16
Tiêu điểm
Quốc tế -
ThứHai 10-8-2020
Sự kết giao mà Mỹ
và TQ thiết lập từ
lâu đã chấm dứt
do xu thế cải cách
và mở cửa của Bắc
Kinh đã thay đổi.
Cơn giông sắp ập đến trong
quan hệ Mỹ - Trung
Nhiều chỉ dấu cho thấy căng thẳng giữaMỹ và Trung Quốc sẽ còn kéo dài do các giá trị nền tảng
từng gắn kết hai nước đã không còn.
VĨ CƯỜNG
T
ừ giờ đến kỳ bầu cử tổng
thống Mỹ vào tháng 11
tới, căng thẳngMỹ-Trung
sẽ còn kéo dài, thậm chí có
thể leo thang đến mức nguy
hiểm nếu hai bên không nỗ
lực tiến hành các biện pháp
giảm nhiệt. Đây là nhận
định của nhiều học giả cả
hai nước tại một cuộc hội
thảo về quan hệ Mỹ - Trung
Quốc (TQ) ngày 6-8 do tổ
chức phi chính phủ Carter
Center (Mỹ) tổ chức.
Những dấu hiệu
đáng báo động
Trên bình diện quốc tế, trạng
thái “rơi tự do” của quan hệ
Mỹ - TQ đang là vấn đề gây
lo ngại nhất với phần còn lại
thế giới - vốn phụ thuộc rất
nhiều vào sự ổn định giữa hai
cường quốc này.
Về phía Mỹ, Washington
nhiều ngày qua liên tục tung
ra các động thái chống Bắc
Kinh trên mọi lĩnh vực từ
kinh tế, công nghệ đến an
ninh quốc gia, theo tờ
The
Wall Street Journal
. Đơn cử,
Washington đe dọa hủy niêm
yết các công ty TQ trên thị
trường Mỹ, cấm cửa hai ứng
dụng thịnh hành nhất của TQ
là Wechat và TikTok, trừng
phạt Trưởng đặc khu Hong
Kong Carrie Lam và đóng
cửa lãnh sự quán TQ ở TP
Houston.
Dĩ nhiên, một số động thái
trên thực chất là nhằm đáp trả
các hoạt động từ trước của
Bắc Kinh, như việc thông
qua luật an ninh Hong Kong
hay buộc các công tyMỹ phải
chuyển giao công nghệ cho
TQ khi làm ăn tại nước này.
Tại TQ, các mạng xã hội và
ứng dụng củaMỹ cũng không
được phép hoạt động tự do.
Phản ứng lại, Bộ trưởng
Ngoại giao TQ Vương Nghị
hôm 5-8 vạch một “lằn ranh
đỏ” và cảnh báo Mỹ sẽ phải
NổLebanon:Dânbiểu tìnhđòi chínhphủ từ chức
Chủ tịch TrungQuốc Tập Cận Bình
(trái)
tiếp đón Tổng thốngMỹ Donald Trump
(phải)
trong chuyến thămcủa ông đến Bắc Kinh vào tháng 11-2017. Ảnh: REUTERS
Trung Quốc: Mỹ - Trung đối đầu là
thảm họa cho toàn thế giới
Trong bài viết ngày 8-8 cho
Tân Hoa Xã
, Chủ nhiệm Văn
phòng Ủy ban Đối ngoại trung ương Đảng Cộng sản TQ
Dương Khiết Trì khẳng định hợp tác Mỹ - Trung đem lại lợi
ích cho toàn nhân loại, không chỉ riêng hai nước. Ngược lại,
nếu Mỹ và TQ đối đầu, đó chắc chắn là một thảm họa cho cả
hai bên và thế giới.
Ông Dương còn cho rằng sự chệch hướng trong quan hệ
Mỹ - Trung hiện nay là do một số chính trị gia Mỹ liên tiếp
đưa ra những luận điệu phi lý.Theo ôngDương:“Đó làmột sự
báng bổ đối với những nỗ lực đóng góp to lớn của mọi tầng
lớp nhân dân hai nước trong suốt 40 nămqua. Một nhómnhỏ
các chính trị giaMỹ không được phép đẩy quan hệMỹ -Trung
vào tình thế rất nguy hiểm vì lợi ích của chính họ”.
