11
Kinh tế -
Thứ Tư 15-4-2020
Xuất khẩu gạo: Cần công khai,
minh bạch, bình đẳng
Theo các doanh nghiệp, việc Tổng cục Hải quan chomở tờ khai đăng ký xuất khẩu gạo
vào lúc nửa đêm là thiếu công khai, thiếuminh bạch.
H.DƯƠNG- C.ANH-G.TUỆ -
Q.HUY
,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,
N
hiều doanh nghiệp (DN)
xuất khẩugạokhôngkịp
đăng ký trực tuyến tờ
khai hải quan cho số lượng
400.000 tấn gạo được phép
xuất khẩu trong tháng 4. Họ
cho rằng việc Tổng cục Hải
quan cho mở tờ khai xuất
khẩu gạo từ 0 giờ 30 ngày
12-4 là thiếu công bằng, thiếu
minh bạch.
Chính vì vậy, nhiều công
ty xuất khẩu gạo đã gửi công
văn, đơn kiến nghị lên Thủ
tướng Chính phủ và các bộ
xem xét, giải quyết.
Cả tỉnh không
doanh nghiệp nào
đăng ký được
Ngày 14-4, ông PhạmThái
Bình, Tổng giám đốc Công
ty cổ phần Công nghệ cao
Trung An (Cần Thơ), cho
biết ông đã ký văn bản đề
nghị giải quyết khẩn cấp lần
thứ hai gửi Thủ tướng Chính
phủ và các bộ, ngành. Cụ
thể, ông Bình đề nghị hủy
toàn bộ tờ khai hải quan xuất
khẩu gạo từ ngày 11-4 đến
nay. Cạnh đó, yêu cầu hải
quan cho các DN khai tiếp
những lô hàng đang khai
dang dở và thông quan hết
toàn bộ số lượng gạo đang
nằm tại các cảng.
“Hiện tại, DN đang có mấy
trăm ngàn tấn gạo nằm tại
Nguyên tắc quản lý hạn ngạch xuất khẩu gạo của Chính
phủ theo Công văn 2412 Bộ Công Thương trình Thủ tướng
ngày 6-4 là: Tờ khai đăng ký trước sẽ được xuất khẩu trước, tờ
khai được mở cho đến khi chạm mốc 400.000 tấn. Không ưu
ái ai cả, DN nào đăng ký sớm thì được, nếu hết hạn ngạch rồi
thì DN không đăng ký tờ khai được.
Theo nguyên tắc này thì hải quan thiết lập một hệ thống
cho phép DN đăng ký tờ khai cho đến khi nào số lượng đăng
ký chạmmốc 400.000 tấn thì dừng, không cho phép đăng ký
nữa. Hải quan hoàn toàn thực hiện theo chỉ đạo của Chính
phủ và Bộ Công Thương.
Mặt khác, quyết định của Bộ Công Thương ban hành vào
tối muộn 10-4, tức ngày thứ Sáu. Hải quan nhận được quyết
định ngày 11-4, tức thứ Bảy và phải có thời gian nâng cấp,
xây dựng các tiêu chí để quản lý và trừ lùi rồi cập nhật trên
hệ thống. Chứ trên hệ thống không có sẵn các tiêu chí ấy. Và
vì như vậy, sau khi cập nhật thì hệ thống có hiệu lực từ 24 giờ
ngày 11-4, tức là 0 giờ ngày 12-4.
Hệ thống của hải quan làm việc 24/7. Các DN làm thủ tục
hải quan thường xuyên thì đều biết điều đó. Điều này cũng
dẫn đến tình trạng là DN nào biết thì liên tục đăng ký và được
hưởng nhiều hạn ngạch hơn. Theo thống kê của hải quan thì
Intimex đăng ký tới 102 tờ khai và số lượng trên 96.000 tấn,
chiếm gần 1/4 hạn ngạch. Cũng có các DN đăng ký được số
lượng tờ khai khá nhiều, có DN 40 tờ khai, có DN 30 tờ khai…
số lượng hàng chục ngàn tấn...
