16
Quốc tế -
Thứ Tư29-4-2020
BiểnĐông: TrungQuốc đừngmong
dùng “cơ bắp” dọa nước khác
Dù cải cách quân đội nhiều nămqua nhưng thay vì sử dụng chomục đích chính nghĩa,
Bắc Kinh đang chuyển đi các thông điệpmang tính đe dọa ở biểnĐông.
ĐỖTHIỆN
B
áo
South ChinaMorning Post
tối 27-4 đưa tin Trung Quốc
(TQ) đang tiến hành các động
thái nhằm gia tăng sức mạnh Lực
lượng Cảnh sát vũ trang nhân dân
TQ (gọi tắt là vũ cảnh, viết tắt là
PAP). Theo đó, các nhà chức trách
TQ đã trình lên Quốc hội một dự
luật sửa đổi với đề xuất về cơ chế
chỉ huy PAP và trang bị cho đơn
vị này thêm nguồn lực.
Song song đó, Bắc Kinh cũng
muốn thông qua dự luật nhằm tăng
cường vai trò lực lượng hải cảnh
TQ đối với việc thực thi các quy
định của luật pháp hàng hải. Dự
thảo luật cũng quy định rõ ràng về
việc chế tài bất kỳ ai cản trở các
nhân viên vũ cảnh thực thi công vụ.
Động thái này diễn ra khi những
căng thẳng ở biển Đông gần đây
gia tăng do các bước leo thang đơn
phương, phạm pháp từ chính quyền
Bắc Kinh.
Tập trung quyền lực đảng
chỉ huy quân đội
Đây không phải lần đầu TQ
thay đổi việc quản lý lực lượng
vũ cảnh (được thành lập vào năm
1983). Trước năm 2018, vũ cảnh
trực thuộc sự quản lý của Ủy ban
Quân sự Trung ương Đảng Cộng
sản TQ (gọi tắt là quân ủy trung
ương) và Quốc vụ viện TQ (tức là
chính phủ, đứng đầu là thủ tướng).
Theo
South ChinaMorning Post
,
lực lượng vũ cảnh có khoảng 1,5
triệu nhân viên theo kiểu bán vũ
trang, trong đó có lực lượng hải
cảnh. Việc chính phủ có quyền chỉ
đạo vũ cảnh cho phép các cơ quan
địa phương củaTQ có thể điều động
PAP tham gia nhiều hoạt động, như
đảm bảo an ninh nội địa, chống
chọi thiên tai, kiểm soát bạo loạn,
chống khủng bố, thực thi pháp luật
và bảo vệ quyền hàng hải.
Từ tháng 1-2018, sau khi Chủ
tịch Tập Cận Bình nắm quyền năm
năm, PAP chỉ còn đặt dưới quyền
kiểm soát của quân ủy trung ương.
Truyền thông nhà nước TQ và giới
quan sát nhận định Bắc Kinh muốn
tăng cường quyền chỉ huy tuyệt đối
của Đảng Cộng sản TQ với quân
đội và các lực lượng vũ trang khác.
Tuy nhiên, nhiều người cho rằng
việc tập trung quyền lực lãnh đạo
quân đội là nhằm đảm bảo chính
quyền địa phương không lạm dụng
PAP cho quyền lợi cá nhân.
Trong dự luật sửa đổi năm 2020
lần này, Bắc Kinh tiếp tục củng cố
quyền lực lãnh đạo của Đảng Cộng
sản TQ. Theo đó, ngoài quân ủy
trung ương thì Ủy ban Trung ương
Đảng Cộng sảnTQ cũng sẽ trực tiếp
chỉ huy PAP. Cả hai cơ quan quyền
lực này đều nằm dưới sự lãnh đạo
của Tổng bí thư, Chủ tịch TQ Tập
Cận Bình. Theo dự luật, PAP sẽ
tham gia các nhiệm vụ: Ứng phó
các chương trình cứu hộ khẩn cấp
cũng như các cuộc tấn công khủng
bố. Ngoài ra, dự luật cũng hướng
dẫn việc bảo vệ quyền lợi, thực thi
pháp luật, phòng thủ và chiến đấu
trên biển, trong đó đề ra các kịch
bản xung đột vũ trang.
Mục tiêu của Trung Quốc
là gì?