ÔngDương còn khẳng định quan điểmcủa Bắc Kinh trong
vấn đề này đã rất rõ với ba kiên quyết: Kiên quyết đáp trả; kiên
quyết bảo vệ chủ quyền quốc gia, lợi ích an ninh và phát triển
của TQ; kiên quyết bảo vệ và giữ ổn định quan hệ Mỹ - Trung.
Nhữngđộng thái củaMỹ đối
với TQ trong thời gian vừa qua
diễn ra dồn dập, bài bản và có
hệ thống. Đây có thể là khúc
dạo đầu của quá trìnhMỹ định
hướng lại toàn bộ quan điểm
chính sách đối với TQ và định
hình lại toàn bộ quan hệ của
Mỹ với TQ.
GS
DEBORAH SELIGSOHN,
ĐH Villanova (Mỹ)
gánh chịu hậu quả nặng nề nếu
vượt qua. Ông cũng yêu cầu
Mỹ ngừng can thiệp vào các
vấn đề nội bộ của TQ, ngừng
hạn chế các quyền và lợi ích
hợp pháp của TQ.
“Điều khiến tất cả chúng
tôi ngạc nhiên là mọi diễn
biến trên xảy ra đồng loạt chỉ
trong một thời gian ngắn. Nó
cho thấy phe chủ trương đối
đầu với TQ trong Nhà Trắng
đang thắng thế và Tổng thống
Donald Trump cảm thấy ông
cần mạnh tay hơn để có cơ
hội tái đắc cử” - ông Clete
Willems, cựu trợ lý kinh tế của
Tổng thống Trump, đánh giá.
Mặt khác, quan điểm cứng
rắn với Bắc Kinh nhận được
sự ủng hộ ngày càng rộng
rãi từ chính đảng Dân chủ.
Ví dụ rõ ràng nhất là việc
Thượng viện Mỹ mới đây đã
đồng thuận thông qua dự luật
yêu cầu các công ty TQ chấp
hành quy định về kiểm toán
của Mỹ hoặc bị hủy niêm yết
trên sàn giao dịch nước này.
Theo tờ
The Los Angeles
Times
, các diễn biến vừa qua
đánh dấu bước chuyển quan
trọng trong quan hệ Mỹ -
Trung. Cụ thể, suốt nhiều
thập niên qua, hai cường quốc
từng vượt qua các khác biệt
cơ bản về hệ thống chính trị,
không những để cùng tồn tại
hòa bình mà còn làm điểm
tựa cho nền kinh tế toàn cầu.
Hai nước cũng hợp tác trong
nhiều vấn đề trọng yếu, kể
cả chống biến đổi khí hậu
và phòng, chống dịch bệnh.
Song kỷ nguyên đó dường
như đã chấm dứt.
“Hiện cả hai đảng đối lập
chính ở Mỹ đều thống nhất
rằng nước này cần có chính
sách cứng rắn hơn với Bắc
Kinh. Ngay cả các học giả
lâu năm về TQ cũng như
các nhà hoạch định chính
sách Mỹ từng dành phần lớn
sự nghiệp để xây dựng mối
quan hệ gần gũi đại lục hơn,
với kỳ vọng sự gắn kết đó
sẽ khiến Bắc Kinh cải cách
nhưWashington mong muốn
hiện cũng vỡ mộng” - cây bút
Alice Su nhận định.
Đồngquanđiểm, chuyêngia
Orville Schell thuộc tổ chức
phi lợi nhuận Asia Society
(Mỹ) cũng cho rằng Mỹ và
TQ đang mâu thuẫn trở lại,
từ chiến tranh thương mại, ý
thức hệ đến cả mô hình quản
trị. Ông Schell cho rằng sự
kết giao mà Mỹ và TQ thiết
lập từ lâu đã chấm dứt do xu
thế cải cách và mở cửa của
Bắc Kinh đã thay đổi, chuyển
từ thịnh vượng và phát triển
trong trật tự hiện hành sang
kiến tạo trật tự mới. Bên cạnh
đó, chính sách của TQ ở Biển
Đông, biển Hoa Đông và Đài
Loan cũng khiến quan hệ với
Mỹ ngày càng khó khăn hơn.
Tương lai quan hệ Mỹ
- Trung hậu bầu cử?