Đây cũng là bất cập trong cơ chế điều hành của Chính phủ
và Bộ Công Thương, làm cho DN bị động và phải trực gửi tờ
khai. DN nào chậm, không liên tục ấn nút“send”là không gửi
được tờ khai. Thực ra về vấn đề này thì các bộ, ngành cần rút
kinh nghiệm để không bị động. Chẳng hạn, Bộ Công Thương
phải ban hànhmột văn bản trong đó có quy định rõ thời gian
thực hiện và trên cơ sở đó thì các cơ quan, ban, ngành thông
báo trước cho DN để họ không bị động.
Ông
ÂU ANH TUẤN
,
Cục trưởng
Cục Giám sát quản lý về hải quan thuộc Tổng cục Hải quan
CHÂN LUẬN
ghi
Tổng cục Hải quan: Phải có phương án khác
các cảng chờ thông quan.
Danh sách, số container, các
DN nhận về để đóng gạo…
Bộ Công Thương đều nắm
rất rõ. Đáng lẽ nếu hải quan
cho mở tờ khai thì việc đầu
tiên là phải cho các lô gạo đã
và đang khai dang dở xuất
khẩu, sau đó mới cho mở tờ
khai mới. Việc rất đơn giản
vậy mà hải quan không thực
hiện. Đó là chưa kể lúc nửa
đêm cho mở tờ khai và chỉ
trong ba giờ đồng hồ cho
đăng ký hết 400.000 tấn
gạo. Vậy có đúng với chỉ
đạo của Thủ tướng là công
khai, minh bạch không?” -
ông Bình thắc mắc.
Trong khi đó, ông Nguyễn
HữuDũng,GiámđốcSởCông
Thương tỉnh Đồng Tháp,
cho hay trên địa bàn tỉnh có
21 DN xuất khẩu gạo nhưng
không có đơn vị nào đăng ký
xuất khẩu được. Chính vì vậy
các DN đều khóc ròng do hết
hạn ngạch, trong đó có một
công ty hiện có hơn 9.000 tấn
gạo đang nằm ở cảng nhưng
không đăng ký được.
Các DN này trước đó vốn
đang xuất khẩu bình thường,
sau đó có lệnh ngưng đột
ngột. Nay có lệnh cho xuất
khẩu lại, nhưng quy định
hạn ngạch 400.000 tấn mà
không có hướng dẫn hay ưu
tiên cho các đối tượng như
DN có hàng hóa tại cảng,
đang làm thủ tục hải quan dở
dang, đang có hợp đồng…
nên tạo ra cuộc tranh giành
mất trật tự.
“Các DN không đăng ký
được phải lưu kho dưới tàu
nên tốn chi phí rất lớn, bán
gạo trả tiền tàu cũng không
đủ. Khổ nhất là các DN 100%
vốn nước ngoài. Họ không
được bán hàng nội địa, chỉ
được xuất khẩu nhưng bây
giờ họ không đăng ký được
thì chỉ có nước buông tay chịu
lỗ, rồi hợp đồng bao tiêu với
người dân này kia, khổ trăm
bề” - ông Dũng cho hay.
Theo Sở CôngThương tỉnh
An Giang, sáng 12-4, sở rà
soát, nắm thông tin nhanh
từ các DN xuất khẩu gạo thì
được biết Tổng cục Hải quan
không công bố thời gian mở
hệ thống thông quan hàng
hóa tự động. Do đó, phần
lớn công ty trên địa bàn
cũng không thể thực hiện
đăng ký tờ khai hải quan
xuất khẩu gạo.
Gạo đang tồn tại kho,
tại cảng quá nhiều
Ông Đỗ Hà Nam, Chủ tịch
HĐQT Intimex Group, cho
hay chỉ riêng các đơn vị hội
viên của Hiệp hội Lương thực
Việt Nam đăng ký có hợp
đồng xuất khẩu sản lượng
đã lên tới 1,3 triệu tấn gạo,
tồn kho gần 3 triệu tấn. Vì
thế, khi chỉ cho xuất khẩu
400.000 tấn trong tháng 4
thì chắc chắn sẽ tồn kho tới
900.000 tấn. Khi mở tờ khai
điện tử, ai nhanh tay thì được,
khi đó chắc chắn sẽ có những
DN chậm chân, không xuất
khẩu được.