Dưới thời Chủ tịch Tập Cận
Bình, TQ phát triển quân đội nói
chung và PAP nói riêng đều có ý
nhắm vào biển Đông. Bằng tuyên
bố tăng đầu tư cho PAP, Bắc Kinh
muốn bắn đi thông điệp sẽ không
từ bỏ và “chơi cứng” ở biển Đông.
Tuy nhiên, rất ít ai cho rằng TQ
cải cách quân đội để phát động một
cuộc xung đột vũ trang trên biển.
Một cuộc chiến vũ trang đúng nghĩa
dù trong trung hay dài hạn đều sẽ
khiến TQ trả giá. Uy tín TQ sẽ
suy giảm trầm trọng, kèm theo là
sự quay lưng của phần còn lại của
thế giới. Điều đó đồng nghĩa TQ sẽ
mất đi các thị trường màu mỡ, các
nhà đầu tư lớn, chịu trừng phạt kinh
tế… Thực tế đã có những doanh
nghiệp rời xa TQ vô thời hạn bởi
cách hành xử của Bắc Kinh không
tạo ra sự an tâm cho nhà đầu tư.
Như vậy, TQ muốn dùng quân
đội để “thị uy” và tiến hành các
va chạm cục bộ nằm trong phạm
vi “vùng xám” (vùng không chiến
tranh). Với sự hiện diện của quân
đội và lực lượng bán vũ trang trên
biển, TQ muốn: (i) Đánh vào tâm
lý tàu thuyền các nước, buộc họ tự
bỏ cuộc; và (ii) “chực chờ thời cơ”
để tiếp tục xâm lấn từng chút một,
miễn là các nước để lộ sơ hở, tạo
khoảng trống đủ lớn.
Những ví dụ điển hình về trò
“thừa nước đục thả câu” có thể kể
đến: TQ dùng vũ lực chiếm đóng
trái phép phần phía đông của quần
đảo Hoàng Sa của Việt Nam năm
1956; phần phía tây của quần đảo
Hoàng Sa năm 1974; một số thực
thể tại quần đảo Trường Sa của Việt
Nam năm 1988 và năm 1995. Gần
nhất, TQchiếmbãi cạn Scarborough
năm 2012 từ tay Philippines. Ngoài
yếu tố TQ có ý đồ và đã chuẩn bị,
dàn xếp kỹ lưỡng từ trước thì cũng
cần rút ra bài học rằng các thời
điểm TQ “ra tay” đều là lúc các
nước gặp khó khăn.
Không dọa được các nước
Tin buồn cho Bắc Kinh: Cho đến
nay chưa có chỉ dấu nào cho thấy
các quốc gia khác lo sợ quân đội
TQ trên biển, ngoại trừ các phát
ngôn rất tranh cãi của Tổng thống
Philippines đương nhiệm Rodrigo
Duterte vào năm ngoái. Ngay cả
chính quyền Duterte trước sức ép
ngày càng lớn của dư luận cũng
phải có những thái độ phản kháng
trước các động thái phạm pháp của
Bắc Kinh.
Việc TQ gia tăng “cơ bắp” ở
biển Đông chỉ làm các nước láng
giềng vừa tự thân gia tăng năng
lực quốc phòng, vừa phối hợp với
nhau và với các nước bên ngoài
(Mỹ, Nhật Bản, Úc, Hàn Quốc,
Ấn Độ và EU) để chống lại TQ.
Quan hệ các nước ASEAN và
Mỹ, châu Âu, Nhật Bản, Úc hay
Ấn Độ thời gian qua trở nên gần
gũi hơn, mở ra nhiều hướng hợp
tác hơn. Một phần trong những
động lực chính là các nước (bắt
đầu) cùng nhận diện mối đe dọa
từ TQ - một cường quốc bị cho là
vô trách nhiệm trong mùa dịch,
gây rối trên biển dù rằng đã phê
Lực lượnghải cảnhTrungQuốcđược tăngđầu tư trongbối cảnhhọ thườngxuyêngây rối vàbị chỉ tríchởbiểnĐông. Ảnh: AFP
Tờ
Thời BáoHoànCầu
trực thuộc
NhânDânNhật Báo
,
cơ quan ngôn luận chính thức của Đảng Cộng sản TQ,
mới đây có bài xã luận cho rằng các diễn biến (về đại
dịch tấn công vào quân đội Mỹ) đã cho thấy hải quân
Mỹ suy yếu. Báo này nhận định: Mỹ không còn nhóm
tác chiến tàu sân bay nào đủ khả năng hoạt động ở
khu vực châu Á-Thái Bình Dương, vậy nên khả năng
phát động chiến tranh của Mỹ đã suy giảm đáng kể.