Theo cựu phó trợ lý ngoại
trưởng Mỹ Susan Shirk, để
tháo ngòi nổ xung đột thì
thông thường nguyên thủ của
hai quốc gia có mâu thuẫn
sẽ điện đàm như các lãnh
đạo Mỹ, Trung trước đây
từng làm vào thời điểm xảy
ra khủng hoảng. Tuy nhiên,
nhiều nguồn tin ở Nhà Trắng
cho biết Tổng thống Donald
Trump và Chủ tịch Tập Cận
Bình đã ngưng trò chuyện với
nhau kể từ tháng 3.
Bà Shirk cho rằng trong bối
cảnh hiện tại, giới lãnh đạo
TQ đã chọn kiềm chế và chờ
đợi cho qua kỳ bầu cử tổng
thống Mỹ, kỳ vọng nếu ứng
viên JoeBidenđắc cử thì chính
quyền mới sẽ thân thiện với
Bắc Kinh hơn do ông Biden
dù sao vẫn là một chính trị gia
truyền thống, từng nắm giữ
nhiều vị trí lãnh đạo trong bộ
máy chính quyền Mỹ.
“Tuy nhiên, vẫn có khả
năng chính quyền tổng thống
mới tiếp tục các bước đi leo
thang căng thẳng, chẳng
hạn như trục xuất nhân viên
ngoại giao hay ra lệnh đóng
cửa đại sứ quán TQ. Cả hai
ứng viên tổng thống đều đang
tranh nhau xem ai sẽ chống
TQ kịch liệt hơn người còn
lại” - bà Susan Shirk lưu ý.
Bên cạnh đó, cựu quan chức
này cũng cảnh báo rằng hiện
không ai dám chắc một khi
bị dồn ép vào chân tường thì
ông Trump sẽ tiết chế hay sẽ
bùng nổ quyết liệt hơn. Việc
ông cắt đứt hoàn toàn quan
hệ với Bắc Kinh hoặc thậm
chí châm ngòi nổ cho xung
đột quân sự trước cả cuộc bỏ
phiếu vào tháng 11 hoàn toàn
có thể xảy ra.
Do đó, hầu hết giới quan
sát đều thống nhất rằng với
Tổng thống Trump đầy cứng
rắn trong khi Bắc Kinh nhất
quyết không chịu nhượng
bộ hay khuất phục áp lực từ
Washington, quan hệ Mỹ -
Trung khó có thể trở về thời
kỳ yên ắng như trước khi ông
Trump lên nắm quyền, ít nhất
trong tương lai gần.•
Theo đài
RT
, ngày 8-8, khoảng 10.000 người Lebanon
tập trung ở quảng trường Martyrs tại thủ đô Beirut biểu tình
phản đối chính phủ đã lơ là quản lý làm 2.750 tấn amoni
nitrat phát nổ hôm 4-8. Làn sóng người dân giận dữ đòi
chính phủ từ chức.
RT
cho biết ban đầu người biểu tình tính tràn vào để
giành quyền kiểm soát tòa nhà Quốc hội nhưng bị phía
cảnh sát đáp trả bằng hơi cay và đạn cao su. Hơn 170 người
biểu tình bị thương, 1/3 trong số đó nhập viện trong tình
trạng nguy kịch. Phía cảnh sát có một sĩ quan thiệt mạng.
Bộ trưởng Thông tin Lebanon Manal Abde Samad đã đệ
đơn từ chức sau khi gửi lời xin lỗi vì không đáp ứng được
kỳ vọng của đông đảo người dân. Bà cũng thừa nhận sự
thất bại của chính phủ trong việc đưa ra các cải cách kinh tế
cũng như ngăn chặn thảm kịch ngày 4-8.
Trong khi đó, Tổng thống Michel Aoun hôm 7-8 thừa
nhận hệ thống chính trị Lebanon đang bị “tê liệt” và cần
xem xét lại sau vụ nổ. Ông Aoun cam kết sẽ nhanh chóng
tìm ra công lý nhưng lại từ chối lời kêu gọi mở cuộc điều
tra quốc tế về sự việc, cho rằng đề xuất này sẽ “làm suy
giảm sự thật”.
Chưa có con số chính thức về thiệt hại của hai vụ nổ
ngày 4-8. Tính tới lúc này số người thiệt mạng đã vượt mốc
150 với hơn 6.000 người khác bị thương.
PHẠM KỲ
