pháp lý với
TQ. VN cũng cần tăng cường tuyên
truyền để người dân hiểu về âmmưu,
thủ đoạn của TQ và các hoạt động
bảo vệ chủ quyền, các quyền và
lợi ích quốc gia của VN trên biển,
Để đối phó với TQ,
ngoài việc tiếp tục nâng
cao năng lực quốc phòng
và quản lý biển, tiếp tục
phản đối TQ và đấu
tranh song phương với
TQ trên các mặt trận
chính trị, ngoại giao,
VN cần chuẩn bị đầy đủ
cơ sở để đấu tranh pháp
lý với TQ.
Cách đối phó Trung Quốc
đâm tàu cá ở biển Đông
Hành xử bất hợp pháp của TrungQuốc khi để tàu hải cảnh đâmtàu cáViệt Namgặp phải sự phản đối
không chỉ từViệt Nammà còn từ các quốc gia khác.
TQ đang thực hiện chiến lược độc
chiếm biển Đông và các đảo đá, bãi
ngầmtrênbiểnĐôngbằng cách thực
hiện chiến thuật“tằm ăn lá dâu”,“cây
bắp cải”và“vùng xám”. Một trong các
cáchđể thực hiện chiến thuật“tằmăn
lá dâu”là diễn giải sai lệch luật pháp
quốc tế theo hướng có lợi cho mình.
PGS-TS
VŨ THANH CA
,
nguyên Vụ trưởng
Vụ Hợp tác quốc tế và khoa học công nghệ
(thuộc Tổng cục Biển và Hải đảo VN)
Họ đã nói
Để ứng phóTQ trên diện rộng hiệu quả, hợp tác giữa
các nước ASEAN nhằm tìm sáng kiến bảo vệ ngư dân là
rất cần thiết. TheoTS NguyễnThànhTrung, thực tế giữa
ASEAN và TQ đã và đang có nhiều cơ chế giám sát, hợp
tác trên biển liên quan đến việc đánh bắt và khai thác
các nguồn thủy hải sản. Tuy nhiên, điểm chung của các
cơ chế hiện nay là chưa có các biện pháp chế tài, đảm
bảoTQphải hành xửhợppháp. Điềunàymột phần xuất
phát từ cân bằng lực lượng - sự chênh nhau khá lớn về
nguồn lực, sứcmạnh giữaTQvới từng quốc gia khu vực,
trong khi đó việc huyđộng sứcmạnh tập thể củaASEAN
về vấn đề tranh chấp biển hiện gặp nhiều khó khăn.
“Tôi cho rằng các sáng kiến tập thể cần phải có người
đi đầu, vốn phải có sức mạnh nhưMỹ. Từ đómới có thể
tạo được khả năng đối trọng, buộcTQphải“trả giá”mỗi
khi làmsai, như vậymới có thể ngăn đượcTQ lấn tới. Mỹ
và ASEAN đã có định hướng và hành động, gần nhất là
cuộc tập trận chung vào năm ngoái và nhiều chuyến
thămcủa hải quânMỹ đến các nước ASEAN. Tuy nhiên,
tôi thấy về lượng thì vẫn chưa đủ. Một phần là bởi“nước
Mỹ trên hết” dưới thời Tổng thống Donald Trump ưu
tiên cắt giảm chi phí quân sự tại các khu vực, không
mặnmà với các sáng kiếnđaphương. Nhưngphần khác
là sự quyết liệt và đồng bộ của ASEAN trong tiếp cận
Washington cũng chưa cao” - TS Nguyễn Thành Trung
nhận định, đồng thời cho rằng việc lôi kéoMỹ thamgia
vào các sáng kiến trên biển cũng là một cách có thể
thúc đẩy việc vận hành các sáng kiến ấy hiệu quả hơn.
Các sáng kiến trên biển cần có người đi đầu