Tuy nhiên, tờ
The Washington Examiner
của Mỹ đã
bác thông điệp trên. Theo đó, nhóm tác chiến tàu sân
bay USS Harry Truman vẫn đang hoạt động ở bắc Đại
Tây Dương và nhóm tác chiến tàu sân bay USS Dwight
Eisenhower vẫn đang hiện diện ở biển Ả Rập. Ngoài ra,
việc tàu tấn công đổ bộ USS America vẫn đang triển
khai phối hợp với máy bay chiến đấu F-35B chứng tỏ
sức mạnh quân sự của Mỹ vẫn không hề suy giảm so
với trước đây. BáoMỹ cũng khẳng định tàu sân bay Liêu
Ninh hoàn toàn không thể thị uy các nước xung quanh.
Ngoài ra, máy bay do thám của hải quân và không
quânMỹ đang theo dõi chặt chẽ các hoạt động quân sự
củaTQ trên biển Đông. Hàng chục tàu ngầmmang tên
lửa đạnđạo và 31 tàungầmtấn côngđặt dưới quyền chỉ
huy trực tiếp của lực lượng tàu ngầmThái Bình Dương
sẵn sàng chờ lệnh điều động. Ngoài ra, tàu ngầm Mỹ
có thể dùng ngư lôi Mark-48 thế hệ mới tấn công tàu
Liêu Ninh.
VĨ CƯỜNG
TQ không ngừng tìmcách hiện đại
hóaquânđội. Ngân sáchquốc phòng
TQ tăng liên tục trong những năm
qua, gầnnhất lànăm2019 (tăng7,5%
so với năm trước), đạt 177,49 tỉ USD.
Con số này của các năm 2016, 2017
và 2018 liên tục tăng tối thiểu 7%.
Tiêu điểm
Việc TQ gia tăng cơ bắp
ở biển Đông chỉ làm các
nước láng giềng vừa tự
thân gia tăng năng lực
quốc phòng, vừa phối
hợp với nhau và với
các nước bên ngoài để
chống lại TQ.
chuẩn Công ước Liên Hiệp Quốc về
Luật Biển (UNCLOS) năm 1982.
Các vụ va chạm gần đây ở biển
Đông cho thấy cái giá TQ phải trả
khi lạm dụng “cơ bắp”. Sau khi
đâm chìm tàu cá Việt Nam đầu
tháng 4-2020, phía Việt Nam chỉ
trích, yêu cầu TQ điều tra vụ việc
và bồi thường. Ngay lập tức, nhiều
nước khác cũng lên tiếng như Mỹ,
Úc, Philippines. Mỹ và Úc đưa tàu
chiến vào tập trận ở biển Đông,
thách thức hành động phạm pháp
của Bắc Kinh. Hình ảnh TQ càng
trở nên xấu xí trên giới truyền
thông quốc tế khi các chỉ trích
nhằm vào cáo buộc “Bắc Kinh vô
trách nhiệm, lợi dụng đại dịch để
lấn chiếm biển Đông”.
TQ kỳ vọng “ngoại giao y tế” sẽ
khuếch trương hình ảnh một cường
quốc có trách nhiệm trong bối cảnh
Mỹ ngừng viện trợ choTổ chứcYtế
Thế giới (WHO). Tuy nhiên, “ngoại
giao y tế” cũng thất bại. Nhiều nước
từ chối nhận sự giúp đỡ từ TQ. Một
phần vì chất lượng hàng viện trợ từ
TQ kém. Phần còn lại là vì họ nhận
ra TQ có ý đồ chính trị. Đó là tìm
kiếm sự ủng hộ đối với những động
thái phạmpháp ở biểnĐông, như lập
ra hai quận đảo trực thuộc cái gọi là
“TPTam Sa”; đơn phương cập nhật
“danh xưng tiêu chuẩn” (tên chính
thức) của 80 thực thể ở biển Đông;
gửi các công hàm lên tổng thư ký
Liên Hiệp Quốc bảo vệ yêu sách
“Tứ Sa” với bản chất là đường lưỡi
bò chiếm hơn 90%biển Đông - vốn
đã trở nên vô lý sau phán quyết của
Tòa Trọng tài năm 2016.•
Giữa đại dịch, Mỹ vẫn đối phó được Trung Quốc