“Vì vậy, theo tôi, để minh
bạch, rõ ràng, cơquan hải quan
xác minh cứ DN nào đăng ký
tờ khai có số container, có tàu
rõ ràng, có hàng thật thì cho
thông quan. Còn nếu DN nào
không có thì coi như tờ khai
đó bị xóa. Ngoài ra, Bộ Công
Thương cần đề xuất bổ sung
200.000 tấn gạo xuất khẩu
trong tháng 4” - ông Nam
kiến nghị.
Theo Sở CôngThương tỉnh
An Giang, hiện sản lượng
gạo, nếp có hợp đồng giao
hàng trong quý II-2020 của
các DN trên địa bàn nhưng
chưa được xuất khẩu khoảng
87.294 tấn. Trước tình hình
trên, sở đã đề xuất UBND
tỉnh kiến nghị Thủ tướng
Chính phủ cho phép xuất
khẩu 78.737 tấn gạo, nếp.
Phía An Giang cũng đề
nghị sắp tới, Tổng cục Hải
quan cần kịp thời có văn
bản thông tin đến Cục Hải
quan các địa phương, các
DN xuất khẩu gạo và trên
tất cả phương tiện thông tin
đại chúng thời gian mở cửa
hệ thống thông quan hàng
hóa tự động. Qua đó để tất
cả DN đều có cơ hội thực
hiện đăng ký tờ khai hải
quan xuất khẩu gạo, có cơ
hội tham gia vào hạn ngạch
xuất khẩu gạo.•
Tiêu điểm
Nhiều DN mong
muốn các cơ quan
chức năng cần công
tâm, tạo sự công
bằng và ổn định
cho các DN xuất
khẩu gạo.
TS TRẦN HỮU HIỆP
,
chuyên gia kinh tế ĐBSCL:
Xem lại chỉ tiêu chỉ cho
xuất 400.000 tấn gạo
Phải nhìn nhận vấn đề là chỉ
tiêu xuất khẩu 400.000 tấn gạo
nhanhchóngđượcđăngkýhết,
đặc biệt các DN gạo ở ĐBSCL
bức xúc cho thấy chỉ tiêu này
cần phải xem xét lại.
Sắp tới, ngành chức năng
cần phải xem xét dựa trên
năng lực của các DN xuất khẩu
gạo trong sáu tháng hoặcmột
năm qua căn cứ trên cơ sở các
hợp đồng đã ký để thấy được
năng lực thật sự. Từ đó, phân
bổ dựa trên tỉ lệ năng lực này
chứ không phải phó thác cho
việc hên xui, xí phần trước thì
được như vừa qua.
MộtlãnhđạoChicụcHảiquan
TP.HCM:
Sẽ kiểm tra tờ khai
và thực tế hàng hóa
Cần phải rà soát các tờ khai
đăng ký xuất khẩu gạo, vì có
trườnghợpmộtngườivàođăng
ký nhưng lại đăng ký vài chục,
có khi cả trăm tờ khai. Vì vậy,
phía Chi cục Hải quan TP.HCM
đã có công văn đề nghị Tổng
cụcHải quanhướngdẫn về các
trườnghợp tờkhai thuộc luồng
đỏ, kiểmtra thực tếhànghóa.Ví
dụtrườnghợptờkhaimàkhông
có hàng thật thì xử lý, loại bỏ ra
như thế nào để những DN có
thể khai tờ khai tiếp.
Bên cạnh đó, nên chăng Bộ
Công Thương cần đề xuất cho
phép những DN đã có hợp
đồng từ trước thì được xuất
khẩu trước, những trường hợp
ký hợp đồng sau thì xuất sau
sẽ hợp lý hơn.
Nhiều ý kiến cho rằng cho xuất khẩu 400.000 tấn gạo trong tháng 4 là quá ít
vì lúa gạo còn tồn trong dân, doanh nghiệp rất nhiều. Ảnh: GIA TUỆ
Ghe của thương lái đậu tại chợ BàĐắc, huyện Cái Bè.
Ảnh: MỸGIANG
